ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

Και πατέρας του μονοτονικού

Φανατικός δημοκράτης, ακάματος αγωνιστής, ακέραιος άνθρωπος, αδέκαστος πολιτικός... Κάποιοι απ’ τους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποίησε ο πρώην βουλευτής και πρώην πρόεδρος της Παγκρητίου, Γιώργος Πρασιανάκης, για να αποχαιρετήσει τον 'αδερφοχτό' του Λευτέρη Βερυβάκη (φωτ.) που έφυγε 'πρόωρα και σε ακατάλληλη ώρα', προ ημερών, για το δίχως γυρισμό ταξίδι. Ο Λευτέρης Βερυβάκης ήταν εκτός όλων των άλλων και 'ο πατέρας του μονοτονικού' μου είπε σε τηλεφωνική μας συνομιλία ο γνωστός και ως Δάσκαλος των Δασκάλων, στον χώρο της εκπαιδευτικής Ιερουσαλήμ, παιδαγωγός δρ Νίκος Πετρουλάκης. Ηταν μια απ’ τις πρώτες αποφάσεις του ως υπουργού Παιδείας (ήταν ο πρώτος υπουργός Παιδείας στις κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου), μου θύμισε. Είχε την ευχέρεια να το κάνει γιατί ο Γεώργιος Ράλλης στην περίφημη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση, γνωστή στον χώρο της παιδείας και ως μεταρρύθμιση Ράλλη - Παπανούτσου, με την οποία μπήκε η ταφόπετρα στην καθαρεύουσα, συμπεριέλαβε διάταξη που έλεγε ότι το θέμα των τόνων και των πνευμάτων μπορεί να ρυθμιστεί μ’ ένα απλό Προεδρικό Διάταγμα. Ηταν μια ρηξικέλευθη απόφαση, που άλλαζε εντελώς με μια μονοκοντυλιά τη γνωστή απ’ την Αλεξανδρινή εποχή μορφή της ελληνικής γλώσσας, κάτι ανάλογο μ’ αυτό που έκανε ο Κεμάλ, όταν κατάργησε την αραβική γραφή και επέβαλε τη λατινική στην Τουρκία, μου είπε ο Δάσκαλος των Δασκάλων. Ο ίδιος ο Βερυβάκης δίσταζε πολύ, μου αποκάλυψε, να πάρει αυτήν την απόφαση, μια απόφαση που ακόμα και σήμερα, ύστερα από 30 περίπου χρόνια, εξακολουθεί να κουβεντιάζεται κι αν έλειπε ο επίσης μακαρίτης σήμερα συμπατριώτης μας (απ’ τη Χρυσαυγή Κισάμου) παιδαγωγός Γιώργος Μαραγκουδάκης, που ήταν ο γενικός διευθυντής του γραφείου του και τον έπεισε, πιθανόν να μην την έπαιρνε ποτέ ο ίδιος. Οχι δεν μου είπε ο και Δάσκαλός μου στη Μετεκπαίδευση, αν ανήκει στους υποστηρικές ή στους πολέμιους της απόφασης. Μ’ άφησε να το καταλάβω όμως, χρησιμοποιώντας τη δική του την 'πετρουλάκειο' μέθοδο. Θυμάσαι πότε βάζουμε βαρεία; με ρώτησε. Δεν θυμόμουν κι ας το είχα διδαχθεί. Ούτε όλες τις δασυνόμενες λέξεις θυμόμουν, που επίσης είχα διδαχθεί και για δύο τρεις σχολικές χρονιές, είχα διδάξει... Εν πάση περιπτώσει: 'Χαίρετε, λοιπόν, θείοι τόνοι, οξείες, βαρείες, περισπωμένες! Χαίρετε, ψιλές, δασείες, στιγμές, μισοστιγμές, υποστιγμές, ερωτηματικές, χαίρετε!'. Για να κλείσω με μια φράση απ’ τον 'Διάλογο' του Διονυσίου Σολωμού, έτσι όπως τη λέει ο Ποιητής. Και για να επιστρέψω στον Λευτέρη Βερυβάκη. Μια ζωή ορθοστατών και ορθοβαδίζων...

Ν’ ακούγω το γέλιο των χωριανών μου...

Ξεχωριστά 'μνημόνευσε' ο Χαράλαμπος Μουρνάζος, κατά την αντιφώνησή του στην εκδήλωση τιμής που διοργάνωσε τις προάλλες γι’ αυτόν στους Αρμένους ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, τη μητέρα του, Ειρήνη, το γένος Τσακιράκη. 'Να πάω, παιδί μου, στο χωριό, ν’ ακούσω το γέλιο των χωριανών μου'. Αυτά τα λόγια που τα έκανε 'φυλαχτό στην ψυχή' του, του είπε, λέει, εκείνη η 'αγιασμένη' γυναίκα, όταν κάποτε είχε πάει στην Αθήνα να τον επισκεφτεί, αλλά όπως κατάλαβε απ’ την πρώτη κιόλας μέρα δεν έκανε. Ούτε 'το ασύγκριτο αρμενιανό τοπίο με τον πλατανοδροσιό' ούτε 'τον ανθώνα της αυλής της, έργο των χειρών της', νοσταλγούσε, όπως νόμιζε. Το γέλιο των χωριανών της ήταν αυτό που της έλειπε. 'Τούτο το γέλιο σας, χωριανοί μου, είναι και για μένα η χαρά και η παρηγοριά μου, το ατίμητο αγαθό της ψυχής μου, φάρμακο στο φαρμάκι που μας ποτίζουν οι δίσεκτοι χρόνοι που ζούμε, καθένα μας χωριστά και την πατρίδα ολόκληρη', είπε αμέσως μετά την 'αποκάλυψη', μια αποκάλυψη που συγκίνησε τους πάντες, ο Γερω-Χαράλαμπος. Η πιο συγκινητική στιγμή της βραδιάς ήρθε, ωστόσο, λίγο αργότερα, όταν ο τιμώμενος αποκάλυψε τη δικιά του παραγγελιά, που την παραθέτω ολόκληρη ως δείγμα γραφής του μπουρνάζειου ύφους που αντανακλά το μπουρνάζειον ήθος: 'Και καθώς η ογδονταπεντάχρονη ψυχή μου ανοίγει οσονούπω πανιά για το ταξίδι που δεν έχει γυρισμό, έχω αφήσει παραγγελιά στη γυναίκα και στο παιδί μου, να φέρουν το σκήνωμά μου να τ’ αποθέσουν στο κοιμητήρι του Προφήτη Ηλία, πλάι στους γονείς, την αδελφή μου Αννα και τους άλλους μισεμένους χωριανούς. Και στο πανηγύρι του Αγίου, ν’ ακούω το γέλιο σας, χωριανοί μου, ν’ αγάλλεται η ψυχή μου και να φτερουγίζει σε τούτους τους τόπους, μάτια μου, που μοιάζουν του Παραδείσου'...
Πώς να μην συγκινηθούν ακόμα και οι πλάτανοι που παντοαιωνίως φρουρούν τους Αρμένους!

Χανιώτικα νέα (27.08.2012)