ΔΙΑΦΟΡΑ

    Ο "ΜΑΥΡΟΣ ΓΛΑΡΟΣ"ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΜΑΡΙΔΑΚΗ

"Μαύρος Γλάρος" ο τίτλος του μυθιστορήματος του Χανιώτη συγγραφέα Μάρκου Μαριδάκη, που κυκλοφόρησε τις αρχές αυτής της χρονιάς από τις εκδόσεις "ΕΡΕΙΣΜΑ". Το διάβασα με διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον τις προάλλες, με το μολυβάκι μου στο χέρι, κάνοντας διαρκώς ΣΤΑΣΕΙΣ για σημειώσεις. Ξεχωριστό βιβλίο με έντονο το κρητικό (της κρητικής υπαίθρου πριν από μερικές δεκαετίες) αλλά και το ναυτικό χρώμα. ΆΣΠΡΟΣ ΓΛΑΡΟΣ για τη λογοτεχνία μας ο ΜΑΥΡΟΣ ΓΛΑΡΟΣ του Μάρκου Μαριδάκη. ΚΑΛΟΤΑΞΙΔΟΣ! 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Σόι πάει το βασίλειο... O Μάρκος Μαριδάκης είναι πατέρας δυο καλά καλών και χαρισματικών παιδιών, του Δημήτρη, δημοσιογράφου των Χανιώτικων νέων, και του Λεωνίδα, γνωστού μουσικοσυνθέτη. 

   

ΠΟΙΗΣΗ

                                    ΣΤΟ ΦΩΣ ΤΟΥ ΟΝΕΙΡΟΥ

                                Τι κι αν έχετε δώσει εντολή 

                                να μένουν σβηστά τις νύχτες

τα ηλεκτρικά φώτα στους δρόμους… 

Τι κι αν έχετε εξασφαλίσει

τη συμμαχία των κακών καιρών

και τη φιλία των 

ενάντιων ανέμων.

 

Στο φως του ονείρου

                                 έχουμε ανάψει εμείς το κερί μας!

                                  ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ

("'Όταν γίνεις ποίημα", εκδ. ΠΥΞΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, Χανιά 2013) ) 

 https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/10219593648767986

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΣΤ2 ΤΑΞΗ ΔΗΜ. ΣΧ. ΚΑΛΥΒΩΝ

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΑΣ ΠΑΤΡΙΔΑ

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!

Χρόνια πολλά, αγαπημένη μας πατρίδα! Χρόνια πολλά, Ελλάδα! Αφιέρωμα στα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 σήμερα, 29 Μαΐου, επέτειο της Άλωσης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Ένα ξεχωριστό αφιέρωμα που έχει την υπογραφή της γνωστής και από άλλες εργασίες μαθητών της δασκάλας Χριστίνας Γρηγοράκη και των μαθητών της, των Εκτακιών του 2ου τμήματος του Δημ. Σχ. Καλυβών. Θίγονται πολλά απ’ τα ζητήματα στο αφιέρωμα αυτό που απασχόλησε την τάξη. Στο γεγονός που ένας Δαβίδ τα έβαλε μ’ ένα Γολιάθ για παράδειγμα. Στον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας για την επιτυχία του αγώνα. Στις “φαγωμάρες” που είναι η άλλη όψη του νομίσματος. Και βέβαια στον ρόλο των προσώπων στους ήρωες που κέρδισαν τις εντυπώσεις τους… “Όλβιος όστις ιστορίης έσχεν μάθησιν”. Και η φράση αυτή του Ευρυπίδη που σημαίνει “ευτυχής είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει ιστορία” στον νου μου, ενώ διάβαζα το κείμενο της δασκάλας & των παιδιών.

Χίλια μπράβο στη δασκάλα των παιδιών που δουλεύει γι’ αυτό! Συγχαρητήρια και σ’ εσάς… καλά μου Εκτάκια.

Σας χαιρετώ με αγάπη όλους

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

δάσκαλος

 

Χρόνια πολλά, Ελλάδα!  Χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!

Δύο αιώνες πριν, μια χούφτα αποστεωμένοι Έλληνες, ένας Δαυίδ, τόλμησε να ορθώσει ανάστημα απέναντι στην Οθωμανική αυτοκρατορία, έναν Γολιάθ. Τόλμησε να κοιτάξει κατάματα τον θάνατο και να αγωνιστεί με ασύγκριτο πάθος και ορμή για την πολυπόθητη λευτεριά και την εθνική παλιγγενεσία. Στάθηκε αγέρωχος, έχοντας ως φυλακτό και κληρονομιά του το πανένδοξο παρελθόν του και ύψωσε το λάβαρο της Επανάστασης. Η φωνή του, αντήχησε στους αιθέρες "Ελευθερία ή θάνατος"!

Ο καθοριστικός ρόλος της γυναίκας στον απελευθερωτικό αγώνα του έθνους, είχε τιμητική θέση στις συζητήσεις μας. Η αντρειοσύνη και η λεβεντιά δεν είναι μόνο γένους αρσενικού!

Αυτά είναι όσα υπερίσχυσαν στην σκέψη των παιδιών του τμήματός μας. Θαύμασαν την αποφασιστικότητα, την λεβεντιά, την αντρειοσύνη, την παλικαριά, την πίστη στα ιδανικά και τις αιώνιες αξίες του έθνους. Να όμως και οι "φαγωμάρες" που από το 21 μέχρι και σήμερα, είναι η άλλη όψη του νομίσματος. Μια όψη που πρέπει να την αντικρίζουν τα παιδιά, να την αναγνωρίζουν, να την σχολιάζουν, να την καταδικάζουν!

Μαθαίνω την ιστορία μου, σημαίνει διδάσκομαι και παραδειγματίζομαι από το παρελθόν των προγόνων μου. Αποκτώ εικόνα, εκφέρω γνώμη, επιχειρηματολογώ, καταλήγω σε συμπεράσματα. Είμαστε σαν τα δέντρα, καταλήξαμε να πούμε. Δέντρα χωρίς ρίζες, με το πρώτο φύσημα του αέρα, δεν έχουν ελπίδα καμιά να κρατηθούν στην γη... Δεν έχουν όμως και ελπίδα, όσο η διχόνοια, οι αψιμαχίες, οι συγκρούσεις, η φαγωμάρα θεριεύει στην ψυχή τους...

 

Αφού ολοκληρώθηκε η ενότητα της Ελληνικής Επανάστασης στο μάθημα της ιστορίας, η οποία συνέπεσε και με την επέτειο της εθνεγερσίας, τα παιδιά κατέγραψαν όσα τα εντυπωσίασε περισσότερο και αποτυπώθηκε ζωηρά στη μνήμη τους:

 

Οι ήρωες που κέρδισαν τις εντυπώσεις μας   ήταν o Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Καραϊσκακης, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Μιαούλης, ο Κανάρης, ο Παπανικολής, η Μαντώ Μαυρογένους, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και ο Ι. Μακρυγιάννης. Aναμφισβήτητα, ήταν ξεχωριστές προσωπικότητες, ωστόσο είχαν κάτι κοινό: είχαν ψυχή λιονταριού με βαθιά ριζωμένη μέσα της την πίστη στην ελευθερία. Εκτός όμως από τους γνωστούς ήρωες που το όνομά τους θα μνημονεύεται στους αιώνες των αιώνων, συνειδητοποιήσαμε με συγκίνηση και δέος πως υπήρχαν αμέτρητοι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, άντρες και γυναίκες, οι αφανείς ήρωες και ηρωίδες που χωρίς την δική τους πολύτιμη συμβολή,  το ακατόρθωτο της απελευθέρωσης μετά από τέσσερις δυσβάσταχτους αιώνες σκλαβιάς, δεν θα γινόταν ποτέ κατορθωτό. Ακόμα και μικρά παιδιά, συνομήλικά μας, συνέβαλαν κι αυτά με τον δικό τους τρόπο στον ξεσηκωμό των Ελλήνων. Επίσης, θαυμάσαμε τους σπουδαίους πολεμιστές της πένας όπως ο Ρήγας Φεραίος και ο φιλέλληνας λόρδος Μπάυρον, που όχι μόνο φρόντισαν για την υλική ενίσχυση του αγώνα, αλλά και με την ποίησή τους, ανύψωναν το ηθικό των σκλαβωμένων, επηρεάζοντας παράλληλα έντονα την κοινή γνώμη της εποχής από την Ευρώπη μέχρι και την Αμερική. Τέλος, αριστουργηματικά  έργα τέχνης  όπως «η σφαγή της Χίου» και «η Ελλάς στα ερείπια του Μεσολογγίου» του Ευγένιου Ντελακρουά, αποδεικνύουν την βαθιά επιρροή της Ελληνικής Επανάστασης και θα συνεχίσουν να αφηγούνται μέσα στους αιώνες την ματωμένη ιστορία της Ελλάδας μας.

 

Τα  πορτρέτα κάποιων από τους ήρωες της Επανάστασης ζωγραφίστηκαν από κάποια παιδιά του τμήματός μας και συνοδεύονται από μικρές λεζάντες στις οποίες εξηγείται ο λόγος της επιλογής τους

 

Η δασκάλα της τάξης Χριστίνα Γρηγοράκη

Οι Μαθήτριες/ές: Χρύσα Χαροκοπάκη, Παναγιώτα Στρουμπάκη, Εμμανουέλα Παπαδοπούλου, Εμμανουέλα Μπραχουσάι, Ντιάνα Πέντσεβα, Εργκίτα Μουτσάνη, Εμμελία Μπαλαμπάκη, Μαρία Χαροκοπάκη, Αντώνης Χαροκοπάκης, Αντώνης Χαλβαδάκης, Λευτέρης Μπιωτάκης, Ντανιέλ Τόσκαϊ, Ρένι Τόσκαϊ, Ντίνος Στασινός, Γιώργος Πατρελάκης, Γιάννης Νικηφοράκης, Πέτρος Τζομπανάκης, Κωνσταντίνος Τζομπανάκης

 

 

 

 

 

 Επέλεξα τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη γιατί ήταν θαρραλέος, άξιος στρατηγός, με κοφτερό μυαλό και μου προκαλεί θαυμασμό.

Εμμανουέλα Παπαδοπούλου

 

 Επέλεξα την Μαντώ Μαυρογένους γιατί θεωρώ πως είναι από τις πιο σημαντικές αγωνίστριες, πολέμησε με γενναιότητα και ταυτόχρονα προσέφερε χωρίς δεύτερη σκέψη όλη την περιουσία της στον αγώνα για την ελευθερία της Ελλάδας.

Χρύσα Χαροκοπάκη

 

Κωνσταντίνος Τζομπανάκης: Επέλεξα την Μπουμπουλίνα γιατί ήταν από τις σπουδαιότερες μαχήτριες γυναίκες του 1821. Ακόμα, είναι αξιοθαύμαστη γιατί πολέμησε στην θάλασσα που εκεί, οι μάχες ήταν ακόμα πιο δύσκολες και ριψοκίνδυνες.

Κωνσταντίνος Τζομπανάκης

 

 Επέλεξα τον Ανδρέα Μιαούλη γιατί θεωρώ ότι η συμβολή του στην Επανάσταση ήταν πολύ σπουδαία. Στα μπουρλότα όπου υπηρέτησε, το ρίσκο για την απώλεια της ζωής του ήταν καθημερινό, ωστόσο δεν λύγισε στιγμή.

Αντώνης Χαλβαδάκης

 

 Επέλεξα τον Παπαφλέσσα, γιατί πολέμησε παλικαρίσια για την λευτεριά της πατρίδας.

Γιώργος Πατρελάκης

 

Επέλεξα τον Διονύσιο Σολωμό γιατί είναι ο εθνικός ποιητής των Ελλήνων. Από το ποίημα του «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», ένα απόσπασμά του καθιερώθηκε ως ο Εθνικός Ύμνος της χώρας.

Ρενάτο Τόσκαϊ

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 29.6.2021) 

 

 

 

 

 

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΜΑΗΣ ΤΟΥ 1453

Ο Κρητικός Μάης του 1941… Ογδόντα (80) χρόνια πριν. Τότε που οι πατεράδες και οι παππούδες μας, το τελευταίο δεκαήμερο του μήνα, στάθηκαν όρθιοι στα μετερίζια του χρέους για να υπερασπιστούν την τιμή και την αξιοπρέπειά τους, απέναντι στους Γερμανούς εισβολείς. Ο Κρητικός Μάης του 1821… Διακόσια χρόνια πριν. Τότε που οι Κρήτες επαναστάτες συνάχτηκαν στη Θυμιανή Παναγία των Σφακίων, την τελευταία Κυριακή του μήνα, και κήρυξαν την επίσημη έναρξη του αγώνα στην Κρήτη για την αποτίναξη της τούρκικης σκλαβιάς. Ο Κρητικός Μάης του 1453… Πεντακόσια εξήντα οχτώ (χρόνια) πριν.

Τότε που οι Κρήτες εθελοντές επέμεναν να πολεμούν στους τρεις πύργους του Κεράτιου που τους δόθηκαν να υπερασπίζονται και να μην παραδίδουν τ’ άρματά τους όταν «η Πόλις εάλω», την αποφράδα εκείνη Τρίτη 29 του μήνα. Σ’ αυτόν, τον πρώτο Κρητικό Μάη, ξεχωριστή αναφορά σήμερα, παραμονή της θλιβερής επετείου.

”Σφακιανοί, οι τελευταίοι υπερασπιστές του Βυζαντίου”, ο τίτλος του 23ου βιβλίου (εκδ. “Καράβι και τόξο”, Αθήνα 1991) που έγραψε ο αξέχαστος, σπουδαίος δημοσιογράφος και ξεχωριστός ιστορικός ερευνητής της τοπικής μας ιστορίας και ιδιαίτερα αυτής των Σφακίων Πάρις Κελαϊδής. «Φυσικά θα αντικαταστήσεις» το «Σφακιανοί» με το «Κρητικοί», μου έγραψε στο υστερόγραφο της αφιέρωσής του, όταν του το ζήτησα για να γίνει θεατρικό έργο, 10 χρόνια αργότερα, όντας διευθυντής στο 5ο Δημ. Σχ. Χανίων. “Κρητών θυσία”, ο τίτλος του έργου που έγραψε, ύστερα από πρότασή μου, η και σχολική σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής συγγραφέας και θεατρολόγος Αγγέλα Μάλμου, που ανέβηκε στη σκηνή του Θεάτρου “Βλησίδης” της πόλης μας, απ’ τα παιδιά της Στ’ τάξης εκείνης της σχολικής χρονιάς σε σκηνοθεσία της χαρισματικής δασκάλας Γυμναστικής του Σχολείου Τώνιας Καπετανάκη. Τι ιστορία κι αυτή!

«Γενικός αρχηγός της εθελοντικής ναυτικής εκστρατείας των 1000 Κρητικών για υπεράσπιση της Κωνσταντινούπολης που κινδύνευε ήταν ένας παλαίμαχος Σφακιανός καπετάνιος της θάλασσας ο Μανούσος Καλλικράτης. Σ’ αυτόν απευθύνθηκε ο Αυτοκράτορας με χρυσόβουλο μήνυμα για συνδρομή. Εκείνος έγινε η ψυχή της όλης επιχειρήσεως.

Διέθεσε τρία ιδιόκτητα καράβια του, σκόρπισε απλόχερα την πατριωτική του φλόγα και συνήγειρε παλικάρια απ’ ολόκληρη την Κρήτη -με συντριπτική αναλογική πλειοψηφία τους συνεπαρχιώτες του Σφακιανούς. Μπήκε επικεφαλής της αρμάδας των πέντε συνολικά σκαφών που ξεκίνησε σε χρόνο ρεκόρ και θυσιάστηκε σε μια απέλπιδα προσπάθεια να επιτύχει η πρωτοφανής επιχείρηση». Τα που γράφει, μεταξύ των άλλων, ο Πάρις Κελαϊδής στον πρόλογό του περί ου ο λόγος βιβλίου του. Ενός βιβλίου που στηρίζεται σ’ όλες τις σχετικές πηγές και ιδιαίτερα στο περίφημο χειρόγραφο της Μονής Αγκαράθου, στα χρονικά της Αλώσεως, στο χειρόγραφο της Μονής Βατοπεδίου και βέβαια στο δίτομο ποιητικό έργο του Ι. Κόντου “Τα Κρητικά καράβια στα 1453”, που εκδόθηκε το 1948.

«Και, όταν έπεσεν η Πόλη και οι Τούρκοι εμπήκαν μέσα, ως διακόσες χιλιάδες περίπου Ταχτικοί και Άταχτοι, άλλοι από την Κερκόπορτα και άλλοι από το ρήγμα του Αγ. Ρωμανού, κι όλοι οι πολέμαρχοι εγκατάλειψαν τας θέσεις των διά να σωθούν, εις τα πλοία ή οπουδήποτε αλλού, μονάχα η τούρμα της Κρήτης, όσοι εζούσαν, με αρχηγόν τον Καπετάν – Γραμματικόν, αν και τραυματισμένον κι αυτόν σε πολλά μέρη του κορμιού του, εσκέφτηκεν ότι θα ήταν καλύτερον να μείνει στα πόστα της και να εξακολουθήσει να πολεμά, μέχρις ότου σκοτωθούν ούλοι, παρά να παραδώσουν τα όπλα. Και όταν προς το βράδυ πλέον ο Σουλτάνος είδε και εκατάλαβεν, ότι εμείς δεν είχαμε σκοπόν να παραδοθούμε, έστειλεν ένα Πασά με δυο αξιωματικούς, που ο ένας εκρατούσε λευκή σημαία και ο άλλος ήταν δραγουμάνος, και μας είπε ότι, “επειδής, λέγει, ο Σουλτάνος εκτιμά την αντρειά μας, μας αφήνει ελεύθερους να φύγωμε για το νησί μας με τα όπλα μας και με ένα από τα καράβια μας”. Τότες αλάβωτοι και λαβωμένοι, το όλον εκατόν εβδομήντα, εκατεβήκαμεν από τους πύργους μας, με τα άρματά μας και εμπήκαμεν εις ένα δρομώνι που μας έδωκαν». Απόσπασμα απ’ το χειρόγραφο της Μονής Βατοπεδίου, που έγραψε καθ’ υπαγόρευση του Γραμματικού, που έγινε μοναχός στο Άγιο Όρος, ο συμπατριώτης του (επίσης απ’ την Ανώπολη των Σφακίων) μοναχός Καλλίνικος.

Μια παράσταση του έργου “Κρητών Θυσία” από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ.(;) με διοργανωτές τον Δήμο Αποκορώνου, το Ίδρυμα “Αγία Σοφία” και τους Πολιτιστικούς συλλόγους του Φρε, στην αυλή της Ευαγγελίστριας, σκέφτομαι. Της εκκλησίας, που όπως λέει η παράδοση φιλοξενείται η εικόνα της Παναγίας που δώρισε ο Αυτοκράτορας στους Κρητικούς πολεμιστές πριν βρει τραγικό θάνατο στην Πύλη του Ρωμανού. Σε πρώτη φάση…

https://www.haniotika-nea.gr/o-kritikos-mais-toy-1453/

ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ Β

 

ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ: EΠΕΝΔΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΛΟΓΟ

Γράφει ο Λουκάς Δ. Παπαδάκης*

(Και πάλι και πολλάκις ευχαριστώ τον Γεραπετρίτη φίλο μου οδοντίατρο - συγγραφέα Λουκά Δ. Παπαδάκη. κάτοικο Αλιάρτου Βοιωτίας). Και στο ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ μου, μετά την ανάρτηση στη σελίδα του και τη δημοσίευση στα "Χανιώτικα νέα" η αγαπητική κρ(η)ιτική του προσέγγιση για ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ μου... ) 

Μαζί με τα χελιδόνια τής σκάλας τού ιατρείου μου ήρθαν φέτος από τα Χανιώτικα τα μέρη «Τα χελιδόνια του μοναχού». «Μοναχός» είναι ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης, στο πρόσωπο του οποίου σμίγουν οι ιδιότητες του δασκάλου και του ποιητή, και χελιδόνια είναι τα ποιήματά του.

Πρόκειται για το πέμπτο του ποιητικό βιβλίο και ακολουθεί τις συλλογές «Τα άλογα του χρόνου», «Κάζοβαρ», «Όταν γίνεις ποίημα» και «Όπως το ψωμί». Έχει ακόμη εκδώσει τρία βιβλία, ένα με πεζά και δύο με χρονογραφήματα, μια και από τα μέσα τής δεκαετίας τού 1970 είναι συνεργάτης τής εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα».

Ο ποιητής στη γραφή του ακουμπά σε μια μακραίωνη παράδοση, τον χριστιανικό μυστικισμό, του οποίου τις ρίζες βρίσκουμε βαθιά στο πνεύμα τών αββάδων τής ερήμου και καταγράφεται στο Γεροντικόν, στοιχεία δε αυτού προβάλλονται στα συναξάρια τών αγίων, που κυκλοφορούν άφθονα και σε ταπεινές εκδόσεις. Ο ησυχασμός ως πρόταση ζωής επιβιώνει στις μέρες μας και βεβαίως εξακολουθεί και εμπνέει, για τούτο και πολλοί κοσμικοί συνάνθρωποί μας με υπαρξιακές, θα έλεγα, αναζητήσεις έλκονται από τη ζωή και τον λόγο ασκητών, χαρισματικών γερόντων ή και απλών μοναχών, και συρρέουν στα μοναστήρια, για να βιώσουν, έστω και για λίγες ώρες, μια πνευματικότητα, η οποία θα τους επιτρέψει να ελέγξουν ή και να αντέξουν την βιοτή, να την κάνουν ασφαλέστερη για τους ίδιους.

Το βιβλίο ανοίγει με το ποίημα που το τιτλοφόρησε και μαρτυρεί ότι ο συγγραφέας δεν μεταποιεί, αλλά επενδύει στον λόγο, από εκεί γυρεύει να φτάσει στον Λόγο: «Όσο αγαπώ τον Θεό, / τόσο τον γνωρίζω / κι όσο τον γνωρίζω, / τόσο αγαπώ τα πλάσματά Του, / είπε ο ηγούμενος στον μοναχό / και του ζήτησε / να το επαναλάβει. / Όσο γνωρίζω τα πλάσματα του Θεού, / τόσο τα αγαπώ / κι όσο τα αγαπώ, / τόσο γνωρίζω τον Θεό, / απάντησε ο μοναχός. / Ο ηγούμενος χαμογέλασε…».

Ο Κακατσάκης κάνει ποίηση, ησυχάζει λοιπόν, χωρίς να εφησυχάζει. Συλλαμβάνει με τον νου και τις αισθήσεις τον κόσμο και αποδέχεται την σύνθεσή του. Η ζωή και οι ανάγκες της μας οδηγούν στη σύνθεση των αντιθέτων και αυτή είναι η βάση τής αρμονίας. Ορίστε τα περιστέρια, τα αγαπημένα τής Αστάρτης πουλιά, δηλαδή της Αφροδίτης, τα στρουθιά τής ειρήνης και του έρωτα: «Συνυπάρχουν στην ίδια αυλή / οι μοναχοί με τα περιστέρια / και τελούν, / από κοινού και με ευλάβεια, / τις ιερές ακολουθίες. / Αντανακλώντας στα φτερά των / όλα τα χρώματα εκείνα, / απορροφώντας όλα τα χρώματα / στα ράσα των εκείνοι. // Λευκό ονειρεύεται τα βράδια / το ράσο του ο μοναχός».

Όλα έχουν λόγο στη ζωή, ο Θεός ξέρει, και αυτά «Τα σπουργίτια του μοναστηριού». Είναι οι ατσέλεγες της κρητικής διαλέκτου, που μπορεί μεν ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης ορθώς να ετυμολογεί από το βενετσιάνικο celega, zelega (Κρητολογικά Μελετήματα, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2001), όμως ο Μανώλης Ι. Πιτυκάκης (Το Γλωσσικό Ιδίωμα της Ανατολικής Κρήτης, Έκδοση Πολιτιστικής και Λαογραφικής Εταιρείας, Νεάπολις Κρήτης 1983), παραπέμποντας στον Άνθιμο Γαζή, που στο λήμμα “στρουθός” σημειώνει ότι «και οι στρουθοί εισίν οχευτικοί», παρετυμολογεί από το “ασελγής”, εξάπτοντας τη λογική μας. Με αυτά κατά νου διαβάζω το ποίημα: «Όλα τα γύρω σπουργίτια, / τις χειμωνιάτικες μέρες, / στα παράθυρα του μοναστηριού. / Εκεί διστακτικά / στο να χτυπήσουν / ή να μη χτυπήσουν τα τζάμια, / και τα σπουργίτια-πρόσφυγες / που έχουν καταφτάσει από τα πέριξ. // Κάνουν στην άκρη τα γειτονάκια / να πάρουν πρώτα συσσίτιο / τα ξενάκια. / Φτάνουν και περισσεύουν / τα ψίχουλα που αφήνουν / στα περβάζια οι μοναχοί, / σκέφτονται. // Μεγάλη υπόθεση να είσαι σπουργίτι».

Με την ποίησή του ο Κακατσάκης επικαιροποιεί και ανανεώνει την κρητική περί ζωής αντίληψη, την οποία ιδανικά περιέγραψε, ίσως και όρισε, ο Καζαντζάκης. Με ένα ποίημα δίνει τη δική του αναφορά, μια «Αναφορά στον Νίκο Καζαντζάκη», μνημονεύοντας στις σημειώσεις του τον μακαριστό μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίο Γαλανάκη, ο οποίος σε ομιλία του «είχε παρομοιάσει τον Καζαντζάκη με ένα πουλί πάνω από την άβυσσο, που μπορεί να επιστρέφει από την κόλαση στον παράδεισο»: «Πέθαινες κάθε μέρα, γεννιόσουν κάθε μέρα, / αρνιόσουν ό,τι είχες κάθε μέρα. / Δε ζύγιζες, δε μετρούσες, δε βολευόσουν, / ακολουθούσες το δικό σου χτυποκάρδι. / Κοίταζες τον φόβο κατάματα / κι αυτός φοβόταν κι έφευγε. / Παρατηρούσες τον κόσμο με κρητική ματιά / και παράγγελνες ν’ αγαπά ο άνθρωπος την ευθύνη. / Χρέος του καθενός να σώσει τη γης, / δικό του το φταίξιμο, αν δεν τη σώσει, έλεγες. // Παραπέρα, / παρακαλούσες τον Χριστό να κάμει / τις κάμπιες της καρδιάς πεταλούδες, / ενώ έλεγες ότι Θεός δεν υπάρχει, / αφού υπάρχουν παιδιά που πεινούν / και ζητούσες από την αμυγδαλιά / να σου μιλά για τον Θεό / για να τη βλέπεις ν’ ανθίζει. // Ένθεος άθεος και άθεος ένθεος / ο Αετός της αβύσσου».

* οδοντίατρος – συγγραφέας

Χανιώτικα νέα (Δευτέρα, 24. 5.2021) 

 

ΕΥΘΥΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΗ

 ΤΑ ΚΡΗΤΙΚΑ ΤΑ ΧΩΜΑΤΑ

Γράφει ο Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης

Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει για τους βετεράνους της Μάχης της Κρήτης!

Κυρίως για τους συμμάχους που κάθε χρόνο και όσο τους επέτρεπαν τα χρόνια στις πλάτες έρχονταν στο νησί μας για να τιμήσουν τους πεσόντες συμπολεμιστές τους!

Ογδόντα χρόνια έχουν περάσει από εκείνο τον Μάη και πλέον ελάχιστοι από αυτούς βρίσκονται εν ζωή αλλά και πάλι, αυτοί οι ελάχιστοι προσπαθούν να παρίστανται είτε στη Κρήτη είτε σε εκδηλώσεις που διοργανώνονται στα μέρη τους, όπως στην Αυστραλία!

Για πάρα πολλούς από αυτούς, η συμμετοχή τους τότε στην πολυθρύλητη Μάχη της Κρήτης αποτελεί το ύψιστο παράσημο της ζωής τους! Αποτελεί την πιο σημαντική εμπειρία που αποκόμισαν σε όλο το βίο τους, κάτι το οποίο έχουν μεταδώσει και στους απογόνους τους!

Μάλιστα στις χώρες τους έχουν συσταθεί και σύλλογοι από απογόνους τους που είναι ιδιαίτερα ενεργοί διαφυλάσσοντας κυρίως στη μνήμη τους τα ιστορικά γεγονότα αλλά και την ενεργό συμμετοχή σε αυτά των προγόνων τους!

Από την άλλη, και για πολλούς διαφορετικούς λόγους εμείς εδώ, έχω την αίσθηση ότι δεν έχουμε την ίδια αντίληψη για τους δικούς μας… βετεράνους!

Όλους εκείνους που και πολέμησαν και σκοτώθηκαν, και αντιστάθηκαν, και εκτελέστηκαν και αιχμαλωτίστηκαν και επέζησαν!

Άραγε τι τιμές να τους πρέπουν; Ισως και να μην τις χρειάζονται! Ωστόσο αυτό που τους οφείλουμε, δεν παύει να το κουβαλούμε ως ένα χρέος ανεξόφλητο!

Όπως χρέος μας είναι και να ξέρουμε την ιστορία τους, τη δική μας ιστορία

Χανιώτικα νέα (Τετάρτη, 26.5.2021) 

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΩΡΑΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙ

Στο Μεγάλο της Νέας Χώρας, της μεγάλης γειτονιάς που απλώνεται δίπλα στη θάλασσα, στη βορειοδυτική πλευρά των Χανίων, πανηγύρι. Στο πανηγύρι των “Καπετάνιων” Αγίων της, όπως αποκαλεί τον Άγιο Κωνσταντίνο και τη μητέρα του την Αγία Ελένη ο ιερατικός προϊστάμενος της τοπικής ενορίας παπά Αντώνης Σαπουνάκης. Εδώ με το ξεφανέρωμα της λειτουργίας, την περασμένη Παρασκευή, 21 Μαΐου στη Χάρη τους, όπως κάνω σχεδόν κάθε χρόνο, απ’ τα τέλη της δεκαετίας του 1980, όταν δέθηκα με τούτη τη γειτονιά υπηρετώντας για 13 χρόνια στα σχολεία της τη Δασκαλοσύνη. Μεταξύ οικείων προσώπων που δεν δυσκολεύομαι να βλέπω το χαμόγελό τους κάτω απ’ τις μάσκες που φορούν “διά τον φόβον” του κορωνοϊού.

«Κύριε, κύριε, επίβλεψον εξ ουρανού και ίδε και επίσκεψε την άμπελον ταύτην», εύχεται απ’ την Ωραία Πύλη ο μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός κι αμέσως μετά ο επίσκοπος Ευμενείας κ. Ειρηναίος και συν-ιερουργούν μαζί με πολλούς άλλους ιερείς. «Η άμπελος ταύτη»… Η “αλίβρεκτος” τούτη συνοικία… Η γειτονιά της Αμμούτσας, των ψαράδων και των μικροκαταστηματαρχών… Η γειτονιά των απλών ανθρώπων μα και των πολλών και σπουδαίων πνευματικών δημιουργών. Η γειτονιά του Νικολάου Τωμαδάκη, του Μιχάλη Γρηγοράκη, της Δέσποινας Μαριανάκη – Κουτζόγλου και της Βικτωρίας Θεοδώρου, αιωνία η μνήμη τους. Η γειτονιά του Δημήτρη Κακαβελάκη, του Βασίλη Χαρωνίτη, του Σταμάτη Αποστολάκη, της Ελισάβετ Κωνσταντουδάκη, του Γιώργου Πιτσιτάκη και άλλων, χρόνια πολλά σε όλους των. Και βέβαια η γειτονιά του κορυφαίου, κατά τη γνώμη μου, δασκάλου του τόπου μας, του Βασίλη του Ιγγλεζάκη.

Τα εκατό τα έκλεισα, στα εκατό δέκα όταν φτάσω,/ τότες θα κάτσω να σκεφτώ αν πρέπει να γεράσω… Η μαντινάδα που σκέφτηκα, παραλλάζοντας μια γνωστή, πριν από δυο μήνες περίπου, όταν έμαθα ότι ο φίλος μου ο Γέρω – Δάσκαλος, όπως λέω χρόνια τώρα τον Βασίλη Ιγγλεζάκη, γιόρταζε τα γενέθλια των εκατό χρόνων του, μαζί με τις κόρες του, τους γαμπρούς του, τα εγγόνια και δισέγγονά του. Για λογαριασμό του. Η ίδια μαντινάδα στο νου μου και με το που τον είδα “ορθοστατούντα” στο πρώτο στασίδι, όπως πάντα, της εκκλησίας των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, την ημέρα της Χάρης των. Πάλι για λογαριασμό του. Όπως, βέβαια, μαζί με τα μύρια όσα, και η ανεπανάληπτη τιμητική εκδήλωση που έγινε γι’ αυτόν, στις 29 Ιανουαρίου (παραμονή των Τριών Ιεραρχών) 2020… Να τα εκατοπενηνταρίσεις, Γέρω – Δάσκαλε, η ευχή που βγήκε από μέσα μου, έτσι όπως τον έβλεπα ν’ ακολουθεί “ορθοβαδίζων”, τη λιτάνευση της εικόνας των Αγίων πέριξ του ναού.

«Του Σταυρού Σου τον τύπον εν ουρανώ θεασάμενος»… Στις κορφές των φοινίκων που διαφεντεύουν την αυλή των Αγίων, των Καπετάνιων Αγίων της Νέας Χώρας, οι ψαλμωδίες των ψαλτάδων, στη λιτάνευση της Εικόνας των. Από εκεί έστειλαν το μήνυμα του φετινού εορτασμού, στους δρόμους της γειτονιάς που νοσταλγούν τις προ κορωνοϊού λιτανείες… Και του χρόνου δίχως, όλα τα δίχως που μας φόρτωσε ο κορωνοϊός…

ΚΟΡΩΝΟΪΚΑ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ 

«Η καραντίνα τέλειωσε, ανοίξανε οι δρόμοι/ να παντρευτούμε μάτια μου και μην αλλάξεις γνώμη», μας λέει στο πρώτο μέρος της σημερινής ρίμας, που μου έστειλε, μέσω κινητού, όπως πάντα, η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Για να συνεχίσει… ακάθεκτη: «Σε λίγους φίλους εκλεκτούς, προσκλήσεις θα σταλούνε/ άτομα θα ‘ναι εκατό και μάσκα θα φορούνε.// Στου Ησαΐα τον χορό, μη μας πετούνε ρύζι/ το σκόρδο πιο κατάλληλο, κάθε ιό ξορκίζει». Τα σχόλια δικά σας.

Πέτρα την πέτρα χτίζεται το φρούριο της ανοσίας, καθώς συνεχίζονται οι εμβολιασμοί, όπως συνεχίζονται τέλος πάντων. Πάντως η εμπιστοσύνη των πολιτών για το σκεύασμα της Astrazeneca έχει μειωθεί σημαντικά και στα Χανιά και σ’ όλη την Κρήτη, μετά τα περιστατικά θρομβώσεων.

«Έξοδος από το χαράκωμα για ρίψη σακούλας/ Όλα συμβαίνουν μακριά/ Ακόμα κι η εγγύτητα// Διπλή κι η απόσταση/ μες στον καθρέφτη./ Κι ανάμεσα στα μάγουλα/ η τάφρος του νιπτήρα.// Ό,τι συμβαίνει εδώ, πεθαίνει στα μπαλκόνια./ Συμβαίνει μέσα στο πικάπ/ Συμβαίνει στις καρέκλες.// Μόνο το πάρκο πίσω απ’ τη στροφή/ θυμίζει την αλήθεια:/ πάντοτε εκεί, απρόσβατο και μαύρο». Το ποίημα “Προσωπογραφία με κλειστά μάτια” του Αλέξιου Μάινα από την ποιητική του συλλογή “Ανοσία της αγέλης” (Πηγή: www.andro.gr)

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 25.5.2021) 

https://www.haniotika-nea.gr/sto-megalo-tis-neas-choras-panigyri/

ΔΙΑΦΟΡΑ

"Ο ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ" ΤΟΥ Λ. Δ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ

Δώρο ακριβό το βιβλίο "Ο ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΡΙΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ - ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ" , που μου έστειλε, με τα ΕΛ. ΤΑ,  από την Αλίαρτο Βοιωτίας, όπου κατοικοεδρεύει ο Γεραπετρίτης οδοντίατρος και ξεχωριστός συγγραφέας Λουκάς Δημητρίου Παπαδάκης. Για έναν ιδιαίτερα επιμελημένο, διανθισμένο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό,  τόμο, 850 πυκνογραμμένων σελίδων, πρόκειται! ΄Για τη ζωή και το έργο του και Αρχιεπισκόπου Αθηνών, Οικουμενικού Πατριάρχη, και εν τέλει Πατριάρχη Αλεξανδρείας ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑΚΗ , ο λόγος. Μυθιστόρημα η ζωή του... 

Από καρδιάς οι ευχαριστίες μου, Λουκά! Και βέβαια θα τα ξαναπούμε, Θεού θέλοντος, από τις ΣΤΑΣΕΙΣ... 

 

ΠΟΙΗΣΗ

ΑΘΑΝΑΣΙΑ (1941)

Αντί για ψωμί τις μέρες αυτές

δειπνούν τη λεβεντιά.

Πίνουν το κρασί της δόξας.

Έτσι χορτάτους τους βρίσκει ο θάνατος.

Η Κρήτη φορεί το μαύρο τσεμπέρι της

και ψέλνει το «Χριστός Ανέστη».

Ο θάνατος αυτός ονομάζεται

Αθανασία.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ 

(Από την ποιητική συλλογή ΚΑΖΟΒΑΡ, Γ' έκδοση, Εκδ. ¨Πυξίδα της Πόλης", Χανιά 2014) 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στα 80 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης. Σε ενεστώτα χρόνο τα ρήματα του ποιήματος... 

https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/10219547140925319

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

 ΙΩΑΝΝΑ ΚΡΑΟΥΝΑΚΗ 
ΔΙΗΓΗΣΕΙΣ ΖΩΗΣ ΕΝΟΣ ΕΝΑΛΙΟΥ ΑΜΦΟΡΕΑ 

Καλοἰ μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο! 

Διηγήσεις ενός ενάλιου αμφορέα.. Διηγήσεις ζωής… Διηγήσεις που ξεκινούν πριν από 2.500 χρόνια και φτάνουν μέχρι σήμερα… Για ένα ξεχωριστό εκπαιδευτικό πρόγραμμα της Εφορείας Ενάλιων Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, το κείμενο του οποίου έχει γράψει η αρχαιολόγος Ιωάννα Κραουνάκη, ο λόγος. Αποσπάσματα απ’ αυτό το ομορφογραμμένο κείμενο, διανθισμένο με φωτογραφικό υλικό επίσης απ’ το πρόγραμμα (Αθήνα, 2008) φιλοξενούμε στον σημερινό Παιδότοπο. Για μια παραμυθένια και συναρπαστική περιπέτεια πρόκειται. Εχει τον τρόπο της η Ιωάννα, μιλώντας… σαν αμφορέας, να μας κάνει να την παρακολουθούμε. Οπως έχει τον δικό του τρόπο ο αδελφός της ο Σταμάτης να μας καθηλώνει με τη μουσική του. Το είχα διαπιστώσει και πριν από δύο χρόνια, όταν η Ιωάννα μου είχε στείλει μια άλλη ανάλογη δουλειά της σε ηλεκτρονική μορφή και συγκεκριμένα “Το μαρμαράκι της Αθανασίας” που αναφέρεται στην Ελγίνεια λεηλασία των Γλυπτών του Παρθενώνα και στον αγώνα της Μελίνας για τον επαναπατρισμό τους. (Παιδότοπος, Σάββατο 29.4.2017). Χαίρομαι πολύ, Ιωάννα, που ο “Αμφορέας” σου κυκλοφορεί ως εκπαιδευτικό πρόγραμμα κι εύχομαι από καρδιάς και οι άλλες δουλειές σου να έχουν ανάλογη τύχη…

 

Σας χαιρετώ με αγάπη όλους

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Δάσκαλος

[…] Γεννήθηκα τον 5ο αιώνα π.Χ. στην αρχαία Μένδη, στα παράλια της Χαλκιδικής. Όνομα κανείς δεν μου έδωσε, γιατί με κανέναν δεν απόκτησα ιδιαίτερη συναισθηματική σχέση. Πλάσθηκα από τη γόνιμη αυτή γη και από νερό από τα χέρια ενός έμπειρου αγγειοπλάστη. Πρώτα πλάσθηκε το σώμα μου, μετά στηρίχθηκε επάνω ο λαιμός και τέλος στους ώμους μου προσαρμόστηκαν οι λαβές και η οξυπύθμενη απόληξή μου, που αποτελεί την μη στέρεη βάση μου. Στέγνωσα από την θαλασσινή αύρα και ψήθηκα στον κεραμικό κλίβανο σε υψηλές θερμοκρασίες. Η φωτιά που τύλιξε την πήλινη μορφή μου σταθεροποίησε το σώμα μου μετατρέποντας την άργιλο σε κεραμική.

Από τα πρώτα κιόλας χρόνια της ζωής μου ταξίδεψα από τον τόπο μου σε όλα τα μέρη της Ανατολικής Μεσογείου κουβαλώντας στο κορμί μου τον οίνο τον αρχαίο της πατρίδας μου, αλλά κι άλλων πατρίδων. Έτσι όπως πότιζε το κρασί το πήλινο σώμα μου, είχα την αίσθηση πως ήμουν μονίμως μεθυσμένος. Την εικόνα ενός μεθυσμένου αμφορέα μπορείτε να την φανταστείτε. Ευτυχώς που ήμασταν δεμένοι ο ένας  δίπλα στον άλλο και ακινητοποιημένοι, αλλιώς θα έκανα με την οξυπύθμενη απόληξη μου πιρουέτες στην κουπαστή. Ήμασταν τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλο σε σειρές σαν στρατιωτάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα. Η πρώτη σειρά ήταν δεμένη και οι οξυπύθμενες απολήξεις στερεωνόντουσαν με φύλλα, ξύλα και κλαδιά. Από πάνω ακολουθούσαν οι άλλες σειρές […] σελ. 8.

 

*** * ***

Έτσι όπως συνέχιζα τη διήγησή μου για τα πλοία όλων των εποχών, που όργωσαν την Μεσόγειο φορτωμένα υλικά αγαθά, όνειρα κι ελπίδες, είδαμε τον ουρανό να σκοτεινιάζει σιγά -σιγά κι ακούσαμε τις πρώτες σταγόνες της βροχής να χτυπάνε ρυθμικά το κατάστρωμα σαν τύμπανα αφρικάνικα.

Όπως δυνάμωνε ο ήχος της βροχής, αρχίζαμε να κλυδωνιζόμαστε σαν καρυδότσουφλα. Τα κύματα θεριεύανε και πέφτανε ορμητικά πάνω στο πλοίο μας. Το πλήρωμα έτρεχε πανικόβλητο να κατεβάσει τα πανιά, να μην το ξεσχίσει η καταιγίδα που πλησίαζε απρόσκλητη. Δεν πρόλαβαν όμως γιατί ένας κεραυνός έσπασε τα κατάρτια στα δυο και τσάκισε τα πανιά, που ο άνεμος τα κουρέλιαζε με την ορμή του.

Ήταν η στιγμή που μέσα από τα φινιστρίνια αντικρίσαμε τον θεό της θάλασσας, τον Ποσειδώνα, να αναδύεται από την φουρτουνιασμένη θάλασσα με την τρίαινα του, άγριος και επιθετικός, λουσμένος από το φως της αστραπής που μόλις φώτιζε τον ορίζοντα.

Όπως βυθιζόταν η πρύμνη, η τάξη μας ταρασσόταν. Άρχισε ο ένας αμφορέας να γέρνει πάνω στον άλλο. Μερικά πώματα εκσφενδονίζονταν. Το κόκκινο κρασί χυνόταν σαν το αίμα στο θαλασσινό νερό και το λάδι άφηνε ανεξίτηλες κηλίδες. […] σελ. 14.

 

*** * ***

Κάποια μέρα του 20ου αιώνα μ.Χ., 2.500 χιλιάδες χρόνια σχεδόν μετά το ναυάγιό μας, είδαμε κάτι περίεργα όντα να κατεβαίνουν στο βυθό μας.

Φορούσαν στολές μαύρες, χρωματιστά βατραχοπέδιλα, κάτι ζώνες με βάρη στη μέση, μαχαίρι δεμένο στη γάμπα, χρωματιστό τζάκετ (τον ρυθμιστή πλευστότητας), που πάνω του ήταν συνδεδεμένα ένα σωρό λαστιχένια καλώδια, άλλα κατέληγαν στον αναπνευστήρα, άλλα σε πυξίδα, άλλα σε ηλεκτρονικό κομπιούτερ, άλλα σε μια μεταλλική μπουκάλα που κουβαλούσαν στην πλάτη τους. Από το στόμα τους έβγαιναν χιλιάδες φυσαλίδες, που όπως ανέβαιναν προς την επιφάνεια μεγάλωναν.

Τέτοια όντα δεν είχαμε ξαναδεί στην απειρόχρονη ζωή μας. Από την μυρωδιά τους όμως καταλάβαμε πως ήταν άνθρωποι γήινοι και όχι εξωγήινοι. Στις στολές τους πάνω αναγραφόταν «Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων». Ήταν οι αρχαιολόγοι, οι σωτήρες μας.

Όπως τους έβλεπα τους σύγχρονους αυτούς δύτες, θυμόμουν εκείνους που ερχόντουσαν πριν δυο αιώνες με τα σκάφανδρα που συνδέονταν για να παίρνουν αέρα με μια σωλήνα με την επιφάνεια.

Η αυτόνομη αναπνευστική συσκευή των Κουστώ και Γκανιάν υπήρξε μεγάλη καινοτομία στην κατάδυση και χάρισε ευκινησία στον δύτη. […] σελ. 19.

 

Στη στεριά με παρέλαβαν οι συντηρήτριες. Μ’ άφησαν να μουλιάσω για να αφαλατωθώ. Μετά άρχισαν να χτυπούν με ξύλινα σφυράκια απαλά το πήλινο σώμα μου για να φύγουν τα πρώτα πακτώματα, οι θαλάσσιες επικαλύψεις, που είχαν δημιουργηθεί μετά από τόσους αιώνες παραμονής στο βυθό. Δεν πόναγα αλλά αντίθετα ανακουφιζόμουν, αφού άρχιζε σιγά- σιγά να αποκαλύπτεται η επιδερμίδα μου και να αναπνέει. Απομακρύνονταν τα νεκρά κύτταρα, για να φανεί η λεία μου επιδερμίδα. Ήταν κάτι σαν Peeling. Όταν έβγαλαν τα νυστέρια τρόμαξα. Παρόλα αυτά η επέμβαση ήταν ανώδυνη.

Η επόμενη κίνηση ήταν η αποστολή μου στα εργαστήρια συντήρησης της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων στους πρόποδες της Ακρόπολης. Τη στιγμή που με έβγαζαν από το φορτηγό πρόλαβα να αντικρίσω τον Ιερό Βρόχο. Δάκρυα έλουσαν πάλι το ανατριχιασμένο από τη συγκίνηση πήλινο κορμί μου.

Μπαίνοντας στο κτίριο της συντήρησης με έστησαν σε μια σιδερένια βάση και με τον καιρό δέχτηκα και το δεύτερο μέρος των εργασιών συντήρησής μου. Οι εργασίες καθαρισμού συνεχίστηκαν και σιγά - σιγά άρχισαν να αποκαλύπτονται εκτός από την λεία μας επιδερμίδα, σφραγίσματα στις λαβές μας ή στους ώμους μας, που δήλωναν τους ιδιοκτήτες, την προέλευση, το περιεχόμενο η ακόμη και την εποχή κυκλοφορία μας. Αυτά γίνονταν πριν το ψήσιμο μας. Εκτός από τα σφραγίσματα αυτά αποκαλύπτονταν σε μεταγενέστερους αμφορείς, ρωμαϊκών κυρίως χρόνων, εγχαράξεις που χαράσσονταν μετά το ψήσιμο ή σπανιότερα γραπτές επιγραφές από μαύρο μελάνι, που η διατήρησή τους ήταν δύσκολη.

Εκτός από εμένα που ήμουν ακέραιος υπήρχαν κι άλλοι συγκάτοικοι που ήταν κομμάτια και θρύψαλα. Αυτούς τους άπλωναν πάνω σε πάγκους και προσπαθούσαν να τους συγκολλήσουν σαν παζλ. […] σελ. 23

 

Εγώ που ήμουν φιλομαθής και περίεργος έμαθα και πολλά άλλα πράγματα για την υποβρύχια αρχαιολογία.

Δεν είναι μόνο τα πλοία που ναυάγησαν στους αιώνες, αλλά και οικισμοί ολόκληροι που κατακλύσθηκαν από τα νερά της θάλασσας, όταν ανέβηκε σταδιακά η στάθμη της.

Ευρήματα από τέτοιες βυθισμένες πολιτείες μας συντροφεύουν στις αποθήκες και στα εργαστήρια της Εφορείας Εναλίων που τείνει να γίνει η μόνιμή μας κατοικία, αν και ελπίζουμε πάντα σε καλύτερη τύχη, όπως την έκθεσή μας σε κάποιο Μουσείο, για να μπορούν οι περαστικοί να θαυμάζουν τα κάλλη μας.

 Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 22.5.2021) 

 

 

 

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΧΙΤΛΕΡ ΝΑ ΜΗΝ ΤΟ ΚΑΥΧΗΘΕΙΣ... 

[…] Θυμάμαι τα πριν τη Μάχη, τους βομβαρδισμούς στη Σούδα, όπως θυμάμαι και την πτώση των αλεξιπτωτιστών. Μάλιστα όταν έπεφταν οι αλεξιπτωτιστές εγώ βρισκόμουν κάτω από μια αχλαδιά. Τα αεροπλάνα πετούσαν πολύ χαμηλά φαινόντουσαν και οι πιλότοι. Ύστερα είδα αλεξιπτωτιστές να πέφτουν προς την περιοχή της Αγιάς. Πρέπει να σημειωθεί ότι υπήρχε ένα στρατόπεδο Ιταλών αιχμαλώτων μεταξύ Σκινέ και Χλιαρού. Οι Γερμανοί έριχναν βόμβες περιμετρικά της περιοχής του στρατοπέδου, πιθανόν για να δραπετεύσουν οι Ιταλοί και να τους συνδράμουν. Δεν γνωρίζω αν ο σκοπός επετεύχθη, πάντως από τις βόμβες τραυματίστηκαν αρκετοί Ιταλοί στρατιώτες, τους οποίους περιέθαλψε ο πρακτικός γιατρός Καραπατάκης, όπως έμαθα εκ των υστέρων. Κάποιες από τις βόμβες έπεσαν και μέσα στο χωριό. Πιο πέρα από την αχλαδιά που βρισκόμουν εγώ υπήρχαν κάποιοι χωριανοί οι οποίοι ασχολούνταν με αγροτικές δουλειές. Μου εξήγησαν τα σχετικά με την πτώση των αλεξιπτωτιστών και έφυγαν. Εγώ παρέμεινα εκεί μόνος μου, λίγο ακόμα. Περί το μεσημέρι, όταν εκόπασε η από αέρος έφοδος, επέστρεψα στο σπίτι μας. Στον δρόμο είδα κάποιον χωριανό, τον Αλκιβιάδη Μαραγκουδάκη, να κρατά ένα όπλο και να κατευθύνεται με γοργό βήμα εκεί που είχαν πέσει τα αλεξίπτωτα [….] Αφήγηση: Βουράκης Ελευθέριος του Γεωργίου, έτος γενν. 1920, τόπος Σκινές. (Από το βιβλίο “Η μνήμη και η στάχτη VII” της Πηνελόπης Ι. Ντουντουλάκη, έκδοση Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χανίων, Χανιά Μάιος 2010).

28 Μαΐου 1943. Στο χωριό της μάνας μου βαθιά στα βουνά, είχαν προχθές μνημόσυνο για τους σκοτωμένους. Κι η μάνα μου με σήκωσ’ απ’ τη νύχτα και περπατήσαμε τρεις ώρες δρόμο στα φαράγγια για να βρεθούμε στη λειτουργία. Φτάσαμε λίγο πριν τελειώσει. Εκείνη την ώρα η εκκλησιά ήταν γεμάτη κόσμο, ακατάστατη κι όλο φωνές. Ένας παππούς γκρίνιαζε στο εγγόνι του και μάσαγε αντίδωρο νωθρά: «Φα’ το μωρέ γρήγορα να σου δώσει κι άλλο ο παπάς, μπουνταλά». Από το πίσω μέρος ακούστηκε ένας αναστεναγμός και μια φωνή: «Τον ανθό ανθό μαζώνει ο κερατάς ο Χάρος». Κείνη τη στιγμή γονάτιζε κι ο παπάς μπρος στην Αγια Τράπεζα. Έπεσε άτσαλα, αδέξια, κι έσκυψε πολύ σα να ‘γερνε σε οργωμένη γη για να φυτέψει δέντρο. Όπως ήταν εκεί σκυμμένος και ψέλλιζε μιαν ευχή, του φώναξε ένας γενειασμένος, όλο αγριάδα και τρέλα στα μάτια: «ρίξε, παπά και κανέν’ ανάθεμα για τους σκυλογερμανούς». Ο παπάς τον αγριοκοίταξε, μα ύστερα αποκρίθηκε εκεί γονατιστός ακόμη: «Ανάθεμα το κακό που τρυπώνει μες στον άνθρωπο και τονε κάνει σκορπιό και λύκο». Από το αφήγημα “Τα χρόνια του Χάλκινου ουρανού” (εκδ. Σ.Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ, Αθήνα 1993) του Κίμωνα Φαραντάκη.

«Χίτλερ, να μην το καυχηθείς πως πάτησες την Κρήτη,/ ξαρμάτωτη την ηύρηκες κι ελείπαν τα παιδιά της,/ στα ξένα πολεμούσανε πάνω στην Αλβανία,/ μα πάλι πολεμήσανε». Από το βιβλίο “Ριζίτικα, τα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης” (Χανιά 2010) του δασκάλου – λαογράφου Σταμ. Α. Αποστολάκη.

Μάης 1941, Μάης 2021… Μια μαρτυρία, ένα κεφάλαιο από αφήγημα κι ένα ριζίτικο (το πιο γνωστό απ’ τα σχετικά) συνθέτουν το σημερινό αφιέρωμα της στήλης για την 80η Επέτειο της Μάχης της Κρήτης. Σαν χθες… Σαν σήμερα…

ΚΟΡΩΝΟΪΚΑ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

«Να κάνουμε εμβόλια όσο γοργά μπορούμε/ απ’ τον δυνάστη Κοβητά να ελευθερωθούμε». Ξεκάθαρος και χωρίς κανένα αστερίσκο ο φίλος ιερωμένος στην παραπάνω μαντινάδα που μου υπαγόρευσε, μαζί με άλλη μια, από το τηλέφωνο. «Τις μάσκες να πετάξουμε και να χαιρετηθούμε/ μ’ αγαπημένα πρόσωπα, γλυκά ν’ αγκαλιαστούμε», μας λέει στη δεύτερη. Αν δεν… δεν!

“Υπό έλεγχο η πανδημία”… Και βέβαια συμφωνώ με τον πρωτοσέλιδο τίτλο των “Χανιώτικων νέων” (Τρίτη 18 Μαΐου), κύριε διευθυντά. Κανένας εφησυχασμός, ωστόσο, δεν δικαιολογείται. Ο πόλεμος εναντίον του επάρατου εχθρού δεν έχει ακόμα λήξει. Μέχρι τελικής πτώσεώς του. Δεδομένη εάν και εφόσον…

Και βέβαια θα πρέπει να επανέλθει και η στήλη στην… κανονικότητα. Όπερ μεθερμηνευόμενον σημαίνει ότι… “πάπαλα” τα “Κορωνοϊκά στα πεταχτά”. Για να δούμε…

«Θα πενθώ πάντα, μ’ ακούς; για σένα που κόλλησες/ μόνος, στον Παράδεισο, να μην κολλήσω εγώ,/ θα γυρίσει αλλού τα μικρόβια/ της παλάμης, η Μοίρα, σαν μεταδοτικά/ Μια στιγμή θα συγκατατεθεί ο Καιρός/ Πώς αλλιώς, αφού αρρωσταίνουν οι άνθρωποι./ Θα παραστήσει ο Κορωνοϊός τα σωθικά μας/ Και θα χτυπήσει τον κόσμο η πανδημία/ Με το δριμύ του μαύρου θανάτου». Έτσι μας λέει ο Σπύρος Κυριάκης (hhtp:\\provocateur.gr) θα έγραφε το ποίημα “Μονόγραμμα”, αν ζούσε επί κορωνοϊού ο Οδυσσέας Ελύτης.

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 21.5.2021) 

https://www.haniotika-nea.gr/chitler-na-min-to-kaychitheis/

ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ Β

ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ: 

ΜΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΚΙ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ

Μια Διαδικτυακή Συνάντησης του Ποιητή των ΧΕΛΙΔΟΝΙΩΝ με τους μαθητές της Α2 τάξης του ΓΕΛ Σούδας, αύριο Παρασκευή 21 Μαϊου, ώρα 1230 μ. μ. κι ένα ακόμα ποίημα εμπνευσμένο από ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ της δασκάλας ποιήτριας Ελισάβετ Διαμαντάκη - Κωνσταντουδάκη... 

ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΟΥΔΑΣ

Την Παρασκευή 21 Μαϊου στις 12.30 μ. οι μαθητές του τμήματος Α2 του ΓΕΛ  συνομιλήσουν διαδικτυακά με τον δάσκαλο - λογοτέχνη Βαγγέλη Κακατσάκη για την ποιητική του συλλογή "Τα χελιδόνια του μοναχού". ΟΙ μαθητές θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν για τον ρόλο της ποίησης την εποχή της πανδημίας. Υπεύθυνη καθηγήτρια είναι η φιλόλογος Παρασκευή Μαχαίρα 

(Από το ΓΕΛ Σούδας) 

ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΠΟΙΜΑ ΤΗΣ Ε. ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΗ ΓΙΑ "ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ"

"Έτσι απλά, αθόρυβα, να καμαρώνω ανέγνοια \ γαληνεμένη, εκστατική, βουβή, συνεπαρμένη"...   Ελισάβετ Διαμαντάκη - Κωνσταντουδάκη... 

Μετά το "Άσε τον κόσμο" ένα ακόμη ποίημα της δασκάλας - ποιήτριας Ελισάβετ Διαμαντάκη - Κωνσταντουδάκη, "Αντίδωρο ο τίτλος του", εμπνευσμένο από την ποιητική μου συλλογή "Τα χελιδόνια του μοναχού" (Β' Έκδοση, "Κοινωφελές Ίδρυμα Αγία Σοφία"και "Πυξίδα της Πόλης"). Στα αγαπημένα μας "Χανιώτικα Νέα"  (9 Μαϊου 2021)  επίσης  η δημοσίευση του. Υπόχρεος στη διαχρονική αγάπη σου, καλή μου Βέτα! Και πάλι και πολλάκις ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! 

ΑΝΤΙΔΩΡΟ 

Δε θα ‘ρθω φέτος Άνοιξη, να σε ζητώ στη φύση

γιατί κοντά μου βρίσκεσαι, αμόλυντη, παρθένα,
και μ’ αναγάλλια σε κρατώ σφιχτά στα δυο μου χέρια!
Τ’ ομορφοκέντητο μαντύ με τ’ άγιο μοναστήρι
και τα οχτώ γοργόφτερα σπαθάτα χελιδόνια,
αφού τ’ αποκαμάρωσα, την “πόρτα” αγάλι ανοίγω
κι όλα του κόσμου τα μικρά κι ασήμαντα έξω αφήνω
για να χαρώ την ομορφιά του μυστικού κορμιού σου!

Έτσι απλά, αθόρυβα, να καμαρώνω ανέγνοια
γαληνεμένη, εκστατική, βουβή, συνεπαρμένη,
μέσα στις μύριες ευωδιές του κήπου της ψυχής σου
και μπρος στη σπάνια σου καρδιά την πολυπληγωμένη,
– κι όμως λουλούδια ξέχειλη χειμώνα καλοκαίρι,-
ν’ αναρωτιέμαι: Πώς μπορεί, ακέραιος να μένει
με τόσα βέλη του Κακού που μας τρυπούν ολούθε,
κι όταν για “δώρο”, αλίμονο! μπουκέτο αγκάθια παίρνει,
πως το μπορεί μεσ’ απ’ αυτά λουλούδια ν’ ανασταίνει
κι ΑΝΤΙΔΩΡΟ, από καρδιάς στον κόσμο να τα στέλνει
επάνω στων χελιδονιών τις ανοιχτές φτερούγες,
όπως εσύ τα δίδαξες, να λειτουργούν, Βαγγέλη!

Χανιώτικα νέα (9 Μαϊου 2021)