Είναι δύσκολο να συνταιριάξεις τις λέξεις όταν αυτές πρόκειται να… μιλήσουν για ήρωες. Ακόμη δυσκολότερη γίνεται η προσπάθεια όταν συνειδητοποιείς ότι οι αγώνες τους δικαιώθηκαν εν μέρει ή όταν η δικαίωση αυτή καταστρατηγείται ή ακόμη και με μια υπογραφή-πλέον- ακυρώνεται…Συνειδητοποιείς εξάλλου ότι κυρίως οι δύσκολες εποχές είναι αυτές που γεννούν τους ήρωες, όπως ο καταγόμενος από το Χουμέρι Μυλοποτάμου Σταύρος Καλλέργης που «οργάνωσε τον πρώτο ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου αλλά και την πρώτη στην Ελλάδα μαζικότερη Εργατική Πρωτομαγιά» στα τέλη του 19ου αιώνα.
Δείτε περισσότερα... ΑΝΑΣΚΑΛΕΥΟΝΤΑΣ
Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης
ΜΕ ΜΠΡΟΣΤΑΡΗ ΤΟΝ ΚΡΗΤΙΚΟ ΣΤΑΥΡΟ ΚΑΛΛΕΡΓΗ
ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΟΡΤΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ
Είναι δύσκολο να συνταιριάξεις τις λέξεις όταν αυτές πρόκειται να… μιλήσουν για ήρωες. Ακόμη δυσκολότερη γίνεται η προσπάθεια όταν συνειδητοποιείς ότι οι αγώνες τους δικαιώθηκαν εν μέρει ή όταν η δικαίωση αυτή καταστρατηγείται ή ακόμη και με μια υπογραφή
-πλέον- ακυρώνεται…
Συνειδητοποιείς εξάλλου ότι κυρίως οι δύσκολες εποχές είναι αυτές που γεννούν τους ήρωες, όπως ο καταγόμενος από το Χουμέρι Μυλοποτάμου Σταύρος Καλλέργης που «οργάνωσε τον πρώτο ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου αλλά και την πρώτη στην Ελλάδα μαζικότερη Εργατική Πρωτομαγιά» στα τέλη του 19ου αιώνα.
Τέλος αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος των πράξεων αυτών των ηρώων όταν -ένα και πλέον αιώνα μετά- ζεις κι εσύ σε μια παρόμοια με τότε εποχή που τα αιτήματά των ανθρώπων παραμένουν ακόμη ζητούμενα…
«Eργατική πρωτομαγιά σήμερα. Μέρα παγκόσμιας γιορτής των εργαζομένων. Μέρα αλληλεγγύης των εργατών όλου του κόσμου[…] Η πρώτη εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα γιορτάστηκε το 1893 στους στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα από τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη, που είχε κυκλοφορήσει μάλιστα και σχετική προκήρυξη[…]».
Τα παραπάνω μεταξύ άλλων έγραφε πριν από δύο δεκαετίες περίπου ο Δημήτρης Βλησίδης σε ειδικό ένθετο αφιέρωμα των “Χανιώτικων νέων” για την ημέρα της Πρωτομαγιάς.
-πλέον- ακυρώνεται…
Συνειδητοποιείς εξάλλου ότι κυρίως οι δύσκολες εποχές είναι αυτές που γεννούν τους ήρωες, όπως ο καταγόμενος από το Χουμέρι Μυλοποτάμου Σταύρος Καλλέργης που «οργάνωσε τον πρώτο ξεσηκωμό του Πολυτεχνείου αλλά και την πρώτη στην Ελλάδα μαζικότερη Εργατική Πρωτομαγιά» στα τέλη του 19ου αιώνα.
Τέλος αντιλαμβάνεσαι το μέγεθος των πράξεων αυτών των ηρώων όταν -ένα και πλέον αιώνα μετά- ζεις κι εσύ σε μια παρόμοια με τότε εποχή που τα αιτήματά των ανθρώπων παραμένουν ακόμη ζητούμενα…
«Eργατική πρωτομαγιά σήμερα. Μέρα παγκόσμιας γιορτής των εργαζομένων. Μέρα αλληλεγγύης των εργατών όλου του κόσμου[…] Η πρώτη εργατική Πρωτομαγιά στην Ελλάδα γιορτάστηκε το 1893 στους στύλους του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα από τον Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη, που είχε κυκλοφορήσει μάλιστα και σχετική προκήρυξη[…]».
Τα παραπάνω μεταξύ άλλων έγραφε πριν από δύο δεκαετίες περίπου ο Δημήτρης Βλησίδης σε ειδικό ένθετο αφιέρωμα των “Χανιώτικων νέων” για την ημέρα της Πρωτομαγιάς.
ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΝΤΙΘΕΣΕΩΝ
Ο Σταύρος Καλλέργης ήταν απόγονος της αρχοντικής οικογένειας των Καλλέργηδων, γιος του Γεωργίου Καλλέργη ο οποίος «με ιδιωτική ομάδα στρατιωτών, πολεμά στο Αρκάδι (1866) και σώζεται από το ολοκαύτωμα, διασπώντας με την ομάδα του την πολιορκία των Τούρκων. Επικυρηγμένος από τους Τούρκους, κατορθώνει να φθάσει οικογενειακώς στην Αθήνα, όπου προσλαμβάνεται στο παλάτι ως αυλικός» διαβάζουμε στην “Ελευθεροτυπία” της 29ης Απριλίου 1995, σε αφιέρωμα με τίτλο “Την εποχή του Καλλέργη, του Χοϊδά και του Τρικούπη”.
«Ο Σταύρος μεγαλώνει υπό την καταπίεση της Αυλής και για να λυτρωθεί από τον φεουδάρχη – πατέρα (μας πληροφορεί ο γιος του εξαίρετος ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης), στρέφεται προς τους αντιμοναρχικούς» διαβάζουμε στο ίδιο αφιέρωμα.
Κάπου εδώ θα ήταν σημαντικό να αναφερθούμε εν συντομία στην εποχή (τέλη 19ου αιώνα) του Καλλέργη, μία εποχή «που προσφέρεται για αγώνες» αφού «υπάρχει φτώχεια, δυστυχία, επιβάλλεται φορολογία άγρια».
Είναι μία εποχή που από τη μια έχουμε ορισμένους… “χρυσοκάνθαρους κεφαλαιούχους” οι οποίοι «όχι μόνο δεν συμμετέχουν αναλογικά (σ.σ. στη φορολογία) αλλά κερδίζουν με τις τεράστιες φοροαπαλλαγές που τους προσφέρει» η τότε Κυβέρνηση.
Από την άλλη έχουμε όσα χαρακτηριστικά περιγράφονται παρακάτω: «τρώγλες και φυματίωση. Δουλειά χωρίς ωράριο, πείνα και φόροι. “Οι δασμοί εβαρύνθησαν τόσον -γράφει ο Βλάσης Γαβριηλίδης- ώστε αφήρεσαν, από τον εργάτην το ψωμί, το φως, το λάδι, την ζάχαριν, τα ρούχα, αυτά τα είδη πρώτης ανάγκης… (Και να φανταστείτε ότι ο Γαβριηλίδης ήταν Τρικουπικός). Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού υποφέρει. Σημειώνει ο Πλάτων Δρακούλης στο “Αρδην” (σ.σ. περιοδικό της εποχής) για την κατοικία του εργάτη: “Μία φρικώδης υπόγειος τρύπα εν είδει δωματίου ή μάλλον τάφου,[…]
Παράθυρον δεν υπάρχει. Εκεί μέσα κατοικούν πέντε ανθρώπινα πλάσματα…” Και παρακάτω: “Δύο όμοιαι τρύπαι, ολίγον μεγαλήτεραι, αλλά πολλύ βαθύτερα εσκαμμέναι, πλησίον της Εθνικής Τραπέζης και σχεδόν παρά το θεόρατον παλάτι του Μελά. Εκεί εις αυτάς τας υγράς τρύπας κατοικούν τρεις πολυμελείς οικογένειες. Κατηραμένα υπόγεια. Οι εργάτες απεργούν. Βρίζουν και καταριώνται την μοίρα τους για την “Τρικουπίδια νόσον” “υφ ής πάσχει η κοινωνία των[…]».
Αυτές λοιπόν είναι οι συνθήκες της εποχής όπως διαβάζουμε στο προαναφερόμενο αφιέρωμα της “Ελευθεροτυπίας” που τότε είχε επιμεληθεί ο Νίκος Βαρδιάμπασης.
Ο Σταύρος Καλλέργης ήταν απόγονος της αρχοντικής οικογένειας των Καλλέργηδων, γιος του Γεωργίου Καλλέργη ο οποίος «με ιδιωτική ομάδα στρατιωτών, πολεμά στο Αρκάδι (1866) και σώζεται από το ολοκαύτωμα, διασπώντας με την ομάδα του την πολιορκία των Τούρκων. Επικυρηγμένος από τους Τούρκους, κατορθώνει να φθάσει οικογενειακώς στην Αθήνα, όπου προσλαμβάνεται στο παλάτι ως αυλικός» διαβάζουμε στην “Ελευθεροτυπία” της 29ης Απριλίου 1995, σε αφιέρωμα με τίτλο “Την εποχή του Καλλέργη, του Χοϊδά και του Τρικούπη”.
«Ο Σταύρος μεγαλώνει υπό την καταπίεση της Αυλής και για να λυτρωθεί από τον φεουδάρχη – πατέρα (μας πληροφορεί ο γιος του εξαίρετος ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης), στρέφεται προς τους αντιμοναρχικούς» διαβάζουμε στο ίδιο αφιέρωμα.
Κάπου εδώ θα ήταν σημαντικό να αναφερθούμε εν συντομία στην εποχή (τέλη 19ου αιώνα) του Καλλέργη, μία εποχή «που προσφέρεται για αγώνες» αφού «υπάρχει φτώχεια, δυστυχία, επιβάλλεται φορολογία άγρια».
Είναι μία εποχή που από τη μια έχουμε ορισμένους… “χρυσοκάνθαρους κεφαλαιούχους” οι οποίοι «όχι μόνο δεν συμμετέχουν αναλογικά (σ.σ. στη φορολογία) αλλά κερδίζουν με τις τεράστιες φοροαπαλλαγές που τους προσφέρει» η τότε Κυβέρνηση.
Από την άλλη έχουμε όσα χαρακτηριστικά περιγράφονται παρακάτω: «τρώγλες και φυματίωση. Δουλειά χωρίς ωράριο, πείνα και φόροι. “Οι δασμοί εβαρύνθησαν τόσον -γράφει ο Βλάσης Γαβριηλίδης- ώστε αφήρεσαν, από τον εργάτην το ψωμί, το φως, το λάδι, την ζάχαριν, τα ρούχα, αυτά τα είδη πρώτης ανάγκης… (Και να φανταστείτε ότι ο Γαβριηλίδης ήταν Τρικουπικός). Η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού υποφέρει. Σημειώνει ο Πλάτων Δρακούλης στο “Αρδην” (σ.σ. περιοδικό της εποχής) για την κατοικία του εργάτη: “Μία φρικώδης υπόγειος τρύπα εν είδει δωματίου ή μάλλον τάφου,[…]
Παράθυρον δεν υπάρχει. Εκεί μέσα κατοικούν πέντε ανθρώπινα πλάσματα…” Και παρακάτω: “Δύο όμοιαι τρύπαι, ολίγον μεγαλήτεραι, αλλά πολλύ βαθύτερα εσκαμμέναι, πλησίον της Εθνικής Τραπέζης και σχεδόν παρά το θεόρατον παλάτι του Μελά. Εκεί εις αυτάς τας υγράς τρύπας κατοικούν τρεις πολυμελείς οικογένειες. Κατηραμένα υπόγεια. Οι εργάτες απεργούν. Βρίζουν και καταριώνται την μοίρα τους για την “Τρικουπίδια νόσον” “υφ ής πάσχει η κοινωνία των[…]».
Αυτές λοιπόν είναι οι συνθήκες της εποχής όπως διαβάζουμε στο προαναφερόμενο αφιέρωμα της “Ελευθεροτυπίας” που τότε είχε επιμεληθεί ο Νίκος Βαρδιάμπασης.
ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΕΟΡΤΑΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
«Σε αυτή την εποχή λοιπόν ο Σταύρος Καλλέργης θα ξεκινήσει τη δράση του», (βλ. αφιέρωμα “Ο πρώτος μάρτυρας της Πρωτομαγιάς”, “ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ” 30-4-1995).
Ο γιος του, ο σπουδαίος Ελληνας ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης είχε δηλώσει το 1995 ότι ο πατέρας του εν έτει 1890 «εκδηλώνει τη συμμετοχή του στον πρώτο παγκόσμιο γιορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς (έγινε στο Παρίσι την ίδια χρονιά)[…]».
Στο ίδιο αφιέρωμα σημειώνεται ότι την 1η Μαΐου 1891 «μαζί με άλλους 12 σοσιαλιστές πήγαν ομαδικά στο φωτογραφείο Σούτσου και φωτογραφήθηκαν όλοι σαν μια συμβολική συμμετοχή στην παγκόσμια διαμαρτυρία των εργατών».
Εξάλλου το 1892 υπήρξαν «τριάντα σοσιαλιστές με επικεφαλής πάλι τον Καλλέργη» που διαδήλωσαν «κατά του πλουτοκρατικού αθλίου συστήματος», στο τότε αδιαμόρφωτο Στάδιο της Αθήνας.
«Σε αυτή την εποχή λοιπόν ο Σταύρος Καλλέργης θα ξεκινήσει τη δράση του», (βλ. αφιέρωμα “Ο πρώτος μάρτυρας της Πρωτομαγιάς”, “ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ” 30-4-1995).
Ο γιος του, ο σπουδαίος Ελληνας ηθοποιός Λυκούργος Καλλέργης είχε δηλώσει το 1995 ότι ο πατέρας του εν έτει 1890 «εκδηλώνει τη συμμετοχή του στον πρώτο παγκόσμιο γιορτασμό της εργατικής Πρωτομαγιάς (έγινε στο Παρίσι την ίδια χρονιά)[…]».
Στο ίδιο αφιέρωμα σημειώνεται ότι την 1η Μαΐου 1891 «μαζί με άλλους 12 σοσιαλιστές πήγαν ομαδικά στο φωτογραφείο Σούτσου και φωτογραφήθηκαν όλοι σαν μια συμβολική συμμετοχή στην παγκόσμια διαμαρτυρία των εργατών».
Εξάλλου το 1892 υπήρξαν «τριάντα σοσιαλιστές με επικεφαλής πάλι τον Καλλέργη» που διαδήλωσαν «κατά του πλουτοκρατικού αθλίου συστήματος», στο τότε αδιαμόρφωτο Στάδιο της Αθήνας.
«Η ΠΟΛΥΠΛΗΘΗΣ ΜΑΖΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΙΣ» στις 2 μαϊου 1893
«Η Πρωτομαγιά του 1893 (σ.σ. πραγματοποιήθηκε στις 2 Μαΐου) ήταν μια πολυπληθής μαζική εκδήλωση στην οποία εκτός από τους “Καλλεργικούς” πήραν μέρος και οπαδοί ενός άλλου γενάρχη της σοσιαλιστικής σκέψης στην Ελλάδα- του Πλάτωνα Δρακούλη».
Στη συγκεκριμένη συγκέντρωση μίλησε ο Πλ. Δρακούλης ενώ ο Στ. Καλλέργης διάβασε «το ψήφισμα της συγκέντρωσης[…] παροτρύνοντας τους συγκεντρωμένους να το υπογράψουν για να κατατεθεί στη Βουλή.
Στην εφημερίδα “ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΗΣ” που εξέδιδε ο Καλλέργης ήδη από το 1890, υπάρχει η πληροφορία ότι «το ψήφισμα εντός ημισείας ώρας έφερε άνω των 500 υπογραφών» παρόλο που στη συγκέντρωση ήταν άνω των χιλίων ατόμων (σ.σ. η μη υπογραφή απ’ όλους αποδίδεται και στον φόβο που επικρατούσε τότε).
Το συγκεκριμένο ψήφισμα που κατατέθηκε στη Βουλή από τον ίδιο τον Καλλέργη την 1η Δεκεμβρίου του 1893 (κι ενώ είχε συγκεντρώσει περίπου 2000 υπογραφές) περιείχε τα παρακάτω σημεία όπως διαβάζουμε στο αφιέρωμα της “Ελευθεροτυπίας”, “Στην εποχή του Καλλέργη του Χοϊδά και του Τρικούπη”:
«α. Την Κυριακήν να κλείωνται, τα καταστήματα καθόλην την ημέραν και οι εργάται ν’ αναπαύωνται.
β. Οι εργάται να εργάζωνται επί 8 ώρας την ημέραν.
γ. Να απαγορευθεί η εργασία εις τους ανηλίκους.
δ. Να απονέμεται σύνταξις εις τους εκ της εγασίας παθόντας και καταστάντας ανίκανους προς συντήρησιν εαυτών και της οικογένειάς των.
ε. Να καταργηθούν αι θανατικαί εκτελέσεις και
στ. Να καταργηθεί η διά χρέη προσωπική κράτησις».
«Η Πρωτομαγιά του 1893 (σ.σ. πραγματοποιήθηκε στις 2 Μαΐου) ήταν μια πολυπληθής μαζική εκδήλωση στην οποία εκτός από τους “Καλλεργικούς” πήραν μέρος και οπαδοί ενός άλλου γενάρχη της σοσιαλιστικής σκέψης στην Ελλάδα- του Πλάτωνα Δρακούλη».
Στη συγκεκριμένη συγκέντρωση μίλησε ο Πλ. Δρακούλης ενώ ο Στ. Καλλέργης διάβασε «το ψήφισμα της συγκέντρωσης[…] παροτρύνοντας τους συγκεντρωμένους να το υπογράψουν για να κατατεθεί στη Βουλή.
Στην εφημερίδα “ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΗΣ” που εξέδιδε ο Καλλέργης ήδη από το 1890, υπάρχει η πληροφορία ότι «το ψήφισμα εντός ημισείας ώρας έφερε άνω των 500 υπογραφών» παρόλο που στη συγκέντρωση ήταν άνω των χιλίων ατόμων (σ.σ. η μη υπογραφή απ’ όλους αποδίδεται και στον φόβο που επικρατούσε τότε).
Το συγκεκριμένο ψήφισμα που κατατέθηκε στη Βουλή από τον ίδιο τον Καλλέργη την 1η Δεκεμβρίου του 1893 (κι ενώ είχε συγκεντρώσει περίπου 2000 υπογραφές) περιείχε τα παρακάτω σημεία όπως διαβάζουμε στο αφιέρωμα της “Ελευθεροτυπίας”, “Στην εποχή του Καλλέργη του Χοϊδά και του Τρικούπη”:
«α. Την Κυριακήν να κλείωνται, τα καταστήματα καθόλην την ημέραν και οι εργάται ν’ αναπαύωνται.
β. Οι εργάται να εργάζωνται επί 8 ώρας την ημέραν.
γ. Να απαγορευθεί η εργασία εις τους ανηλίκους.
δ. Να απονέμεται σύνταξις εις τους εκ της εγασίας παθόντας και καταστάντας ανίκανους προς συντήρησιν εαυτών και της οικογένειάς των.
ε. Να καταργηθούν αι θανατικαί εκτελέσεις και
στ. Να καταργηθεί η διά χρέη προσωπική κράτησις».
«ΟΥ ΟΙ ΑΝΑΡΧΙΚΟΙ. ΜΠΟΜΠΕΣ ΦΕΥΓΑΤΕ!»
Το συγκεκριμένο ψήφισμα βέβαια περιείχε και άλλες προτάσεις. Μία από αυτές ήταν και η παρακάτω: «Το συμβούλιον του “Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου” να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν», κάτι που πραγματοποιήθηκε -όπως προαναφέραμε- την 1η Δεκεμβρίου του 1893.
Ο λόγος που δεν κατατέθηκε πιο πριν ήταν οι συνεχείς διαλύσεις της Βουλής και οι εναλλαγές των Κυβερνήσεων λόγω της δυσκολίας να συναφθούν εξωτερικά δάνεια και να σωθεί η χώρα από τη χρεωκοπία.
Τελικά η πτώχευση… δεν απετεύχθη.
Ομως για να επανέλθουμε στην κατάθεση του ψηφίσματος:
«[…]το πηγαίνει στη Βουλή ο ίδιος ο Καλλέργης. Οταν όμως ο πρόεδρος της Βουλής αρνείται να το διαβάσει, σηκώνεται ο ίδιος από το θεωρείο των δημοσιογράφων αγανακτισμένος και διαβάζει το ψήφισμα» διαβάζουμε σε αφιέρωμα των “Χανιώτικων νέων” για την Εργατική Πρωτομαγιά (βλ. φ. 1-5-1998).
«Σάλος στην αίθουσα. Φωνές και μια κραυγή σκίζει τον αέρα “Ου, οι αναρχικοί. Μπόμπες φευγάτε!” Κατά τις περιγραφές “οι πατέρες του Εθνους” καβαλίκεψαν τα καθίσματα και τρέχανε να βγουν έξω[…] ο Καλλέργης συνεχίζει να διαβάζει[…] Γρήγορα τα θεωρεία περικυκλώνονται[…]» γράφει ο Τάκης Κατσιμάρδος στο άρθρο του με τίτλο “Ο πρώτος μάρτυρας της Πρωτομαγιάς” (“Εθνος της Κυριακής” 30 Απριλίου 1995).
Ο Καλλέργης συλλαμβάνεται και φυλακίζεται.
«Το γεγονός αυτό της φυλάκισης του Καλλέργη, είχε ως αποτέλεσμα να πληγωθεί το φιλότιμο όλων των δημοκρατικών δυνάμεων, και η επόμενη Πρωτομαγιά να έχει μια τεράστια επιτυχία» διαβάζουμε και πάλι στο αφιέρωμα των “Χ.Ν.” (1-5-1998) που είχαν επιμεληθεί τότε οι Αντρέας Κουφουδάκης και Γιάννα Μαρουλοσηφάκη.
Το συγκεκριμένο ψήφισμα βέβαια περιείχε και άλλες προτάσεις. Μία από αυτές ήταν και η παρακάτω: «Το συμβούλιον του “Κεντρικού Σοσιαλιστικού Συλλόγου” να επιδώση το ψήφισμα εις την Βουλήν», κάτι που πραγματοποιήθηκε -όπως προαναφέραμε- την 1η Δεκεμβρίου του 1893.
Ο λόγος που δεν κατατέθηκε πιο πριν ήταν οι συνεχείς διαλύσεις της Βουλής και οι εναλλαγές των Κυβερνήσεων λόγω της δυσκολίας να συναφθούν εξωτερικά δάνεια και να σωθεί η χώρα από τη χρεωκοπία.
Τελικά η πτώχευση… δεν απετεύχθη.
Ομως για να επανέλθουμε στην κατάθεση του ψηφίσματος:
«[…]το πηγαίνει στη Βουλή ο ίδιος ο Καλλέργης. Οταν όμως ο πρόεδρος της Βουλής αρνείται να το διαβάσει, σηκώνεται ο ίδιος από το θεωρείο των δημοσιογράφων αγανακτισμένος και διαβάζει το ψήφισμα» διαβάζουμε σε αφιέρωμα των “Χανιώτικων νέων” για την Εργατική Πρωτομαγιά (βλ. φ. 1-5-1998).
«Σάλος στην αίθουσα. Φωνές και μια κραυγή σκίζει τον αέρα “Ου, οι αναρχικοί. Μπόμπες φευγάτε!” Κατά τις περιγραφές “οι πατέρες του Εθνους” καβαλίκεψαν τα καθίσματα και τρέχανε να βγουν έξω[…] ο Καλλέργης συνεχίζει να διαβάζει[…] Γρήγορα τα θεωρεία περικυκλώνονται[…]» γράφει ο Τάκης Κατσιμάρδος στο άρθρο του με τίτλο “Ο πρώτος μάρτυρας της Πρωτομαγιάς” (“Εθνος της Κυριακής” 30 Απριλίου 1995).
Ο Καλλέργης συλλαμβάνεται και φυλακίζεται.
«Το γεγονός αυτό της φυλάκισης του Καλλέργη, είχε ως αποτέλεσμα να πληγωθεί το φιλότιμο όλων των δημοκρατικών δυνάμεων, και η επόμενη Πρωτομαγιά να έχει μια τεράστια επιτυχία» διαβάζουμε και πάλι στο αφιέρωμα των “Χ.Ν.” (1-5-1998) που είχαν επιμεληθεί τότε οι Αντρέας Κουφουδάκης και Γιάννα Μαρουλοσηφάκη.
ΕΝΑΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΥΣΗ ΤΩΝ ΕΟΡΤΑΣΜΩΝ
Στο ίδιο αφιέρωμα εξάλλου διαβάζουμε σχετικά με τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς του 1894, ότι: «[…]Συγκεντρώθηκαν περίπου έξι χιλιάδες άτομα, γιόρτασαν την Πρωτομαγιά, ψήφισαν νέο ψήφισμα και διαλύθηκε ειρηνικά. Η κυβέρνηση όμως και τα ανάκτορα, είχαν αποφασίσει τούτη τη φορά, να χτυπήσουν στη ρίζα το κακό και τους δημιουργούς του[…]».
Αξίζει να αναφέρουμε ότι για τον συγκεκριμένο εορτασμό υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία στις εφημερίδες της εποχής, φιλοκυβερνητικές και μη ενώ το ίδιο ισχύει και για τα κατά καιρούς αφιερώματα σε εφημερίδες αλλά και περιοδικό Τύπο.
Στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” (φύλλο της 1ης Μαΐου 1994) βρίσκουμε το κείμενο του Φίλιππου Φιλίππου με τίτλο “Χίλιοι στο Στάδιο, συν γυναιξί…” που αναφέρεται αποκλειστικά στον εορτασμό που έμελε να είναι ο τελευταίος πριν τον… επόμενο που πραγματοποιήθηκε το 1909. Παραθέτουμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα που αφορούν μόνο τον Σταύρο Καλλέργη:
«[…] Ο πρώτος που την πλήρωσε ήταν ο Σταύρος Καλλέργης, ο πρώτος Ελληνας σοσιαλιστής που διώχθηκε για τις ιδέες του[…]
Στις 21 Μαΐου του 1894 αρχίζουν οι διώξεις των σοσιαλιστών με τη σύλληψη και την ανάκριση όσων είχαν την πρωτοβουλία για την πρωτομαγιάτικη εκδήλωση[…]
Η αστυνομική δύναμη κύκλωσε το κουρείο “Αρδην”[…] που ήταν η “γιάφκα” των σοσιαλιστών, τους αιφνιδίασε και σιδηροδέσμιους τους πήγαν στο Β’ αστυνομικό τμήμα. Ενας από τους συλληφθέντες, ο Μάργαρης, πέθανε στη φυλακή από το ξύλο που έφαγε.
Στη δίκη που έγινε τον Οκτώβριο[…] ο Καλλέργης κατηγορήθηκε ότι με τους λόγους που έβγαζε σ’ όλη την Ελλάδα έσπερνε διχόνοια στον λαό.
Τελικά τόσο αυτός όσο και οι συγκατηγορούμενοί του αθωώθηκαν από το Πλημμελειοδικείο Αθηνών και αφέθηκαν ελεύθεροι. Στο μεταξύ είχε κλείσει ο “Σοσιαλιστής” επειδή ορισμένα άρθρα του “καθήπτοντο του ιερού προσώπου του βασιλέως και της ιεράς ημών θρησκείας”. Κουρασμένος από το κυνηγητό έφυγε στο Παρίσι[…]».
Τελειώνοντας, από τα “Ρεθυμνιώτικα Νέα” και το άρθρο “Σταύρος Καλλέργης: σύμβολο γενιάς (1-5-1996), παραθέτουμε ένα απόσπασμα από μια ποιητική αναφορά στον Σταύρο Καλλέργη της Εύας Λαδιά που έχει μελοποιήσει ο Μπάμπης Πραματευτάκης:
«Κύλησε ο λόγος σου
στις φλέβες της ελπίδας
κι απόκτησε το όνειρο
χαμόγελο.
Σταύρος Καλλέργης
σύμβολο γενιάς…»
Στο ίδιο αφιέρωμα εξάλλου διαβάζουμε σχετικά με τον εορτασμό της Πρωτομαγιάς του 1894, ότι: «[…]Συγκεντρώθηκαν περίπου έξι χιλιάδες άτομα, γιόρτασαν την Πρωτομαγιά, ψήφισαν νέο ψήφισμα και διαλύθηκε ειρηνικά. Η κυβέρνηση όμως και τα ανάκτορα, είχαν αποφασίσει τούτη τη φορά, να χτυπήσουν στη ρίζα το κακό και τους δημιουργούς του[…]».
Αξίζει να αναφέρουμε ότι για τον συγκεκριμένο εορτασμό υπάρχουν πάρα πολλά στοιχεία στις εφημερίδες της εποχής, φιλοκυβερνητικές και μη ενώ το ίδιο ισχύει και για τα κατά καιρούς αφιερώματα σε εφημερίδες αλλά και περιοδικό Τύπο.
Στην “Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία” (φύλλο της 1ης Μαΐου 1994) βρίσκουμε το κείμενο του Φίλιππου Φιλίππου με τίτλο “Χίλιοι στο Στάδιο, συν γυναιξί…” που αναφέρεται αποκλειστικά στον εορτασμό που έμελε να είναι ο τελευταίος πριν τον… επόμενο που πραγματοποιήθηκε το 1909. Παραθέτουμε κάποια χαρακτηριστικά αποσπάσματα που αφορούν μόνο τον Σταύρο Καλλέργη:
«[…] Ο πρώτος που την πλήρωσε ήταν ο Σταύρος Καλλέργης, ο πρώτος Ελληνας σοσιαλιστής που διώχθηκε για τις ιδέες του[…]
Στις 21 Μαΐου του 1894 αρχίζουν οι διώξεις των σοσιαλιστών με τη σύλληψη και την ανάκριση όσων είχαν την πρωτοβουλία για την πρωτομαγιάτικη εκδήλωση[…]
Η αστυνομική δύναμη κύκλωσε το κουρείο “Αρδην”[…] που ήταν η “γιάφκα” των σοσιαλιστών, τους αιφνιδίασε και σιδηροδέσμιους τους πήγαν στο Β’ αστυνομικό τμήμα. Ενας από τους συλληφθέντες, ο Μάργαρης, πέθανε στη φυλακή από το ξύλο που έφαγε.
Στη δίκη που έγινε τον Οκτώβριο[…] ο Καλλέργης κατηγορήθηκε ότι με τους λόγους που έβγαζε σ’ όλη την Ελλάδα έσπερνε διχόνοια στον λαό.
Τελικά τόσο αυτός όσο και οι συγκατηγορούμενοί του αθωώθηκαν από το Πλημμελειοδικείο Αθηνών και αφέθηκαν ελεύθεροι. Στο μεταξύ είχε κλείσει ο “Σοσιαλιστής” επειδή ορισμένα άρθρα του “καθήπτοντο του ιερού προσώπου του βασιλέως και της ιεράς ημών θρησκείας”. Κουρασμένος από το κυνηγητό έφυγε στο Παρίσι[…]».
Τελειώνοντας, από τα “Ρεθυμνιώτικα Νέα” και το άρθρο “Σταύρος Καλλέργης: σύμβολο γενιάς (1-5-1996), παραθέτουμε ένα απόσπασμα από μια ποιητική αναφορά στον Σταύρο Καλλέργη της Εύας Λαδιά που έχει μελοποιήσει ο Μπάμπης Πραματευτάκης:
«Κύλησε ο λόγος σου
στις φλέβες της ελπίδας
κι απόκτησε το όνειρο
χαμόγελο.
Σταύρος Καλλέργης
σύμβολο γενιάς…»
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΟΜΙΛΙΕΣ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΛΛΕΡΓΗ
2 Μαΐου 1893
«Η πρόοδος βαδίζει τον δρόμον της. Πέρυσι, το 1892 τριάντα μόνο ομόφρονες σοσιαλισταί συνήλθον εις τούτο το μέρος και διεμαρτυρήθησαν κατά του σημερινού αθλίου πλουτοκρατικού συστήματος. Σήμερον παρατηρήσατε πόσοι είμεθα εντάυθα δια τον αυτόν λόγον. Βλέπετε, λοιπόν, η πρόοδος βαδίζει τον δρόμον της και θάττον ή βράδιον θα θφάση εις το ποθούμενον αποτέλεσμα…».
δημοσιευμένο στις “Σελίδες Ιστορίας” της Ημερησίας,
(3-5 Μαΐου 2002)
«Η πρόοδος βαδίζει τον δρόμον της. Πέρυσι, το 1892 τριάντα μόνο ομόφρονες σοσιαλισταί συνήλθον εις τούτο το μέρος και διεμαρτυρήθησαν κατά του σημερινού αθλίου πλουτοκρατικού συστήματος. Σήμερον παρατηρήσατε πόσοι είμεθα εντάυθα δια τον αυτόν λόγον. Βλέπετε, λοιπόν, η πρόοδος βαδίζει τον δρόμον της και θάττον ή βράδιον θα θφάση εις το ποθούμενον αποτέλεσμα…».
δημοσιευμένο στις “Σελίδες Ιστορίας” της Ημερησίας,
(3-5 Μαΐου 2002)
1η Μαΐου 1894
«[…] Ποιοί είμεθα και τί θέλομεν; Είμεθα σοσιαλισταί και θέλομεν επί του παρόντος τήν βελτίωσιν της θέσεως των εργατών καί τήν διάδοσιν τής ιδέας τής εντελούς χειραφετήσεως αυτών εν τω μέλλοντα. Διά την επιτυχίαν δε του σκοπού μας θα ζητήσομεν κατ’ αρχάς με ειρηνικά μέσα, εάν δε δέν το κατορθώσομεν διά πάσης θυσίας θα φροντίσομεν να πραγματοποιήσομεν τους σκοπούς μας».
«[…] Ποιοί είμεθα και τί θέλομεν; Είμεθα σοσιαλισταί και θέλομεν επί του παρόντος τήν βελτίωσιν της θέσεως των εργατών καί τήν διάδοσιν τής ιδέας τής εντελούς χειραφετήσεως αυτών εν τω μέλλοντα. Διά την επιτυχίαν δε του σκοπού μας θα ζητήσομεν κατ’ αρχάς με ειρηνικά μέσα, εάν δε δέν το κατορθώσομεν διά πάσης θυσίας θα φροντίσομεν να πραγματοποιήσομεν τους σκοπούς μας».
δημοσιευμένο σε αφιέρωμα
του “Οδηγητή” για
την Εργατική Πρωτομαγιά
(χρονολ. 2000)
του “Οδηγητή” για
την Εργατική Πρωτομαγιά
(χρονολ. 2000)
Χανιώτικα νέα (01.05.2015)Η καθιέρωση του εορτασμού της εργατικής Πρωτομαγιάς
Η Πρωτομαγιά καθιερώθηκε σαν τη παγκόσμια μέρα των εργατικών διεκδικήσεων, κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Σοσιαλιστικού Συνεδρίου, (Β’ Σοσιαλιστικής Διεθνούς) τον Ιούλιο του 1889, στο Παρίσι. Σκοπός ήταν να οργανώνεται κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, μια διεθνής εκδήλωση κατά την οποία οι εργάτες να θέτουν στις αρχές των κρατών το αίτημα για νομοθετική μείωση της εργασίας σε οκτώ ώρες την ημέρα, καθώς και την εφαρμογή των άλλων αποφάσεων της διεθνούς. Η συγκεκριμένη ημέρα επιλέχθηκε προκειμένου να τιμηθεί η μνήμη των θυμάτων της αιματηρής καταστολής των εργατών του Σικάγου την 1η Μαΐου του 1886.
πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Read more: http://www.haniotika-nea.gr/i-proti-eortasmi-tis-protomagias-stin-ellada/#ixzz3Z4AqdnTR
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial
Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου