ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Καλοί μου φίλoι,
καλό Σαββατοκύριακο!
Ηθη και έθιμα για τον Λάζαρο και τη Μεγαλοβδομάδα, διανθισμένα με σχετικές ζωγραφιές, στον σημερινό Παιδότοπο. Σπουδαίοι “λαογράφοι” όπως θα διαπιστώσετε, τα παιδιά της Δ1 τάξης του 14ου Δημ. Σχ. Χανίων με την καθοδήγηση βέβαια της δασκάλας τους, της και παλιάς μου συνεργάτιδος Μαρίας Τσιντουρτζή, από τη Λάρισα.
Δική της η ιδέα! Εχω παιδιά από διάφορα μέρη… την άκουσα να λέει στον εαυτό της, όταν της πρότεινα να κάνει έναν Παιδότοπο για το Σάββατο του Λαζάρου.
Ο,τι καλύτερο αυτό που βγήκε, έτσι όπως βγήκε, από τις κουβέντες που έκαναν τα παιδιά με τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους και βέβαια στην τάξη με τη δασκάλα τους! Να ’σαι καλά, Μαρία! Να χαίρεσαι τους μαθητές σου! Και σεις παπουδογιαγιάδες να χαίρεστε τα εγγονάκια σας! Τόσο κι άλλο τόσο απ’ όσο τα χαίρονται οι γονείς τους! Των παιδιών μας τα παιδιά είναι δυο φορές παιδιά μας, έτσι δεν είναι;
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Καλή Μεγάλη Εβδομάδα!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
δάσκαλος




«Να σας πούμε το Λάζαρο;»
Σήμερον έρχεται ο Χριστός, ο επουράνιος Θεός,
εν τη πόλει Βηθανία. Μάρθα κλαίει και η Μαρία
Λάζαρο τον αδερφό τους, τον γλυκό και καρδιακό τους.
Τον μοιρολογούν και λέουν, τον μοιρολογούν και κλαίουν
τρεις ημέρες τον θρηνούσαν και τον εμοιρολογούσαν.
Την ημέρα την τετάρτη κίνησε ο Χριστός για να ’ρτει
και εβγήκεν η Μαρία έξω από τη Βιθανία
Δόξα τω Θεώ φωνάζουν και το Λάζαρο ξετάζουν
Πες μας, Λάζαρε, τι είδες εις τον Αδη, όπου πήγες;
Είδα φόβους, είδα τρόμους, είδα βάσανα και πόνους.
Δώστε μου λίγο νεράκι, να ξεπλύνω το φαρμάκι
της καρδιάς, των χειλέων και μη με ρωτάτε πλέον….
ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ!!!


Η γιαγιά μου θυμάται στη Λάρισα το Σάββατο του Λαζάρου τα παιδιά έπαιρναν τα καλαθάκια τους, τα στόλιζαν με λουλούδια και γύριζαν στα σπίτια τραγουδώντας τα κάλαντα του Λαζάρου.
«Ηρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια
Ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.
-Ξύπνα Λάζαρε  και μην κοιμάσαι
Ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.
-Πού ήσουν Λάζαρε, πού ήσουν κρυμμένος;
-Μες στα χάντακα χαντακωμένος…».
Γιάννης Γρηγορομιχελάκης
***



Την παραμονή του Λαζάρου στη Φθιώτιδα, οι ελεύθερες κοπέλες του χωριού μάζευαν λουλούδια και στόλιζαν τα καλάθια τους. Τη μέρα του Σαββάτου έβαζαν την καλή επίσημη παραδοσιακή φορεσιά τους και γυρνάγανε από σπίτι σε σπίτι και λέγανε τα κάλαντα:  «Ήρθε ο Λάζαρος ήρθαν τα Βάγια…» Δέχονταν κεράσματα όπως γλυκά με τα οποία γέμιζαν τα καλάθια τους και αβγά τα οποία κρατάγανε και τα βάφανε τη Μ. Πέμπτη.
Γιάννης Χαρίσης
***


Στη Ρόδο παλιότερα το Σάββατο του Λαζάρου κανένας γεωργός δεν πήγαινε να εργαστεί στο χωράφι του, γιατί, όπως πίστευαν, ό,τι έπιαναν θα μαραινόταν. Επιτρεπόταν μόνο η συγκέντρωση ξερών κλαδιών για το άναμμα των φούρνων τη Μ. Εβδομάδα για το ψήσιμο των κουλουριών.
Βασίλης Μαρκολέφας
***



Η γιαγιά μου ζει στο Τυμπάκι Ηρακλείου. Τη Μ. Δευτέρα οι νοικοκυρές ετοιμάζουν τα σπίτια τους για τον εορτασμό του Πάσχα. Στα χωριά ασπρίζουν τις αυλές με ασβέστη και βάφουν τις γλάστρες κόκκινες..
Γεωργία Μαστρομανώλη
***



Η γιαγιά μου κατάγεται από το Καβούσι Ιεράπετρας. Τη Μ. Τρίτη έφτιαχναν τα κουλουράκια τους σε διάφορα σχήματα: σαλιγκαράκια, πλεξούδες και κύκλους. Επίσης ζύμωναν ψωμί και το έπλαθαν σε σχήμα κούκλας, ένα για κάθε παιδί. Αυτό συμβόλιζε το Λάζαρο. Τη Μ. Παρασκευή οι νοικοκυρές δεν έκαναν δουλειές και τα παιδιά τραγουδούσαν από πόρτα σε πόρτα τα κάλαντα της Σταύρωσης του Χριστού:
«Σήμερα μαύρος ουρανός
σήμερα μαύρη μέρα
σήμερα όλοι θλίβονται
και τα βουνά λυπούνται…»
Ιωσήφ Πενταράκης






Η γιαγιά μου είναι από ένα χωριό της Κοζάνης. Εκεί τη Μ. Τετάρτη 12 ενορίτες κάνουν αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου. Οι ενορίτες μπαίνουν στον ναό ξυπόλυτοι και φορούν χλαμύδα. Κάθονται 6 δεξιά και 6 αριστερά. Ενώ διαβάζεται το Ευαγγέλιο του Μυστικού Δείπνου ο παπάς κάνει αυτά που διαβάζονται. Πρώτα πλένει και σκουπίζει τα πόδια τους με τη σειρά και αυτοί λένε τα λόγια των μαθητών. Έπειτα μοιράζει το ψωμί και το κρασί σα Σώμα και Αίμα Χριστού, όπως ακούγεται στο Ευαγγέλιο. Οι γυναίκες πηγαίνουν στην εκκλησία ένα πιάτο με αλεύρι και βάζουν πάνω τρία κεράκια που καίνε σε όλο το Μεγάλο Ευχέλαιο. Με αυτό το αλεύρι την άλλη μέρα φτιάχνουν τα πασχαλινά κουλούρια. Το βράδυ κρεμούν έξω από τα σπίτια τους ένα κόκκινο πανί που συμβολίζει το Αίμα του Χριστού. Οσο το κόκκινο πανί είναι κρεμασμένο οι γυναίκες δεν πλένουν ούτε απλώνουν ρούχα, γιατί το θεωρούν κακό σημάδι.
Αριστέα Πολυανίδη
***


Στο Καστέλι το πρωί της Μ. Πέμπτης η γιαγιά μου, μετά την εκκλησία ζύμωνε τις λαμπροκουλούρες. Εφτιαχνε μία μεγάλη στρογγυλή για το σπίτι την οποία στόλιζε φτιάχνοντας λουλουδάκια, πουλιά και στη μέση έβαζε ένα μεγάλο σταυρό από ζύμη. Επειτα έφτιαχνε από μία για κάθε παιδί και εγγόνι της, για τα κορίτσια σε σχήμα σαλίγκαρου ενώ για τα αγόρια έφτιαχνε από μία κούκλα σε σχήμα πλεξούδας. Σε όλες έβαζε από ένα κόκκινο αβγό.
Ηλίας Σταγάκης
***


Ο παππούς μου λέει ότι η γιορτή του Πάσχα ήταν από τις ομορφότερες παιδικές του αναμνήσεις. Θυμάται λοιπόν ότι τη Μ.Πέμπτη γυναίκες έβαφαν τα κόκκινα αβγά και έπλαθαν τα τσουρέκια ενώ οι κοπέλες γυρνούσαν όλα τα σπίτια του χωριού στον Σταλό χτυπώντας τις πόρτες, για να τους δώσουν άνθη λεμονιάς, για να στολίσουν τον Επιτάφιο.
Νεφέλη Κοκολάκη
***


Η γιαγιά μου κατάγεται από το Κιλκίς. Σε όλη τη διάρκεια της Σαρακοστής οι νέες κοπέλες φτιάχνουν λουλούδια από ύφασμα. Τη Μ. Πέμπτη μαζεύονται και στολίζουν με αυτά τον Επιτάφιο.
Μαριλένα Καρτσωνάκη
***
Στη Θράκη τα παιδιά φτιάχνουν ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας κλαδιά για να τον κάψουν την επόμενη στον Επιτάφιο της Μ. Παρασκευής. Τη Μ. Παρασκευή η πομπή του Επιταφίου σταματά έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου εκεί είναι έτοιμη η φωτιά, για να καεί ο Ιούδας. Τη στιγμή που ο ιερέας διαβάζει το σχετικό Ευαγγέλιο, ανάβουν τη φωτιά και καίνε το ομοίωμα. Αργότερα θα πάρουν μια χούφτα από τη στάχτη και θα τη ρίξουν στα μνήματα.
Νικολέτα Κυριακοπούλου
***

Το πρωί της Μ. Παρασκευής συνηθίζουν να βάζουν τρεις γουλίτσες ξίδι στο στόμα, γιατί οι Εβραίοι εκείνη τη μέρα έβαλαν σε ένα ξύλο ένα πανί με ξίδι και το έδωσαν στο Χριστό να πιει.
Παναγιώτης Γεωργακάκης

Χανιώτικα νέα (08.04.2017)