ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

O Πλάτωνας για τους έντιμους και την Πολιτική

Συχνά πυκνά μου στέλνει ό,τι πέσει στα χέρια του και το θεωρεί χρήσιμο για τα γραφτά μου ο και πρόεδρος της Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών Χανίων, καλός φίλος απ’ τα παλιά, Δημήτρης Νικολακάκης. Με αφορμή ένα άρθρο του δρος Θεοδώρου Α. Νημά με τίτλο 'Γιατί οι έντιμοι και ικανοί συνήθως δεν ασχολούνται με την πολιτική' και υπότιτλο 'τι έγραφε ο αρχαίος φιλόσοφος Πλάτων (427 - 347 π.Χ.)', το οποίο μου έστειλε, μέσω Διαδικτύου, πρόσφατα η αναφορά. Με αφορμή, βεβαίως, και τις χθεσινές εκλογές. Ας δούμε, λοιπόν, κατ’ αρχήν δύο χαρακτηριστικά αποσπάσματα από αυτά που λέει ο Πλάτωνας διά του Σωκράτη στην 'Πολιτεία' του, για την εξουσία και τους εξουσιαζόμενους, σαν απάντηση στο εν λόγω ερώτημα: Το πρώτο: «Καμιά τέχνη και καμία εξουσία δεν έχει ως αντικείμενο της ασχολίας της τη δική της προσωπική ωφέλεια, αλλά [...] το αντικείμενο της εξουσίας και των προσταγών της είναι η ωφέλεια του εξουσιαζομένου και το κάνει αυτό έχοντας εμπρός στα μάτια της το συμφέρον του εξουσιαζομένου που είναι ασθενέστερος και όχι το συμφέρον του ισχυροτέρου». Το δεύτερο: «Οι καλοί δεν παρακινούνται ούτε από χρήματα ούτε από τιμές να γίνονται άρχοντες· γιατί δεν τους αρέσει ούτε λαμβάνοντας φανερά τον μισθό του αξιώματός τους να χαρακτηρίζονται ως έμμισθοι, ούτε να στιγματίζονται ως κλέφτες επωφελούμενοι κρυφά από την άσκηση της εξουσίας, ούτε πάλι η δόξα μπορεί να είναι κίνητρο γι’ αυτούς, αφού δεν αγαπούν τη δόξα». Δεν υπάρχουν, λοιπόν, κατά τον Πλάτωνα έντιμοι και ικανοί πολιτικοί που ασχολούνται με την πολιτική; Υπάρχουν, μας λέει, μόνο που αυτοί για να ασχοληθούν πρέπει να αναγκαστούν, προφανώς από την κοινωνία, και να απειληθούν με τιμωρία. «Και η πιο βαριά τιμωρία (για κάποιον έντιμο) είναι το να εξουσιάζεται από κάποιον χειρότερό του, στην περίπτωση που δεν αποφασίζει ο ίδιος να αναλάβει την εξουσία». Διαχρονικός ο Πλάτωνας. Οι έντιμοι (αγαθοί κι ενάρετοι κατ’ αυτόν), που δεν επιδιώκουν τα αξιώματα και τις τιμές, ούτε έχουν ανάγκη από την εφήμερη δόξα που τους προσφέρει η ανάληψη εξουσίας, πάντα υπάρχουν. Μόνο που δεν καταδέχονται, όπως επισημαίνει ο δρ Θεόδωρος Α. Νημάς στο άρθρο του «να γυρίζουν στην αγορά και στα καφενεία ή και στα μνημόσυνα ακόμα, για να ζητήσουν την ψήφο του οποιουδήποτε». Χρέος των πολιτών να τους αναζητούν και να είναι πάντα έτοιμοι να τους ανακαλέσουν. Η εξουσία φθείρει και πολλές φορές διαφθείρει...

Η 'Σπασμένη μνήμη' της Καίτης Τσουρλάκη

Υστερα απ’ τα βιβλία της 'Στο σπίτι της χαράς και της γνώσης' (1998) και το 'Πέρα απ’ την ψευδαίσθηση' (2000) οι εκδόσεις 'Ιωλκός' έβγαλαν πέρυσι στο λιακωτό της δημοσιότητας ένα ακόμα βιβλίο, 'Σπασμένη μνήμη' ο τίτλος του, της Χανιώτισσας συγγραφέως Καίτης Τσουρλάκη. Μυθιστόρημα κι αυτό, όπως και το δεύτερο. Το διαβάζω για δεύτερη φορά, πάλι απνευστί, απ’ την αρχή μέχρι και την τελευταία την 222 σελίδα του, κάνοντας, ωστόσο πολλές στάσεις καθώς είναι πολλά τα μονοπάτια της σκέψεως και των συναισθημάτων, που πρέπει να εξερευνήσω, λόγω της συγκινησιακής χρήσης της γλώσσας, σε βαθμό υπέρτατο απ’ τη συγγραφέα. Ταυτόχρονα ξαναβρίσκω τις σημειώσεις στις σελίδες του, έτσι όπως τις είχε γράψει το μολύβι μου τον περασμένο Αύγουστο, που το διάβασα μέσα σε δύο μέρες για πρώτη φορά και προσθέτω καινούργιες. «Ενα μυθιστόρημα για τα ενδότερα του ψυχισμού, για την αιτία και το αποτέλεσμα, για την ίδια τη ζωή, είναι όπως αναγράφεται και στο οπισθόφυλλο. Ενα μυθιστόρημα με πρωταγωνιστή τη μνήμη που μας σεργιανίζει, εκτός απ’ τα βάθη της ψυχής, στην πόλη μας και στη νεότητά μας, γραμμένο με λογισμό και μ’ όνειρο», από μια συγγραφέα που κατακτά τον αναγνώστη, καλώντας τον σε διάλογο, προσθέτω! Τι κρίμα που δεν μπόρεσα να είμαι την περασμένη Δευτέρα 30 Απριλίου, στο Νεώριο Μορό, όπου η παρουσίασή του. Η κατά μόνας ανάγνωση ενός καλού βιβλίου είναι απόλαυση, δεν λέω. Η κουβέντα με άλλους για ένα βιβλίο που 'τα μάλα' σου αρέσει, είναι ωστόσο η απόλαυση της απόλαυσης! Χώρια όλα τ’ αλλα...

Αρμενίζοντας στα ήρεμα νερά του Λιβυκού

Πέρασαν κιόλας 40 μέρες από τότε που ο επί πολλά χρόνια πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Κερατόκαμπου 'Η βίγλα', Σάββας Πετράκης, έφυγε, σε ηλικία μόλις 62 ετών για την Απάνω Κρήτη, σκορπίζοντας τη θλίψη στην ευρύτερη περιοχή της Βιάννου καθώς υπήρξε ένας άνθρωπος που είχε αφιερώσει τη ζωή του στην πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου του και όχι μόνο. Είχε μόλις βγει στη σύνταξη, ύστερα από πολλά χρόνια υπηρεσίας ως καθηγητής Μαθηματικών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Απ’ την Εντατική όπου νοσηλευόταν, εκείνο το διάστημα, με ενημέρωσε για το φευγιό του ο φίλος δημοσιογράφος, πρώην γενικός γραμματέας της ΕΣΗΕΑ Κώστας Μπετινάκης, λίγο πριν τη Λαμπρή και με παρέπεμψε στα που έγραψε στην ηλεκτρονική εφημερίδα του (www.styx.gr) ο Δημήτρης Μεϊδάνης, κάτω απ’ τον τίτλο 'αρμενίζοντας στα ήρεμα νερά του Λιβυκού', που κι εγώ χρησιμοποιώ σ’ αυτήν την εύφημη μνεία. Υπήρξε ένας ιδιαίτερα προικισμένος άνθρωπος ο φίλος του φίλου μου! Λάτρης των εικαστικών τεχνών (πρωτεργάτης της δημιουργίας της Πινακοθήκης Βιάννου που εγκαινίασε το 2008 ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κάρολος Παπούλιας) και της κρητικής μουσικής, υπεύθυνος πολλών εκδόσεων, όπως του συγχωριανού του συγγραφέα του 'Πατούχα' Ιωάννη Κονδυλάκη, μεταφραστής πολλών έργων από τα γερμανικά στα ελληνικά (είχε υπηρετήσει για ένα διάστημα ως καθηγητής στη Γερμανία) χώρια όλα τ’ άλλα. «Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος, όταν άνθρωπος  η»· «πόσο ωραίο πράγμα είναι ο άνθρωπος όταν είναι άνθρωπος», έχει πει, πολλούς αιώνες πριν, ο Μένανδρος...

Χανιώτικα νέα (07.05.2012)