ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΜΕ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΗ ΒΡΑΚΑ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΩΝΤΑΣ ΡΙΖΙΤΙΚΑ

Για 27η συνεχή χρονιά με το που ξημέρωσε η μέρα της 28ης Οκτωβρίου βρέθηκα κι εφέτος στην Σπλάντζια, στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, και ειδικότερα στο δεξιό του κλίτος, που είναι αφιερωμένο στους Τέσσερις εκ Μελάμπων Ρεθύμνης Νεομάρτυρες. Νιός ήμουν, τρόπος του λέγειν, και γέρασα να πηγαίνω κάθε χρόνο, τέτοια μέρα στο πανηγύρι τους, για να τους αναθιβάλω ως υπήρξαν νέοι και ωραίοι, μαζί με τους Ρεθεμνιώτες φίλους μου και όλους τους άλλους. Βεβαίως φορώντας εφέτος τη μάσκα μου, όπως και οι περισσότεροι, διά τον φόβον του κορωνοϊού, που επιμένει να μας απειλεί. Ούτε ταμένος… Εκεί βεβαίως, και ο μητροπολίτης μας ο Κυδωνίας και Αποκορώνου Δαμασκηνός Παπαγιαννάκης, ιερουργούντος του οποίου γίνεται η θεία λειτουργία. Εντάξει δεν είχε λόγω της κατάστασης κεράσματα εφέτος με το που τελείωσε, τις ευχές μας, ωστόσο να είμαστε “αναζήτηχτοι” του χρόνου, τέτοια μέρα, και να βρεθούμε με φευγάτο στον αγύριστο τον κορωνοϊό, τις ανταλλάξαμε.

Κρυπτοχριστιανοί που ζούσαν στις Μέλαμπες του Ρεθύμνου ήταν οι τέσσερις Κρητικοί Νεομάρτυρες, Αγγελής, Μανουήλ, Γεώργιος και Νικόλαος, τα ονόματά τους. “Αυτονόητη” η απόφαση τους να φανερωθούν και να ενταχθούν στις ένοπλες ομάδες των Κρητικών, όταν ξέσπασε η Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση. “Αυτονόητη” και για τον Τούρκο διοικητή η σύλληψη και η φυλάκισή τους, όταν η Επανάσταση στην Κρήτη απέτυχε. Και, βέβαια, η αποκεφάλισή τους, ύστερα από φριχτά βασανιστήρια, όταν δεν δίστασαν να ομολογήσουν τη χριστιανική τους ιδιότητα. Όπως, ωστόσο, και η αγιοποίηση τους. «Δίχως ήρωες και αγίους/ μένουμε μόνοι/, γυμνοί και ανυπεράσπιστοι/ στο ανηλέητο κατηγορώ της ιστορίας», όπως γράφω σ’ ένα απ’ τα ποιήματά μου…

«Δεμένοι πισθάγκωνα κι οι Τέσσερις/ πορεύονται την οδό του μαρτυρίου/ τραγουδώνας./ “Πότε θα κάμει ξαστεριά, πότε θα φλεβαρίσει”…,/ ο Αγγελής./ “Κάστρο και που ‘ν’ οι πύργοι σου και τα καμπαναριά σου…”/ ο Μανουήλ./ “Σε ψηλό βουνό σε ριζιμιό χαράκι, καθετ’ ένας αϊτός…”, / ο Γεώργιος./ “Ο Διγενής ψυχομαχεί κι η γης τονε τρομάσσει”…,/ ο Νικόλαος./ “Για δες περβόλι όμορφο, για δες κατάκρυα βρύση…/ όλοι μαζί. / Φορώντας την κρητική βράκα/ και τραγουδώντας ριζίτικα,/ μπαίνουν στον Κήπο των Ηρώων και των Μαρτύρων/ οι εκ Μελάμπων Ρεθύμνης νέοι”. Το ποίημα “Οι Τέσσερις Μάρτυρες” του γράφοντος από την ποιητική συλλογή “Τα χελιδόνια του μοναχού (εκδ. Κοινωφελές Ίδρυμα “Αγία Σοφία” και “Πυξίδα της Πόλης”) που μόλις κυκλοφόρησε.

ΤΟΥ ΑΗ - ΓΙΩΡΓΗ ΤΟΥ ΔΑΦΝΙΤΗ

Πάντα στσι τρεις του Νοεμβριού και στσ’ εικοσιτρείς τ’ Απρίλη/ πανηγυράκια γίνονται στη Χάρη τ’ Αϊ Γιώργη… Δυο φορές τον χρόνο επιμένουμε να γιορτάζουμε στο Νίππος τον Αι-Γιώργη, τον “όμορφοκαβαλάρη Άγιο”, «που ‘ναι ζωσμένος το σπαθί και τ’ αργυρό κοντάρι», κατά που λέει το τραγούδι του. Στις 3 Νοεμβρίου που είναι η μέρα των εγκαινίων του εν Λύδδη Ναού του, “εν ω, ανακομισθέν κατετέθη το σεπτόν του λείψανον” και στις 23 Απριλίου ή τη Δευτέρα της Διακαινησίμου αν πέσει το Πάσχα πριν απ’ αυτήν την ημερομηνία, που είναι η ημέρα της μνήμης του. Στην άκρη μιας γειτονάς, που βρίσκεται στα μπροσπόδια της Μαδάρας, στις Πέρα Κατούνες, μέσα σ’ ένα μικρό δαφνοδάσος, το εκκλησάκι τού Νοεμβριάτη Αϊ-Γιώργη, στην πλατεία του χωριού του Απριλιάτη… Δαφνίτη, λέμε τον πρώτο. Άγιο της Πλατέας τον δεύτερο…

«Η ολονύχτια βροχή δεν εμπόδισε τον γέρο-κοτσιφό π’ αποφάσισε γι’ άλλη μια χρονιά κι εφέτος, να ξεχειμωνιάσει σε μια απ’ τις γύρω δάφνες, να ξυπνήσει, με το που διαφώτιζε, για να προλάβει να ψάλει το μεσονυχτικό, πριν η ψιλή καμπάνα του Αϊ-Γιώργη σημάνει για τον όρθρο. Αλίμονο αν αυτός […] δεν έκανε κι εφέτος τα πρεπά επειδή έτυχε να βρέχει, σκέφτηκε κι έβαλε “ευλογητός”. “Αμήν” αντιφώνησε δαρτή η βροχή αποφασίζοντας την ιδιαμένη στιγμή να παίξει τον ρόλο του μοναδικού ψάλτη μέχρι το τέλος. Τα ‘βλεπε και τ’ άκουγε, όλα τούτα, όντας έτοιμος να κάμει τον σταυρό του για να σκοτώσει τον δράκο, ο Καβαλάρης Άγιος και χαμογελούσε τρισευτυχισμένος.” Απόσπασμα από ένα κείμενο με τίτλο “Στον Άϊ-Γιώργη τον Δαφνίτη” που έγραψα πριν από 19 χρόνια στην εφημερίδα “Ιπποκορώνιον” (25-26 τεύχος, Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2001).

Του Αϊ-Γιώργη του Δαφνίτη σήμερα… Το θέλω, το θέλω πολύ, ενώ οι πρωινοί αναγνώστες της στήλης θα διαβάζουν τα που έγραψα, εγώ να είμαι, στο εκκλησάκι του και να ψάλω το απολυτίκιό του. Και να βρεθούμε στη διπλανή στάνη με τους άλλους πανηγυριώτες για να “δοκιμάσουμε” τα καινούργια κρασιά, αναθιβάλοντας παλιές ιστορίες, επίσης το θέλω. Για να δούμε…

(Χανιώτικα νέα , 3.11. 20)

Με αξίωσε η Χάρη του κι εφέτος!