ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

Παιδαγωγός του λαού μας

Απού ?χει δυο αγαπητικές έχει χαρά μεγάλη.
Οντε μαλώνει με τη μια, πηγαίνει με την άλλη.

Δεν ισχύει στην περίπτωση του τιμώμενου απ? τον Δήμο μας απόψε, για το σύνολο της προσφοράς του, η μαντινάδα αυτή. Εντάξει, έχει δύο αγαπημένες (δεν παίζει η κυρία Ελευθερία, εδώ), τη Δασκαλοσύνη και τη Λαογραφία ο Σταμάτης Αποστολάκης κι έχει χαρά μεγάλη γι? αυτό, δεν μαλώνει, ωστόσο, με καμιά τους, γιατί τις έχει και τις δύο στην ίδια θέση στο σαλόνι της καρδιάς του.
Ο Σταμάτης μπορεί κάποια στιγμή να παντρεύτηκε την Παιδαγωγική, μένει όμως πάντα, μέχρι θανάτου, ερωτευμένος και με τη Λαογραφία, είχα γράψει στο περίπου, όντας πρόεδρος των Δασκάλων και Νηπιαγωγών του Νομού μας, πριν από τρεις δεκαετίες, στην εφημερίδα του Συλλόγου 'Συνδικαλιστικά Νέα', σε σημείωμά μου, για κάποιο απ? τα βιβλία του.
Σταμάτης Αποστολάκης: Ε. Παπανούτσου και Ν. Πολίτη γωνία.
Δάσκαλος με το Δ κεφαλαίο, έτσι όπως τον γνώρισαν οι αίθουσες διδασκαλίας, των Δημοτικών Σχολείων, στα Κορέστια της Καστοριάς, στο Ροδοβάνι και στον Αγριλέ Σελίνου, στο 13ο και στο 6ο Χανίων κι όπως εξακολουθούν να τον θυμούνται οι μαθητές του, οι γονείς των μαθητών του κι όλοι όσοι τον γνώρισαν.
Μα και Λαογράφος με το Λ κεφαλαίο. Ετσι όπως, άμα τη εμφανίσει του, εν έτει 1968 με το περίφημο 'Τοπωνυμικό του Καμπανού', τον διέκρινε η Ακαδημία Αθηνών και τον έχει καταγράψει στα χαρτιά της, ο Σταμάτης Αποστολάκης. Ανοίγω παρένθεση. Ο Καμπανός Σελίνου, το χωριό που γεννήθηκε το 1932 κι ο κόσμος ούλος για τον Σταμάτη που επιβεβαιώνει με την όλη παρουσία και δράση του ότι δεν μπορείς να λες ότι αγαπάς τον κόσμο, αν δεν αγαπάς τον τόπο σου. Κλείνω την παρένθεση.
Ενας Δάσκαλος - Λαογράφος, λοιπόν, όπως δηλώνει στα δημοσιεύματά του, κάτω απ? το όνομά του, με τ? αρχικά του πατέρα του, ανάμεσα στο όνομα και στο επώνυμο, μ? ό,τι αυτό σημαίνει. Με μικρά τα αρχικά γράμματα αυτός, με κεφαλαία εμείς. Γι? αυτό η αναφορά μου, στον Ευάγγελο Παπανούτσο, τον πατέρα της πιο σημαντικής κι ίσως μόνης πραγματικής μεταρρύθμισης που έγινε τα μεταπολεμικά χρόνια στον χώρο της παιδείας μας και στον Νικόλαο Πολίτη, τον πατέρα της ελληνικής λαογραφίας. Απ? τους καλά καλούς των μαθητές με το έργο του ο Σταμάτης, που ευτύχησε να έχει δασκάλους στη Μετεκπαίδευσή του στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον Ιωάννη Κακριδή, στο μάθημα της Ελληνικής Γλώσσας, τον Νικόλαο Τωμαδάκη, στο μάθημα της Κρητικής Λογοτεχνίας και τον Γεώργιο Σπυριδάκη στο μάθημα της Ελληνικής Λαογραφίας. Μ? όποιον δάσκαλο καθίσεις, τέτοια γράμματα θα μάθεις...
Στην ιστορία του Εθνους και του Γένους μας, φάνηκαν κατά καιρούς μερικοί Δάσκαλοι, που πέραν από τις γραμματικές γνώσεις [...] σταθήκανε πραγματικοί Δάσκαλοι και Παιδαγωγοί του Λαού μας. Μιλήσανε τη γλώσσα του, φυλάξανε γνήσιες τις εθνικές του παραδόσεις, υψώσανε το πνεύμα και το ήθος του και τον κρατήσανε ζωντανό και ακαταμάχητο στις κατά καιρούς εθνικές μας περιπέτειες, γράφει μεταξύ των άλλων, ο Μεγάλος Παππούς της Κρήτης, ο μητροπολίτης πρώην Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίος Γαλανάκης, παρουσιάζοντας την πρώτη έκδοση των 'Ριζίτικων' αυτήν των εκδόσεων 'γνώση', του 1994. Και καταλήγει: 'Ο Σταμάτης Αποστολάκης διακονεί και μάχεται σ? αυτήν την αποστολή στην οποία ανήκει και το νέο του έργο'.


Θεματοφύλακας της κρητικής παράδοσης

Απ? τους καλά καλούς ζευγάδες στ? ώριο, τ? όμορφο σώχωρο της κρητικής λαϊκής παράδοσης κι απ? τους πιο μπιστικούς βοσκούς στο χειμαδιό της τοπικής μας ιστορίας, εδώ και 50 χρόνια, ο Σταμάτης. Με μόνη αμοιβή την ηθική ικανοποίηση ότι κάνει το χρέος του. Πάμπλουτος θα ?ταν ο Σταμάτης Αποστολάκης, σκέφτομαι καμιά φορά, αν για κάθε ώρα, που έχει αναλώσει, δουλεύοντας για λογαριασμό της Κρήτης, έπαιρνε αμοιβή, ας πούμε, δύο ευρώ την ώρα. Λογαριάστε 8 ώρες κατά μέσο όρο την ημέρα επί 365 μέρες τον χρόνο επί 50 χρόνια και βγάλτε το αποτέλεσμα. Και μιλάμε για δουλειά που δεν μπορεί να κάνει ο καθένας, αφού καλά λίγοι είναι αυτοί που διαθέτουν το δικό του πάθος, το δικό του μεράκι, μα και τη δική του παροιμιώδη εργατικότητα και τη δική του μοναδική μεθοδικότητα, σε πανελλήνιο επίπεδο.
Τι αξία, λοιπόν έχουν για τον Δάσκαλο - Λαογράφο Σταμάτη Απ. Αποστολάκη τα χρήματα που θα προέρχονταν απ? τον πνευματικό του μόχθο μπροστά στην ικανοποίηση που νοιώθει, όταν αποθησαυρίζει ένα ριζίτικο, διασώζει μια λέξη, ανακαλύπτει έναν ξεχασμένο ήρωα, όταν βλέπει να πλησιαίνει το καθαρό απ? την ήρα στάρι του λαϊκού μας πολιτισμού και της τοπικής μας ιστορίας;
Ισως και γι? αυτό, μάλλον πρωτίστως γι? αυτό, τυγχάνει γενικής παραδοχής, αναγνωρίζεται ακόμα και προφήτης στον τόπο του κι έχει τιμηθεί, όσο λίγοι, απ? τους τοπικούς κι όχι μόνο, φορείς. Από την Επαρχιακή Σύνοδο της Εκκλησίας της Κρήτης, το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών 'Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος', με την αναγόρευσή του σε εταίρο, την Ελληνική Ονοματολογική Εταιρεία, την Ελληνική Λαογραφική Εταιρεία, τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων, τον Δήμο Χανίων και πολλούς άλλους φορείς, και όπως, ήδη έχω αναφέρει, τρεις φορές από την Ακαδημία Αθηνών.
Γιατί 'με την προσήλωσή του στο μεγάλο και ευρύ θέμα της κρητικής παραδοσιακής κληρονομιάς, αναδεικνύεται σε θεματοφύλακα της λαϊκής παράδοσης, την οποία προβάλλει με λαογραφικές μελέτες, κυρίως για το ριζίτικο τραγούδι, δημιούργημα του κρητικού πολιτισμού'. Το σκεπτικό της τελευταίας, πρόσφατης, βράβευσής του από την Ακαδημία Αθηνών για το μακροχρόνιο έργο του στη μελέτη της ιστορίας, της λαογραφίας και γενικώς της παράδοσης της ιδιαίτερης πατρίδας του Κρήτης'.

Σημείωση: Οι σημερινές εύφημες μνείες είναι αποσπάσματα από την ομιλία του γράφοντος που έγινε στην τιμητική εκδήλωση που διοργάνωσε ο Δήμος Χανίων στη Δημοτική Βιβλιοθήκη για τον Σταμάτη Απ. Αποστολάκη.

Χανιώτικα νέα (12.03.2012)