ΕΥΔΟΚΙΑ

Ιστορίες για μικρά και μεγάλα παιδιά

ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ



Γράφει η Ευδοκία Σκορδαλά-Κακατσάκη

Με…θυμάμαι, μικρό παιδί, να έχω πάντα την ίδια λαχτάρα κι ανάγκη: Ν’ ακούω ιστορίες και θρύλους, μύθους και παραμύθια, στίχους και δημοτικά τραγούδια, ακόμα ακόμα και νανουρίσματα. Να δραπετεύω μέσα στ’ όνειρο και τη φαντασία, να γίνομαι μέρος του παραμυθιού και της ζωής των ηρώων του!
Είμαι γιαγιά πια, κι όμως δεν μπορώ και δεν θέλω να αποκόψω τον ομφάλιο λώρο που με δένει με το παραμύθι. Πετώ τη…σκούφια μου, που λένε,  για να αφηγηθώ, να ακούσω, να διαβάσω ένα παραμύθι!  Ή να μιλήσω γι αυτό.
Πιστεύω πως τα παραμύθια είναι πλασμένα από την ίδια στόφα της παιδικής ψυχής: Του ονείρου, της ποίησης, της ομορφιάς, της φαντασίας. Κι ότι  ακόμα και σήμερα τα παιδιά έχουν την ίδια ανάγκη και λαχτάρα κι αγάπη για τα παραμύθια. Το ένιωθα κάνοντας την εκπομπή «παραμύθι…μυθικό», για πολλά χρόνια, στο «Ράδιο-Μαρτυρία». Το ζω με τα εγγόνια μου, με τα παιδιά των δημοτικών σχολείων και των νηπιαγωγείων που επισκέπτομαι. Με τα νηπιαγωγάκια για το παραμύθι συνήθως καθόμαστε  σε κύκλο πάνω στη μοκέτα. Κι ως να σωθεί το παραμύθι, τα παιδιά πλησιάζουν, πλησιάζουν κι ο κύκλος στενεύει και  χάνεται και το τέλος μας βρίσκει τον έναν δίπλα στον άλλο, τον έναν αγκαλιά και πάνω στον άλλο, όλους μαζί  αξεδιάλυτο  τσαμπί σταφύλι! Γιατί  το παραμύθι μας βγάζει από το εγώ και την αποξένωση, μας θέλει μαζί, συντροφιά, μια  αγκαλιά μικρούς και μεγάλους!
Ναι, τα παιδιά αγαπούν το παραμύθι.  Παιδί, παραμύθι, ποίηση και παιχνίδι, πάνε μαζί. Αλλά ο λόγος σήμερα, για το παραμύθι.

-Να κάνουμε κηνή (σκηνή), να πούμε παλαμύθιαααα; Με ρωτά η εγγονή μου, χαρίζοντάς μου το πιο γλυκό της χαμόγελο. Και τα ματάκια της ακτινοβολούν λαχτάρα και προσμονή.

Δεν μπορώ να της αρνηθώ τίποτα, πόσο μάλλον ένα παραμύθι! Είναι δυόμιση χρονών κι έχει κιόλας  ανακαλύψει  τη μαγεία και την ομορφιά των παραμυθιών!
Στο άψε-σβήσε λοιπόν, σκαρώνουμε τη σκηνή μ’ ένα μεγάλο σεντόνι πάνω στο κρεβάτι. Κουκουλωνόμαστε, αφήνουμε έξω όλο τον υπόλοιπο κόσμο, κοιταζόμαστε στα μάτια, χαμογελούμε η μια στην άλλη και πάει…φύγαμε!

Καλπάζουμε με ταχύτητα φωτός πάνω στο άσπρο άλογο της φαντασίας και βρισκόμαστε από τη μια στιγμή στην άλλη, στον μαγικό κόσμο του «μια  φορά κι έναν καιρό», σ’ εκείνον τον υπέροχο χωροχρόνο όπου τα πουλιά και τα ζώα μιλούν «μ΄ανθρώπινη λαλίτσα» κι έχουν συναισθήματα και λογική. Εκεί όπου  όλα, και τα πιο αδύνατα πράγματα είναι μπορετό να συμβούν!

-Είναι καλός; Με ρωτά κάθε φορά που κάποιος καινούργιος ήρωας κάνει την εμφάνισή του. Κι είναι έτοιμη, πριν καλά-καλά αποσώσω το «ναι, αμέ!...», να τον εμπιστευτεί, να ταχτεί με το μέρος του, να ταυτιστεί μαζί του, να βιώσει τις χαρές και τις λύπες του, τις επιτυχίες και τις αποτυχίες του! Κι όσο βαστά η αφήγηση, όχι μόνο  ακούει με προσοχή, μα συμμετέχει στο παραμύθι, κουνώντας τα χεράκια  και το κεφαλάκι της, κάνοντας γκριμάτσες, εκφράζοντας τη γνώμη της για το πως μπορεί ο καλός να νικήσει τους κακούς! Είναι στιγμές που παιζογελά η χαρά και την τυλίγει,  άλλες που στάζει η λύπη από τα σφιγμένα της χειλάκια κι άλλες, που  η αγωνία σκιάζει το πράσινο φως των ματιών της…

-Και μετά; Τι έγινε μετάαα; Ρωτάει με ανυπομονησία κάπου-κάπου.
Κι όταν φτάνει η μεγάλη στιγμή για το αναμενόμενο, το γεμάτο ανακούφιση «και… ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα…», η μικρή Ευδοκία παίρνει βιαστικά το νήμα της αφήγησης από το στόμα μου και αναγγέλλει τρισευτυχισμένη  το αίσιο τέλος! Και ξεσπά σε χειροκροτήματα και ζητωκραυγές και πανηγυρίζει ξέφρενα και χοροπηδά  πάνω στο κρεβάτι!

Θαυματουργό  το παραμύθι, συλλογιέμαι.  Χαρίζει χαρές, στήνει πανηγύρια!
Μαγεύει  και γοητεύει! Ταξιδεύει και  παιδαγωγεί και  ψυχαγωγεί!  Ελευθερώνει από τα άγχη και τις φοβίες, φτερώνει τη φαντασία κι οδηγεί  το παιδί  φυσικά κι αβίαστα, από το πραγματικό στο φανταστικό, από τη ζωή  στο όνειρο, από  το χειροπιαστό στο συμβολικό! Αναπτύσσει  τη νόηση, καλλιεργεί τη γλώσσα, αυξάνει  τη γνώση. Μα  προπάντων πλουτίζει τον συναισθηματικό και πνευματικό του κόσμο. Χωρίς νανουρίσματα, τραγούδια και παραμύθια, λένε οι ψυχολόγοι, τα παιδιά γίνονται φτωχότερα πνευματικά και ψυχολογικά.

Το  παραμύθι  μιλάει στα παιδιά  για της ζωής τα μικρά και τα μεγάλα.  Για την ομορφιά, την ασκήμια, τη φιλία, την αγάπη, την προδοσία, την  αρρώστια, την απώλεια, ακόμα και για το θάνατο! Για την αέναη πάλη του καλού με το κακό. Η ζωή  και η αλήθεια της  είναι μέσα στο παραμύθι και θέλει να την κοιτούν κατάματα. Αλλά η ομορφιά και η μαγεία του παραμυθιού βρίσκεται σ’ αυτό ακριβώς: Στο ότι κρύβει την αλήθεια κάτω από την κρούστα του παραμυθιού και την περνάει στην ψυχή του παιδιού σαν μια γλυκιά εκκρεμότητα. Είναι αλήθεια; Είναι παραμύθι; Και του αφήνει πάντα την ελπίδα για έναν παράδεισο που μπορεί να φαίνεται ότι χάθηκε, αλλά κάπου υπάρχει και θα τον ξαναβρεί… Λένε την αλήθεια τα παραμύθια στα παιδιά. Μια αλήθεια ωστόσο που μπορεί η παιδική ψυχή να αντέξει. Όσο βαρύ και να’ ναι το θέμα του παραμυθιού, πρέπει να διώχνει το φόβο, να απαλύνει  την αγωνία,  να χαρίζει  παραμυθία και κουράγιο. Και την ελπίδα, πως στο τέλος, όλα  πάνε, ή θα πάνε καλά, και θα ζήσουνε αυτοί καλά, κι εμείς καλύτερα!...