«Σταμάτη, η παράδοση σ’ έχει δεξιά τζη χέρα/
κι εμείς σε καμαρώνουμε, φίλε μου, κάθε μέρα!»
Ηλίας Σταματάκης
Οσα κι αν πω θα είναι λίγα. Η πρώτη σκέψη που έκανα, όταν ο Δήμος μας, ο Δήμος Χανίων, όπως μου μετέφερε ο αντιδήμαρχος Δημήτρης Λειψάκης, μου έκανε την τιμή να είμαι ο κεντρικός ομιλητής στην αποψινή εκδήλωση για τον δάσκαλο - λαογράφο Σταμάτη Αποστολάκη, που γίνεται στον απόηχο μιας ακόμα βράβευσής του (της τρίτης κατά σειρά) από την Ακαδημία Αθηνών.
Ευάγγελου Παπανούτσου και Νικολάου Πολίτη γωνία. Εκεί συναντώ, εδώ και 35 χρόνια (γνωριστήκαμε από κοντά το καλοκαίρι του 1977 στην παραλία της Νέας Χώρας) συχνά πυκνά, πάντα ορθοστατούντα τον Σταμάτη και ξέρω, όχι βέβαια σε όλο το πλάτος και σε όλο το μήκος, σε μεγάλο βαθμό πάντως, τα έργα και τις ημέρες του, την αφοσίωσή του και την προσφορά του, τόσο στο δασκαλίκι, όσο και στη Λαογραφία, τις δύο απ’ τις τρεις μεγάλες αγάπες της ζωής του (η άλλη καλά το καταλάβατε είναι η κυρία Ελευθερία και η οικογένειά του).
Ούτε το ένα δέκατο, όμως, απ’ αυτήν την προσφορά, χώρια όλα τ’ άλλα, χωρά σε μια μεγάλης διάρκειας, ομιλία, ακόμα κι αν αυτή, λέμε τώρα, κρατήσει δύο ώρες. Μόνο ένα, κάπως εκτενές βιογραφικό του, τους τίτλους των βιβλίων του και των μελετών του: 178 τον αριθμό (δεν λέω των δημοσιευμάτων του σε εφημερίδες και περιοδικά, που είναι χιλιάδες, τις τιμητικές διακρίσεις που του έχουν γίνει και κάποιες απ’ τις γνώμες κορυφαίων πνευματικών ανθρώπων της πατρίδας μας γι’ αυτόν, ν’ αναφέρω, πάει φαγώθηκε ο χρόνος.
Εξ ονύχων τον λέοντα, λοιπόν! Και γιατί ο Σταμάτης μου παράγγειλε να είμαι όσο το δυνατό πιο σύντομος. Αλλά και γιατί δεν υπήρξα ποτέ φίλος των μεγάλης διάρκειας ομιλιών...
Ο πρόλογος της αποψινής μου ομιλίας για τον Σταμ. Απ. Αποστολάκη στη Βιβλιοθήκη Χανίων στις 7 μ.μ. Οσοι πιστοί, της κρητικής παράδοσης, προσέλθετε...
Ο Γέροντας Αλύπιος απαντά
'Τι ’ναι θεός, τι μη θεός και τι τ’ ανάμεσό τους;', ρωτά σ’ έναν συγκλονιστικό στίχο του ο Γιώργος Σεφέρης. 'Ρώτησαν την αμυγδαλιά, αν υπάρχει θεός και η αμυγδαλιά άνθισε', μας λέει ο Νίκος Καζαντζάκης. Και στον στίχο του πρώτου και στη φράση του δεύτερου πήγε το μυαλό μου διαβάζοντας το οπισθόφυλλο του βιβλίου 'Γέροντας Αλύπιος: Απαντήσεις σε προβληματισμούς' (Εκδόσεις 'Επτάλοφος') του Βασιλείου του Κρητός που μου έδωσε τις προάλλες ο ίδιος ο συγγραφέας του, το πραγματικό όνομα του οποίου δεν πρόκειται βέβαια να αποκαλύψω εδώ. Προφανώς πρόκειται για ένα βιβλίο που θεολογεί, γραμμένο από ένα μη θεολόγο, ωστόσο. Σαν να είναι μυθιστόρημα το διάβασα, σχεδόν απνευστί και σαν να είναι εγκυκλοπαίδεια πρακτικής (;) θεολογίας θα επιστρέψω σε κάποια απ’ τις 270 τόσες σελίδες του για να βρίσκω απαντήσεις στους υπαρξιακούς προβληματισμούς μου. Ετσι όπως, κατά τον συγγραφέα, ο Γέροντας τις έχει καταγράψει με μορφή διαλόγων. 'Οι διάλογοι μεταφέρθηκαν εδώ με την ίδια σειρά που είναι και στο χειρόγραφο', υπογραμμίζει στον πρόλογό του ο συγγραφέας. Και συμπληρώνει: 'Στο βιβλίο δόθηκε το όνομα Αλύπιος προς τιμήν του Γέροντα. Ομως επειδή του ίδιου δεν του άρεσε η προβολή και ενδεχόμενα να μην συμφωνούσε με τη δημοσίευση, γι’ αυτό τηρήθηκε η ανωνυμία προσώπων και πραγμάτων'. Εχω την υποψία, ότι ανεξάρτητα απ’ την ύπαρξη ή μη του Γέροντα Αλύπιου, τις δικές του απόψεις σε υπαρξιακά ερωτήματα, έτσι όπως τις έχει διαμορφώσει και μάλιστα με μια γλώσσα ρέουσα, παραθέτει ο συγγραφέας. Την υποψία, όχι όμως τη βεβαιότητα. Μικρή σημασία έχει, ωστόσο, αν τα πράγματα, έχουν έτσι ή αλλιώς. Ιδια είναι η ωφέλεια της ψυχής μας απ’ την ανάγνωσή του. Εξάλλου, όπως και ο συγγραφέας επισημαίνει, κλείνοντας την εισαγωγή του: 'Καλό θα είναι οι αναγνώστες να μη μπουν στον κόπο να συσχετίσουν ονόματα ή πράγματα γνωστά τους με αυτά που αναφέρονται εδώ. Να σταθούν μόνο στην ουσία'.
Και προφητικός ο λόγος του Ειρηναίου
Κυριακή της Ορθοδοξίας χθες και ο νους μου στον Σεβάσμιο Γέροντα, στον μητροπολίτη πρώην Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη, που ζει μεταξύ ουρανού και γης στο φτωχικό του στη Χαλέπα, μέσα στην αγάπη των δικών του. Αλήθεια τι θα έλεγε για τη σημερινή κρίση ο Παππούς; Την ερώτηση αυτή μου είχε κάνει και ένας καλός φίλος, διακεκριμένος δημοσιογράφος, τηλεφωνικά, όταν του είπα ότι ετοίμαζα την ομιλία μου για το Λεύκωμα 'Ειρηναίος Γαλανάκης - Αείφωτος Πορεία', που παρουσιάστηκε στην Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης (6.8.2011) και στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών (28.11.2011). Μα έχει ήδη πει πολλά, του είχα απαντήσει κι άρχισα να του διαβάζω ένα απόσπασμα από ένα προ τριακονταετίας κείμενό του με τίτλο 'Οι μαύρες τρύπες της οικονομίας δεν φράζουν μόνο με δολάρια'. 'Οι λαϊκές μάζες, που αιώνες κατηγορούσαν την καπιταλιστική κοινωνία, πέφτουνε οι ίδιες τώρα στη διαφθορά της και χωρίς να το καταλαβαίνουν, ίσως απομακρύνονται από τις πνευματικές αξίες που τις κρατούσαν καθαρές μέσα στις φλέβες και στις παραδόσεις των. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα του οικονομικού ευδαιμονισμού της εποχής μας, οι πολιτικοί ηγέτες είναι αιχμάλωτοι της οικονομικής μηχανής και δεν έχουν καιρό και τόλμη να απευθύνουν στους λαούς και κάποιο ηθικό μήνυμα, που ν’ ανυψώνει τον άνθρωπο και να τον προστατεύει από τη νέα ειδωλολατρία των καιρών'. Και προφητικός ο λόγος του, μου είχε πει ο φίλος μου. Και προφητικός, του είχα απαντήσει...
Χανιώτικα νέα (05.03.2012)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου