ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΑΝΕΒΑ ΜΗΛΟ, ΚΑΤΕΒΑ ΡΟΔΙ
ΚΑΠΟΙΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΝΕ ΗΡΩΑ ΤΟΝ... ΜΟΡΤΗ

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
“Ανέβα μήλο, κατέβα ρόδι”, ο τίτλος της πραγματικά ωραίας και ιδιαίτερα προσεγμένης εκπομπής για παιδιά, που παρουσιάζει εδώ και 4 χρόνια κάθε Σάββατο στο “Δίκτυο F.M. 91,5” της πόλης μας η ηθοποιός και σκηνοθέτης Βαλεντίνα Παπαδημητράκη. Ανθός αυτής της εκπομπής διάφορες ιστορίες με… ήρωα τον Μόρτη, τον σκύλο της Βαλεντίνας, που έγραψαν παιδιά – ακροατές της, και καρπός της ένα υπέροχο βιβλίο. Απ’ αυτό οι ιστορίες που φιλοξενούνται στον σημερινό Παιδότοπο. «Αξιέπαινη η ιδέα να γράψουν τα παιδιά για τον σκύλο που θα ήθελαν να έχουν ως σύντροφό τους. Τους έδωσε την ευκαιρία να συλλογιστούν, να προσέξουν, να εμβαθύνουν σκέψεις και συναισθήματα. Και πάνω απ’ όλα τη χαρά να αναγνωρίσουν την ίδια τους τη φωνή ανάμεσα σε άλλες φωνές, έτσι όπως καταγράφηκαν με τον γραπτό λόγο. Τα που γράφει μεταξύ των άλλων ο αγαπημένος των παιδιών συγγραφέας Μάνος Κοντολέων, προλογίζοντας το βιβλίο. «Καθώς πλήθαιναν οι ιστορίες που μου στέλνατε, άρχισα να σκέφτομαι τι ωραία που θα ήταν να μπορούσαν να γίνουν βιβλίο! Ετσι, σαν ενθύμιο αυτής της δράσης. Και τότε με πήρε τηλέφωνο ο Μαθιός που, παρόλο που είναι μεγάλος, ακούει την εκπομπή μας και του αρέσει πολύ. Και είπε ότι θέλει να εκδώσει τις ιστορίες σας σε βιβλίο με τις εκδόσεις “Πυξίδα της Πόλης” όπου είναι υπεύθυνος. Ετσι φτιάξαμε παρέα αυτό το βιβλιαράκι που φιλοξενεί τις ιστορίες σας. 45 υπέροχες ιστορίες από 150 εξαιρετικούς συγγραφείς». Τα που γράφει μεταξύ των άλλων, στον δικό της πρόλογο, η Βαλεντίνα. Συγχαρητήρια και για την εκπομπή και για το βιβλίο, καλή μου φίλη! Και βέβαια, καλή συνέχεια στην εκπομπή σου, που ύστερα από ένα μικρό διάλειμμα, λόγω καλοκαιριού, ξαναβγαίνει στον αέρα το πρώτο Σάββατο του Οκτώβρη. Συγχαρητήρια και στην Ελισαβετ Δανδάλη για την εικονογράφηση… Σας χαιρετώ με αγάπη όλους! Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης δάσκαλος Σημείωση: Ο Παιδότοπος θα μείνει… κλειστός το επόμενο Σάββατο 7 Σεπτεμβρίου. Σε διακοπές ο συντάκτης του!

Ο Μόρτης χάθηκε 

Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ο Μόρτης που είχε ιδιοκτήτρια τη Βαλεντίνα. Ο Μόρτης  ήταν πολύ καλό σκυλί, ώσπου μια μέρα ήρθε ένα γράμμα που έλεγε: 

«Μόρτη έφτασες στα τέσσερά σου χρόνια. Πρέπει να έρθεις στο νησί των σκυλιών». 

Τότε ο Μόρτης αυτό πήγε κι έκανε! Χωρίς να τον καταλάβει η Βαλεντίνα, φόρτωσε τα πράγματά του (τα πράγματά του ήταν μόνο παιχνίδια και κόκκαλα), τρύπωσε σε ένα πλοίο και έφυγε. 

Η Βαλεντίνα τον έψαχνε παντού αλλά ευτυχώς βρήκε το γράμμα. Μόλις το διάβασε πήγε κατ’ ευθείαν στο νησί των σκυλιών. Όταν έφτασε εκεί, τι να δει: Παντού σκυλιά! 

«Πού θα βρω τώρα τον Μόρτη!», είπε η Βαλεντίνα.

«Μήπως ξέρετε που είναι ο Μόρτης;», ρώτησε ένα σκυλί με καφέ βούλες.

«Γαβ, γαβ, γαβ» είπε ο σκύλος.

«Δε καταλαβαίνω τίποτα! Τι θα κάνω τώρα!», είπε η Βαλεντίνα.

Τότε την είδε ο Μόρτης και έτρεξε στην αγκαλιά της.

«Μόρτη! Μου έλειψες πολύ!», είπε η Βαλεντίνα.

Όταν έφτασαν στο σπίτι ο Μόρτης ήταν γεμάτος ενέργεια για σκανταλιές. Έριξε τα ρούχα από την απλώστρα, έφαγε εφτά μολύβια και έσπασε τρεις γλάστρες!

Μετά έριξε έναν πολύ μεγάλο, τεράστιο υπνάκο!

(Δημήτρης Παπαγιάννης,  Α’ τάξη, Δημοτικό Σχολείο Αγ. Μαρίνας )

Ο Μόρτης πάει εκδρομή με το σχολείο του 

Ο Μόρτης είναι ένα σκυλάκι που ζει με τη μαμά, τον μπαμπά του και τα τρία αδέλφια του. Είναι το πιο μεγάλο σκυλί από τα αδέλφια του και πάει στη δευτέρα δημοτικού.

Έφτασε το τέλος της σχολικής χρονιάς και ο Μόρτης θα πήγαινε εκδρομή με το σχολειό του. Ήταν πολύ χαρούμενος και την περίμενε πως και πως!!!

Η μεγάλη μέρα έφτασε . Ο Μόρτης ξύπνησε πρώτος απ' όλους.

- Ξύπνα, μαμά, ξύπνα. Πάω εκδρομή σήμερα. Ξύπνα να μου φτιάξεις πρωινό και φαγητό να πάρω μαζί μου.

- Αγάπη μου είναι πολύ νωρίς...

-Δίκιο έχει η μαμά, Μόρτη, είπε ο μπαμπάς.

Ο Μόρτης δεν το έβαλε κάτω, έφτιαξε πρωινό και φαγητό μόνος του. Ήταν η πρώτη φορά που το κάνει αυτό. Αργότερα ξύπνησαν και οι υπόλοιποι και τον αποχαιρέτησαν.

Καθώς έφτανε στο σχολείο είδε το λεωφορείο να περιμένει τους μαθητές. Βρήκε τους φίλους του και έκατσαν στη γαλαρία. Στον δρόμο τραγουδούσαν διάφορα τραγούδια. 

Μετά από λίγο έφτασαν στο δάσος. Έπαιξαν αρκετά παιχνίδια όπως κρυφτό, κυνηγητό, κεραμιδάκια και άλλα. Μάζεψαν λουλούδια για να κρατάνε στις μαμάδες τους, έκαναν πικ νικ αλλά  πρόσεξαν να μη λερώσουν το δάσος. 

Το απόγευμα μπήκαν ξανά στο λεωφορείο για την επιστροφή.

Οι γονείς του και τα αδέλφια του τον περίμεναν στο σχολείο. Η πρώτη εκδρομή του Μόρτη με το σχολείο του έμεινε αξέχαστη για πάντα...

Άννα  Βολωνάκη, Β΄ τάξη, Δημοτικό Σχολείο Στερνών  

Ο σούπερ σκύλος 

Ένα ανοιξιάτικο πρωινό ο Μόρτης ξύπνησε πάνω στο χαλάκι της εξώπορτας. Αουμ! Χασμουρήθηκε. Σνιφ, σνιφ, σνιφ, μύρισε φρεσκοψημένα κουλουράκια που ετοίμαζε η Βαλεντίνα. Φαίνεται είχε ξυπνήσει από πολύ νωρίς. 

Μόλις η Βαλεντίνα τελείωσε με τα μπισκότα πήγε τον Μόρτη βόλτα στο πάρκο. Εκεί βρήκε ένα παγκάκι, έκατσε κι έλυσε τον Μόρτη για να κάνει βόλτα. Έτρεχε κι έτρεχε μέχρι που ήρθε στα πόδια της Βαλεντίνας με τη γλώσσα έξω. «Διψάς, μικρούλη μου;», είπε η Βαλεντίνα στον Μόρτη. «Έτρεχες σαν τον σούπερ σκύλο. Έλα, πάμε σπίτι να σου φτιάξω μια κάπα. Έτσι θα είσαι πια ίδιος ο σούπερ σκύλος. Θα φάμε και μπισκότα και το βράδυ θα σε πάω στην γειτόνισσά μου. Μην ανησυχείς, έχει και μια σκυλίτσα. Δε θα βαρεθείς». 

Το βράδυ λοιπόν στο σπίτι της γειτόνισσάς τους τα δύο σκυλάκια παίζανε με τη μπάλα στον κήπο και όταν σκοτείνιασε μπήκαν μέσα. Ύστερα κανονίστηκε να πάνε στο θέατρο. 

Τον Μόρτη παραλίγο να τον πάρει ο ύπνος. 

Μετά φάγανε πίτσα και έπεσαν στα κρεβάτια τους ευτυχισμένοι. 

Στέλλα Δελήμπαση, Δ’ τάξη, Δημοτικό Σχολείο Χωραφακίων 

Η γνωριμία 

Ένα από τα εκατομμύρια αδέσποτα σκυλάκια χτύπησε την πόρτα της κυρίας Βαλεντίνας.  Η κυρία Βαλεντίνα το πήρε και το υιοθέτησε. Όμως το σκυλάκι αυτό, που του δόθηκε από την κυρία Βαλεντίνα το παράξενο όνομα Μόρτης, γιατί θέλει θάρρος, μαγκιά και θράσος να χτυπήσει την πόρτα ενός ανθρώπου ένα αδέσποτο σκυλάκι, έφερε μαζί του και τον φίλο του τον Μάγκα. 

Τα δυο -πρώην αδέσποτα- υιοθετημένα  πλέον από την κυρία Βαλεντίνα σκυλάκια αποφάσισαν να πηγαίνουν και σχολείο. Και μάλιστα σ’ ένα από τα καλύτερα σχολεία  της πόλης τους, της πόλης των Χανίων, στο 8^ο Δημοτικό Σχολείο, που βρίσκεται στη Δεξαμενή. Όχι για να μάθουν γράμματα. Τα ζώα δεν ξέρουν να διαβάζουν και να γράφουν σε τετράδια και βιβλία, ξέρουν όμως να διαβάζουν πολύ καλά -ορισμένες φορές καλύτερα κι από τους ανθρώπους– τη γλώσσα των συναισθημάτων, του βλέμματος και της ζεστής αγκαλιάς! 

Στο 8^ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων τα παιδιά τα υποδέχτηκαν και τα αγάπησαν. Ο Μόρτης αγαπούσε όλα τα παιδάκια του σχολείου όμως περισσότερο αγαπούσε την κυρία του, την κυρία Βαλεντίνα και η κυρία Βαλεντίνα αγαπούσε τον Μόρτη της. Βέβαια ο Μόρτης έκανε και πολλές ανακαλύψεις, όπως ανακάλυψε και βοηθούσε κι άλλα αδέσποτα σκυλάκια στην πόλη των Χανίων. Με τον αυθόρμητο χαρακτήρα του έγινε ο καλύτερος φίλος όλων των παιδιών και γι’ αυτό βέβαια έπαιρνε και πολλές κροκέτες σαν ανταμοιβή!  Κι αν τυχόν έρθετε στην πόλη μας, στην πόλη των Χανίων, είναι πολύ πιθανό να τον συναντήσετε σε κάποια γειτονιά να κάνει παρέα με άλλα αδέσποτα ή μη σκυλάκια ή να ακολουθεί παιδιά για να παίξει μαζί τους ή να τρέχει σε κάποια όμορφη παραλία.  Γι’ αυτό και η κυρία Βαλεντίνα ανέβασε και το σχετικό βιντεάκι στο διαδίκτυο.  Έτσι ζει ο Μόρτης καλά κι εμείς καλύτερα! 

Εφη Παπαδοκοκολάκη, Ε’ τάξη, 8ο Δημοτικό Σχολείο Χανιών Εκπαιδευτικός: Βαγγέλης Παγωνίδης

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 31.8.2019)

 http://www.haniotika-nea.gr/kapies-ap-tis-istories-me-iroa-ton-morti/

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΦΙΛΑ ΜΕ... ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ

Καμάρι πάνε τα οζά, στολή πάνε οι γ’ αίγες,/ μα πλια στολή ‘ναι οι γι’ εδικοί όντεν ανταμωθούνε/ περίττου να ‘ναι αδερφοί γή να ‘ν’ πρωτοξαδέρφια/ γή να ‘ναι μπάρμπας κι ανηψιός… Μυρίζουν οι βασιλικοί, μυρίζουν κι οι βαρσάμοι/ μα σα μυρίζει ο ανηψιός, βαρσάμια δε μυρίζουν/ βαρσάμια ουδέ βασιλικοί μηδέ καρεφυλλάτα/ Μυρίζ’ εκειά που πορπατεί, μυρίζ’ εκειά που στέκει, μυρίζει όντε τραγουδεί… Δυο απ’ τα πολύ γνωστά ριζίτικα που επιμένουμε κάποιοι να τα τραγουδούμε, ακόμα, στεντορεία τη φωνή, σε χαρές, ελαφρά παραλλαγμένα, για την περίσταση. Εξαιρετικά αφιερωμένα στον Σταμάτη Κραουνάκη, γιο της πρώτης μου ξαδέρφης, της Τούλας (Αριστέας) το γένος Κακατσάκη. Με αφορμή τον ερχομό του στα Χανιά, όπου αύριο βράδυ, λήγοντος του Αυγούστου, επαναφέρει με τη “Σπείρα” του στην Ανατολική Τάφρο “τον μύθο της διασκέδασης”. Την “παράσταση” που “νίκησε” τον χειμώνα το ωραιότερο λαϊκό πρόγραμμα της Αθήνας, που χειροκρότησε σύμπας ο καλλιτεχνικός κόσμος, τα Μ.Μ.Ε. οι δημοσιογράφοι, που γλέντησαν οικογένειες και μοναχικοί, το “Φίλα με”. Και γιατί του αρέσουν, όπως κι εμένα, οι βασιλικοί…

«Στο χωριό του παππού μου του Γιώργη του Κακάτση- Ευτυχία, ξαδέλφια, αδέρφια, θείοι, όλα εδώ για πάντα». Τα που έγραψε ο Σταμάτης, το Σάββατο 2 Ιουλίου 2016, στη σελίδα του στο Βιβλίο των Προσώπων (φέισμπουκ) όντας μαζί με όλη την ομάδα του, στο Νίππος Αποκορώνου. Στο καφενείο του Αντώνη του Κοτσιφού κατ’ αρχάς και στο κέντρο “Ιπποκορώνιον” του Παντελή Καπαρουδάκη στη συνέχεια. Επιστροφή ύστερα από χρόνια, στη μητρίδα γη, μα και στην πατρίδα των παιδικών του χρόνων. Εδώ, στις Πάνω Κατούνες του Νίππους, δίπλα στο ιστορικό εκκλησάκι του Αγίου Πνεύματος, έζησε κάποια απ’ τα καλοκαίρια του τη δεκαετία του 1960. «Να βλέπεις τη χαρά να ξεχειλίζει απ’ τα μάτια και τα χείλη του και να γίνεται ολόκληρος μια τεράστια αγκαλιά κι ακόμα μια πιο μεγάλη καρδιά, είναι σαν ν’ ακούς τις πιο όμορφες μουσικές του, τα πιο γλυκά και τρυφερά τραγούδια του». Τα που έγραψε, επίσης στο Βιβλίο των Προσώπων η Ευδοκία τότε. Οντας σίγουρη ότι οι δύο βραδιές του “Φίλα  με” στην Ανατολική Τάφρο όπως και αυτή στα Νοπήγεια θα ήταν μαγικές…

«Η σωτηρία της ψυχής/ είναι πολύ μεγάλο πράγμα/ σαν ταξιδάκι αναψυχής/ μ’ ένα κρυμμένο τραύμα». Πληθωρικός, ανατρεπτικός, απρόβλεπτος, ασυμβίβαστος, σκληρός και τρυφερός ταυτόχρονα, όπως πάντα, ο Σταμάτης. Να τον βλέπεις και να τον ακούεις για τρεις ολόκληρες ώρες απ’ τη γωνιά σου να συσπειρώνει, να ξεσηκώνει, να προβληματίζει, να διαμαρτύρεται, να καγχάζει, να αυτοσχεδιάζει, να μοιράζει τριαντάφυλλα και νοσταλγικές αναμνήσεις, να μιλά με τις σιωπές του και να γίνεσαι ένα μ’ όλους τραγουδώντας τους στίχους του, τα τραγούδια του ουρανού του «Κυκλοφορώ κι οπλοφορώ/ και σ’ έχω απάνω μου/ σαν ρούχο καθαρό!». «Να κοιμηθώ στο πάτωμα/ να κλείσω και τα μάτια/ γιατί υπάρχουν κι άτομα/ που γίνονται κομμάτια». «Μαμά, πεινάω μαμά, φοβάμαι μαμά, γερνάω μαμά!». «Κάνε ένα βήμα/ να κάνω εγώ το επόμενο/ αίμα μου και σχήμα/ λόγος και ψυχή το συμφραζόμενο», «α να μην υπάρχει κανένας χωρίς ζευγάρι/ α, να μην υπάρχει κανένας μοναχός». Και κάποια στιγμή (τι έκπληξη και τι χαρά για μένα!) τους στίχους του ποιήματός μου “Ενθάδε κείται” καθ’ υπαγόρευση του, έχοντος την “έμπνευση” ιστορικού καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης -ηθοποιού Μιχάλη Αεράκη: «Επιμένω να ταξιδεύω/ στη θάλασσα των ματιών σου/ κι ας είναι σ(κ)ουρια(σ)μένη/ η πυξίδα του σ’ αγαπώ[…] Ωραίος τόπος τα μάτια σου για το “Εθνάδε κείται!» Προπάντων, όμως τη “σωτηρία της ψυχής” που είναι πολύ μεγάλο πράγμα/ σαν ταξιδάκι αναψυχής/ μ’ ένα κρυμμένο τραύμα». Τα που έγραψα στις “Στάσεις” (βλ. “Χανιώτικα νέα” 6/3/2018) ύστερ απ’ την “εμφάνισή” του μαζί με τον Βασίλη Ντρουμπογιάννη και τον Βάιο Πράπα στο Καφέ- “Κήπος” (2 Μαρτίου 2018) χάρις στην επιμονή του Βασίλη Σταθάκη.

Οι πληροφορίες μου λένε ότι όλοι οι δρόμοι της Πόλης των Χανίων θα οδηγούν αύριο βράδυ, 31 Αυγούστου, στο Θέατρο της Ανατολικής Τάφρου. Για να τραγουδήσουμε μαζί με τον Σταμάτη και τα μέλη της… Σπείρας του (τον Χρίστο Γεροντίδη, τον Σάκη Καραθανάση, τον Κώστα Μπουγιώτη, τον Βασίλη Ντρουμπογιάννη, τον Βάιο Πράπα, τον Νίκο Σταδιάτη, τον Γιώργο Στιβανάκη και τον Γιώργο Ταμιωλάκη) τα τραγούδια του, μετρώντας τ’ άστρα. Ή αν προτιμάτε να μετρήσουμε τα άστρα τραγουδώντας τα τραγούδια του!… Ειδικός και στο μέτρημα των αστεριών ο ανιψιός μου, καθώς, όπως έχω ξαναγράψει επιμένει να “μετρά τα άστρα” για να χρησιμοποιήσω τον τίτλο του πιο γνωστού βιβλίου του Μενέλαου Λουντέμη και να εκφράζεται, όπως αισθάνεται. Ενα παιδί, που έχει ωστόσο, «πάντα ανοιχτά πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής του» κατά που μας λέει ο Διονύσιος Σολωμός και δεν παύει ποτέ να ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο.

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 30.8. 2019)

http://www.haniotika-nea.gr/fila-me-sta-chania/

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΧΘΕΣ*

ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ
Σάββατο, 28 Αυγούστου 2010

Φίλες και φίλοι, Καλημέρα!

ΧΑΙΡΕ, Αύγουστε! (Κατά το: 'Χαίρε, Καίσαρ!'). Οι μελλοθάνατοι σε χαιρετούν! Στον μήνα Αύγουστο, που φεύγει σε 3 μέρες κι όχι στον αυτοκράτορα της Ρώμης Οκταβιανό Αύγουστο, απευθύνεται βέβαια ο χαιρετισμός. Από έναν... μελλοθάνατο.

ΙΣΤΟΡΙΚΗ προσφώνηση απ’ τις δυο πρώτες λέξεις του χαιρετισμού που απέδιδαν οι Ρωμαίοι μονομάχοι, όταν έμπαιναν στον στίβο κι έκαναν παρέλαση, πριν απ’ τη μονομαχία μπροστά από την αυτοκρατορική εξέδρα, είναι το 'Χαίρε Καίσαρ'. Ave Caesar
(ή Imperator) morituti te salutant στα λατινικά, είναι ολόκληρη η φράση.

ΚΑΙ ΣΑΝ ιστορικό ανέκδοτο μπορεί να διαβαστεί το παραπάνω 'πεταχτό'. Με την έννοια αυτή μην περιμένετε άλλο στη γνωστή, προτελευταία, θέση του. Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ Ιωάννου του Αποκεφαλισθέντος και όχι βέβαια του Αποκεφαλιστή, όπως τον λέμε, εκτός από Ριγολόγο, αύριο. Έμου του έκοψε την κεφαλή ο Ηρώδης, έμου τον λέμε Αποκεφαλιστή τον Αϊ Γιάννη τον Πρόδρομο και Βαφτιστή του Χριστού.

ΕΜΟΥ... έμου, συνδ. (Αποκ., Σέλινο) = και... και. 'Εμου όμορφη έμου πλούσια'. Τούρκι hem... hem = και, μαζί.

ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ από το μοναδικό στο είδος του βιβλίο 'Λεξικό
- ερμηνευτικό και ετυμολογικό του δυτικοκρητικού γλωσσικού ιδιώματος (Δ’ έκδοση, Αναθεωρημένη και επαυξημένη με 1500 νέα λήμματα) του, να ’ναι καλά, Αντώνη Ξανθινάκη, το παραπάνω 'πεταχτό'. Να ’σαι καλά, κύριε Αντώνη. Και για να συνεχίζεις το ψάξιμο της ντοπιολαλιάς μας. Να διασώζεις τις κρητικές λέξεις που μας έμαθαν οι μανάδες μας.

ΧΑΛΑΡΑ ξεκίνησα σήμερα, χαλαρά συνεχίζω κι όπου το βγάλει η... χαλαρότης. Σιγά που θα το γυρίσω στη...  σοβαρότη... Στα... χαλαρά λέγονται τα πιο σοβαρά πράγματα, εξάλλου.

ΘΕΛΩ... σοβαρότη... Επαιρνε ύφος εκατό καρδιναλίων πριν εξαπολύσει την... ελληνικούρα του ο καραβανάς λοχαγός μας. Ακου να δεις τι θυμήθηκα ο άνθρωπος!

ΝΑ ΤΟ ΞΑΝΑΓΡΑΨΩ. Στα χαλαρά λέγονται τα πιο σοβαρά πράγματα. Παράδειγμα. Είσαι πρωθυπουργός και κάνεις διακοπές στην Πάρο. (Και γιατί η Κυβέρνησή σου είναι απ’ το... πάρε κι όχι από το δίνε.) Ολα τα σοβαρά πράγματα, λοιπόν, χαλαρά φορώντας το μαγιό σου θα τα συζητήσεις με τον... Ραγκούση σου.

ΔΥΟ μαντινάδες για την οικονομική κρίση από την Αντωνία Μηλογιαννάκη στη θέση του ιστορικού ανέκδοτου.
Η πρώτη: 'Οι πονηροί κι οι έξυπνοι έφαγαν τσοι παράδες/ και ριζοβόλησε ο καημός στσοι φτωχομαχαλάδες'.
Η δεύτερη: 'Οφηδες και τρισόφηδες εζώσανε τον τόπο/
κι ούλοι οι καβροί τρυπώξανε στσοι τσέπες των ανθρώπω'. Τα σχόλια δικά σας.

'[...] Αχάραγη νύχτα! Βόγκος προπέλας μακρινός/ σκάβει την άπατη ησυχία/... ανοιχτά στο μαύρο πέλαγο/ πλοίο με λίγα φώτα/ φεύγει ο Αύγουστος.'
Από το ποίημα 'Νυχτερινή σοροκάδα σε έξι χορδές' του Εκτωρα Κακναβάτου

ΧΑΙΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ!
(http//:petaxta.blogspot.com)

(Χανιώτικα νέα)

*   ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ  ΣΗΜΕΡΑ , ο τίτλος της νέας στήλης στο ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΟΥ, κάθε Πέμπτη. Ενίοτε ωστόσο, μπορεί να είναι και ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ  ΧΘΕΣ ή ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΑΥΡΙΟ, αν δεν υπάρχει ανάρτηση για τη συγκεκριμένη ημερομηνία...

ΕΥΘΥΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΗ

"ΝΥΧΤΑ" ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ...  ΜΕΤΕΩΡΕΣ ΑΠΟΡΙΕΣ

Γράφει ο Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης

Χανιά δεν είναι βέβαια μόνο το παλιό λιμάνι! Δεν είναι μόνο η πλατεία Δικαστηρίων, οι Τάφοι των Βενιζέλων ή οι εισόδοι και εξόδοι της πόλης!
Εχω την αίσθηση ότι από τούτη την πόλη εκλείπει η ζωή, το “φως” ειδικά τις νύχτες! Το “φως” σε όλα κείνα τα σημεία που η αδιαφορία μας τα κρατά θεοσκότεινα!
Αν θέλουμε ως πόλη να βρεθούμε στο επίκεντρο, οφείλουμε να καθορίσουμε τους τρόπους που θα μας φέρουν στο επίκεντρο! Διότι αυτήν τη στιγμή δεν ισχύει κάτι τέτοιο, είναι μια αυταπάτη…
Για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την όποια θέση μας στον τουριστικό χάρτη της Κρήτης, της Ελλάδας, της Ευρώπης, οφείλουμε να δουλέψουμε γι’ αυτό! Τόσο εμείς όσο κι οι ιθύνοντες!
Μια περιοχή όπου εν πολλοίς πλέον βασίζεται στον Τουρισμό, οφείλει να “φιλοξενεί” τους επισκέπτες της και να μην τους αποδιώχνει λόγω της κακής εννοούμενης “ιδιαιτερότητάς” της! Ναι ο Χανιώτης τον οποίο προσπαθούμε να χαρακτηρίσουμε κατά πώς μας αρέσει, οφείλει πάνω απ’ όλα να μάθει να λειτουργεί ως πολίτης.
Ενας άνθρωπος που σέβεται την πόλη του, που την αγαπά, που την νοιάζεται!
Eχοντας εν πολλοίς στηρίξει την οικονομία της πόλης στον τουρισμό, είναι πλέον καιρός να συνειδητοποιήσουμε ότι για να προσελκύσουμε τους επισκέπτες που μας αναλογούν, θα πρέπει να τους προσφέρουμε αυτό το “φως”.
Μια πρώτη “εικόνα” που δεν θα αποδιώχνει αλλά θα τέρπει…
Υπάρχουν επισκέπτες της πόλης που πλέον αρέσκονται να την περπατούν, που δεν ικανοποιούνται μόνο από το πάλαι ποτέ δίπτυχο “ήλιος, θάλασσα”. Επισκέπτες που δεν τους βλέπεις μόνο στο παλιό λιμάνι αλλά σε κάθε σημείο της πόλης κεντρικό ή απόκεντρο!
Κάποιοι από αυτούς μου εξέφρασαν την απορία τους σχετικά με το σκοτάδι που επικρατεί σε κεντρικά κτήρια της πόλης και την όχι και τόσο ευπρεπή εικόνα που παρουσιάζουν, όπως π.χ. οι Ιταλικοί στρατώνες, το κτήριο που προορίζεται για Δημοτική Βιβλιοθήκη απέναντι από τον Κήπο, καθώς κι εκείνο του παλιού ΙΚΑ.
Η δική μου απορία επίσης παρέμεινε μετέωρη…

Χανιώτικα νέα (Τετάρτη, 28.8.2019)

http://www.haniotika-nea.gr/nichta-sta-chania-meteores-apories/

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ , ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΠΕΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΚΑΛΕ ΓΚΡΟΤΟ, ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΜΗΝΑ

Κατάθεση στεφάνου στον Ήρωα από τον διοικητή της 5ης Ταξιαρχίας Πεζικού (V Μεραρχία Κρητών ) ταξίαρχο Χαράλαμπο Γασπαράκη

Σαν σε όνειρο ή όνειρο θερινής νυχτός; Αύγουστος, παραμονές της Παναγίας, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Στο σύσηλο της μέρας. Ο πατέρας μου μ’ έχει στείλει να πάω στο καφενείο του Κοτσιφονικολή για να δώσω ένα σημείωμα. Σ’ ένα απ’ τα τραπεζάκια έξω, ο θείος μου ο Νικητομανόλης, ο Τσουρολευτέρης και ο Κοτσιφαντρέας, πίνουν τη γκαζόζα τους και ροζονάρουν λέγοντας ιστορίες για τη Μικρασιατική Εκστρατεία, στην οποία είχαν πάρει μέρος και οι τρεις. Για τούτο, για τ’ άλλο, για το παράλλο… Προπάντων για ένα Μαύρο Καβαλάρη και για ένα χωριανό μας Κουρομιχελή, που άφησε εκεί τα κόκκαλά του (ναι καλά άκουσα στο Καλέ Γκρότο) και που αργότερα έμαθα ότι ήταν πεθερός του Κοτσιφαντρέα, μιλάνε… Αυτή η ιστορία ήρθε στο νου μου όταν πέρυσι, παραμονή του Τιμίου Σταυρού, οι γείτονες μου στο Νίππος, ο Σταμάτης και η Χρυσούλα Κοτσιφάκη με σταμάτησαν ενώ πήγαινα στο πατρικό μου, για να μου πουν ότι αποφάσισαν ως οικογένεια να κάνουν πραγματικότητα την επιθυμία του πατέρα του Σταμάτη. Τού για πολλά χρόνια προέδρου της παλαί ποτέ κοινότητας Νίππους, του Ιωάννη Ανδρέα Κοτσιφάκη. Μία προτομή για τον εκ μητρός παππού του, τον ανθυπολοχαγό Π/Ζ Ιωάννη Κουρομιχελάκη. Δεδομένη η βοήθειά μου τους είπα…

Αύγουστος 1921. Οι Ελληνες στρατιώτες φορτωμένοι με τους γυλιούς τους και τα εθνικά όνειρα… χειμερινών νυκτών διασχίζουν τη Αλμυρά έρημο της Μικράς Ασίας με θερμοκρασία πάνω από 40οC. Να καταλάβουν την Αγκυρα για να συνθηκολογήσει ο Κεμάλ, ο “ευσεβής” πόθος της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος προειδοποιεί από την εξορία τους Ελληνες ηγέτες ότι διακυβεύεται η εθνική υπόθεση. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω…

«Ξημέρωνε της Παναγιάς και τα πουλιά λαλούσαν/ κι οι Ελληνες εις το Καλέ (Γκρότο) τους Τούρκους πολεμούσαν./ Οι Ελληνες εξόρμησαν για να τους εκτοπίσουν/ στρατήγημα εκάμασι/ να τους αιχμαλωτίσουν./ Να ήσουνα μανούλα μου, να έβλεπες τη μάχη/ που γίνεται εις το Καλέ (Γκρότο), στην άτιμη τη ράχη»… Οι πρώτοι στίχοι μιας ρίμας, που έγραψε στο “Ημερολόγιό” του ο εκ Σφακίων στρατιώτης Ιωσήφ Χιωτάκης. Ηταν απ’ τους επιζήσαντες αυτός. Σε αντίθεση με τον Νιππιανό, ηλικίας 31 χρονών, ανθυπολοχαγό Ιωάννη Κουρομιχελάκη, που τον βρήκε ο θάνατος. Μάταια περίμεναν την επιστροφή του, η μάνα του η Ανεζίνα, η γυναίκα του η Κατικώ, η δεκάχρονη κόρη του η Αννα και οι άλλοι συγγενείς του στο Νίππος…

«Ακολούθησαν χρόνια δύσκολα και για την πατρίδα, αλλά και για την οικογένεια, που άφησε πίσω του. Χαρές και λύπες ανάμεικτες, χωρίς όμως, ποτέ, να σβήσουν την ανάμνηση του ήρωα γιου, συζύγου και πατέρα. Η Αννα μεγάλωσε με τη θύμησή του ολοζώντανη και, όταν ήρθε η ώρα, ένωσε τη ζωή της με τον Ανδρέα Κοτσιφάκη, τον νεαρό που είκοσι χρονών τον είχε μαζί του φαντάρο ο Κουρομιχελάκης στη Μικρά Ασία […] Μετά τον θάνατό της (σ.σ.: της Κατικώς, το 1948) όλη την ευθύνη για τη φροντίδα της οικογένειας την αναναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου η μεγάλη κόρη της Αννας (σ.σ.: είχε πεθάνει πιο μπροστά στα 32 της χρόνια) η Ευαγγελία που γίνεται μάνα για τα υπόλοιπα έξι ορφανά αδέλφια της. Η Ευαγγελία ανέλαβε επίσης και τη φροντίδα της υπέργηρης πια μητέρας του Ηρωα, που ζούσε ακόμα για να θυμάται, όμως μόνο τις απώλειες: είχε χάσει τον άντρα της, ύστερα τον μοναχογιό της, στη συνέχεια τη μοναδική εγγονή της και τέλος τη νύφη της. Αξίζει νομίζω να αναφερθεί και το ακόλουθο απλοϊκό μεν, αλλά πέρα για πέρα συγκλονιστικό στο νόημά του τελετουργικό, που ακολουθούσε με αφοσίωση ως το τέλος της ζωής της στα 98 της χρόνια: κάθε πρωί με το που ξυπνούσε πήγαινε στη φωτογραφία του γιου της, την κατέβαζε από τον τοίχο, άλειφε την κορνίζα γύρω γύρω με λάδι την αγκάλιαζε, τη φιλούσε και την επανατοποθετούσε στον τοίχο, ως την άλλη μέρα που θα ξαναέκανε πάλι τα ίδια». Δύο απασπάσματα από την συγκινησιακά φορτισμένη ομιλία της εκπροσώπου της Οικογένειας Ιωάννη Ανδρέα Κοτσιφάκη, Χρυσούλας Μανταδάκη – Κοτσιφάκη, που έγινε στο 2ο μέρος της Εκδήλωσης Μνήμης για τον Ανθυπολοχαγό Ιωάννη Κουρομιχελάκη και που διοργάνωσαν ο Δήμος Αποκορώνου, η 5η ταξιαρχία Πεζικού (V Μεραρχία Κρητών) το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” και η Οικογένεια, στο Νίππος στις 18 Αυγούστου τ.ε.

Τιμή για μένα ο συντονισμός της περί ης ο λόγος εκδήλωσης (κεντρικοί ομιλητές ο επιλοχίας της Δ/νσης Ιστορίας Στρατού Αθανάσιος Γκάμας και ο γεν. διευθυντής του Ιδρύματος “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” Νίκος Παπαδάκης). Δίχως ήρωες κι αγίους/ μένουμε γυμνοί κι ανυπεράσπιστοι/ στα ανελέητα κατηγορώ της ιστορίας…

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 27.8.2019)

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗΣ
"ΑΞΙΖΕΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ"

Συνέντευξη στη Γιάννα Μαρουλοσηφάκη* 

Η μεγάλη λαϊκή γιορτή του Σταμάτη Κραουνάκη και της “Σπείρας” μεταφέρεται το Σάββατο 31 Αυγούστου και ώρα 9.30 μ.μ. στο θέατρο Ανατολικής Τάφρου στα Χανιά. “Φίλα με στα Χανιά” είναι ο τίτλος της παράστασης, μία νύχτα γλεντιού, όπως ο ίδιος ο Σταμάτης Κραουνάκης επισημαίνει σε συνέντευξή του στις “διαδρομές”.
Δηλώνει πάντα ανοιχτός στα καινούργια και στις εκπλήξεις και μας μιλά για την “Σπείρα”, για την πολιτική αλλά και την Ελλάδα που ονερεύεται.

• Τα Χανιά σας καλωσορίζουν μία ακόμη φορά. Τι θα παρακολουθήσουμε στην φετινή παράσταση;

Ένα γλέντι. Ένα αντρικό γλέντι όπου η απουσία του θηλυκού το κάνει Κυρίαρχο. Οχτώ εργάτες σε οποιαδήποτε γειτονιά σε ώρα χαλάρωσης ή ρεπό, που πιάνουνε τα όργανα και αρχινάνε. Ανακαλούνται μνήμες, αισθήματα, συλλογικός ενθουσιασμός. Και πάντα από κάτω το γενεσιουργό παράπονο της φυλής. Στην πρώτη μια ώρα οι άντρες της “Σπείρας” οργανώνουν βήμα βήμα το βωμό του ερωτικού αιτήματος, τους παρακολουθώ μαζί με τον κόσμο…και στη μια ώρα και κάτι ορμάω και εγώ. Είναι όλοι τους λαμπροί πρωταγωνιστές.
Είμαστε συνολικά τρεις ώρες στη σκηνή. Ετοιμαστείτε να τραγουδήσετε.

• Ποια είναι η “Σπείρα-Σπείρα”; Τι σημαίνει για εσάς;

Σύντροφοι καλλιτέχνες που έχουν αποφασίσει την κοινή μοίρα.  Έχει υπάρξει και φυτώριο.
Έβγαλε πολύ κόσμο. Τώρα μ’ ενδιαφέρει αυτός ο συγκεκριμένος πυρήνας. Θέλω μαζί τους να κάνω έργα και καινούργια τραγούδια και να με κληρονομήσουνε άμα λάχει. Παραμένω ανοιχτός στα καινούργια. Στις εκπλήξεις. Τούτοι δω είναι ένας κι ένας.
Συμπληρώνουν όλοι μαζί μια πλήρη αυστηρή κοινότητα εργασίας.
Μας συνδέει μια γρήγορη πια και αποτελεσματική επικοινωνία επί του στόχου και του αποτελέσματος. Για παράδειγμα με τέσσερα ακουστικά όργανα έχουμε πλήρες αποτέλεσμα χωρίς μπάσο και ντραμς. Με  τα περισσότερα παιδιά έχουμε χρόνια μαζί. Υπάρχει συνεννόηση.
Ο Βασίλης Ντρουμπογιάννης στο πιάνο έχει εξελιχθεί σε σπάνια μουσική μονάδα. Τον εμπιστεύομαι. Δύναμη, ταχύτης, χιούμορ. Ανθρωπος της μουσικής περιπέτειας.
Ο Βάιος Πράπας κιθάρα και μπουζούκι και τσακίζει και τα λαϊκά άνετα, σπουδαίο παιδί, θεατροπαίδι, εργάτης με φαντασία και φως. Λαμπρό μέτρο. Ο Γιώργος Ταμιωλάκης στο βιολοντσέλλο. Θησαυρός. Μια ορχήστρα μόνος του.
Και ο Νίκος Σταδιάτης ο νεότατος και ακορντεόν και τραγουδά υπέροχα.
Πάμε τώρα στους περφόρμερ μας.
Χρήστος Γεροντίδης. Καθαρή σπείρα, μαθητής μου, υπογράφω. Δουλευταράς και ταλέντο.
Έξοχος λαϊκός τραγουδιστής και πολύ ιδιαίτερος και γερός ηθοποιός.
Γκανιάν. Σάκης Καραθανάσης. Σπάνια πάστα, φωνή εξαιρετική, ηθοποιός θαυμάσιος. Από γενιά τραγουδιστάδων μικρανηψιος της Ξανθίππης Καραθανάση. Υπόδειγμα καλοσύνης.
Κώστας Μπουγιώτης. Μια από τις καλύτερες φωνές που διαθέτει η Χώρα αυτή τη στιγμή. Λαϊκός Τενόρος πάσης χρήσεως. Αποφασισμένος καμικάζι. Κι αυτός σπείρα από συνείδηση. Ο Γιώργος μου ο Στιβανακης, χανιωτόπουλο.
Στη “Σπείρα” από το 2002. Τάχει δει όλα . Σπάνιος περφόρμερ υψηλών προ διαγραφών. Το μαγικό μας τζίνι. Αυτοί είμαστε.
Με τον Άγγελο Λιαπικο στον ήχο μας και τον Έλβις στα φώτα μας.

• Είστε ένας άνθρωπος που ζείτε για την τέχνη. Έχετε γράψει βιβλία, ασχολείστε με τη μουσική, το θέατρο, το ραδιόφωνο. Υπάρχει κάτι που θα θέλετε να κάνετε και δεν το έχετε καταφέρει έως τώρα;

Καταφέρει; Έχω κάτι ακόμα υπ’ όψιν μου. Αυτή τη στιγμή σε λίγες μέρες εκπληρώνεται μια πολύ μεγάλη μου επιθυμία, με τις “Εκκλησιάζουσες” σε μορφή οπερέτας, με το Θέατρο Τέχνης και τη Λυρική Σκηνή. Είναι μια πρώτη προσέγγιση σε κάτι που με απασχολεί χρόνια. Ελπίζω να ξεθαρρέψω.

• Μέσα σε μία πορεία πάνω από 30 χρόνια, τι ήταν αυτό που σας καθόρισε σαν άνθρωπο και σαν καλλιτέχνη;

Απλά. Η Χώρα μου, οι Ανθρωποί της και οι Ανθρωποι που ήρθανε στη ζωή μου δώρα Θεού. Τ’ ακούσματα και τα διαβάσματά μου.

• Είστε μία προσωπικότητα που δεν στέκεστε μόνο στο αμιγώς καλλιτεχνικό κομμάτι. αλλά εκφράζετε και πολιτικό λόγο. Πώς συγκεράζονται η πολιτική με την τέχνη;

Μιλάω πολιτικά ναι. Αλλά τους πολιτικούς δεν τους θέλω. Έχω πολύ λίγους που αγαπώ. Άλλωστε η τέχνη είναι πολιτικό όπλο άμα θέλει.
Το καλύτερο. Εκεί συγκεντρώνομαι πάντα. Απ’ την άλλη, άμα είναι κανείς να μιλήσει ανοιχτά γι αυτό που ζει, θα τα πει και τ’ άλλα….

• Τι σκέφτεστε για την Ελλάδα του 2019;

Προσπαθώ να σκέφτομαι για την Ανθρωπότητα του 2050. Με την Ελλάδα Βασίλισσα. Όπως άλλωστε της αξίζει.

* εφημ. "Χανιώτικα νέα" (ένθετο ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ, Σάββατο 24.8.2019)

ΠΟΙΗΣΗ

ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΘΕΛΕΙ ΛΕΥΤΕΡΗ*

Παιδιά κ’είντα ‘ν’ η ταραχἠ στσι μπάντες τση Μαλάξας;

Η Κρήτη κάνει πόλεμο, τη λευτεριά τζη θέλει

και σέρνει τσ’ αντρειωμένους τση τ’ άξια τζη παλληκάρια.

Εκειά ‘ν’ κι ο Καπετάν-Θεοκλής με τσ’ Αποκορωνιώτες,

με τη σημαία του μπροστά, «Χωρίον Νίππος» γράφει.

Σαν αετός πετά ψηλά που ‘χει χρυσές φτερούγες,

την Κρήτη θἐλει λεύtερη.

Στον ίσκιο τση σημαίας σου η μνἠμη γονατίζει

και τσοι αγώνες που ‘δωκες ούλους ανανωρίζει!

ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ

* Ένα από τα νεοριζίτικα που έγραψα με τις μαντινάδες τους για τον οπλαρχηγό των Κρητικών Επαναστάσεων με αφορμή την εκδήλωση μνήμης που διοργανώσαμε η Οικογένεια των Απανταχού Κακάτσηδων στις 23 Αυγούστου 2017 στο Νίππος Αποκορώνου

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΜΝΗΜΗ ΕΙΡΗΝΑΙΟΥ ΓΑΛΑΝΑΚΗ
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΙΑΣ ΠΑΤΑΝΙΑΣ

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Για την ιστορία μιας πατανίας, μιας παλιάς υφαντής πατανίας ο λόγος στον σημερινό Παιδότοπο. Της γνωστής πατανίας που στόλιζε το φτωχικό γραφείο του μακαριστού μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη κι όχι βέβαια μιας οποιασδήποτε πατανίας. Στον απόηχο των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του, που έγιναν πριν από 15 μέρες στην Κίσσαμο πόλη και του προχθεσινού εορτασμού των “Ειρηναίων 2019”, στο χωριό του, το Νεροχώρι Αποκορώνου. Την επαύριον της ονομαστικής του εορτής. «Αν μια πατανία είχε φωνή…» ο τίτλος του καλογραμμένου απ’ τη δασκάλα (σύζυγο του ανιψιού του Παππού, Μιχάλη) Αντωνία Αθανασάκη Γαλανάκη, κειμένου, που μαζί μ’ ένα απόσπασμα απ’ το κείμενο “Ανυφαντούδες και νοικοκυρές” του Μακαριστού Γέροντα, διανθισμένα με χαρακτηριστικές φωτογραφίες του, φιλοξενούμε σήμερα. Αλήθεια πόσα θα μπορούσε να μας έλεγε η συγκεκριμένη πατανία αν είχε φωνή!
Για την αγαπητική σχέση του Παππού με τη λαϊκή μας παράδοση, για τον σεβασμό του στο πρόσωπο της Γυναίκας της Κρήτης και στα δημιουργήματα της νοικοκυροσύνης της, για τούτο, για τ’ άλλο και το παράλλο, για τον ίδιο και το έργο του! Και σ’ εμάς, προπάντων, όμως, στα σημερινά παιδιά… Τυχεροί οι μαθητές της φίλης μου της Αντωνίας, πριν από δυο χρόνια, που έχοντάς την σε ρόλο εμψυχώτριας, ασχολήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος “Πηνελόπη – Gandi”, μ’ αυτήν! “Η ιστορία μιας πατανίας…” Να ο τίτλος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος που σκέφτομαι!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
δάσκαλος

Αν μια πατανία είχε φωνή…
Στην ανατολή του 20ου αιώνα κι ενώ οι Κρητικοί αγωνίζονται για την Ενωση του νησιούς του με την Ελλάδα, τα κορίτσια, σκυμμένα στους αργαλειούς τους, ξομπλιάζουν επαναστάτες, πολέμους, μα και την ομορφιά της γης και του ουρανού, κάνοντας όνειρα για το μέλλον…
Ετσι και η Ελένη Νικολάου Μουζουράκη μαζί με τις αδερφές της, ξακουστές υφάντρες στους Κομιτάδες Σφακίων, υφαίνει τα προικιά της, στο πατρικό της. Ο,τι βρίσκει σε κάρτα, βιβλίο, ή εικόνισμα μεγεθύνεται και μετουσιώνεται στον αργαλειό της.
Το 1901 λοιπόν η Ελένη υφαίνει μια κόκκινη, μάλλινη πατανία και στολίζει το περβάζι της με πολύχρωμα παραδείσια λουλούδια. Μέσα σ’ αυτά και πάνω στα άλογά του, καλπάζει ο Άι – Γιώργης. Τα νήματα, βαμμένα με δικές της φυτικές μπογιές, μένουν ανεξίτηλα κι ανέπαφα 100 χρόνια μετά…
Η μοίρα όμως, σκληρή για την κα Ελένη, σβήνει αργότερα το μοναδικό της παιδί, τον Σταύρο, που “φεύγει” με φυματίωση απ’ τη ζωή, προτού αφήσει απογόνους. Έτσι η δημιουργός της πατανίας δωρίζει αυτό το αριστούργημα στην ανιψιά της, κόρη της αδελφής της, τη Χρυσή Μανταδάκη, δασκάλα.
Εκείνη κρίνει πως είναι άπρεπο να σκεπαστεί ζευγάρι αυτήν την πατανία, εφόσον απεικονίζει άγιο. Γι’ αυτό τη χαρίζει στον τότε επίσκοπο Κισσάμου και Σελίνου Ειρηναίο Γαλανάκη, ο οποίος είναι ήδη σύντεκνός της, αφού της έχει βαφτίσει το μικρό Σήφη Μανουσογιάννη.
Ο Επίσκοπος, συνειδητοποιώντας αμέσως την αξία αυτού του έργου τέχνης, την τοποθετεί στον τοίχο του γραφείου του. Ετσι για πέντε και πλέον δεκαετίες αυτή η πατανία γίνεται μάρτυρας εξομολογήσεων και προσευχών, ζεσταίνει το μοναχικό βίο ενός διαφορετικού ιππότη, του “ιππότη του σταυρού”, όπως ονομάστηκε και τον συντροφεύει στους αγώνες του να γλυκάνει τον πόνο του ανθρώπου, μα και να ξεσηκώσει “επαναστάσεις συνειδήσεων”!!! Τέλος, γίνεται σημείο αναφοράς και πηγή έμπνευσης σε κείμενα του γέροντα Ειρηναίου, που αναφέρονται στις ρίζες μας, στην παράδοση και τα πατρογονικά μας, όπως αυτό που δημοσιεύεται στο βιβλίο του “Γυναίκες της Κρήτης” με τίτλο: «Ανυφαντούδες και νοικοκυρές».
Σημείωση: Τα παραπάνω, σύμφωνα με τα στοιχεία που μου έδωσε η κα Βιργινία Μανουσογιαννάκη – Κατάκη, κόρη της Χρυσής Μανταδάκη.
Αντωνία Αθανασάκη – Γαλανάκη

Ανυφαντούδες και νοικοκυρές…

Κοιτάζω τη φαντή πατανία με τον Άι – Γιώργη καβαλάρη, που στολίζει το Επισκοπικό μου Γραφείο (δώρο μιας υφάντρας από τη ρίζα της Κρήτης) και ανιστορούμαι τη Γυναίκα της Κρήτης, υφάντρα και νοικοκυρά.
Σ’ ανιστορούμαι Γυναίκα της Κρήτης, να κλώθεις το σπιτικό μαλλί και το λινάρι, να το κάνεις φάδια και στημόνια, να το περνάς στον αργαλειό σου και να υφαίνεις τα προυκιά και τα φορέματά σου. Να υφαίνεις πατανίες, κιλίμια, συντζαντέδες, πετσέτες, τραπεζομάντηλα, για το σπίτι σου και “βημόθυρα” και καλύμματα για τις Εκκλησίες του χωριού σου. Να υφαίνεις, να κτυπάς το πέταλο και να τραγουδάς, νέα κοπέλα το νιο που περιμένεις στον γάμο σου, ή τον άνδρα και τον αδελφό σου, που ‘λειπε στον πόλεμο, στην ξενητειά ή στη Μαδάρα. Να υφαίνεις και να τραγουδάς τις Κρητικές Μαντινάδες, που μιλούνε για την ομορφιά του κόσμου, για την πιστή αγάπη, για το Θεό και τους Αγίους του. Να υφαίνεις και να ξομπλιάζεις πάνω στα φαντά τη ζωή της Κρήτης. Το Γάμο και τη συντεκνιά, τις δουλειές της αγροτιάς, τους πολέμους και τα παλληκάρια της. […]
Σε θυμούμαι το Σπερνό τ’ Άι – Γιαννιού (24 Ιουνίου), ν’ απλώνεις στα δώματα του χωριού τα προικιά και τα φαντά σου, για να μην τα πειράζει η “κοτσιπίδα”, και την παραμονή του Γάμου σου να τα φωτίζει ο παπάς με τον αγιασμό, για να μπούνε ευλογημένα στο καινούριο σου νοικοκυριό. Σε θυμούμαι να στρώνεις όμορφα τραπέζια, κάθε φορά που ο Κύρης σου, ο άνδρας ή ο γιος σου, σου ‘φερνε στο σπίτι ξαφνικά τους Μουσαφίρηδες. Δεν τους περίμενες και δεν τους ρωτούσες τι θέλανε και ποιοι είναι, μόνο μπαινόβγαινες σαν αγαθή μοίρα στο Μαγερειό σου και πότε με το κουνέλι σου και πότε με την όρνιθά σου και πότε με το δανεικό ψωμί της γειτονιάς να ετοιμάζεις το τραπέζι. Να βγάζεις από την κασσέλα τα φαντά τραπεζομάντηλα και τις πλουμιστές πετσέτες, που μυρίζανε μαντζουράνα και κυπαρίσσι και ν’ αποσιάζεις το σπίτι και τον άνδρα σου […]

Ειρηναίος Γαλανάκης,
1955, “Γυναίκες της Κρήτης”

Ειρηναίος Γαλανάκης

http://www.haniotika-nea.gr/i-istoria-mias-patanias/

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΠΑΝΤΑ ΩΣΕΙ ΠΑΡΩΝ Ο ΠΑΠΠΟΥΣ

«Αν σου ζητούσα, Κύριε, ένα σπαθί/ της Πίστης Σου το Κάστρο να φυλάξω/ ποιο τάχα θέλεις να μου δώσεις;/ Αν Σου ζητούσα, Κύριε, ένα σπαθί/ στη μάχη του Καλού να πορευτώ/ που ’ναι το άρμα που στη μέση θα ζώσεις;/ Αν Σου ζητούσα, Κύριε, ένα σπαθί/ να πολεμήσω τους κακούς και τους εχθρούς σου/ ποια ’ναι η δύναμη που την ψυχή μου θ’ αρματώσεις;/ Ένα σπαθί που κόβει τα κεφάλια/ δεν το θέλω. Κύριε./ Δώσε μου το σπαθί που κόβει τις καρδιές./ Την αγάπη δώσε μου την παντοδύναμη, την Άγια./ Σίγουρο τόξο είναι και ρίχνει τις σαΐτες Σου/ π’ ανοίγουν όμορφες λαβωματιές». Το ποίημα “Αν Σου ζητούσα ένα σπαθί” του μακαριστού μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη.

«Ο σεβάσμιος γέροντας δεν αγαπά μόνο τους ανθρώπους, για τους οποίους έκανε αυτά που ξέρουμε. Αγάπησε και τα βουνά, όπου συνήθιζε ν’ ανεβαίνει και να κοιμάται, ακόμα και στις πιο δυσπρόσιτες κορυφές. Αγάπησε και τα δέντρα, τους θάμνους, τ’ αγριολούλουδα, τα ζώα και τα πουλιά. Για τα τελευταία, είχε φροντίσει και για τα σπίτια τους, όπως έλεγε, τους δυο φοίνικες που ήταν στην αυλή της Μητρόπολης, στην Κίσσαμο. Τους αγαπούσε ιδιαίτερα εκείνους τους ψηλούς και ωραίους φοίνικες, για τους οποίους έλεγε συχνά: «Αυτά τα δέντρα είναι οι πολυκατοικίες των πουλιών. Εδώ φωλιάζουν, παίζουν, τραγουδούν και κουρνιάζουν διάφορα πουλιά, δεκοχτούρες, περιστέρια, σπουργίτια… Είναι χαρά Θεού να τα βλέπεις και τα ακούς». Σπύρος Μ. Καστανάκης (Από το βιβλίο “Μητροπολίτης Ειρηναίος Γαλανάκης”, εκδ. Ι. Μ. Κισσάμου και Σελίνου, 2008).

«Και οι μετακινήσεις του στην Αθήνα, χειμώνα – καλοκαίρι για να τρέξει στα Υπουργεία και τις Υπηρεσίες για τα Ιδρύματα και τις Τεχνικές Σχολές, με το λεωφορείο το αστικό, από το Κυψελάκι γίνονταν. Και όταν επέστρεφε στο οικοτροφείο αργά το απόγευμα, πάντα κάτι θα ’φερνε – λίγα μήλα ή κεράσια ή σταφύλια για τα παιδιά· κι όταν ανέβαινε από την Κρήτη όλο και κάτι είχε στο δέμα του. Η έγνοια του ήταν τα παιδιά. Να μη μας λείψει τίποτα, ενώ ο ίδιος ήταν ευχαριστημένος μ’ ένα πιατάκι χόρτα. Και όταν ο ίδιος δεν μπορούσε ν’ ανεβεί στην Αθήνα, γιατί, με τον κουβά στον ώμο (φωτ.), έκτιζε οικοτροφεία και σχολές στις επαρχίες μας, έστελνε τον “μικρό” τότε Ειρηναίο και μετέπειτα μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου και σημερινό Αρχιεπίσκοπο Κρήτης, που κι εκείνος, εκινείτο, στις αυτές ιδέες και αρχές». Δημήτρης Κυριτσάκης.

«Ο λευίτης, ο Επίσκοπος Κισσάμου και Σελίνου, άνθρωπος απλός, σοφός, καταδεχτικός, κοσμαγάπητος, που αγρυπνά και φροντίζει. Και γύρω του στους τοίχους, οι πρόγονοι που τον κοιτάνε, τον εμπνέουν και τον παρακολουθούν: ασκητικά, στεγνά πρόσωπα, με φωτιά στα μάτια, οι δεσποτάδες της Κρήτης και οι ηγούμενοι των χρόνων της Τουρκοκρατίας. Αλλά αν αυτό είναι το σπίτι του Δεσπότη – ασκητή, παλαιό και αφρόντιστο, ό,τι είναι γύρω του είναι νέο και λαμποκοπά. Και είναι έργο του προσωπικό, καμωμένο μέσα σε ελάχιστα χρόνια. Όλα για τα παιδιά, τα έρμα τα παιδιά των χωριών της Κρήτης, που πρέπει να κατέβουν απ’ τ’ άγρια βουνά τους, να μάθουν γράμματα στο Καστέλι, να μάθουν μια τέχνη!» Ηλίας Βενέζης (Από το βιβλίο του “Αρχιπέλαγος”, εκδ. “Εστία”).

«Ήταν γύρω στα 1960. Μια μέρα γύρισε ο κ. Αννουσάκης από την Αμερική και πήγε στον Επίσκοπο Ειρηναίο στο Καστέλι Κισσάμου και του λέει: “Σεβασμιότατε, ο Άγιος Σπυρίδωνας με βοήθησε πολύ και θέλω να επιχρυσώσω την εικόνα του”. “Μα οι Άγιοι ήσαν φτωχικά ντυμένοι, γιατί βοηθούσαν τους πτωχούς. Ούτε ο Θεός ούτε οι Άγιοι θέλουν ασήμια και χρυσάφια. Οι άνθρωποι έχουν τις ανάγκες. Να βάλεις τα χρήματα που θέλεις, έχω μαζέψει κι εγώ μερικά, να κάνουμε ένα γηροκομείο…”, η απάντηση του Δεσπότη. Έτσι ξεκίνησε κι έγινε το Αννουσάκειο Γηροκομείο – Θεραπευτήριο στο Καστέλι». Αθανάσιος Γαλανάκης, αδελφός του Παππού (Από το βιβλίο του “Μηνύματα ορθόδοξης ομολογίας και πίστης, εκδ. “Έρεισμα”, 2016).

«Μετρούμε την αγωνία του κόσμου και την ευθύνη μας για το μέλλον της ανθρωπότητας κι αποφασίζουμε να καταγγείλουμε τις παράλογες δαιμονικές δυνάμεις, που κυβερνούν τη ζωή μας, να αντιδράσουμε στον σφαλερό προσανατολισμό που ακολουθούμε και να χαράξουμε νέους, ίσιους δρόμους στη ζωή του κόσμου. Μετρούμε την αγωνία του κόσμου και την ευθύνη μας για το μέλλον και αποφασίζουμε την έκρηξη της ατομικής βόμβας στον ηθικό κόσμο: “Κηρύσσουμε την Επανάσταση των συνειδήσεων”». Ειρηναίος Γαλανάκης, Πεντηκοστή 1982 – με τη συμμετοχή του λαού.

Ανήμερα του Αγίου Ειρηναίου, επισκόπου Λουγδούνων (Λυών) Γαλλίας μνημονεύομεν Ειρηναίον Γαλανάκη. Τον μακαριστό μητροπολίτη Κισσάμου και Σελίνου Άγιον Ειρηναίο τον Χριστιανό. Πάντα ωσεί παρών, ευλογών και αγιάζων πάντας ημάς ο Παππούς. Μην λησμονώντας, ωστόσο, να ευχηθούμε “εις έτη πολλά” στον καλύτερο μαθητή του, τον από Κυδωνίας και Αποκορώνου Αρχιεπίσκοπο Κρήτης Ειρηναίο Αθανασιάδη και στον μητροπολίτη Λάμπης, Συβρίτου και Σφακίων Ειρηναίο Μεσαρχάκη, που άγουν σήμερα τα ονομαστήριά τους…

Χανιώτικα νέα (23.08.2019)
http://www.haniotika-nea.gr/panta-osi-paron-o-pappous/

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ, ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ

Κυριακή, 22 Αυγούστου 2010

ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

Φίλες και φίλοι, Καλημέρα!

ΚΑΤΑΜΕΣΗΜΕΡΟ στο Καλάμι! Στο συσηλο της μέρας. Κάτω απ’ τα’ αρμυρίκια. Στραφταλίζει μπροστά στα μάτια μου η θάλασσα. Βαριά η αναπνοή του ουρανού..Οργιάζει η φαντασία μου. Είναι η στιγμή που οι Σειρήνες δυσφορώντας για τη νίκη των Μουσών αποβάλλουν τα φτερά απ’ τους ώμους των και «λευκαί γενόμεναι εις την θάλασσαν εμβάλλουν εαυτάς, όθεν…αι νήσοι Λευκαί».





ΚΑΛΛΙΜΕΝΤΟ και προκοπή οι Κρητικοί δεν θα κάνουνε αν δεν πάρουν όλοι τους από μια πέτρα και τη ρίξουνε στον κόλπο της Σούδας και τον μολώσουνε. Στο περίπου τα λόγια του Καπεταν Πολυξίγκη(;) όπως του τα ‘βαλε στο στόμα ο Νίκος Καζαντζάκης, στον «Καπετάν Μιχάλη». Τα ξανασκέφτομαι. «Ναι, επιτρέπεται να κάνετε μπάνιο…», ακούω τη φωνή μου σαν ξένη. Το αγόρι και το κορίτσι, απ’ την Αθήνα είναι, λέει,απλώνουν την πετσέτα τους στα χαλίκια.

Η ΣΟΥΔΑ. Το Καλάμι. Το Πέρα Πλατάνι. Τα καύσιμα. Οι Βάσεις. Τα ξεκουφωμένα σπλάχνα του Ακρωτηριού, απέναντι. Ο ήλιος που εξακολουθεί να στραφταλίζει…

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ εις τα ίδια. Ε, όχι και κεραυνός εν αιθρία η διαγραφή του Χρήστου Μαρκογιαννάκη. Βαρυφορτωμένος με σύννεφα ο ουρανός της Νέας Δημοκρατίας. Και που είσαι ακόμα…

ΜΕΤΑ την Ντόρα έσβησε ο Σαμαράς τον Χρίστο\ μη με ρωτάτε να σας πω ετούτο πως το βρίστω\ - Ετσα που παν ‘ τα πράγματα κανένα δε θ’ αφήσει\ κι όταν θα μείνει μοναχός αυτόν ποιος θα τον σβήσει; Τελικά είναι παντός καιρού ο Ηλίας ο Σταματάκης. Και βεβαίως επίκαιρος.

ΠΑΡΑ τη σημαντικη πρόοδο που έγινε(σ. σ. στην εφαρμογή του σταθεροποιητικού προγράμματος) προκλήσεις και κίνδυνοι παραμένουν.Η βασική και άμεση πρόκληση είναι να περιφρουρηθεί η επάρκεια ρευστότητας και η οικονομική σταθερότητα του τραπεζικού τομέα Είναι φανερό τι θέλει να πει ο Όλι Ρεν. Στα κεραμίδια ανέβηκε κι το φωνάζει.

ΤΡΕΙΣ ακόμα, λέει,νεκροί στην Ελλάδα από τον ιό του Δυτικού Νείλου.Εδώ την γλιτώσαμε από τους χοίρους και θα την πατήσουμε απ’ τα κουνούπια κατά τα λεγόμενά τους.

ΈΝΑ εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου κι ο κόσμος όλος! Αν είναι δυνατόν να μας αφήσουν απροστάτευτους στο έλεος των κουνουπιών…

ΟΙ…ΝΕΡΟΜΑΧΙΕΣ συνεχίζονται. Με νεροπίστολα βεβαίως βεβαίως. Μούσκεμα έχουν γίνει μερικοί μερικοί.

ΝΑΙ! Το έφερε το καλό αποτέλεσμα η ΑΕΚ απέναντι στη σκωτσέζικη ομάδα της Νταντί Γιουνάιτεντ, προχθές. Τη σημαία, ωστόσο, με τον Δικέφαλο δεν την είδα ν’ ανεμίζει, Μήτσο! Τι γούρια είναι αυτά, πάλι;
ΚΑΠΟΤΕ ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος θέλησε να ανταμείψει τον Αριστοτέλη για τη μόρφωση που έδωσε στον Αλέξανδρο και τον ρώτησε ποιο δώρο ή ποια χάρη ήθελε να του κάνει. Ο Αριστοτέλης του απάντησε: «Καμιά άλλη παρά την ανάσταση της πατρίδας μου».

Το μεσημέρι γίνεται ατέλειωτο\ εδώ απ’ τα’ αρμυρικια\ Στιλπνή θάλασσα\ ει ρηνικός ουρανός, με ολοκάθαρο μπλε\ σαν ευχή θεού.\ Το καλοκαίρι και τούτο\ με το κίτρινο χρώμα, το Ανατολικό\ του πυρού ήλιου\ Όλα ακινητούν.\ Ένας τζίτζηκας επίμονος,μονόχορδος\ και μια ελιά καταμεσίς στο τοπίο/ να ονειρεύεται./[…]
Από το ποίημα «Καταμεσήμερο» του Βασίλη Δημουλά.

ΧΑΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ!
(http:// petaxta.blogspot.com)

Χανιώτικα Νέα(21.08. 10)