ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ 1

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης:
"Τα γράμματα της Παναγίας"
 Μία διαχρονική λογοτεχνική και κοινωνική κιβωτός                                            
 Ένας    σταυραναστάσιμος χαιρετισμός
Ναμώ Σπανουδάκη-Κουτσάκη

ΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ 14
Γράφει η
Νανω Σπανουδακη - Κουτσακη

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης:
"Τα γράμματα της Παναγίας"
» Μία διαχρονική λογοτεχνική και κοινωνική κιβωτός                                               » Ενας σταυραναστάσιμος χαιρετισμός*

«…Ημουν η μάνα όλων των γιών και των
θυγατέρων του κόσμου που σταυρώθηκαν,
σταυρώνονται καθημερινά στις αιχμές
των δοράτων, στις μπουκιές του ψωμιού,
στα κράσπεδα των συννεφιασμένων ουρανών…»

Λένε ότι όταν θέλεις κάτι πολύ, το σύμπαν συνωμοτεί για να υλοποιηθεί. Πού το πάω; Στο ότι, πρόσφατα, σε σημείωμά μου για την τελευταία ποιητική συλλογή του Βαγγέλη Κακατσάκη "Οταν γίνεις ποίημα", του ζητούσα να μην περάσει πολύς καιρός μέχρι να δημοσιεύσει την επόμενη λογοτεχνική, συγγραφική δουλειά του.

Το ίδιο του ανέφεραν κι άλλοι, σε δημόσιες τοποθετήσεις τους και σε ιδιωτικές κουβέντες μαζί τους.
•Φαίνεται ότι αυτή τη φορά, η "συνωμοσία" εξετελέσθη δια της Ιεράς Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου. Ειδικότερα, του ίδιου του Σεβασμιώτάτου Μητροπολίτη κ. Αμφιλοχίου καθώς και του «άξιου γραμματέα» (όπως τον αποκαλεί ο συγγραφέας στην εισαγωγή του) της Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου, θεολόγου κ. Αντώνη Βακάκη, πρώην μαθητή του Βαγγέλη Κακατσάκη όταν ο τελευταίος δασκάλευε στο δημοτικό σχολείο Στροβλών Κισάμου .
ΚαρπΟς τΕχνης  
•Ετσι, έγιναν βιβλίο "Τα γράμματα της Παναγίας". Τα οποία ο συγγραφέας είχε πρωτοδημοσιεύσει σε ειδικό ένθετο αφιέρωμα της εφημερίδας "Χανιώτικα Νέα" (15-4-98). Επίσης, έχουν μεταδοθεί από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου "Μαρτυρία" και έχουν παρουσιαστεί απ’ την ερασιτεχνική Σκηνή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Κρήτης (Μ. Δευτέρα 21-4-2008).
•Πρόκειται για μία ιδιαίτερα επιμελημένη έκδοση. Εικονογραφημένη με σκηνές από την ορθόδοξη αγιογραφία μας που ξεκινούν από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι και την Ανάστασή  Του.
•Προλογίζοντας με θερμά λόγια την έκδοση ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος, αναφέρει και τα «αίτια» της «συνωμοσιο-λογικής» απόφασης ώστε να εκδοθούν. Καθώς, όπως γράφει, «…η σχέση του ανθρώπου με τον Θεό του δεν έμεινε ιδιωτική αλλά έγινε τέχνη… Για τον λόγο αυτόν, με ιδιαίτερη χαρά δεχόμαστε τον καρπό του λυρισμού, της ευαισθησίας και των μυστικών βιωμάτων, του γνωστού δασκάλου, του καταξιωμένου συγγραφέα και ποιητή Ευάγγελου Θ. Κακατσάκη... Αγκαλιάζουμε τον κόπον του αυτόν και προβαίνουμε ευφροσύνως εις την έκδοσην των κειμένων του….».
•«Μη αναμενόμενη ευλογία» θεωρεί από τη δική του σκοπιά ο συγγραφέας αυτήν την, εξαιρετικής ποιότητας, έκδοση. Εξηγώντας και την μακρόχρονη εσωτερική διαδρομή της ιδέας να γράψει "Τα γράμματα της Παναγίας" προς τον γιο της.
•Μας "άκουσε", λοιπόν, όλους το σύμπαν. Και, ιδού, σε σύντομο χρονικό διάστημα έχουμε το νέο βιβλίο του.
ΜΟνο ΜΑνα
•Έξι γράμματα. Ενα για κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας. Το εντυπωσιακό σε αυτά τα συγκινητικά μέχρι δακρύων γράμματα είναι ότι ο συγγραφέας αποφασίζει να παρουσιάσει την Παναγία, που γράφει στον γιο της τον Ιησού, ως μια απλή γυναίκα. Προφανώς, επειδή έτσι την νιώθει. Μάνα του Χριστού αλλά και μάνα του, και μάνα μας.
• Μια μάνα που προσπαθεί να κάνει τα… στραβά μάτια στην θεϊκή φύση του παιδιού της. Δήθεν, την ξεχνά τις δύσκολες ώρες από τη Μεγάλη Δευτέρα και όλες τις ημέρες της μεγαλοβδομάδας που το προαίσθημα της μάνας, τα ονείρατα και οι σκέψεις της, την οδηγούν στον φόβο ότι το παιδί της μπορεί να πάθει κακό.

ΦοβοΥμαι, αγαπημΕνε μου…
•Διώχνει, την στιγμή που του γράφει, την γνώση του θεϊκού μεγαλείου του. Αισθάνεται μόνο ΜΑΝΑ. Και δεν τον θέλει να μετέχει στο θείο μεγαλείο αν πρόκειται αυτό να της κοστίσει το παιδί της. Ακόμα και η αναφορά της στα θαύματα που κάνει ο γιος της γίνεται εν τη ρύμη του λόγου της. Δεν στέκεται σ’ αυτά, δεν την αφορούν. Της φτάνει να ξέρει πως το παιδί της είναι καλά.
•Η Παναγία που γράφει στον γιο της και στα έξι γράμματα, τρέμει για όσα συμβαίνουν στο παιδί της. Από το πρώτο κιόλας γράμμα της, αυτό της Μεγάλης Δευτέρας -παρόλο που ακούει για τη λαμπρή υποδοχή που του έκαναν στα Ιεροσόλυμα- η καρδιά της τής λέει πως πρέπει να φοβάται.
• Όση κι αν είναι η περηφάνια της για όσα Εκείνος κάνει, ο φόβος της μην πάθει κακό είναι πολύ μεγαλύτερος.
•Τη Μεγάλη Τρίτη, αφού του αναφέρει το όνειρό της, καταλήγει: «...Σηκώθηκα. Άνοιξα το παράθυρο. Νύχτα… Το φεγγάρι με κοίταζε με απόγνωση. Τρόμαξα περισσότερο. Φοβούμαι, αγαπημένε! Δεν μπορώ τίποτ’ άλλο να σου πω, παρά μόνο: Φοβούμαι…»
ΔιαχρονικοΙ ΦαρισαΙοι, εξουσιαστΕς
• Στο γράμμα της Μεγάλης Τετάρτης ο συγγραφέας μιλά για το άδικο που βρίσκει τον Ιησού από τους Φαρισαίους της εποχής του. Και έτσι βρίσκει την ευκαιρία να μιλήσει, με σκληρά λόγια, και για τους διαχρονικούς και σύγχρονους Φαρισαίους και υποκριτές, για τους εξουσιαστές των λαών της γης.  Η Παναγία, παραδέχεται στο γράμμα της Μεγάλης Τετάρτης ότι δεν μετανιώνει που τον δίδαξε να "φωνάζει" για το άδικο. Γιατί, όπως γράφει, «...κάποιος έπρεπε  να τους τα πει κατάμουτρα. Και είμαι περήφανη που αυτός είσαι εσύ λεβέντη μου».
•Κι όμως, είναι «φοβισμένη που μπήκες στο στόμα του θηρίου».
•Των Φαρισαίων, δηλαδή. Που τους γνωρίζει καλά. Και η περιγραφή τους, σε τίποτα δεν διαφέρει από τους ανάλογους σημερινούς Φαρισαίους. «Είναι άνθρωποι, του γράφει, με τις μεγάλες κοιλιές και διπλά προγούλια που μιλούν στους πεινασμένους για ισότητα… Είναι άνθρωποι που κλέβουν τον ιδρώτα του λαού, χτίζουν μέγαρα…Τους ξέρω καλά τους Φαρισαίους, γιε μου. Όσο δε σηκώνεις το κεφάλι σου, σε ονομάζουν ελεύθερο πολίτη. Όσο ανέχεσαι τις αδικίες τους, σε ονομάζουν τίμιο οικογενειάρχη. Όσο τους κολακεύεις, σε χαϊδεύουν προστατευτικά στον ώμο...»
•Τον συμβουλεύει ακόμα και την ύστατη ώρα η μάνα. «Μην περιμένεις προστασία από το λαό, που για λογαριασμό του τά ’βαλες μαζί τους... Μα ο λαός παιδί μου, είναι άγνωμος...» Εύκολα, του λέει, αλλάζει από το "ζήτω" στο "γιούχα". Γιατί έτσι τον θέλουν, έτσι τον δίδαξαν...
Υπάρχει βέβαια ελπίδα. «Ο λαός θα καταλάβει τη δύναμή του» Αλλά, «…ακόμα είναι μακριά αυτή η ώρα».
•Τη Μεγάλη Πέμπτη, όταν οι φόβοι μέσα της έχουν αρχίσει να πυκνώνουν, η Παναγιά η μάνα, ξαγρυπνά και διαπιστώνει το «άχρονο» της ζωής της. Το άχρονο της ζωής όλων μας, επίσης. Και τότε, μέσα της μιλά η φωνή όλων των μανάδων που πέρασαν, όλων των μανάδων της εποχής μας, όλων των μανάδων που θά ’ρθουν. Μιλά για λογαριασμό τους. Για λογαριασμό μας.
•«Όχι, δεν ήμουν μόνο η Μαρία η κόρη του Ιωακείμ από τη γενιά του Δαυίδ...»
• Κι αμέσως μετά κορυφώνει το κρεσέντο του μονολόγου της «...Ήμουν η μάνα όλων των γιων και των θυγατέρων του κόσμου που σταυρώθηκαν, σταυρώνονται καθημερινά στις αιχμές των δοράτων, στις μπουκιές του ψωμιού, στα κράσπεδα των συννεφιασμένων ουρανών…». Ναι για τον Ιησού μιλά. Αλλά και για μας όλους. Και μπορεί τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ, ένα βλέμμα του να την κάνει κοινωνό του μεγαλείου του.
•Όμως, αυτό δεν αρκεί για να μην την διαλύσει ο θάνατός του τη Μεγάλη Παρασκευή. Οπότε, συντετριμμένη πλέον, του γράφει: «Ήταν τόσοι πολλοί οι θάνατοι που έζησα σήμερα, που δεν ξέρω πότε στέρεψαν τα μάτια μου το τελευταίο δάκρυ. Ήταν τόσο μεγάλο το δάσος των καρφιών που μπήχτηκαν στην καρδιά μου, που δεν ξέρω με ποιο απ’ όλα καρφώθηκε η τελευταία μου κραυγή…»
Φως
•Βέβαια, την επόμενη μέρα, το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, πρώτη εκείνη θα νιώσει το Φως, την Ελπίδα, να ανασταίνεται σιγά-σιγά μέσα της.
•Αναθυμάται κάποια από τα λόγια του και συλλογίζεται γράφοντας: «Είχες πει, λοιπόν, γλυκειά μου άνοιξη, πως αν ο σπόρος του σταριού δεν μπει στη γη να πεθάνει, θα μείνει μόνος του, αλλά αν πεθάνει θα φέρει πολύ καρπό. Μήπως, λοιπόν, εσύ είσαι ο σπόρος του σταριού που θάφτηκε στη γη, για να ξαναφυτρώσει;» «…Δεν μπορώ να ξέρω ακόμα, αλλά όσο το σκέφτομαι τόσο νιώθω μια κλωστίτσα του φωτός να πολλαπλασιάζεται μέσα μου και να γίνεται μια δέσμη από ηλιακτίδες... Τόσο νιώθω ότι η ματωμένη ρίζα της άνοιξης γίνεται ένας ολάνθιστος κήπος Απριλομάη μήνα...
Εσύ καλέ μου που είσαι αναστημένος μέσα μου…».
ΛογοτεχνικΗ κιβωτΟς
•Τα έξι γράμματα της Παναγίας δεν είναι μόνο το θείο δράμα του Ιησού όπως φαντάζεται ο συγγραφέας ότι το βίωσε η Παναγία-Μάνα. Είναι και μια διαχρονική λογοτεχνική και κοινωνική κιβωτός όπου ο Βαγγέλης Κακατσάκης συμπυκνώνει, λιτά και ξεκάθαρα και τα θρησκευτικά, ηθικά, κοινωνικά και αγωνιστικά "πιστεύω" του.
•Είναι, ταυτόχρονα, μία προβολή των σύγχρονων ανθρώπινων προβλημάτων και συναισθημάτων στην καταπίεση όλων των γιων και των θυγατέρων του σύγχρονου κόσμου μας από τους κάθε λογής Φαρισαίους και Υποκριτές.
•"Τα γράμματα της Παναγίας" είναι ένα ακόμα ποίημα του Κακατσάκη. Ποίημα - ύμνος: της Ζωής, της Αγάπης, της Πίστης, της Δικαιοσύνης, της Ισότητας, της Ελευθερίας. Που βρίσκονται σε αέναη πάλη με τον φόβο: τον φόβο για το άδικο, για τη φτώχεια και την καταπίεση, τον φόβο της σκλαβιάς, τον φόβο των ανθρώπινων αδυναμιών, της μοναξιάς, του θανάτου, τον φόβο του επέκεινα.
• Υ.Γ. Να σημειώσουμε ότι τα όποια έσοδα από τις πωλήσεις του λογοτεχνικού αυτού θησαυρού διατίθενται για τις ανάγκες του Αννουσακείου Ιδρύματος της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου. Αρα, μπορεί να αγοράζεται απ’ όλους και ως πολύτιμο πνευματικό δώρο εν όψει του Πάσχα, για φίλους και βαφτιστήρια μας (μαζί με την καθιερωμένη λαμπάδα) και να αποτελέσει τη μικρή δική μας εισφορά σε συνανθρώπους μας που επωφελούνται από το μεγάλο κοινωνικό έργο του ιδρύματος. Στα Χανιά το βιβλίο διατίθεται από το βιβλιοπωλείο ΠΕΤΡΑΚΗ και στην Κίσαμο από το βιβλιοπωλείο της Μητρόπολης.

•* «Σταυραναστάσιμος χαιρετισμός»: Τα αγαπητικά λόγια του συγγραφέα-ποιητή στην δική μου αφιέρωση.

«…Τους ξέρω καλά τους Φαρισαίους, παιδί μου. Είναι οι άνθρωποι, με τις μεγάλες κοιλιές και διπλά προγούλια που μιλούν στους πεινασμένους για ισότητα. Είναι άνθρωποι που καταπατούν τον νόμο και ύστερα μιλούν στους ατιμασμένους για δικαιοσύνη. Είναι άνθρωποι που κλέβουν τον ιδρώτα του λαού, χτίζουν μέγαρα και ύστερα δίνουν επιδεικτικά ελεημοσύνη, το δέκατο από τον άνιθο και τα μάραθα… Είναι άνθρωποι που έκοψαν και έραψαν με βάση τα συμφέροντά τους τον ίδιο το Θεό, άγριο, αλοίθωρο, εκδικητή και λένε πως αυτοί είναι οι αντιπρόσωποί του…»

Χανιώτικα νέα (11.04.2013)