Καλή Σαρακοστή! Πέρασαν οι Απόκριες κι άρχισε η πάλαι ποτέ για όλους ή σχεδόν για όλους περίοδος της νηστείας και της προσευχής.
Αδιανόητο για τη μάνα μου να μην τηρηθούν κατά γράμμα τα “ειωθότα”. Απαγορευμένο είδος το κρέας και το ψάρι (πλήν του μπακαλιάρου την ημέρα του Ευαγγελισμού), όπως, βέβαια, και το γάλα με όλα τα παράγωγα του, μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο, με… αυυστηροποίηση των διατάξεων τις Τετάρτες και της Παρασκευές που δεν επιτρεπόταν ούτε το λάδι. Αδιανόητο επίσης να μην πηγαίνουμε με το λιοβασίλεμα στην εκκλησία, τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα για ν’ ακούσομε τον… Ντυνάμεο (το γνωστό τροπάριο “Κύριε των Δυνάμεων μεθ’ ημών γενού…) κάνοντας τις μετάνοιες μας και οπωσδήποτε κάθε Παρασκευή στους Χαιρετισμούς της Παναγίας. Οχι, δεν είμαι από εκείνους που υποστηρίζουν ότι η εποχή εκείνη ήταν καλύτερη και οι άνθρωποί της αθώοι, όπως τα πρόβατα, αυτό δα έλειπε. Ωστόσο αυτά τα χρόνια είναι η πατρίδα μου και σ’ αυτά, συχνά-πυκνά, μου αρέσει να επιστρέφω. Σαν ένα παιδί με γρατζουνισμένο γόνατο, κουρεμένο κεφάλι και ακούρευτα όνειρα για να θυμηθώ τον Οδυσσέα Ελύτη. Προπάντων αυτήν την περιόδο του εγκλεισμού, λόγω κορωνοϊού…
Σαν μια καλόγρια δίχως στόμα, με τα χέρια σταυρωμένα στη μέση της, έτοιμα για τις απαραίτητες προσευχές και με εφτά πόδια, σχεδίαζαν σ’ ένα χαρτί τη Σαρακοστή, πολλές απ’ τις παλιότερες νηπιαγωγούς, τηρώντας ένα παμπάλαιο έθιμο του καιρού που δεν υπήρχαν ημερολόγια. Τι “ιεροτελεστία” κι αυτή να κόβουν στο τέλος κάθε εβδομάδας κι από ένα πόδι! Και τι χαρά στο κόψιμο του τελευταίου ποδιού! «Το τηρώ ακόμα», μου είπε τις προάλλες μια καλή μου φίλη νηπιαγωγός για να προσθέσει λάμποντας από χαρά. «Και δεν είμαι η μόνη»…
Άρωμα άλλων εποχών.
«Ήρθανε πάλι τα σπερνά του Μάρτη και τ’ Απρίλη/ ήρθε η σεμνή Σαρακοστή ντυμένη σαν Παρθένα/ Ηρθε ξανά της άνοιξης το μαγικό το δείλι./ Κι όλα καλούνε την ψυχή να ‘ρθει Χριστέ σε Σένα/ να Σου μιλήσει ταπεινά και να σε ικετέψει/ να της πραΰνει τους καημούς και τη σκληρή τη σκέψη// Ήρθανε πάλι τα σπερνά και καθ’ αργά σημαίνουν/ στις εκκλησίες τα σήμαντρο κι ανάβουν τα καντήλια/ Οι μάνες παίρνουν τα παιδιά κι αργά – αργά πηγαίνουν/ να κάνουν τις μετάνοιες των δεμένες στα μαντήλια./ Από τα πλάγια του χωριού φτάνουνε κουρασμένοι/ οι ζευγολάτες κι οι βοσκοί στα χώματα τριμμένοι.// Ήρθανε πάλι τα σπερνά κι οι ψάλτες σιγολένε:/ “Κύριε των δυνάμεων”, ψυχή, ψυχή μου, ανάστα!/ Τω Υπερμάχω ψάλλουνε κι οι πονεμένοι κλαίνε/ Φρέσκα λουλούδια και ανθοί κομμένοι από τη γλάστρα/ στολίζουνε την Παναγιά και ο Παπάς μπροστά της/ αρχίζει τους Χαιρετισμούς: Αγγελος Πρωτοστάτης. Από το ποίημα “Ηρθανε πάλι τα σπερνά”… του μακαριστού μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη (“Απλές Ωδές”, εισαγωγή – επιμέλεια Σταμ. Απ. Αποστολάκης, έκδ. “Ερεισμα”, Χανιά, 2014)
ΚΟΡΩΝΟΪΚΑ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ
«Να ‘μοιαζε με χαρταετό ο κορωνιός μακάρι/ να φύσαγε ο άνεμος, μακριά για να τον πάρει./ Να ήτανε χαρταετός μόνο για μία ώρα να πέταγε ο κορωνιός αλάργο από τη χώρα». Οι δύο τελευταίες μαντινάδες που έστειλε η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη στη στήλη. Μακάρι, αλλά…
Σε βαθύ κόκκινο από κόκκινο από το Σάββατο της Αποκριάς και τα Χανιά. Τηλεκπαίδευση σε όλα τα σχολεία της χώρας από σήμερα, μέχρι το τέλος του μήνα και βλέπουμε. Και μη χειρότερα, γιατί υπάρχουν και τα χειρότερα. Ωστόσο οι εμβολιασμοί συνεχίζονται, όπως συνεχίζονται.
«Χτίσανε ορίζοντα με σιδερένιο τοίχος/ απ’ άκρη σ’ άκρη/ πάνω του προβάλλονται με digital ήχο/ σε ύψη, σε μάκρη/ της ημέρας το χάραμα, της δροσιάς η εσπέρα/ κι η γιγαντοοθόνη/ θα παίζει σε φιλμ την ζωή, φιλεύσπλαχνο τέρας/ θα μας μερώνει. Στην οθόνη τα δέντρα, ζώα, άστρα, τα πουλιά/ στ’ αυτοκίνητα μέσα/ θα φορούμε υψηλής ευκρίνειας γυαλιά, και ε! για μόλα, ε! για λέσα/ σαν η εικόνα της θάλασσας απλώνει μπρός μου/ θα ’μαι ο κτήτωρ του κόσμου». Από την ποιητική συλλογή “Pixels” του Δημήτρη Κοσμόπουλου.
Και το ποίημα του Κ.Π. Καβάφη “Σοφοί δε προσιόντων” μου θύμισε με τους παραπάνω στίχους του ο Δ. Κοσμόπουλος. Το παραθέτω ολόκληρο για προβληματισμό: «Οι άνθρωποι γνωρίζουν τα γινόμενα/ Τα μέλλοντα γνωρίζουν οι θεοί/ πλήρεις και μόνο κάτοχοι πάντων των φωτών/ Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα/ αντιλαμβάνονται. Η ακοή/ αυτών κάποτε εν ώραις σοβαρών σπουδών/ ταράττεται/ Η μυστική βοή/ τους έρχεται των πλησιαζόντων γεγονότων/ Και την προσέχουν ευλαβείς. Ενώ εις την οδόν/ έξω ουδέν ακούουν οι λαοί».
Χανιώτικα νέα (Καθαρά Δευτέρα, 15. 3.2021)
https://www.haniotika-nea.gr/tis-megalis-sarakostis-2/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου