Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2013

ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ


'Εργον εργώδες', έργο που απαίτησε πολύ μόχθο, επί πολύ χρόνο και από πολλούς, είναι φανερό αυτό, με το που το πιάνει κανείς στα χέρια του κι αρχίσει να περιδιαβάζει στις 424 μεγάλες, ιδιαίτερα επιμελημένες, διανθισμένες με έγχρωμες φωτογραφίες, σελίδες του. Μα και έργο 'λίαν σημαντικόν και απαραίτητον' για τον καθένα που ενδιαφέρεται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο για τα χριστιανικά μνημεία του νησιού μας, το δίχως άλλο, το βιβλίο "Χριστιανικά Μνη μεία της Κρήτης"
Δείτε περισσότερα...  ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ
Γράφει ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης (1)


'Εργον εργώδες, λίαν σημαντικόν, αλλά και απαραίτητον δι? ένα έκαστον Ορθόδοξον, και ουχί μόνον, πιστόν, όστις επιθυμεί ίνα αναβαπτιστεί εις τα νάματα της μακραίωνος και πλουσίας Ιστορίας του Ορθοδόξου Πολιτισμού της Μεγαλονήσου ημών'. Τα λέει όλα, όσα στην πρώτη σημερινή εύφημη μνεία θέλω να πω, για το βιβλίο 'Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης' που κυκλοφορήθηκε πέρυσι, με την ευλογία του Οικουμενικού Πατριαρχείου από τη Συνοδική Επιτροπή επί του Θρησκευτικού Τουρισμού της Εκκλησίας Κρήτης και τη Μ.Κ.Ο. 'Φιλοξενία' και που είχε την καλοσύνη να μου δώσει τις προάλλες, με μια 'αγαπητική' αφιέρωση, ο εκ των συγγραφέων του Μιχάλης Γ. Ανδριανάκης, στη φράση αυτή, που βρίσκεται στην επιστολή του προς τον πρόεδρο της Επιτροπής μητροπολίτη Πέτρας και Χερρονήσου Νεκτάριο, ο από Κυδωνίας και Αποκορώνου αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ειρηναίος Αθανασιάδης. 'Εργον εργώδες', έργο που απαίτησε πολύ μόχθο, επί πολύ χρόνο και από πολλούς, είναι φανερό αυτό, με το που το πιάνει κανείς στα χέρια του κι αρχίσει να περιδιαβάζει στις 424 μεγάλες, ιδιαίτερα επιμελημένες, διανθισμένες με έγχρωμες φωτογραφίες, σελίδες του. Μα και έργο 'λίαν σημαντικόν και απαραίτητον' για τον καθένα που ενδιαφέρεται με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο για τα χριστιανικά μνημεία του νησιού μας, το δίχως άλλο. Ενα έργο που έλειπε, δηλαδή, καθώς δεν ήρθε μόνο για να καλύψει μια μεγάλη ανάγκη, η οποία επισημαίνετο από όλους τους φορείς του τουρισμού, αλλά και για να αποτελέσει έναν οδηγό αναβάφτισης στα 'σεμνεία της πίστεώς μας'. Ενα βιβλίο που δεν θα βρει ποτέ θέση στη βιβλιοθήκη μου, αφού θα το έχω πάντα ανά χείρας!

Ιερά Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου

Η Μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου περιλαμβάνει σήμερα τις ομώνυμες πρώην επαρχίες του Νομού Χανίων και εδρεύει στην πόλη των Χανίων (αρχαία Κυδωνία). Η Επισκοπή Κυδωνίας, της σημαντικότερης αρχαίας πόλης της δυτικής Κρήτης, αναφέρεται μεταξύ αυτών που ίδρυσε ο Απόστολος Τίτος, ενώ ένας από τους Αγίους Δέκα μάρτυρες ήταν ο Βασιλείδης από την Κυδωνία. Ο επίσκοπος Κυδώνιος πήρε μέρος στην Β? Οικουμενική Σύνοδο (381 μ.Χ.). 
Πρόσφατα αποκαλύφθηκαν τα λείψανα πιθανόν του παλαιοχριστιανικού καθεδρικού ναού της επισκοπής κάτω από τα ερείπια του βενετσιάνικου Duomo. Η επισκοπή φαίνεται ότι περιελάμβανε και το δυτικό μέρος της επαρχίας Αποκορώνου, ενώ το ανατολικό υπαγόταν αρχικά στην Επισκοπή Λάππας και αργότερα στην Καλαμώνος. Η Επισκοπή Κυδωνίας καταργήθηκε κατά την αραβοκρατία. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά το 961, φαίνεται ότι επιχειρήθηκε η μεταφορά της πόλης στην νότια ενδοχώρα, στο φρούριο Κάστελος Βαρυπέτρου. Η έδρα της επισκοπής επίσης μεταφέρθηκε κοντά στο Βαρύπετρο, στην Επισκοπή Αγιάς. Σαν καθεδρικός ναός χρησιμοποιήθηκε ο μεγάλος, ερειπωμένος τότε, παλαιοχριστιανικός ναός της Παναγίας που ανακατασκευάστηκε. Στα χρόνια της πρώιμης βενετοκρατίας η ορθόδοξη επισκοπή καταργήθηκε, ενώ στην Αγιά είχε την έδρα του ο Λατίνος επίσκοπος -Episcopus Agiensis- ο οποίος αργότερα εγκαταστάθηκε στην πόλη Canea, όπως ήταν πλέον γνωστή η Κυδωνία. Ο καθεδρικός ναός των καθολικών χτίστηκε στη θέση παλαιοχριστιανικού, η Παναγία στην κορυφή του λόφου Καστέλι, ενώ των ορθοδόξων, ο ναός του Αγίου Δημητρίου, στις σημερινές οδούς Χάληδων και Σκρύδλωφ. Το 1645 τα Χανιά κατακτήθηκαν, πρώτα ανάμεσα στις πόλεις της Κρήτης, από τους Τούρκους. Οι νέοι κατακτητές μετέτρεψαν τους μεγάλους ναούς των καθολικών σε τζαμιά, ενώ κυρίως οι μικροί ναοί των ορθοδόξων περιήλθαν σε ιδιώτες. Ως καθεδρικός ναός της Επισκοπής Κυδωνίας χρησιμοποιήθηκε ο μικρός ναός των Αγίων Αναργύρων, στη μουσουλμανική συνοικία της Σπλάντζιας που ήταν και ο μοναδικός εν λειτουργία ορθόδοξος ναός μέσα στην πόλη. Γύρω του αναπτύχθηκαν τα σχολεία και οι άλλες εγκαταστάσεις της χριστιανικής κοινότητας. Γύρω στα μέσα του 19ου αι., με την καθιέρωση της ανεξιθρησκείας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, χτίζεται ο νέος καθεδρικός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου και γύρω του τα μεγαλοπρεπή 'Καταστήματα της Χριστιανικής κοινότητας Χανίων'. Η Επισκοπή Κυδωνίας και Αποκορώνου προβιβάστηκε το 1962 σε Μητρόπολη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 
Μιχάλης Γ. Ανδριανάκης 

Χριστιανικά Μνημεία της Κρήτης (2)


'Τα ιερά προσκυνήματα της Μεγαλονήσου Κρήτης, εκτισμένα υπό των ευσεβών κτητόρων των πολλοίς κόποις και ιδρώσιν, ανυψούνται ως φάροι φωτεινοί επί του συχνάκις τρικυμιώδους και τεταραγμένου Αιγαίου και Κρητικού Πελάγους, εξοικονίζονται συμβολικώς την επί αιώνας αποστολήν αυτών, όπως φέγγουν διά του σωτηρίου φωτός των τον βίον πάντων εκείνων οίτινες κατέφυγον εις αυτά ως εις λιμένα σωτηρίας', επισημαίνει, μεταξύ των άλλων, στο κείμενο με το οποίο δίδει την ευλογία του για την έκδοση ο οικουμενικός πατριάρχης Βαρθολομαίος. 'Η Μεγαλόνησός μας, που βρίσκεται σ? ένα σταυροδρόμι ηπείρων και πολιτισμών, είχε πάντοτε έντονα τα ζώπυρα της ευσέβειας, της φιλογένειας', υπογραμμίζει στο δικό του κείμενο ο μητροπολίτης Νεκτάριος. 'Ο οδηγός αυτός έρχεται να συνοδεύσει τον κάθε επισκέπτη σε Βυζαντινές - Θρησκευτικές διαδρομές μέσα από την επαφή με τη σιωπή των χώρων αυτών, μέσα από τα ακούσματα και τις αναγνώσεις, μέσα από την ηρεμία και τη φιλοξενία που προσφέρουν, αλλά και την απαράμιλλη αρχιτεκτονική τους', τα που λέει, μεταξύ των άλλων, στον χαιρετισμό του, επί του προκειμένου, ο περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης. 'Ο Χριστός σημάδεψε την Κρήτη', για να χρησιμοποιήσω τον τίτλο ενός απ? τα πιο γνωστά βιβλία του μακαριστού Ειρηναίου Γαλανάκη. Ο κοινός παρονομαστής των παραπάνω τοποθετήσεων, αλλά και ανάλογων του Αρχιεπισκόπου Ειρηναίου και του προέδρου της Μ.Κ.Ο. 'Φιλοξενία', μητροπολίτη Γορτύνης και Αρκαδίας Μακάριου στα κείμενά τους. Τα αναλύει εμπεριστατωμένα στην πολυσέλιδη εισαγωγή του και ο 'πρόμαχος' κατά Δημήτρη Κακαβελάκη και όχι μόνο, της Βυζαντινής μας κληρονομιάς Μιχάλης Ανδριανάκης, αυτό. Τεκμηριώνεται, ωστόσο, παραπέρα, σε βάθος και σε πλάτος, με λεπτομέρειες στα κείμενα που ακολουθούν και τα οποία έγραψαν για τις Μητροπόλεις των Νομών Ηρακλείου και Λασιθίου ο Κώστας Δ? Γιαπιτζόγλου, ο οποίος είχε και την επιμέλεια της έκδοσης, και για τις Μητροπόλεις των Νομών Ρεθύμνου και Χανίων ο Μιχάλης Γ. Ανδριανάκης. Εκ των ων ουκ άνευ ωστόσο, ότι το πλούσιο φωτογραφικό υλικό (πλησιάζουν τις 1.000 οι φωτογραφίες, μ? έναν πρόχειρο υπολογισμό) που κοσμεί σχεδόν όλες τις σελίδες του βιβλίου, 'παίζει' τον ρόλο της εποπτείας, όπως λέγαμε οι παλιοί δάσκαλοι. Μια εικόνα είναι χίλιες λέξεις, πώς να το κάνουμε... Εμεινα σε πολλές απ? αυτές του βιβλίου, διαβάζοντας και το σχετικό κείμενο. Οπως αυτήν που δείχνει την παλαιοχριστιανική βασιλική στην Αλμυρίδα (φωτ.). Οταν με βγάλει ο δρόμος στην Αλμυρίδα, δεν θα την προσπεράσω, σκέφτηκα... Παίζει και τον ρόλο του... υποκινητή για επισκέψεις, εκτός των άλλων, το περί ου ο λόγος βιβλίο. Πολλά συγχαρητήρια σ? όλους όσοι με τον οποιονδήποτε τρόπο βοήθησαν να 'βγει', έτσι όπως 'βγήκε', αυτή η όντως 'πολύτιμος και εις διαφόρους γλώσσας μεταφρασθείσα αυτή έκδοσις', για να χρησιμοποιήσω, κλείνοντας, μια ακόμα φράση απ? το κείμενο του Αρχιεπισκόπου Ειρηναίου...

Χανιώτικα νέα (30.09.2013)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου