ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Ε1 ΤΑΞΗ 8ου ΔΗΜ. ΣΧ. ΧΑΝΙΩΝ
ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ 1940







“Φέτος αποφασίσαμε, μιας και μεγαλώσαμε λιγάκι, είμαστε πεμπτάκια πια, να προσεγγίσουμε τα γεγονότα του 1940 λίγο διαφορετικά. Να τα προσεγγίσουμε βιωματικά και να τα ζήσουμε, όσο αυτό είναι δυνατόν, από τη μέσα πλευρά κι όχι ως απλό ιστορικό γεγονός. Ετσι αφού είδαμε ντοκιμαντέρ, ταινίες, διαβάσαμε άρθρα της εποχής, βιβλία, σχετικά μυθιστορήματα κι επισκεφτήκαμε την έκθεση του Ναυτικού Μουσείου αναλάβαμε δράση εμείς, τα παιδιά. Στην αρχή γίναμε δημοσιογράφοι και προσπαθήσαμε να ανακαλύψουμε κάποιο συγγενικό ή γνωστό πρόσωπο που την εποχή που ξέσπασε ο πόλεμος να βρισκόταν στην ηλικία τη δική μας και να έζησε τα γεγονότα σαν μαθητής/τρια της Ε’ Δημοτικού όπως είμαστε εμείς σήμερα. Κοινός τόπος, κοινή ηλικία, διαφορετικές εποχές… Αραγε είχε ένα παιδί του ’40 τις ίδιες ανησυχίες, τις ίδιες ανάγκες για παιχνίδι, τα ίδια ενδιαφέροντα μ’ ένα παιδί του 2017; Οι συνεντεύξεις που πήραμε και τις διαβάσαμε μέσα στην τάξη μας εξέπληξαν… Όπως θα εκπλήξουν κι εσάς… Στη συνέχεια ο κύριός μας έφερε φωτογραφίες από το διαδίκτυο -όλες είχαν ως θέμα τα Χανιά του 1940- τις άπλωσε πάνω στην έδρα κι ο καθένας μας διάλεξε μια φωτογραφία όπου έπρεπε να ταυτιστούμε-ατομικά ή και ομαδικά, να βάλουμε τον εαυτό μας μέσα στη φωτογραφία και να γράψουμε στο “προσωπικό” ημερολόγιο μια παράγραφο -όπως η Γερμανοεβραία Αννα Φρανκ- για κάποια ημέρα ενός δεκάχρονου παιδιού στα Χανιά του 1940. Κάποιοι άλλοι από εμάς ζωγράφισαν σκίτσα για να τα στείλουν στο μέτωπο ενθαρρύνοντας κάποιο πολύ «συγγενικό τους πρόσωπο» να συνεχίσει τον αγώνα […]”
Οι μαθητές κι ο δάσκαλος της Ε1 τάξης του 8ου Δημ. Σχ. Χανίων
Σημ. Να εκφράσω τον θαυμασμό μου για τον “τρόπο” που προσέγγισαν “τα γεγονότα του 1940” τα Πεμπτάκια του 8ου Δημ. Σχ. Χανίων στην τάξη τους, έχοντας σε ρόλο εμψυχωτή τον γνωστό και από άλλες εργασίες κατά καιρούς μαθητών του, δάσκαλό τους Βαγγέλη Παγωνίδη, αλλά και την λύπη μου γιατί κάποιες απ’ τις “όμορφες” εργασίες τους δεν χώρεσαν σ’ αυτήν την σελίδα.
Ναι, υπάρχει ελπίδα! Ευχαριστώ για την αποδοχή της πρότασής μου, Βαγγέλη! Να χαίρεσαι τους μαθητές σου και να σε χαίρονται!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
δάσκαλος


Αγαπητό μου ημερολόγιο… Σήμερα κατεβήκαμε βόλτα στα Χανιά. Πήγαμε στα Στιβανάδικα, περάσαμε από το Μιναρέ στη Νταλιάνη κι ανηφορήσαμε στη Δημοτική Αγορά. Περάσαμε υπέροχα! Μόλις γυρίσαμε όμως στο σπίτι είδαμε τη μαμά να τρέχει, να πακετάρει και να φωνάζει έντρομη «Πόλεμος! Γρήγορα! Γίνεται πόλεμος».
Γιάννης Κ.
Αγαπητό μου ημερολόγιο… χθες βράδυ γερμανικά αεροπλάνα απείλησαν και πάλι την πόλη μου, τα Χανιά. Κάθε φορά που ακούω αεροπλάνα τρέμω από το φόβο μου. Πάντα πιστεύω ότι η βόμβα θα πέσει στη γειτονιά μου. Χθες ο φόβος μου έγινε πραγματικότητα. Πολλά σπίτια στη γειτονιά γκρεμίστηκαν! Η οικογένεια του καλύτερου μου φίλου σώθηκε από θαύμα! Ο μπαμπάς είπε ότι θα τους φιλοξενήσουμε για όσο χρειαστεί. Σήμερα αυτοί, αύριο εμείς…. Ποιος ξέρει τι του ξημερώνει. ΓΙΑΤΙ πρέπει να υπάρχει ο πόλεμος;
Φίλιππος

Χανιά 15 Δεκεμβρίου 1942
Αγαπητό μου ημερολόγιο… σήμερα γιορτάζω ή μάλλον γιόρταζα… Οι μέρες που πέρασαν ήταν φριχτές! Η πείνα μας τρυπούσε το στομάχι και μας άφησε μισούς… Οι βόμβες πιο πολύ σκοτώνουν τα όνειρα και τις ελπίδες… Ομως σήμερα ξημέρωσε μια νέα ημέρα. Μαζί με τους συμμαθητές μου, σχολείο έχουμε να κάνουμε εδώ και πολύ καιρό, είπαμε να το γιορτάσουμε. Φύγαμε από το σπίτι και τραβήξαμε όλοι οι φίλοι μαζί προς Ακρωτήρι… Είπαμε να το γιορτάσουμε ατενίζοντας την Ειρήνη να έρχεται στην πόλη μας. Εγώ, ο εορτάζων, ήμουν περισσότερο σίγουρος γι ‘ αυτό.
Λευτέρης

Συνέντευξη από μια μαθήτρια του 1940
Λευτέρης: Γιαγιά θυμάσαι το σχολείο σου τότε;
Γιαγιά: Φυσικά το θυμάμαι και το νοσταλγώ!
Λευτέρης: Σε ποιο Δημοτικό Σχολείο πήγαινες;
Γιαγιά: Πήγαινα στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού Ραμνής Αποκόρωνα. Το σχολείο μας είχε μια μόνον αίθουσα και μέσα σ’ αυτή ο δάσκαλος έκανε μάθημα σε όλες τις τάξεις.
Λευτέρης: Δηλαδή όταν πήγαινες στην Τρίτη τάξη έκανες μάθημα σην ίδια αίθουσα με τα παιδιά της έκτης τάξης.
Γιαγιά: Φυσικά.
Λευτέρης: Περίεργο ακούγεται σ’ εμάς σήμερα αυτό. Τι θυμάσαι από την εποχή εκείνη γιαγιά, όταν ξέσπασε ο πόλεμος;
Γιαγιά: Ο δάσκαλος ήταν πολύ αυστηρός αλλά μας αγαπούσε σαν δικά του παιδιά, ο πίνακας ήταν μαύρος και γράφαμε με κιμωλίες, την ποδιά και τη σάκα δεν τα αγοράζαμε γιατί δεν υπήρχαν έτοιμα αλλά δεν είχαμε και τα χρήματα, μόνο τα έφτιαχνε η μητέρα μόνη της στο σπίτι. Βέβαια και η δική μας συμπεριφορά ήταν διαφορετική από τη συμπεριφορά των παιδιών σήμερα. Στο σχολείο ο δάσκαλος μας μοίραζε ένα κομμάτι ξερό ψωμί κι ένα κομμάτι τυρί που όμως η γεύση τους μου ’χει μείνει αξέχαστη, αν κι έχουν περάσει από τότε πάρα πολλά χρόνια. Οταν ξέσπασε ο πόλεμος το σχολείο μας έκλεισε…
Λευτέρης: Γιαγιά όλα αυτά τα πληρώνατε;
Γιαγιά: Οχι παιδί μου, τότε δεν είχαμε χρήματα και δεν ξέραμε να πουλούμε και να αγοράζουμε…
Λευτέρης:  Ήταν όμορφα τα σχολικά σου χρόνια γιαγιά;
Γιαγιά: Ήταν όλα αξέχαστα είτε γιατί ήταν όμορφα είτε γιατί ήταν δύσκολα! Είμαι όμως σίγουρη ότι και τα δικά σου σχολικά χρόνια έπειτα από καιρό θα σου είναι μοναδικά. Εύχομαι μόνο να μη ξεσπάσει ποτέ ξανά πόλεμος και για κανένα λόγο!
Λευτέρης: Πολύ σ’ ευχαριστώ γιαγιά.
Λευτέρης Αλεξάκης
Αναμνήσεις από ένα μαθητή των Χανίων του 1940
Ο παππούς μου ο Νίκος είναι 90 χρονών. Τότε όμως το ένδοξο 1940 ήταν δεκατεσσάρων. Έμενε στα Χανιά, σ’ ένα χωριό, την Κάντανο.
Ξαφνικά όμως, κι ενώ όλα κυλούσαν ήρεμα στη σχολική ζωή των Χανιών, άρχισε ο πόλεμος. Σε λίγο ήρθαν οι Γερμανοί! Ο παππούς μου, με τις δυο αδερφές του, τη μαμά αλλά κι άλλους ανθρώπους, πήγαν στο βουνό της ανατολικής Καντάνου κι έμειναν εκεί για περίπου έναν χρόνο! Ο Νίκος, ο παππούς μου, ανησυχούσε για τον Ευτύχη τον πατέρα του, ο οποίος πολεμούσε σκληρά τους Γερμανούς σε φαράγγια για τρεις ημέρες. Ευτυχώς νίκησαν κι ο Ευτύχης δεν σκοτώθηκε. Βέβαια οι Γερμανοί είχαν νευριάσει τόσο πολύ από την ήττα τους που πήγαν στο όμορφο χωριό και το έκαψαν! Ο πόλεμος κράτησε περίπου 4 χρόνια, τελείωσε το 1944 οπότε έφυγαν και οι κατακτητές από την Πατρίδα μας. Ο παππούς μου, αν και ανακουφίστηκε με το τέλος του πολέμου, δεν ξανάδε το όμορφο χωριό που έζησε τα παιδικά του χρόνια. Πολλοί σκοτωμοί αγαπημένων προσώπων, πολλές καταστροφές και πολλά γιατί έμειναν πίσω μαζί με τα συντρίμμια και τη φρίκη. Ο ίδιος δε θέλει να μιλάει πολύ γι αυτά μόνο ελπίζει κι εύχεται να μη ξαναγίνει ποτέ πόλεμος και να επικρατεί για πάντα Ειρήνη!
Γρηγόρης Τζεμανάκης

Χανιά 25 Νοεμβρίου 1941
Αγαπητό μου ημερολόγιο σήμερα δεν είχαμε και πάλι σχολείο. Αποφάσισα να πάω μια βόλτα στην πλατεία στην Σπλάντζια στην Αγία Αικατερίνη. Εκεί μαζευόμαστε όλη η παρέα και παίζουμε… Δε βρήκα κανέναν, μόνο χαλάσματα, γκρεμίσματα και βουβό πόνο. Στ’ αλήθεια άραγε συμβαίνουν στην πατρίδα μου, στα Χανιά μας, όλα αυτά ή είναι ένα κακό όνειρο που θα πετάξει με την αυγή;
Ιωάννης Ξ.