ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Οι "φίλιες"ιστορίες του Γιάννη Φίλη

«Μου λένε ότι δεν είμαι πρακτικός άνθρωπος, ότι δεν παίρνω τη ζωή μου στα σοβαρά, γι’ αυτό λέω ιστορίες. Πόσες φορές η ζωή μου δεν είναι ένα τέλμα από μνήμη, επιθυμίες, ενοχές. Λέω ιστορίες ακριβώς επειδή είμαι πρακτικός άνθρωπος. Πώς αλλιώς να συμβιβάσω τις αντιφάσεις μου; Λίγη παραπάνω ιδεολογία, λίγη παραπάνω πραγματικότητα και βυθίζομαι στα φαράγγια και στις στενωπούς του λόγου». Αρχή του τελευταίου (πέμπτου) μυθιστορήματος του και πρώην πρύτανη του Πολυτεχνείου Κρήτης Γιάννη Α. Φίλη, “Ημέρες στο Οριέντε” καλημέρα σας και στην παρουσιάση του αύριο Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου στις 7 μ.μ. στο Τεχνικό Επιμελητήριο Κρήτης – Τμήμα Δυτικής Κρήτης (Νεάρχου 23) με το καλό!

Ωραίος στην ειλικρίνειά του και ειλικρινής στην ωραιότητά του και σ’ αυτό του το βιβλίο, όπως και στα προηγούμενα δεκατρία (πεζά και ποιητικά) άλλωστε ο Γιάννη Φίλης. Ακριβώς γιατί δεν διστάζει να βάλει “τον δάχτυλον εις τον τύπον των ήλων” στα προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου και στις διαρκώς διογκούμενες χαίνουσες πληγές του περιβάλλοντος, δηλαδή, ως “σοφός” που τα “προσερχόμενα αντιλαμβάνεται” για να χρησιμοποιήσω τον στίχο του Αλεξανδρινού ποιητή, απ’ το ποίημά του “Σοφοί δε προσιόντων” παραφράζοντάς τον ελάχισα. Πάντα αυτοβιογραφικός και εξομολογητικός, ο εξ Ασίνης Αργολίδος ορμώμενος και κατ’ επιλογή του Χανιώτης, πρώην πρύτανης και καταξιωμένος συγγραφέας μας!

«Το μυθιστόρημα, βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, καταγράφει μια ιστορία έρωτα, πολέμου και κρατικής βίας. Ενας ακαδημαϊκός, απογοητευμένος από την εμπορευματοποίηση της σύγχρονης παιδείας, παραιτείται από τη θέση του και ταξιδεύει στα νησιά Γκαλαμπάγκος, όπου συναντάει τη Χιλιανή βιολόγο Σελέστε. Μαζί καταλήγουν στο Οριέντε, όπου αναμειγνύονται στον αγώνα των ιθαγενών κατά των εταιρειών πετρελαίου που, καταστρέφουν το τροπικό δάσος της Αμαζονίας. Μέσα από την κινηματογραφική οπτική και ματιές στη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και του Οριέντε, ο αναγνώστης βυθίζεται στο δράμα του ανθρώπου και της φύσης, στις λαμπρές και τραγικές όψεις του». Εκ των ων ουκ άνευ ότι λειτουργούν και σαν προκλητική πρόσκληση ή και σαν προσκλητική πρόκληση, αν προτιμάτε, τα γραφόμενα στο οπισθόφυλλο του εκδοθέντος από το “Εναστρον” στη σειρά “Ελληνική Λογοτεχνία” περί ου ο λόγος βιβλίου, για ανάγνωση. Για μια απνευστί πρώτη ανάγνωση, που σίγουρα θα ακολουθήσουν κι άλλες, αν κρίνω από τη δική μου εμπειρία… Ορισμός. Καλό είναι το βιβλίο για μένα που έτσι αρχίσεις να το διαβάζεις, δεν το αφήνεις απ’ τα χέρια σου, αν δεν το τελειώσεις, πολύ καλό αν επανέλθεις σ’ αυτό με το μολυβάκι σου ανά χείρας για σημειώσεις και ξεχωριστό αν το βάλεις σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη σου για συχνή επιστροφή στις σελίδες του. Δεν το συζητώ. Ξεχωριστό βιβλίο το “Ημέρες στο Οριέντε” ενα μυθιστόρημα εκτός των άλλων, οικολογικής ιστορίας και ιστορικής οικολογίας, που μπορεί κανείς να το δει και σαν κατάθεση ψυχής και σαν μανιφέστο διαρκούς αγώνα για όλα όσα γίνονται ερήμην μας.

Στη μνήμη του πατέρα του Τάσου Ι. Φίλη και σε όλους που αγωνίζονται να σώσουν την Αμαζονία από τον οδοστρωτήρα της ανάπτυξης, αφιερώνει το τελευταίο βιβλίο του ο Γιάννης Φίλης, κατά δήλωσή του. Και βέβαια σ’ όλους όσοι επιμένουν ν’ αγωνιούν για πολλά και διάφορα απ’ τα συμβαίνοντα στον πλανήτη γη και παίρνουν κουράγιο διαβάζοντας τις “φίλιες” για το περιβάλλον και τον άνθρωπο ιστορίες του.

“Ιστορίες πετρελαίου και ελεύθερης αγοράς” ο τίτλος της διάλεξης που θα δώσει ο Γιάννης Φίλης, αύριο μετά την παρουσίαση των “Ημερών στο Οριέντε” που θα κάνει ο ίδιος. Ξεχωριστός και ο προφορικός “φίλιος” λόγος. Εχει τον δικό του τρόπο επικοινωνίας ο Γιάννης Φίλης….

Χανιώτικα νέα (31.01.2017)

          

ΧΡΥΣΑ

ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ ΔΕΝ ΓΕΝΝΙΕΣΑΙ, ΣΕ ΚΑΝΟΥΝ!

Γράφει η Χρύσα Κακατσάκη

Η πτώση του τείχους του Βερολίνου υπήρξε η τελευταία μεγάλη  ουτοπία των ρομαντικών για έναν κόσμο  ενιαίο και αδιαίρετο.  Εκτοτε, ο κατακερματισμός της Γιουγκοσλαβίας, το πρόσχημα της επέμβασης των ΗΠΑ στο Ιράκ για να προστατευθεί η ανθρωπότητα από τα χημικά όπλα,  η Αραβική Άνοιξη που αποδείχτηκε βαρύς χειμώνας, η Αφρική που εξακολουθεί να πληρώνει τους τόκους της φτώχειας στη  χρόνια δυτική εκμετάλλευση και ο πόλεμος στη Συρία σαν μια άσκηση συσχετισμού δυνάμεων και συμφερόντων, δημιούργησαν ένα  χάος. Οι στρατιές των προσφύγων και των μεταναστών  ήρθαν να ταράξουν τον ήσυχο ύπνο των Ευρωπαίων, να αναποδογυρίσουν την  καλά οργανωμένη ζωή τους. Ο ξένος, όταν έπαψε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της νεοφιλελεύθερης κρεατομηχανής,  μετατράπηκε αυτομάτως σε μίασμα, που έπρεπε να κρατηθεί μακριά από τα στίλβοντα σαλόνια και να μεταφερθεί στις χώρες του Νότου που πληρώνουν τις συνέπειες ενός εγκλήματος που δεν διέπραξαν.

Έτσι, ο πνιγμένος Αϊλάν, οι άνθρωποι- ποντίκια στην Ειδομένη ή τα χιονισμένα αντίσκηνα στη Λέσβο διεγείρουν ευκαιριακά το θυμικό, αλλά όχι τη συνείδηση. Η υποκρισία λειτουργεί σαν βάλιουμ ευαισθησίας  για να στήσουν κερδοσκοπικό πάρτι οι ΜΚΟ και  τα ιδρύματα του Σόρος να προσφέρουν με το αζημίωτο τις υπηρεσίες τους στους πρόσφυγες. Ακόμα και η φαινομενικά φιλομεταναστευτική πολιτική της Α. Μέρκελ δεν υπαγορεύεται από κανενός είδους φιλευσπλαχνία, αλλά αποτελεί υπακοή στις εντολές του βιομηχανικού κατεστημένου. Η χώρα της δέχτηκε όσους πρόσφυγες μπορούν να καλύψουν, με χαμηλό κόστος,  τις κενές θέσεις εργασίας μετά τη συνταξιοδότηση των συμπολιτών της.   Μετά έκλεισε τις πύλες  και συμφώνησε με τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ πως η χορήγηση κονδυλίων στην Ελλάδα και στην Τουρκία μπορεί να εξαγνίσει  την απαγόρευση εισόδου.

Τα τείχη του Καβάφη δεν υψώνονται πλέον ανεπαισθήτως, αλλά θορυβωδώς και σκοπίμως. Ο φράκτης στον Εβρο, το νεοαναγερθέν τείχος στο Μόναχο κι αυτό που έχει εξαγγείλει ο Τραμπ  οικοδομούνται με τα υλικά της ξενοφοβίας και  του άκρατου εθνικισμού που αναβιώνει τις θεωρίες της φυλετικής καθαρότητας. Απέναντι σ’  αυτή την πλάνη της διατήρησης του status quo,    ο Ρεζίς Ντεμπρέ αντιπροτείνει την επιστροφή στην ιερότητα των συνόρων. Στο βιβλίο του «Εγκώμιο των συνόρων», υποστηρίζει ότι  αυτά αποτελούν την ασπίδα των ταπεινών, τη μονωτική επίστρωση  και το αντίδοτο στην παρακμή των πατρίδων και  στα ρευστά περιγράμματα.  

Αλλωστε,  τα αναχώματα  των καταυλισμών ή των hot spots,  εξευγενισμένη ονομασία των στρατοπέδων συγκέντρωσης, δεν βάζουν τάξη στο χάος. Η χάραξη μιας γραμμής που κάνει τον ισχυρό να κυριαρχεί στους αιθέρες και τον αδύναμο να κρύβεται στα λαγούμια δεν μπορούν να αποτρέψουν  αποτελεσματικά τη φύση της ανθρώπινης κινητικότητας. Και αν ζωή είναι το σύνολο των λειτουργιών που αντιστέκονται στον θάνατο, τότε  η θνήσκουσα – δημογραφικά, οικονομικά και πολιτισμικά -Ευρώπη καλό θα είναι να επαναπροσδιορίσει τη στάση της,  προτού ο «θάνατός» της επέλθει από την ιστορική νομοτέλεια.

ΠΟΙΗΣΗ

ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΙΟΛΑΟ



Οι σαΐτες μας είναι από χώμα.
Μόλις ξεφύγουν απ’ το τόξο,
πέφτουν στη γη.
Έτσι οι στυμφαλίδες όρνιθες
λυμαίνονται τους αγρούς της σκέψης μας,
κατατρώγουν τις σάρκες μας,
λεηλατούν τα όνειρά μας.

Περνούμε τις μέρες μας περιμένοντας τον Ηρακλή,
που δε λέει να ξεκουνήσει απ’ τη λίμνη Λέρνη.
Δεν πήρε μαζί του τον Ιόλαο και η Ύδρα έφτασε να ’χει
εννιακόσια ενενήντα εννιά κεφάλια…

Ο Ηρακλής σε χρειάζεται, Ιόλαε!
Δεν αντέχουμε άλλο
τις στυμφαλίδες όρνιθες…

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης , "ΚΑΖΟΒΑΡ", Γ' Έκδοση,
Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης Πυξίδα της Πόλης, Χανιά, 2014

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Καλοί μου φίλoι, καλό Σαββατοκύριακο!
Iδιαίτερα ενδιαφέρουσα και εξόχως συναρπαστική η περιδιάβαση στις σελίδες του πρωτότυπου ημερολογίου για το 2017 του 9ου Δημ. Σχ. Χανίων, που έχει σαν τίτλο “Πηνελόπη Gandhi Αποστολή” και σαν υπότιτλο τη φράση «Το νήμα μας ενώνει με την παράδοση, με τη φύση, με τον εαυτό μας, ενώνει τις γενιές μεταξύ τους και τους ανθρώπους όλου του κόσμου», το οποίο έφτασε στον Παιδότοπο.
Πρωτοπόρος δράση του Πανεπιστημίου των Ορέων, ιδρυτής και πρόεδρος του οποίου είναι ο καθηγητής Ιωάννης Παλλήκαρης, η “Αποστολή Πηνελόπη Γκάντι”, εμπνεύστρια και συντονίστρια της οποίας είναι η Βαρβάρα Τερζάκη – Παλλήκαρη, πληροφορούμαστε απ’ τις πρώτες σελίδες του Ημερολογίου που “παρουσιάζουν” κάθε μήνα τα παιδιά ενός τμήματος, μαζί με το διανθισμένο με ανάλογη εικονογράφηση, σχετικό με την “Αποστολή» ή την υφαντική τέχνη, πεζό ή ποιητικό κείμενο. Χαρά μου η φιλοξενία κάποιων απ’ αυτών (πού να χωρέσουν όλα!) σ’ αυτήν τη σελίδα, με πρώτο ένα απόσπασμα από κείμενο του μακαριστού μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη για τις “ανυφαντούδες” της Κρήτης, συνοδευόμενο από την φωτογραφία της πατανίας που κοσμούσε το επισκοπικό του γραφείο.
Εκ βαθέων τα συγχαρητήριά μου, τόσο στους δασκάλους του Σχολείου (ιδιαίτερα στην διευθύντρια Τριανταφυλλιά Γιαννουλάκη που είχε την ευθύνη της επιμέλειας, της σχεδίασης και της οργάνωσης του υλικού) όσο και στα μέλη του Δ.Σ. του Συλλόγου Γονέων και στους άλλους γονείς!
Πραγματικά γίνονται θαύματα όταν λειτουργεί το τρίγωνο της συνεργασίας δασκάλων – γονέων – μαθητών!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
Δάσκαλος



Η ονομασία Πηνελόπη Gandhi





Η Πηνελόπη είναι η κατεξοχήν υφάντρα της αρχαιότητας, που έζησε όλη τη ζωή της μέσα από ένα υφαντικό εργαστήρι. Μέσα από εκεί έδειξε την πίστη της, την αγάπη της και τις πολύπλευρες και πολυμήχανες σκέψεις της. Εκεί ξεδίπλωσε τις πράξεις και τα συναισθήματά της, αναμένοντας καρτερικά τον Οδυσσέα.
Ο Mahatma Gandhi, υπήρξε μεγάλος θρησκευτικός και πολιτικός ηγέτης. Η αγάπη του μεγάλου Ινδού και η προσωπική του εμπλοκή και ενασχόληση με την Υφαντική, υποδηλώνει μία κοινωνική στάση ενάντια στην ομοιομορφία και την αποξένωση από το πρώτο αγαθό που τυλίγει τον εαυτό μας, το ύφασμα…
Με την επιμονή του να φτιάχνει μόνος του τα ενδύματά του, έγινε παράδειγμα προς μίμηση του ανθρώπου που αντιστέκεται στις δυσκολίες και αγωνίζεται για το καλύτερο αύριο.
Η Αποστολή Πηνελόπη Gandhi συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των ανθρώπων.

Aνυφαντούδες και νοικοκυρές

Κοιτάζω τη φαντή πατανία με τον Αϊ Γιώργη καβαλάρη, που στολίζει το Επισκοπικό μου Γραφείο, (δώρο μιας υφάντρας από τη ρίζα της Κρήτης) και ανιστορούμαι τη Γυναίκα της Κρήτης, υφάντρα και νοικοκυρά.
Σ’ ανιστορούμαι Γυναίκα της Κρήτης, να κλώθεις το σπιτικό μαλλί και το λινάρι, να το κάνεις φάδια και στημόνια, να το περνάς στον αργαλειό σου και να υφαίνεις τα προυκιά και τα φορέματά σου. Να υφαίνεις πατανίες, κιλίμια, συντζαντέδες, πετσέτες, τραπεζομάντηλα για το σπίτι σου και “βημόθυρα”και καλύμματα για τις Εκκλησίες του χωριού σου. Να υφαίνεις, να κτυπάς το πέταλο και να τραγουδάς, νέα κοπέλα το νιο που περιμένεις στο γάμο σου, ή τον άνδρα και τον αδελφό σου, που ’λειπε στον πόλεμο, στην ξενητειά ή στη Μαδάρα.
Μακαριστός Μητροπολίτης πρώην Κισάμου & Σελίνου Ειρηναίος Γαλανάκης, 1995, “Γυναίκες της Κρήτης”, εκδ. Μιχάλης Γεωρβασάκης (σελ. 73-74)
Η ιερή τέχνη της υφαντικής
Η Υφαντική είναι Ιερή Τέχνη στην υπηρεσία του ανθρώπου, γνωστή από την αρχαιότητα. Είναι από τις πρώτες τέχνες στην ιστορία του ανθρώπου. Η υφαντική περιλαμβάνει το γνέσιμο του νήματος (κλωστικά εργαλεία η ρόκα, το αδράχτι, το σφοντύλι), τη βαφή του νήματος και την ύφανση στον αργαλειό.
Ομηρική εποχή: Οι βασίλισσες ύφαιναν και μάλιστα όρθιες! Ηταν τιμή γι’ αυτές να φροντίζουν την οικογένειά τους. Η Πηνελόπη ύφαινε περιμένοντας τον Οδυσσέα («Τρανό αργαλειό στο ανώι της έστησε και κίνησε να υφαίνει», λέει ο Όμηρος).
Μυθολογία: Ο μύθος της Αράχνης και η μονομαχία της με τη θεά Αθηνά, που είχε ως αποτέλεσμα τη μεταμόρφωσή της στο γνωστό μας έντομο, που υφαίνει αδιάκοπα ιστό.
Ιστορία: Στη γιορτή “Παναθήναια”, οι υφάντρες αφιέρωναν τα ομορφότερα υφαντά τους στη θεά Αθηνά, που με τη σοφία της χάρισε την υφαντική Τέχνη στους ανθρώπους.
Η Πηνελόπη Gandhi ξεκινώντας από την Κρήτη στηρίζει την αναβίωση της Υφαντικής Τέχνης σε ολόκληρο τον κόσμο.




Λαϊκό παραμύθι




Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια φτωχή μητέρα που είχε τέσσερα παιδιά. Ο χειμώνας ήταν βαρύς και το μικρότερο αδερφάκι, κρύωνε με ένα σκέτο πουκαμισάκι που φορούσε.
Στο δρόμο που πήγαινε βοήθησε ένα πουλάκι που έπεσε από τη φωλιά του και μία αράχνη που παραμέρισε μην της χαλάσει τον ιστό. Ομως σε λίγο σκόνταψε σε έναν θάμνο και το μοναδικό του πουκάμισο. Παγωμένο το παιδάκι άρχισε να κλαίει.
Τότε ένα αρνάκι έδωσε το μαλλί του, στριφογυρίζοντας γύρω από τον αγκαθωτό θάμνο. Το πουλάκι με τη μυτούλα του έγνεσε το μαλλί και η αράχνη πήρε ύφανε το νήμα και έφτιαξε ένα ωραίο μάλλινο ύφασμα. Το παιδί τους ευχαρίστησε όλους και πήγε το ύφασμα στη μητέρα του. Εκείνη έφτιαξε μάλλινα ρουχαλάκια για το χειμώνα.
(διασκευή από τη συλλογή Γ.Α. Μέγα)


Τραγούδια

Αχ αυτό, αχ αυτό το αργαλειό σου
με τρελαίνει πω, πω, πω…
Εκτέλεση: Νίκος Ξυλούρης, Κώστας Μουντάκης, Χαράλαμπος Γαργανουράκης
«Σαν θέλεις να ’μουν όμορφη
ξανθή και μαυρομάτα
να πάρεις κόρη από σειρά
κι από μεγάλο σπίτι
να ξέρει ρόκα κι αργαλειό,
να ξέρει να υφαίνει».


Δημοτικό τραγούδι




Ολη ’ναι η θάλασσα αργαλειός!
Κι η Κρήτη κάθεται και υφαίνει.
Νίκος Καζαντζάκης
Στου πέρα Μαχαλούδι
…Χίλιες φορές την ώρα
περνούσα να σε δω
κι η μάνα σου σε κρύβει
που πίσ’ στον αργαλειό…
Παραδοσιακό τραγούδι


Μαντινάδες






Στον αργαλειό
τση σκέψης μου
φαίνω τα όνειρά μου
με τση ελπίδας χρώματα
νήμα τα βάσανά μου.
Να είναι η ζωή σας αργαλειός
μόνο χαρές να υφαίνει
υγεία να ’ναι το πέταλο
κι αγάπη να ‘ναι το χτένι!!!
Το κέντημα είναι γλέντημα
κι η ρόκα είναι σεργιάνι
μα ο αργαλειός είναι σκλαβιά
σκλαβιά πολύ μεγάλη.
Μαλαματένιο τ’ αργαλειό
και φίλντισι το χτένι
και μια κοπέλα λυγερή
που τραγουδάει και φαίνει.
Τιμή μεγάλη και τρανή
που ’ναι ο αργαλειός στο σπίτι
το κάθε δόντι τ’ αργαλειού
αξίζει μαργαρίνη.

Χανιώτικα νέα (28.01.2017)

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Χαιρετισμός, στον Έλληνα Δάσκαλο




«Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου με τα πρώτα – πρώτα Δόξα Σοι!/ Εκεί δάφνες και βάγια/ θυμιατό και λιβάνισμα/ τις πάλες ευλογώντας και τα καριοφίλια./ Στο χώμα το στρωμένο με τ’ αμπελομάντιλα/ κνίσες, τσουγκρίσματα και Χριστός Ανέστη/ με τα πρώτα σμάρα των Ελλήνων.
Αγάπες μυστικές με τα πρώτα λόγια του Υμνου./ Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου, με τα πρώτα λόγια του Ύμνου» (Από το “Αξιον Εστί” του Οδυσσέα Ελύτη).
«Ενώνει τις γέφυρες που έκοψε η θύελλα/ κι η πίστη του βγάζει ξανά το ουράνιο τόξο./ Και το καλό και το κακό του ίδιου δέντρου ειν’ οπώρες/ κι ως τα γυρίσματα των εποχών τα καρτερεί. Είναι φτωχός και δεν επαναστατεί, γνωρίζει!/ Κι όμως στην καρδιά του κυοφορούνται οι δίκαιοι πόλεμοι./ Στο φτωχικό του σαν καλά υπάκουα κορίτσια, υπάκουα/ μπαινοβγαίνουν η Ειρήνη, η Δικαιοσύνη κι η Ελευθερία./ Ζει με τους ανθρώπους και μόνος του./ Ποιητής είναι, σοφός, αυστηρός, προφήτης ή άγιος;/ Είναι το φως του κόσμου και το άλας της γης./ Οι ορισμοί δεν τον χωρούν. Είναι δάσκαλος». Απο το ποίημα “Ιδού αυτός” του Κώστα Καλαπανίδα.

«Της Ελλάδας όμορφα/ παιδιά ποιητών φιλοσόφων πολεμιστών/ μαρτύρων αγίων και ηρώων./ Μου είπαν χωρίς να μιλήσουν καν./ Με το φως απ’ τα μάτια τους/ υφαίνω μια σημαία ένα σταυρό ένα κύμα/ τη φέρνω γονατιστός/ Πιό ψηλά πιο ψηλά και πιο πέρα/ Πλαταγίζουν οι σημαίες/ Όταν βγήκαμε έξω μια γαλάζια μολυβιά/ στην άκρη του μετώπου μας/ κι εγώ σα να ‘χα κλέψει και μια άλλη/ πιο κόκκινη». Από την ποιητική συλλογή του Γρηγόρη Γεωργουδάκη “Σκιές κι άστρα”.

“Σμίλεψε πάλι, δάσκαλε ψυχές!/ Κι ό,τι σ’ απόμεινε ακόμη στη ζωή σου,/ μην τ’ αρνηθείς!/ Θυσίασέ το ως τη στερνή πνοή σου!/ Χτίσ’ το παλάτι, δάσκαλε σοφέ!/ Κι αν λίγη δύναμη μεσ’ το κορμί σου μένει/ Μην κουραστείς./ Ειν’ η ψυχή σου πιο ατσαλωμένη./ Θέμελα βάλε τώρα πιο βαθιά/ Ο πόλεμος να μη μπορεί να τα γκρεμίσει./ Σκάψε βαθειά./ Τι κι αν πολλοί σ’ έχουνε λησμονήσει;/ Θα θυμηθούνε κάποτε κι αυτοί/ Τα βάρη που κρατάς σαν Άτλαντας στην πλάτη./ Υπομονή! Χτίζε σοφέ, της κοινωνίας το παλάτι». Το ποίημα “Στον Δάσκαλο” του Κωστή Παλαμά.

Χαιρετισμός, τετραφωνος ποιητικός χαιρετισμός, στον Έλληνα Δάσκαλο σήμερα με αφορμή τη Μεγάλη Γιορτή των Τριών Ιεραρχών σε τρεις μέρες. Πάντα προστάτες της Ελληνικής Παιδείας, που επιμένουν να σηκώνουν στις πλάτες τους οι δάσκαλοι, ο Μέγας Βασίλειος ο Γρηγόριος ο Θεολόγος και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος!


Η αλληλογραφία μας


• Γιάννη Κουβαρά, δρα Κλασικής Φιλολογίας, ποιητή, Αθήνα:





Σ’ ευχαριστώ που με το βιβλίο σου “Ελύτης – Αναγνωστάκης: Δυο ξένοι(;) στην ίδια πόλη” (εκδ. “Γαβριηλίδης, 2016), μ’ έκανε να νιώσω, όπως κι εσένα «το δέος να μπαίνεις κάτω από τη σκέπη δύο μεγάλων ποιητών», κι έτσι «να μειώνεται κάπως η ψυχολογική σου ανασφάλεια». Σ’ ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνεις να δω με τη δικιά σου, ειδική, ματιά τους δύο “ψηλορείτες” της ποίησής μας. Και βέβαια για όλα όσα τόσο όμορφα και αγαπητικά γράφεις στην αφιέρωση του βιβλίου σου σ’ εμένα. Επιστρέφω σ’ ένα απ’ τα ποιήματα της τελευταίας ποιητικής σου συλλογής “Ονείρου Οδύσσεια” (εκδ. “Γαβριηλίδης”, 2013), σ’ ένα απ’ τα “Ανεπίδοτα (γ)ράμματα” σου: «Γράφω/ Σημαίνει ζητώ παρηγοριά στις λέξεις/ Ζητώ μάταια άσυλο/ ανοίγω μαύρα λαγούμια/ κάτω από τη χιονισμένη σελίδα. Γράφω, γράφεις, γράφει…». Τι ωραίος που είναι και ο “δοκιμιακός” σου λόγος, Ποιητή! «Είναι ιεροτελεστία να διαβάζεις Ελύτη», γράφεις. Και Κουβαρά, είτε γράφει για τον Ελύτη και τον Αναγνωστάκη, είτε δικά του ποιήματα, συμπληρώνω!



• Γιώργο Γιακουμινάκη (Βαγιωνιά), συντ. ανώτερο αξιωματικό της ΕΛ.ΑΣ., ποιητή, Αθήνα:

Ειλικρινά δεν ξέρω τι να πρωτογράψω για το αφιερωμένο στη μάνα Κρήτη, τους απανταχού Αποκορωνιώτες Χανίων και στην οικογένειά σου, τελευταίο σου βιβλίο με τίτλο “Με μαντινάδες τραγουδώ, με ρίμες σας δηγούμαι”, που κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από το Κέντρο Ευρωπαϊκών Εκδόσεων Χάρη Πάτση, (Αθήνα 2016) κι είχες την καλοσύνη· να μου στείλεις. «Από τα αναγραφόμενα και σε αυτό το βιβλίο του, αναδύεται η προσωπική ευαισθησία του συγγραφέα, αλλά συγχρόνως και η εκφραστική πληρότητα, σε τέτοιο μάλιστα βαθμό που μπορούμε να πούμε πως είναι υποδειγματική», επισημαίνει στο προλογικό σημείωμα της η ποιήτρια συγγραφέας Ζαννέτα Καλύβα – Παπαϊωάννου, μέλος του “Παγκόσμιου Κογκρέσου των Ποιητών”. Τι να προσθέσω εγώ; Τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο απ’ τον θαυμασμό μου, ύστερα κι απ’ την “περιδιάβαση” που έκανα στις 180 μεγάλου σχήματος και λίαν επιμελημένες σελίδες του. Πραγματικά «Πανω σε χώματα ιερά είσαι μεγαλωμένος/ και κρητικά ιδανικά πάντα πλημμυρισμένος» για να χρησιμοποιήσω δυο στίχους απ’ την πρώτη ρίμα σου με τίτλο “Η καταγωγή μου”. Καλή συνέχεια στην υπηρεσία του ιαμβικού δεκαπεντασύλλαβου, φίλε!

Χανιώτικα νέα (27.01.2017)

ΕΥΔΟΚΙΑ

ΗΡΑΚΛΕΙΟ, ΑΙΘΟΥΣΑ «Μ. ΚΑΡΕΛΗΣ» ΑΝΔΡΟΓΕΩΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, ΩΡΑ 6.30 Μ. Μ.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΔΟΚΙΑΣ ΣΚΟΡΔΑΛΑ-ΚΑΚΑΤΣΑΚΗ «Η ΓΙΑΣΕΜΙΑ ΚΑΙ Τ’ ΑΣΤΕΡΑΚΙΑ»

Το νέο βιβλίο της Ευδοκίας Σκορδαλά-Κακατσάκη «Η Γιασεμιά και τ’ αστεράκια» (εικονογράφηση Κριστίν  Μενάρ) που κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις Εκδόσεις «Κόκκινη Κλωστή Δεμένη», θα παρουσιαστεί την Παρασκευή, 3 Φεβρουαρίου, ώρα 6.30 μ. μ. στην Αίθουσα ΑΝΔΡΟΓΕΩ «Μανόλης Καρέλλης» του Δήμου Ηρακλείου. Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο δάσκαλος-ποητής Χρήστος Κωσταντουδάκης και ο δάσκαλος-ριμαδόρος Κωστής Λαγουδιανάκης. Αποσπάσματα θα διαβάσει η νηπιαγωγός-συγγραφέας Ελένη Μπετεινάκη.  Θα ακολουθήσει μουσικοχορευτικό δρώμενο από τα παιδιά της Δ3 Τάξης του 46^ου Δημ.  Σχ,  Ηρακλείου, σε διδασκαλία της δασκάλας τους Μαρίας Παναγιωτάκη και της δασκάλας Θεατρικής Αγωγής του Σχολείου Θεώνης Δουρίδα.

Την εκδήλωση, την οποἰα διοργανώνουν η Περιφέρεια Κρήτης, ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Ηρακλείου «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος»,  ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης  «Νίκος Καζαντζάκης», οι Εκδόσεις «Κόκκινη Κλωστή Δεμένη» και το Βιβλιοπωλείο «Δοκιμάκης», θα συντονίζει η αρχειονόμος- βιβλιοθηκονόμος- μουσειοπαιδαγωγός Νίκη Μπελαδάκη.

Να σημειωθεί ὀτι το βιβλίο που γνωρίζει μεγάλη εκδοτική επιτυχία παρουσιάστηκε στα Χανιά  για όλες τις ηλικίες πριν από δύο μήνες περίπου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου και λίγο αργότερα ειδικά για μαθητές Δημοτικών Σχολείων (δόθηκαν δυο παραστάσεις) σ’ ένα ξεχωριστό ταξίδι φαντασίας (Αφήγηση: Αθηνά Ντούλια, Παρουσίαση και Συντονισμός: Κατερίνα Ζομπανάκη) από το Μουσικό Σύνολο VAMOS ANSAMBLE, στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων.

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, το οποίο είναι το δέκατο της συγγραφέα,  διαβάζουμε:

Γη κι ουρανός. Πουλιά και λουλούδια. Τ’ αστέρια και το Φεγγάρι. Κι η άνοιξη. Όλα συνυπάρχουν αρμονικά σε τούτο το παραμύθι. Κι η ζωή μιας Γιασεμιάς, στην άκρη ενός κήπου. Κι η τρυφερή φιλία της  μ’ έναν  γέρο ξύλινο φράχτη κι έναν μικρούλη ονειροπόλο άνεμο.  Και οι προσδοκίες, οι λαχτάρες και τα όνειρά τους.  Ο φράχτης  λέει, λαχταρά  να νιώσει πάλι όμορφα. Όπως μια φορά που…  ήταν δέντρο στο δάσος!  Ο μικρούλης άνεμος πάλι,  ονειρεύεται  να γίνει ποιητής!  Κι η Γιασεμιά; Χμ…  Η Γιασεμιά όχι μόνο  λαχταρά και  ονειρεύεται,  αλλά είναι σίγουρη πως  κάποια νύχτα  θα πέσει στην αγκαλιά της ένα… αστέρι!  Όνειρα και λαχτάρες και προσδοκίες που φαντάζουν μακρινά και άπιαστα.  Άραγε θα γίνουν πραγματικότητα;  Ποιος ξέρει….     

ΠΟΙΗΣΗ

ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΦΑΣΙ




«Πωλείται σε τιμή ευκαιρίας
ο έρωτας με την Ελπινίκη∙
κι από κοντά το όνειρο για σπίτι.
Δώρο τρία κιλά ροδάκινα».
Σε άλλη ταμπέλα, στο ίδιο καφάσι: \\
«Πωλούνται ναυαγισμένα όνειρα,
μεταχειρισμένοι έρωτες,
δολοφονημένες ελπίδες·∙
γίνονται επισκευές αισθημάτων».
Άλλη ταμπέλα:
«Για όσους αγοράζουν χονδρικώς
δώρο δέκα κιλά ροδάκινα».
Άλλη ταμπέλα:
«Μετά την απομάκρυνσιν
εκ του καταστήματος
ουδέν λάθος αναγνωρίζεται».

Οι ποιητές αγόραζαν χονδρικώς
δέκα μεταχειρισμένους έρωτες,
έγραφαν δέκα ποιήματα
και ζούσαν «μεγαλοπρεπώς»
τρώγοντας σάπια ροδάκινα…

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης ΚΑΖΟΒΑΡ, Γ' Έκδοση,
Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης Πυξίδα της Πόλης, Χανιά 2014

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΕΣΥ, ΕΝΑ ΒΗΜΑ ΕΓΩ




Ένα απόγευμα, ένα ολόκληρο απόγευμα με τον Σταμάτη Κραουνάκη. Διαβάζοντάς τον και ακούγοντάς τον. Σαλπάροντας στα πελάγη της μουσικής του, κάνοντας στάσεις στα νησιά των ονείρων του, χαιρετώντας τον στις πλατείες της ευθύνης μας. Μου το χρωστούσα. Το είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου, δηλαδή, τώρα και κάποιες μέρες, από τότε που έφτασε στα χέρια μου, δώρο ακριβό, σταλμένο απ’ τον ίδιο, η τελευταία του δημιουργία με τον γενικό τίτλο “Stamdoc 14 – η λειτουργία των πόλεων”. Ένα βιβλίο με δέκα κείμενά του, δέκα “μικρούς μονολόγους για περίπατο – Με τα μάτια στην επόμενη μέρα”, μ’ ένα διπλό cd που περιέχει τις επιτυχίες: “Φίλα με”, “Όταν έχω εσένα”, “Να ’ρθει μια θάλασσα”, “Αθήνα μου”, “Τα χείλη κράτησες κλειστά”, “Διά ταύτα”, “Ένα τραγούδι δικό μου”, “Ο τρελός” κ.ά.

Ευλογία! Επιμένει ο Κραουνάκης να αρθρώνει λόγο, έλληνα λόγο, να γράφει μουσική σαν διάδοχος του Θεοδωράκη και του Χατζηδάκι ταυτόχρονα, όπως έχει γράψει ο φίλος μου σκηνοθέτης Κώστας Νταντινάκης και να τραγουδά με την ιδιότυπη “σπηλαιώδη φωνή του”, εν μέσω κρίσης, κόντρα σε μια βαρβαρότητα που μας περιβάλλει “κύκλωθεν κύκλω”. “Κάνε ένα βήμα/ να κάνω εγώ το επόμενο/ αίμα μου και σχήμα/ λόγος και ψυχή στο συμφραζόμενο”.

“Φίλα με σαλπάρω και χάνομαι”. Θα μπορούσε να ’χει κι αυτόν τον τίλο το cd του Σταμάτη όπως και πάμπολλους άλλους στίχους απ’ τα τραγούδια του, ανεξάρτητα απ’ την όποια συμμετοχή του σ’ αυτά. “Εσύ κι εγώ στον κόσμο τον απάνθρωπο”, “Το ’χω μαζεμένο το μέλι/ να το βρει όποιος θέλει, δε χάθηκε”, “Είπα τα είπα, είπα τα, μου κόπηκαν τα ήπατα”, “Έκανα εγώ χρόνια πολλά τον καπετάνιο”, “Σ’ αγαπώ σαν εαυτό μου”, “Κάτι ξυπόλυτοι Έλληνες/ καίγαν με φως το φιλί μου”, “Εδώ θέλω μια παύση μεγάλη”, “Αθήνα μου αγάπη για πάντα”, για παράδειγμα. Ειδικός στο να δίνει σαν καλός δάσκαλος διαρκώς τίτλους για να γράφουν σε ενεστώτα χρόνο οι μαθητές τις εκθέσεις τους, ο καθένας τη δική του. Συν-κινησιακός και με τους στίχους του και με τη μουσική του και με το τραγούδι του ο Σταμάτης. Εν αρχή ην η επικοινωνία, το κοινωνείν. Το εσύ και το εγώ. Το εσύ σαν δέκτης μα και σαν πομπός και το εγώ σαν πομπός μα και σαν δέκτης. Τυχαίο ότι έχει μπει στα σπίτια και στις καρδιές των Ελλήνων;

Τον ακούω γράφοντας και γράφω ακούγοντάς τον, από ένα σημείο και πέρα εξομολογούμαι. Μη μου πείτε να σας πω τραγούδι, μια ποταμίδα (ποταμίδα λέμε το αηδόνι στο Νίππος, απ’ όπου είναι και η μάνα του η Αριστέα Κακατσάκη) λυγμός το τραγούδι της, ξεσταίνομαι. Κάνε ένα βήμα/ να κάνω εγώ το επόμενο… Κάνω ένα βήμα/ κάνε εσύ το επόμενο… Κάνε, κάνεις… Κάνεις, κάνε… Ένα βήμα… Θυμάσαι που ακούγαμε μαζί μια ποταμίδα να τραγουδεί στην Αναβάλλουσα, Σταμάτη;
Στο cd τραγουδιούνται λόγια των: Χαράλαμπου Βασιλειάδη, Άκη Δήμου, Κικής Δημουλά, Ιακώβου Καμπανέλλη, Σταμάτη Κραουνάκη, Λάκη Λαζόπουλου, Παναγιώτη Μέντη, Κώστα Μπαλαχούτη, Λίνας Νικολακοπούλου, Γιώργου Χρονά και τραγουδάνε οι: Λευτέρης Βογιατζής, Αναστασία Έδεν, Σταμάτης Κραουνάκης, Γιώργος Μαργαρίτης, Βίκυ Μοσχολιού, Χρήστος Μουστάκας, Κώστας Μπουγιώτης, Γιώτα Νέγκα, Καίτη Ντάλη, Ελένη Ουζουνίδου, Γωγώ Τσαμπά. Να το γράψω κι αυτό. Στο εμείς λειτουργεί ο Σταμάτης, ίδιον του χαρακτήρα του η σεμνότητα.

“Εμείς ρε δεν πεθάναμε από έρωτα, από πείνα θα πεθάνουμε; Τα μνημόσυνα και οι γάμοι, τα βαφτίσια κι οι ονομαστικές γιορτές, οι Παναγίες στους τοίχους μου […] ό,τι γυρνάει μοναχό και δανείζεται μάτια και φωνές από τα σύμπαντα να περπατήσει γνώριμο και ξεχασμένο να ’ρθει απόψε να μιλήσουμε”. Σταμάτης Κραουνάκης.

Χανιώτικα νέα (24.01.2017)

ΧΡΥΣΑ

ΤΟ ΧΡΩΜΑ ΤΟΥ ΤΡΟΜΟΥ




Γράφει η Χρύσα Κακατσάκη
Με το πρόσφατο μακελειό της Κωνσταντινούπολης,   η σημειολογία του ισλαμικού φονταμενταλισμού αποκτά σιγά σιγά το λεξικό της. Το χτύπημα παραμονή Πρωτοχρονιάς και η πορεία του τρελού φορτηγού μέρες Χριστουγέννων  στο Βερολίνο και κατά την επέτειο της γαλλικής επανάστασης στη Νίκαια, για πολλούς επιβεβαιώνουν τις απόψεις του Χάντιγκτον  περί σύγκρουσης  πολιτισμών, που είχαν διατυπωθεί μερικά χρόνια πριν το σοκ της παγκόσμιας κοινής γνώμης από την πτώση των Δίδυμων Πύργων. Τότε αρκετοί προοδευτικοί διανοούμενοι υποστήριξαν πως επρόκειτο για ένα θεωρητικό  τέχνασμα το οποίο ενίσχυε περισσότερο την αμυντική αλαζονεία του δυτικού πολιτισμού  παρά ενδυνάμωνε την  αντίληψη για την πολυμορφία του σύγχρονου κόσμου.
 Αν, ωστόσο, αφήσουμε στην άκρη τις θεωρίες συνωμοσίας  και εξετάσουμε το φαινόμενο καθαρά στην πολιτική του διάσταση, θα  δούμε  ότι οι αλλεπάλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις  αποτελούν  τα τοξικά απόβλητα  του πολιτικού και στρατιωτικού διαμελισμού των ισλαμικών κρατών σε προτεκτοράτα και ζώνες επιρροής. Τη δυσφορία των κατοίκων τους για την αποικιοκρατική κυριαρχία, την οικονομική εκμετάλλευση και την κοινωνική καταπίεση  αναλαμβάνουν να εκτονώσουν με  βίαιο τρόπο οι φανατικοί μουσουλμάνοι. Διαπιστώνοντας πως οι ευρωπαϊκές αξίες περιθωριοποιούν τις δικές τους και πως ο δυτικός τρόπος ζωής μεταβάλλεται σε αίσθηση υπαρξιακής απειλής στρέφονται στη θρησκεία, έναν αρχέγονο συνεκτικό δεσμό της κοινότητας. Στο μυαλό τους, η αντίσταση στον πολιτισμικό ιμπεριαλισμό υπεραπλουστεύεται μανιχαϊστικά και περιορίζεται στο δίπολο Ανατολή –Δύση. Γι’ αυτούς η  θρησκεία λειτουργεί ως μια μορφή θεοδικίας και οι μαχητές του ISIS σαν άγγελοι εξολοθρευτές που καλούνται  να εξαλείψουν το οντολογικό Κακό.
Στη δεκαετία του 70, τα μέλη των Ερυθρών Ταξιαρχιών, της Μπάαντερ Μάινχοφ, ακόμη και της δικιάς μας 17 Νοέμβρη πίστευαν πως εκτελώντας  ανώτερους δικαστικούς, πολιτικούς  και αστυνομικούς θα σώσουν τον κόσμο από τα δεινά του καπιταλισμού. Στον  τζιχαντιστή όμως  υπάρχει μια ιδιοτέλεια  και ένας  υφέρπων ναρκισσισμός. Σκοτώνοντας τους άπιστους  θα σώσει την ψυχή του και θα κερδίσει τον Παράδεισο. Η ουράνια ευδαιμονία   που ονειρεύεται απορρέει από έναν επίγειο μηδενισμό, όπως τον συναντάμε στους «Δαιμονισμένους» του Ντοστογέφσκι. Ο  Πιοτρ Βερχοβένσκι,  μυθιστορηματική ενσάρκωση του Νετσάγιεφ, είναι αμείλικτος εχθρός του κόσμου, κι αν συνεχίζει να ζει ανάμεσά του,  το κάνει με σκοπό να τον καταστρέψει πιο αποτελεσματικά. 
Αυτή είναι και μια σημαντική διαφορά  μεταξύ επανάστασης και  τρομοκρατίας. Η πρώτη ξεκινάει με την αφύπνιση  της συνείδησης,  η δεύτερη με την εκθαμβωτική λάμψη της πράξης, σαν μια σιδερένια ακίδα μπηγμένη στην ασθμαίνουσα σάρκα της ανθρωπότητας Το χρώμα του τρόμου επομένως είτε μεταφράζεται στο αίμα των ανυποψίαστων θυμάτων είτε στην περιστολή των ατομικών ελευθεριών λόγω της διάχυσης του φόβου, είναι μαύρο. Πίσσα μαύρο, όπως ο θάνατος, που υπέρτατο στόχο έχει να τινάξει στον αέρα την αντίληψή μας για την πραγματικότητα, σ’ ένα χρονικό προαναγγελθέντος παραλογισμού.

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Α2 ΛΥΚΕΙΟΥ ΒΑΜΟΥ
ΣΥΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΛΥΧΡΟΝΗ ΚΟΥΤΣΑΚΗ

Καλοί μας φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Για τη συνάντηση τού και καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Περθ Αυστραλίας καταξιωμένου ανά το πανελλήνιο, αλλά και διεθνώς, Χανιώτη συγγραφέα Πολυχρόνη Κουτσάκη με τα παιδιά της Α2 τάξης του Λυκείου Βάμου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων “Μήνας Εφηβείας”, ο λόγος στον σημερινό Παιδότοπο. Μικρός, πολύ μικρός ο χώρος για να βρουν θέση όλα όσα έγραψαν όλα τα παιδιά, γι’ αυτήν τη συνάντηση, δύσκολη η διαδικασία της επιλογής.*
“Χαρισματικός άνθρωπος με έξυπνο λόγο και αίσθηση του χιούμορ κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον των μαθητών μας”, μας λέει στον επίλογο του κειμένου της για τον συγγραφέα μια απ’ τις καθηγήτριες – συνοδούς των παιδιών. “Αυτό που δεν γνώριζα […] είναι το πόσα πράγματα θα μάθαινα εγώ από τα παιδιά, μέσα από τις συζητήσεις που κάναμε πάνω σε θέματα που τα αφορούν”, το σχόλιο του συγγραφέα στο δικό του κείμενο, στο οποίο κάνει λόγο για τις επισκέψεις του στα σχολεία.
Κατά τον Δάσκαλο (Δάσκαλος ο συγγραφέας στη συγκεκριμένη περίπτωση) οι μαθητές και κατά τους μαθητές ο Δάσκαλος, το δικό μου, με συμπλήρωμα τη λαϊκή παροιμία που λέει ότι “από δυο πέτρες βγαίνει το αλεύρι”. Συγχαρητήρια στον Πολυχρόνη Κουτσάκη, συγχαρητήρια στα παιδιά, συγχαρητήρια στους συνοδούς – καθητητές, συγχαρητήρια στην προϊσταμένη της Δημοτικής Βιβλιοθήκης μας Βιβή Χουδαλάκη….

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
Δάσκαλος

Πριν  4 χρόνια, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου μου «Καιρός για ήρωες», που έχει ως βασικούς πρωταγωνιστές έφηβους που ζουν στα Χανιά, αποφασίσαμε μαζί με τις εκδόσεις Πατάκη να φέρουμε από την Αθήνα στα Χανιά τον μήνα εφηβείας.  Ο μήνας εφηβείας περιλαμβάνει δράσεις που έχουν στόχο την προσωπική και ομαδική έκφραση των εφήβων, αλλά και την ενημέρωση γονέων και εκπαιδευτικών σε θέματα που τους αφορούν. Στα Χανιά, εκτός από τις εκδηλώσεις στον πολύ ζεστό χώρο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων και σε σχολεία της πόλης, οργανώσαμε ακόμα μέρες εφηβικού ραδιοφώνου, όπου πολλοί ραδιοσταθμοί των Χανίων έδωσαν το μικρόφωνο σε εφήβους για να κάνουν πρόγραμμα όπως τους άρεσε, καθώς και διαγωνισμό σεναρίου ανάμεσα στα σχολεία για την διαφήμιση της πόλης. Τα σενάρια που διακρίθηκαν στον διαγωνισμό γυρίστηκαν ως ταινίες μικρού μήκους. Αυτό που δεν γνώριζα, όταν ξεκινούσαμε τις εκδηλώσεις, που σύντομα συνεχίστηκαν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας είναι το πόσα πράγματα θα μάθαινα εγώ από τα παιδιά, μέσα από τις συζητήσεις που κάναμε πάνω σε θέματα που τα αφορούν. Ευχαριστώ πολύ τους καθηγητές Αγγελική Σουμαλά, Όλγα Καραδάκη και Χάρη Παπαδάκη, που συνόδευσαν τα παιδιά του Λυκείου Βάμου.

Πολυχρόνης Κουτσάκης

Οι μαθητές του Α2 συναντήθηκαν με τον Πολυχρόνη Κουτσάκη στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων. Στην αρχή όλοι είχαμε την εντύπωση ότι ο συγγραφέας θα μας παρουσίαζε τα βιβλία του ή θα συζητούσαμε για θέματα με τα οποία έρχονταν αντιμέτωποι οι ήρωές του. Ο κ. Κουτσάκης μας ξάφνιασε θετικά. Σκοπός του ήταν να παρακινήσει τους μαθητές να βγουν από τη ‘’ζώνη άνεσής’’ τους και να μιλήσουν , να πάρουν θέση και να επιχειρηματολογήσουν πάνω σε θέματα που προβάλλονταν σε ολιγόλεπτα βίντεο. Ο λόγος των μαθητών γεννούσε τον αντίλογο του συγγραφέα αλλά και το αντίθετο. Ήταν ένα διασκεδαστικό παιχνίδι επιχειρηματολογίας και ανακάλυψης της διαφορετικής άποψης –πάντα εξίσου σεβαστής εφόσον υποστηριζόταν με λογικά, ηθικά και συναισθηματικά επιχειρήματα  Χαρισματικός άνθρωπος με έξυπνο λόγο και αίσθηση του χιούμορ κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον των μαθητών μας.

Σουμαλά Αγγελική – Φιλόλογος του ΓΕΛ Βάμου

Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τον Μήνα Εφηβείας σε συνεργασία με τις εκδόσεις Πατάκη, προσκαλώντας οργανωμένες τάξεις Γυμνασίων και Λυκείων να συμμετέχουν  σε μια ξεχωριστή δημιουργική δράση, ειδικά σχεδιασμένη για μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Και φέτος οι έφηβοι έχουν τη χαρά να συνεργαστούν με τον συγγραφέα Πολυχρόνη Κουτσάκη. Στις συναντήσεις, οι μαθητές συζητούν για όσα σημαντικά τούς απασχολούν και τους ταλαιπωρούν. Η ανταπόκριση είναι πολύ μεγάλη, τα παιδιά ενθουσιασμένα συμμετέχουν στο πρόγραμμα και ευελπιστούμε να συνεχίσουμε την ουσιαστική αυτή συνεργασία και για τα επόμενα χρόνια.

Βιβή Χουδαλάκη, Προϊσταμένη Δημοτικής Βιβλιοθήκης Χανίων

«Πριν φτάσουμε στη Βιβλιοθήκη νομίζαμε πως θα παρακολουθήσουμε μια ακόμη βαρετή ομιλία, αλλά διαψευστήκαμε. Ο κύριος Πολυχρόνης Κουτσάκης μας έκανε να μιλήσουμε όπως θα μιλούσαμε σε έναν φίλο μας. Ο τρόπος που μας έκανε ερωτήσεις είχε πλάκα αλλά μας έκανε την ίδια στιγμή να προβληματιζόμαστε. Μας ρώτησε, με αφορμή ένα βίντεο για το γκράφιτι, αν θεωρούμε σωστό να γράψει κάποιος «Σούλα σ’ αγαπώ» σ’ έναν τοίχο, επειδή την αγαπάει, και μας φάνηκε αστείο αλλά σύντομα βυθιστήκαμε σε σκέψεις». Λυδία Ξενάκη

«Τα βίντεο μας κέντρισαν το ενδιαφέρον για συζήτηση. Το πρώτο βίντεο μας βοήθησε να συζητήσουμε για την έννοια σωστού και του λάθους, που δεν είναι ίδια για όλους. Ο κ. Πολυχρόνης, όπως θα έλεγαν τα άτομα της ηλικίας μου, ήταν πολύ cool. Α, και κάτι ακόμα… Σούλα σ’ αγαπάμε!». Ντιάνα Ντούνγκα

«Αυτός ο άνθρωπος όταν μιλούσε σε έκανε να μιλήσεις θες δεν θες. Κάναμε ομαδική συζήτηση και ο καθένας είπε την δική του άποψη ώστε να μην βαρεθεί κανείς και να περάσουμε υπέροχα». Νίκος Μανουσογιωργάκης

«Περίμενα μια συνηθισμένη εκδρομή, στην οποία κάποιος θα μας μιλάει για ώρες και εμείς θα προσποιούμασταν ότι ακούμε και προσέχουμε, ενώ από μέσα μας ανυπομονούμε την ώρα και τη στιγμή που θα φεύγαμε. Τελικά μετά από ώρα «τσακωμού» και αγανάκτησης, αφού ο κύριος Κουτσάκης ότι γνώμη κι αν υποστηρίζαμε προσπαθούσε να μας αντιπαραθέσει την αντίθετη γνώμη, κατάφερα να συνειδητοποιήσω κάποια διδάγματα που  με καθοδηγούν στην υπόλοιπη ζωή μου». Φωτεινή Μανατάκη

 «Μου έμεινε ότι όσα κάνουμε κάποτε θα τα βρούμε μπροστά μας». Μικέλ Λέκα

«Μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση ότι η κλασική αμηχανία έφυγε με το καλημέρα. Μου κίνησαν το ενδιαφέρον τα αστεία παραδείγματα του κ. Πολυχρόνη και ότι προσπαθούσε να μας κάνει να δούμε την αντίθετη πλευρά και να σκεφτούμε καλύτερα την γνώμη μας. Μας πήγαινε «κόντρα» όπως μας είχε προειδοποιήσει στην αρχή. Θα συνιστούσα στον καθένα αν του δινόταν μια τέτοια ευκαιρία να πήγαινε». Μαρία Μαριδάκη

 «Στην κουβέντα, δινόταν η ευκαιρία σε όποιον μαθητή επιθυμούσε να εκφράσει την γνώμη και τις ιδέες του. Τα βίντεο και οι συζητήσεις με βοήθησαν να διαπιστώσω πως η κάθε πράξη, η κάθε ιδέα δεν έχουν μία μονάχα πλευρά, και πως ότι κάνουμε με πάθος και όρεξη πρέπει να το συνεχίζουμε ακόμα και αν οι ελπίδες είναι ελάχιστες να πετύχουμε, πρέπει να επιμένουμε. Ακούγοντας τις διαφορετικές απόψεις των υπόλοιπων μαθητών διευρύναμε τους ορίζοντές μας». Βίκη Μαλεκάκη

«Μου έμεινε ότι κάποια “παραπτώματα” μπορεί να έχουν δύο όψεις, καθώς και ότι μια καλή πράξη από το παρελθόν μπορεί να σου ανταποδοθεί στο μέλλον». Μανώλης Μοχλάκης

«Καταλάβαμε ποιο είναι το σωστό, το δίκαιο ανάμεσα στους κανόνες και στα συναισθήματά μας». Γιώργος Μαντουδάκης

«Βλέποντας το πρώτο βίντεο, αυτό που μου έμεινε μετά από την συζήτηση είναι ότι κάτι που μπορεί να είναι ηθικά σωστό δεν είναι απαραίτητα και νομικά σωστό». Λεντιάν Μεμισαχάι

«Ο κ. Πολυχρόνης μας ρωτούσε, και σε ότι του απαντούσαμε μας έλεγε πάντα το αντίθετο, κάτι που μου άρεσε πολύ». Ντανέγια Γκανιέλ

«Μπήκαμε στη διαδικασία να σκεφτούμε τι είναι σωστό και τι όχι, τις συνέπειες, τα συναισθήματα, τις αντιφάσεις». Μαρία Μακρογιάννη

«Μου έμεινε ότι όσο αδύναμοι κι αν είμαστε, όσο κι αν μας απορρίπτουν, μόνο με το πάθος και το πείσμα θα κάνουμε τα όνειρά μας πραγματικότητα». Ζωή Μαρικάκη

 «Η συζήτηση μας έδειξε την διαφωνία ανάμεσα στους άγραφους νόμους της ζωής και τους νόμους του δικαίου». Ήλια Νικολουδάκη

«Λέγαμε τις απόψεις μας πάνω σε ένα θέμα και ο κ. Κουτσάκης πάντα τις αντέκρουε, για να μας μιλήσει για το σωστό και το λάθος και πώς σε κάθε άνθρωπο ερμηνεύεται διαφορετικά». Τζοάννα Πίτσι

«Η συζήτηση μου υπενθύμισε ότι αν θέλω να πετύχω κάτι δεν πρέπει να το βάζω κάτω αλλά να συνεχίζω με πάθος, αισιοδοξία και ελπίδα γιατί στο τέλος θα τα καταφέρω». Μαρία Μιχούλη

«Μας έμαθε να μην βλέπουμε τα πράγματα όπως εμείς θέλουμε, να βλέπουμε πάντα και την άλλη πλευρά των πραγμάτων». Ντόνα Μπραχουσάι

«Ήταν λίγο δύσκολο να του μιλάμε στον ενικό γιατί δεν το είχαμε συνηθίσει. Είδαμε μερικά βίντεο και όταν τα σχολιάζαμε ο κύριος Πολυχρόνης μας έλεγε το ακριβώς αντίθετο και έτσι μας μπέρδευε και μας έβαζε σε περισσότερες σκέψεις». Σίσσυ Κουλούρη

«Περίμενα μια βαρετή και συνηθισμένη παρουσίαση. Όμως ο κ. Πολυχρόνης θέλει τα παιδιά να νιώθουν σαν να είναι φίλοι του. Τα παραδείγματα και το γέλιο που προκαλουσε μέσα από αυτά, ο τρόπος του για να διδάξει είναι μοναδικός και πολύ έξυπνος». Αναστασία Μπαϊλάκη

“Αυτό που μου έμεινε ήταν κυρίως οι αντιθέσεις που είχαμε με τον κ. Πολυχρόνη, ο οποίος προσπαθούσε να μας δείξει πώς να βλέπουμε σε κάθε θέμα και την άλλη πλευρά». Ειρήνη Μανωλάκη

«Αυτό που μου έμεινε ήταν ο διάλογός μας με τον Πολυχρόνη. Ήθελε να του μιλάμε στον ενικό, πράγμα που μας έκανε να ανοιχτούμε και να τον νιώσουμε πιο κοντά μας. Το άλλο που μου άρεσε ήταν ότι μας έκανε να προβληματιστούμε και να θυμώσουμε μαζί του για όλες τις αντιρρήσεις που μας έφερνε». Ξένια Κωστάκη

 «Μας έκανε ερωτήσεις οι οποίες μας άλλαζαν την γνώμη που είχαμε δώσει στην προηγούμενη απάντησή μας, μας άλλαξε τον τρόπο σκέψης. Πέρασα πολύ ωραία γιατί ποτέ δεν είχα μπει στον κόπο να σκεφτώ έτσι». NLN

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Σαν χθες πριν από 98 χρόνια…

«Η ιστορία περιφρονεί στην αιωνιότητα αυτούς που έζησαν  ως θνητοί, όταν τους δόθηκε η ευκαιρία να γίνουν αθάνατοι», γράφει σαν προμετωπίδα στο αφιερωμένο «στην ιερή μνήμη εκείνων που αγωνίστηκαν με επίγνωση, αυταπάρνηση, ηρωισμό και αυτοθυσία για την πατρίδα», βιβλίο του με τίτλο «Αρχιμανδρίτης Ελευθέριος Νουφράκης: Μια εμβληματική μορφή του Ελληνισμού», ο δάσκαλος –ιστορικός ερευνητής Αντώνης  Εμμ.  Στιβακτάκης.  Σ’αυτόν τον θρυλικό παπά, που σαν χθες, στις 19 ιανουαρίου 1919, τόλμησε να λειτουργήσει για πρώτη και τελευταία(;) φορά, μετά την Άλωση  της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους, στις 29 Μαΐου 1453,μια μικρή στάση σήμερα. Σαν συναπάντημα 98 χρόνια μετά. Ένα κεράκι στη μνήμη του….

Στρατιωτικός ιερέας, που υπηρετούσε στη Β’ Ελληνική Μεραρχία , η οποία συμμετείχε στο «συμμαχικό» εκστρατευτικό σώμα στην Ουκρανία (άλλη «πονεμένη» και «συζητήσιμη» ιστορία κι αυτή!) ήταν ο εξ  Αλωνών Ρεθύμνης  αρχιμανδρίτης Ελευθέριος Νουφράκης που δεν άφησε την ευκαιρία (για να μην πούμε ότι την δημιούργησε) για να μείνει αθάνατος. Να βγουν στην Πόλη, που βρισκόταν υπό «συμμαχική επικυριαρχία», και να πάνε στην Αγιά Σοφιά για να την λειτουργήσουν,  η πρόταση που έκανε στον ταξίαρχο Φραντζή, τον ταγματάρχη Λιαρομάτη, τον λοχαγό Σταματίου και τον υπολοχαγό Νικολάου, την άλλη μέρα, με το που έπιασε λιμάνι το πλοίο τους. Σιγά που δεν θα το ακολουθούσαν…

«Στο ‘ευλογημένη’ του παπά ψάλλει  Ἁμήν΄ο ψάλτης \ ο παπα-Λευτέρης λειτρουγά , ψάλλει ο Λιαρομάτης.\  Έλληνες στην Αγιά Σοφιά κάνουνε το Σταυρό ντως\ πως  είν ’αλήθεια σκέφτονται, δεν είναι στ’ όνειρο ντως».  Ένα από τα λογοτεχνικά κείμενα που έχουν γραφτεί γι αυτήν τη λειτουργία και μια ρίμα του γνωστού δασκάλου-ριμαδόρου Κωστή Λαγουδιανάκη, από την οποία , εν είδει επιλόγου, το παραπάνω απόσπασμα.

Στον Άγιον Αθανάση, στο Νίππος



Με το που  ξημέρωσε η μέρα της γιορτής του Αγίου Αθανασίου, έδειξε ο ήλιος την αθανασία του και φώτισε τα χιόνια, που έφταναν μἐχρι τα μπροσπόδια της Μαδάρας, έτσι να 'κανα τα χέρια μου θα τα ‘φτανα. Γι' άλλη μια χρονιά στο πανηγύρι του Αγιου- Αθανάση, στο παμπάλαιο, βυζαντινό, εκκλησάκι του Νίππους, όπου και το κοιμητήριο της Ενορίας κι εφέτος. "Ήλιε, ήλιε, αρχηγέ!" Ποια  σύννεφα! Ούτε ένα δείγμα τους στον ουράνιο θόλο. Αλκυονίδα, σίγουρα η μέρα, μέρα για τις αλκυόνες για να κάνουν τα’αυγά τους, μα και μέρα των ψυχών, των λευκών ψυχών!



Ένα κοπάδι πρόβατα που συναντώ, λίγο πριν μπω στο χωριό, ερχόμενος από τον μπαμπαλιανό δρόμο, στον Άσπρουγα, με βάνει σε ιδέα. Να ‘ναι άραγε οι ψυχές των πεθαμένων μας, μια αντιπροσωπία τους ίσως, που ήρθε για να με συνεπάρει; Ούτως ή άλλως αρχίζω να τις αναθιβάλλω μια μια  στο κεκλιμένο επίπεδο της μνήμης. Όλους,  ως υπήρξαν ωραίοι!  Στα μνήματά τους θα τους συναντήσω σε λίγο, το ξέρω.!



"Ορθοδοξίας ακτίσι περιλαμπόμενοι, οι νοητοί αστέρες υπερηύγασαν λόγοις..." Και για τον άγιο Κύριλλο, επίσης πατριάρχη Αλεξάνδρειας, μιλά ο αίνος που ψάλλω, εκτός από τον Άγιο Αθανάσιο. Μόνο στον δικό μας Άγιον- Αθανάση, όμωε, εμένα ο νους μου. Στον Άγιο των πεθαμένων μας, μα και σε τελική ανάλυση όλων μας, αφού όλοι εδώ, κάτω από τα κυπαρίσσια του, θα βρούμε την ανάπαυση.



Τι παράξενη λειτουργία, αλήθεια, η σημερινή! Λίγοι οι εντός του μικρού ναίσκου, μαζί με τους Αγίους του τέμπλου και των τοίχων με τα "βγαρμένα" από τους Τούρκους μάτια, περισσότεροι αυτοί που περιέρχονται από τάφου εις τάφον, ανάβοντας τα καντήλια των προαπαλθόντων πατέρων  και αδελφών και θυμιάζοντάς τους. "Καλότυχοι νεκροί που λησμονάνε την πίκρα της ζωής(;)". Με ερωτηματικό ο πρώτος στίχος από τη "Λήθη" του Λορέντζου Μαβίλη στον νου μου, ενώ λέω τον "Απόστολο". "Ου γαρ έχομεν πόλιν αλλά την μέλλουσαν  επιζητούμεν", απαξάπαντες. Κατόπιν αυτού, "της δε ευποιίας και κοινωνίας μη επιλανθάνεσθαι, τοιαύτης γαρ θυσίας ευαρεστείται ο θεός.'" 



Δι' ευχών των Αγίων Πατέρων ημών... Η λειτουργία τελειώνει. "Χρόνια πολλά σε όλους και ο Θεός να συγχωρέσει τους πεθαμένους μας». Διπλή η ευχή από τον παπα- Μιχάλη, πριν μοιράσει το αντίδωρο και τον άρτο. Ο ήλιος, βέβαια, εξακολουθεί να είναι απόλυτος ἀρχοντας, χωρίς καμιά αμφισβήτηση, διαλαλώντας την αθανασία του. Ό, τι καλύτερο για τους πεθαμένους μας, που έχουν να κουβεντιάσουν τα δικά τους, μόλις φύγουμε...

Χανιώτικα νέα (20.01.2017)

Σημείωση: H δεύτερη στάση αναρτήθηκε και προχθές, Τετάρτη, 18 Ιανουαρίου

ΕΥΔΟΚΙΑ

Η Γιασεμιά και τ’ αστεράκια, της Ευδοκίας Σκορδαλά - Κακατσάκη

Γρἀφει η Κατερίνα Τοράκη
katerinatoraki.blogspot.com/2017/01/blog-post_3.html

"Μια φορά κι έναν καιρό ένας άνθρωπος φύτεψε στην άκρη του κήπου του, πλάι σ' έναν γέρο ξύλινο φράχτη, μια μικρή γιασεμιά... Ο φράχτης καταχάρηκε που την είδε. Άρχισε μάλιστα να κάνει όνειρα. Φαντάστηκε το κλαράκι να μεγαλώνει, να πετάει φύλλα και κλαριά, να ψηλώνει, να ανθίζει, να σκαρφαλώνει πάνω του ...."

Γη και ουρανός, πουλιά και λουλούδια, τ’ αστέρια και το φεγγάρι… κι η άνοιξη. Όλα συνυπάρχουν αρμονικά σε τούτο το παραμύθι, που περιγράφει τη ζωή μιας γιασεμιάς, την τρυφερή φιλία της μ’ έναν γέρο ξύλινο φράχτη κι έναν μικρούλη ονειροπόλο άνεμο… και μας αποκαλύπτει τα όνειρα, τις προσδοκίες και τις λαχτάρες τους. Ο φράχτης, λέει, λαχταρά να νιώσει πάλι όμορφα, όπως μια φορά που ήταν δέντρο στο δάσος… Ο μικρούλης άνεμος ονειρεύεται να γίνει ποιητής. Κι η Γιασεμιά; Χμ… η Γιασεμιά όχι μόνο λαχταρά και ονειρεύεται, αλλά είναι σίγουρη ότι κάποια νύχτα θα πέσει στην αγκαλιά της ένα … αστέρι! [*]

Χιλιάδες πεφταστέρια σήμερα στον ουρανό, σαν τ' αστεράκια της Γιασεμιάς που κατεβαίνουν στη γη και κάνουν παρέα στα παιδιά του κόσμου!

Στα παιδιά του κόσμου που κάνουν όνειρα. Και γιορτάζουν.

Όπως γιορτάζει το φεγγάρι που έχει γενέθλια κι έρχονται να του ευχηθούν. Και όπως τα λουλούδια του κήπου που κάνουν διαγωνισμό για το πιο όμορφο απ΄όλα, έχοντας σαν κριτική επιτροπή μια γριά Ελιά, έναν χοντρό Κάκτο κι έναν σγουρό Βασιλικό. 

Και τι μυρωδιές, τι χρώματα, πόση ομορφιά και πόση αγάπη! Πόσα όνειρα δεν κάνουν τα παιδιά!

Η Γιασεμιά και τ' αστεράκια. Άλλο ένα όμορφο παραμύθι από την Ευδοκία Σκορδαλά - Κακατσάκη (Κόκκινη κλωστή δεμένη, 2016), που θα ταξιδέψει τα παιδιά σε κόσμο ονειρικό και αγαπητικό, σε κόσμο με όνειρα όμορφα και χρωματιστά. Και μην ξεχάσω να παραλείψω την ιδιαίτερα πλούσια σε ιδέες, σε χρώματα και σε ομορφιά εικονογράφηση της Κριστίν Μενάρ.

Νύχτα με πεφταστέρια η αποψινή, άραγε θα πέσει και στη δική μας αγκαλιά κάποιο από τ' αστεράκια της Γιασεμιάς;

Θα πέσει, θα πέσει, είπαν στη Γιασεμιά οι φίλοι της.
Και τι θα γίνει τότε;

Αλήθεια, τι θα γίνει;

Ας κάνουμε μια ευχή. Απόψε, λέει, οι ευχές μας πιάνουν. 

Ας ευχηθούμε αγάπη...
Ας ευχηθούμε ειρήνη...
Ας ευχηθούμε ανθρωπιά...
Ας ευχηθούμε ταπεινότητα...