ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Του Αγίου Ελευθερίου στις Φυλακές του Ιτζεδίν

                                                           

 Γράφει ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

«Ο Οδυσσέας εκείνο το βράδυ βάδισε στην πρώτη μέρα του θανάτου του. Η ησυχία απόλυτη όπως σε βουβό κινηματογράφο. Η πρώτη μέρα του θανάτου του γεμάτη εικόνες χωρίς ήχο, βελούδινη πάνω απ’ τον Κόλπο της Σούδας, Μάρτιος του 1969».

Η αρχή του μυθιστορήματος του Γιάννη Α. Φίλη “Η δικαίωση” (εκδ. “Μελάνι”, πρώτη έκδοση: Ιούνιος 2011).

Να βρεθώ παραμονή ή ανήμερα του Αγίου Ελευθερίου, στο ομώνυμο εκκλησάκι του Ιτζεδίν, και με το δεδομένο ότι δεν επιτρεπόταν άλλη μέρα, η επιθυμία μου, ενώ οι σελίδες του βιβλίου που διάβαζα απνευστί, καλοκαιριάτικα, ντάλα μεσημέρι, κάτω απ’ τα αρμυρίκια της παραλίας του Καλαμιού, της “Δικαίωσης” του Γιάννη Φίλη, έφταναν προς το τέλος τους. Και για να γνωρίσω από μέσα το φρούριο που έχτισε στις αρχές της δεκαετίας του 1870 ο Ρεούφ πασάς, στο όνομα του γιου του Σουλτάνου του, στο έμπα του Κόλπου της Σούδας για να γίνει λίγα χρόνια αργότερα, χώρος φυλακών “κολαστήριο ψυχών και σωμάτων” για ποινικούς, αλλά και για πολιτικούς (προπάντων αριστερούς) κρατούμενους. Και για ν’ ανάψω, πρωτίστως, ένα κερί στη μνήμη του Οδυσσέα και των άλλων κατά καιρούς κρατουμένων που “βάδισαν” εκεί τη “μέρα του θανάτου” τους. Να ’ναι καλά η και γνωστή για την αγάπη της στα πρόσωπα των πραγμάτων του Αποκόρωνα, καθηγήτρια στο Γυμνάσιο Βάμου, φίλη μου, Ειρήνη Καλαϊτζάκη, που εκπληρώθηκε, τις προάλλες 15 Δεκεμβρίου, ημέρα της γιορτής του Αγίου, θεριεύοντάς τη με τα τελευταία δημοσιεύματά της και κυρίως αυτό στην εφημερίδα μας (Διαδρομές, 10 Δεκεμβρίου) με τίτλο “Πολιτισμός πίσω από τα κάγκελα”.

Και από τις ταινίες “Μέρες του ’36” και “Πέτρινα χρόνια” του Θεόδωρου Αγγελόπουλου και του Παντελή Βούλγαρη αντίστοιχα, έχουν γίνει ευρύτερα γνωστές οι Φυλακές του Καλαμιού (ετοιμάζει ήδη κι άλλη ταινία στους χώρους των ο Παντελής Βούλγαρης) αυτό το “Σύμβολο Εθνικής Αναφοράς” που “εκλιπαρεί”… για ένα κοντύλι “προς άρσιν της ετοιμορροπίας του”. Πόνος ψυχής η εγκατάλειψή του στο έλεος των ανέμων.






Αχ αυτή η εγκληματική αδιαφορία αρμοδίων (;) αρχών και φορέων. Υπάρχει, ωστόσο ελπίς. Η ύπαρξη κάποιων ανθρώπων όπως η Ειρήνη, ο πρώην δήμαρχος Σούδας Γιάννης Περάκης, ο πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου Καλαμίου Γιάννης Μιχελιουδάκης, οι δυο μεταπτυχιακές φοιτήτριες η αρχιτέκτων-μηχανικός Ελένη Καβαλλήρη και η πολιτικός μηχανικός Αμαλία Κασαμπαλή, οι οποίες κάνουν τη διδακτορική τους διατριβή με θέμα την αποκατάσταση του Ιτζεδίν, οι μαθητές του Λυκείου Σούδας, οι οποίοι υλοποιούν το πρόγραμμα “Οχυρωματική Αρχιτεκτονική του Λιμένα της Σούδας” και βέβαια, σύμπασα η τοπική κοινωνία, που επιμένουν να βάζουν θέμα. Εις ώτα ακουόντων; Ιδωμεν… “Η ισχύς εν τη ενώσει” πάντως!Ευχή όλων η ανάδειξη του χώρου, ως χώρου πολιτισμού, όπως και του ευρύτερου συμπλέγματος Ιτζεδίν – Κούλε – Νησίδας Σούδας και Αρχαίας Απτέρας που σχεδιάζει ο δήμος Χανίων.

Κόσμος πολύς (μέσα στον κόσμο και ο ιδιαίτερα γνωστός για τις τηλεοπτικές του εκπομπές Γιώργος Βιτώρος που ετοίμαζε ένα ξεχωριστό αφιέρωμα) στο πανηγύρι του Ιτζεδιώτη Αγίου, στον ναό του οποίου, έναν ναό μικρό, μονόχωρο, δρομικό και ξυλόστεγο, έχτισαν οι κρατούμενοι στο νότιο κυκλικό οχύρωμα του Φρουρίου. Κατ’ εξοχήν δικός τους ο Αγιος, λόγω ονόματος, ο Αγιος Ελευθέριος. Ολες οι ελπίδες των για ελευθερία σ’ αυτόν! Δικό τους τον θεωρούν, ωστόσο, και οι απόγονοί τους, όπως βέβαια και οι κάτοικοι του οικισμού που επιμένουν να τον λειτουργούν με τον εφημέριό τους, τον παπα-Στυλιανό Παπαδάκη, και να μνημονεύουν “μετά κολλύβου” τους εκτελεσθέντες για τις ιδέες τους ή τα όποια “εγκλήματά” τους…

«Να έχεις αγάπη με τους ανθρώπους/ και με τρόπον καλόν συνεχή πόλεμον με τας κακίας των».
Δεν λέει τίποτα για όλα όσα ένιωσα ξεναγώντας με λίαν πρωί, στους χώρους του κολαστηρίου, η Ειρήνη, η επιγραφή που υπάρχει στην κεντρική πύλη, και την οποία ξαναδιαβάζω φεύγοντας, γύρω στις 11. Νιώθω να κρυώνω! Ηλιος σήμερα, αλλά ήλιος με δόντια…

Χανιώτικα νέα (20.12.2016)