ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΠΟΛΙΤΗ

«Σώπα, δάσκαλε, ν’ ακούσομε το πουλί!». Τούτη η φράση που όπως γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στο βιβλίο του “Αναφορά στον Γκρέκο” την είπε ο συμμαθητής του ο Νικολιός στον δάσκαλό τους, που τους είχε ζαλίσει τ’ αυτιά με τις οξείες και τις περισπωμένες του, μου ήρθε στον νου, όταν άκουσα για πρώτη φορά ως ομιλητή τον Χαράλαμπο Μπουρνάζο. “Στα χρόνια της δυσκολίας και της ελπίδας”, το θέμα του. Χαιρετισμός στο Α’ Συνέδριο Αποκορωνιωτών στις 21 Αυγούστου 1987. Η ίδια φράση «σώπα, δάσκαλε, ν’ ακούσομε το πουλί», ερχόταν πάντα στο μυαλό μου, κάθε φορά, όπου και αν τον ξανάκουγα και τον άκουσα πολλές, πάμπολλες φορές σε εκδηλώσεις του Κοινωφελούς Ιδρύματος “Αγία Σοφία”, του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Βενιζέλος” και όχι μόνο. Οταν ανάσταινε, όπως τους παλιούς συναξαριστές και τους βυζαντινούς αγιογράφους, μαζί με την κρητική ντοπιολαλιά, καπετάνιους των αρμάτων και των γραμμάτων, μνήμες και μνήματα, το πνεύμα και τη γύρη της ιστορίας, την αναπνιά του τόπου, έτσι όπως την αναδύουν, την αναδίδουν και την μεταδίδουν στους αιώνες οι παλιές καντουνάδες, απ’ του Θε τον Κήπο μέχρι τη Δραπανοκεφάλα, αλλά και σ’ όλη την Κρήτη, απ’ τη μια άκρη της μέχρι την άλλη. Και βέβαια, εδώ στη γενέθλια γη, στους αγαπημένους του Αρμένους. Εδώ, όπου σήμερα τον αποχαιρετούμε να φεύγει για το άλλο ημισφαίριο της ζωής, «ωραίο ως Ελληνα», για να χρησιμοποιήσω τη φράση του Νίκου Εγγονόπουλου απ’ τον “Μπόλιβαρ”.

Το ύφος είναι αντανάκλαση του ήθους, έχει πει ο Byffon. Τα γραπτά μένουν και το μαρτυρούν. Το μπουρνάζειο ύφος είναι αντανάκλαση του μπουρνάζειου ήθους. Παλιά του τέχνη το γράψιμο. Μια ζωή “εμμανής του χειρογραφήματος”, με το μολυβάκι και το σβηστήρι ανά χείρας, κάποια στιγμή αρχίζει να δημοσιεύει κιόλας. Στη “Φωνή του Αποκορώνου” στην εφημερίδα που έστησε για τους απανταχού Αποκορωνιώτες ο αξέχαστος Γιώργης Χαβρεδάκης, στο περ. “Ιστορία εικονογραφημένη”, διευθυντής σύνταξης της οποίας ήταν ο συμμαθητής του στο Γυμνάσιο Βάμου σπουδαίος δημοσιογράφος και συγγραφέας, επίσης μακαρίτης σήμερα, Νίκος Αγγελής, στον Οικονομικό Ταχυδρόμο, στα “Χανιώτικα νέα”, των οποίων ήταν για πολλά χρόνια, τακτικός συνεργάτης, και βέβαια στην “Ελευθερόπολι” την εφημερίδα των Αρμενιανών που ήταν η ψυχή της. Εδώ, όπως και στα “Χανιώτικα νέα” βρίσκει τα πλατιά του. Σαν “Γέρω Χαράλαμπος”, στα “Γραμματσάκια του Γέρω”, σαν Χαράλαμπος Ελευθεροπολίτης”, στη “Ροδαρά μας”, σαν Χαράλαμπος του Ευστρατίου, στις “Χαρούμενες Ιστορίες” και ενίοτε μόνο με τα αρχικά του. Ιδιαίτερα εντυπωσιακά “Τα Γραμματσάκια του Γέρω” που τελειώνουν με το υπέροχο “Φιλώ σας κατακούτελα”, για το οποίο έχει γίνει εδώ και χρόνια πρόταση απ’ τον ιδρυτή των “Χανιώτικων νέων” Γιάννη Γαρεδάκη να γίνουν βιβλίο, όπως και οι “Φυλλάδες για τσοι Τούρκους στην Κρήτη”. Δάσκαλος του κρητικού ήθους στον αιώνα ο Χαράλαμπος Μπουρνάζος.

«Μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν», μας παραγγέλνει ο θείος Ομηρος στην “Ιλιάδα” του, αμέσως μετά το περίφημο «Αιέν αριστεύειν και υπέροχον έμμεναι άλλων». Να μη ντροπιάζουμε τους προγόνους μας, η παραγγελιά του. Στο ίδιο μήκος κύματος και η παραγγελιά του Χαράλαμπου Μπουρνάζου του Ελευθεροπολίτη… Αυτήν την παρακαταθήκη μας αφήνει με τον βίο, χαρακτηριστικό του οποίου ήταν η άκρα σεμνότητα και την πολιτεία του. Ως Ελληνα που έκαμε το χρέος του προς την πατρίδα, όπως οι προγονικές του αρετές του υπαγόρευαν, ειρήσθω εν παρόδω ότι ήταν απ’ τα πιο δραστήρια μέλη της ΕΠΟΝ, την Κατοχή και ότι αργότερα εξορίστηκε στην Ικαρία και στη Μακρόνησο. Και βέβαια με τις χιλιάδες των σελίδων που έγραψε. Ως σκαπανέας της τοπικής μας πατριδογνωσίας και πιστικός περβολάρης του λαϊκού μας πολιτισμού.

Ωσεί παρών στους αιώνες, Χαράλαμπε Μπουρνάζο, Ελευθεροπολίτη!
Σημείωση: Από τον επικήδειο λόγο που εκφώνησε ο γράφων στον Ι.Ν. Αγ. Νικολάου Αρμένων Αποκορώνου (6.6.2020).

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 12. 6. 2020 )