ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

Γράφει ο
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

e-mail:kakatsakis@sch.gr

Φίλες και φίλοι, καλημέρα!

ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ της Θεοτόκου σήμερα, η είσοδος δηλαδή της Παναγίας, της μικρής, μόλις 3 ετών, Μαρίας στον Ναό του Σολομώντα. Μα και τα εισόδια του χειμώνα μια που για τον λαό μας, που όλα του αρέσει να τα συνταιριάζει, σήμερα κάνει αποφασιστικά την είσοδό του στη ζωή της φύσης.

ΑΣ ΠΟΥΜΕ, λοιπόν, και σήμερα, με την έννοια αυτή “καλό χειμώνα”, κι ας το ‘χουμε τόσες και τόσες φορές πει, απ’ τις πρώτες τ’ Αυγούστου συνηθίζουμε να το λέμε. Ας μην ξεχνιόμαστε όμως! Επισήμως έχουμε ακόμα φθινόπωρο, στις 22 Δεκεμβρίου αρχίζει η χειμωνιάτικη περίοδος.

ΚΑΛΟ ΧΕΙΜΩΝΑ και στην ελληνική οικονομία, βέβαια, που έχει ήδη κάνει την είσοδό της σε μια περίοδο ύφεσης και κινδυνεύει να καταπλακωθεί απ’ τα χιόνια. Θα τ’ αντέξει; Θα ‘ρθει, έστω σε τέσσερα χρόνια η άνοιξη;

ΑΣ ΞΑΝΑΓΥΡΙΣΟΥΜΕ όμως στα Εισόδια της Θεοτόκου, για να πούμε χρόνια πολλά στις Μαρίες που γιορτάζουν σήμερα και βέβαια στους κατοίκους της πόλης των Χανίων, μα και των άλλων χωριών, του Ζυμβραγού, του Πιθαριού και του Βουτά για παράδειγμα, που έχουν πολιούχο τους την Παναγία.

ΜΑΡΙΑ ΛΕΝ’ την Παναγιά, Μαρία λεν και σένα/ κι αν αρνηθώ την Παναγιά θα αρνηθώ και σένα. Καπάκι, ας μου επιτραπεί η έκφραση μου ‘ρθε στο μυαλό τούτη η μαντινάδα μαζί με μια άλλη: Δυο Παναγίες αγαπώ η μια ‘σαι συ κυρά μου/ στην άλλη τάσσω ένα κερί σε σένα την καρδιά μου!

ΠΑΝΑΓΙΑ Μεσοσπορίτισσα, έλεγαν οι παλιοί μας την Παναγία αυτής της μέρας. Αρχισπορίτισσα και Ξεσπορίτισσα την έλεγαν αλλού. Ανάλογα με τη φάση που βρισκόταν η σπορά τα ονόματα αυτά. Τη σήμερον ημέρα, βέβαια, που ούτε σπέρνουμε ούτε θερίζουμε, πάνε χάθηκαν κι αυτές οι λέξεις.

ΚΑΙ ΠΟΛΥΣΠΟΡΙΤΙΣΣΑ την έλεγαν την Παναγία της σημερινής ημέρας σε κάποια άλλα μέρη, όπου έβραζαν μέσα στις χύτρες τα πολυσπόρια. Κάθε λογής σπόρους από δημητριακά και όσπρια, δηλαδή, μέσα στα οποία πρόσθεταν αμύγδαλα, σταφίδες και καρύδια. Τα μοίραζαν μεταξύ τους και τα έτρωγαν, για να προκαλέσουν την καλή σοδειά.

ΣΕ ΚΑΠΟΙΑ μέρη δεν αρκούνταν σ’ αυτό. Πήγαιναν και τάιζαν ή ένιβαν τη βρύση του χωριού με πολυσπόρια και έλεγαν “Οπως τρέχει το νερό να τρέχει το βιο”. Υστερα έπαιρναν νερό και γύριζαν στο σπίτι. Ωραίες εποχές!

“ΠΑΝΣΠΕΡΜΙΑ” έλεγαν σε ορισμένα μέρη τα πολυσπόρια. Μόνο κατά ένα τόνο διέφερε η λέξη αυτή από την “πανσπερμία” των αρχαίων Ελλήνων, που τη συνήθιζαν και στη γιορτή των Χύτρων, την τρίτη ημέρα των Ανθεστηρίων και στη γιορτή των Πυανοψίων. Πάει χάθκε κι αυτή η λέξη μαζί με τόσες άλλες!

Ο ΔΟΝ ΠΕΝΤΡΟ της Βραζιλίας που βασίλευε από το 1822 ως το 1831, πουλούσε στους υπηκόους του τίτλους ευγενείας αντί 10 χιλιάδων δολαρίων τον ένα. Πολλοί λοιπόν έσπευσαν να τους αγοράσουν θέλοντας να επιδειχθούν στους συμπολίτες τους. Συγκεντρώθηκε έτσι ένα μεγάλο ποσό που ο Δον Πέντρο δεν το χρησιμοποίησε για τον εαυτό του. Εχτισε μ’ αυτά τα χρήματα ένα μεγάλο φρενοκομείο και έδωσε εντολή να γράψουν με μεγάλα γράμματα στην είσοδό του: “Προσφορά των ματαιόδοξων στους τρελούς”.

“Τα δεντρουλάκια, ο γλυκύς βορράς, η αυγή ολόχαρη/ τ’ αηδόνι, ο ζεστός καιρός, τα νέφαλα/ μυροφόροι του θρήνου χθες για το γλυκύτατον/ της απειράνδρου, της σεμνής, της θεονύμφης/ και η τεκούσα, η ίδια πάναγνη / στη φλογισμένη βάτο ηδονικών τραυμάτων/ μ’ αφρό θαλασσινόν εγείροντας τον σκοτωμένον εραστήν της”
Το ποίημα “Τρεις κώδικες για ένα συναίσθημα” της Ρέας Γαλανάκη

ΧΑΙΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ!
(petaxta.blogspot.com)