ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ
ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΠΟΚΟΡΩΝΙΩΤΩΝ
Στο επίκεντρο η ιστορία, αλλά και οι προοπτικές της περιοχής
Πρόεδρείο  Εναρκτήριας Συνεδρίας: Βαγγέλης Κακατσάκης- Πέτρος Πανηγυράκης

Οι εργασίες του Β’ Παγκοσμίου Συνεδρίου Αποκορωνιωτών ξεκινούν σήμερα στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου (ίδρυμα Αγία Σοφία) στους Αγίους Πάντες Αποκορώνου.
H Εναρκτήρια Συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί στις 6:30μ.μ. και περιλαμβάνει τον Αγιασμό, τους χαιρετισμούς των οργανωτών, τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του μακαριστού Μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη, τον απολογισμό του Ά Παγκοσμίου Συνεδρίου Αποκορωνιωτών του 1987, από τον Γενικό Διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» και χαιρετισμούς επισήμων.
Το Συνέδριο θα συνεχιστεί μέχρι και την Δευτέρα με πληθώρα ομιλιών.
Το πρόγραμμα της Παρασκευής έχει ως εξής:
• Α ΣΥΝEΔΡΙΑ (προεδρείο Παπαδοπούλου Ελένη – Νινιού-Κινδελή Βάνα)
-09.00-09.15
Λιακόπουλος Ηλίας
Τα σπήλαια του Αποκόρωνα. Οι αυτοψίες της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας 2014-2016
-09.15 -09.30
Παπαδοπούλου Ελένη
Οικιστικές εγκαταστάσεις και ταφικά δεδομένα στον Αποκόρωνα κατά τους μινωϊκούς χρόνους
-09.30-09.45
Κάντα Αθανασία
“Το Μυκηναϊκό μέγαρο του Σαμωνά Αποκορώνου και οι ιστορικές εξελίξεις του 13ου και 12ου αιώνα π.Χ.”
-09.45-10.00
Martinez Angelos
Τα προξενικά ψηφίσματα της Απτέρας
-10.00-10.15
Τζανακάκη Κατερίνα
Αρχαία Απτέρα: Οργάνωση νεκροπόλεων και έθιμα ταφής
-10.15-10.30
Χατζηδάκης Νίκος
Η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου Απτέρας
-10.30-10.45
Νινιού-Κινδελή Βάνα
Απτέρα: το βαθμιδωτό μνημείο του θεάτρου
-10.45-11.00
Φλεβάρη  Λουκία
Το θέατρο της αρχαίας Απτέρας και η ανακύκλωση του υλικού
-11.00-11.30
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
•Β ΣΥΝΕΔΡΙΑ (Προεδρείο: Κάντα Αθανασία – Βασιλάκη Μαρία)
-11.30-11.45
Περράκη Θεοδώρα
Οι λύχνοι κρητικού τύπου από την αρχαία Απτέρα. Μια σύντομη παρουσίαση
-11.45-12.00
Φραγκάκης Γιάννης
Αρχαία Γλυπτά από τον Αποκόρωνα με αρ. Λ 3257 και Λ284
-12.00-12.15
Μιλιδάκης Μιχάλης
Άγαλμα Ηρακλή από τα Δράμια
-12.15-12.30
Τσουγκαράκης Δημήτρης
Η περιοχή του Αποκορώνου κατά τη Βυζαντινή Περίοδο. Μια γενική επισκόπηση
-12.30-12.45
π. Βλαβογιλάκης Μιχαήλ
Πληροφορίες για την εκκλησιαστική οργάνωση του Αποκόρωνα από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια μέχρι τη Βενετοκρατία
-12.45-13.00
Ανδριανάκης Μιχάλης
Η μνημειακή τέχνη στην Επαρχία Αποκορώνου κατά τα χριστιανικά χρόνια
-13.00-13.30
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ
• Γ ΣΥΝΕΔΡΙΑ (Προεδρείο: Μαλτέζου Χρύσα – Τσικνάκης Κώστας)
-17.30-17.45
Φιολιτάκη Αναστασία
Άγιοι Ασώματοι Βαφέ και Κεφάλα στις Βρύσες: Δυο πρωτοβυζαντινές θέσεις της επαρχίας Αποκορώνου
-17.45-18.00
Ανδριανάκη Μαρία
Ο ναός του Αγίου Νικολάου Μάζας και οι τοιχογραφίες του
-18.00-18.15
Ψαράκης Κώστας
Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στην τοποθεσία Τσίσκος του οικισμού Φρε
-18.15-18.30
Βαρθαλίτου Πετρούλα
Πρόγραμμα επιμόρφωσης επιστημόνων και τεχνιτών στην αναστήλωση Βυζαντινών και νεότερων μνημείων
-18.30-18.45
π. Χλιαράς Ιερεμίας
Η Μονή του Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι: Παρελθόν και παρόν
-18.45-19.00
Κλάδου Αιμιλία
Οι εκκλησίες της Τουρκοκρατίας (1856-1898) εις την Επαρχία Αποκορώνου και τα σημερινά ζητήματα ανάπτυξης
-19.00-19.15
Καλαϊτζάκη Ειρήνη
Το φρούριο Ιτζεδίν στο χώρο και το χρόνο
-19.15-19.30
Νικηφοράκης Παντελής
Ιστορικά στοιχεία του χωριού Πεμόνια
-19.30-20.30
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΣΤΗΝ ΑΝΝΑΤΟΛΙΚΗ ΤΑΦΡΟ, ΣΤΙΣ 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ
"Ρωμαίος και Ιουλιέτα μαζί και ζωντανοί εοιτέλους"

Θεατρική παράσταση “Ρωμαίος + Ιουλιέττα Μαζί και ζωντανοί επιτέλους” , θα δοθεί την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου στο Θέατρο Ανατολικής Τάφρου και ώρα 21.30.
Ενας μαθητής της β’ γυμνασίου πείθει τους συμμαθητές του να ανεβάσουν το έργο “Ρωμαίος και Ιουλιέτα” προκειμένου να φέρουν κοντά δύο ντροπαλούς συμμαθητές τους που αγαπιούνται, αλλά δεν τολμούν να το εκφράσουν. Η διαδικασία του ανεβάσματος της παράστασης θα είναι γεμάτη αναποδιές, λάθη, ζήλιες, ευτράπελα, αμφιβολίες, αλλά το αποτέλεσμα θα τους αποζημιώσει όλους. Θεατρική διασκευή – Σκηνοθετική επιμέλεια: Άννα Κοντολέων Παίζουν με αλφαβητική σειρά: Γεωργιακάκη Τζένη, Κακατσάκης Νεκτάριος, Κληματσάκη Μαρία, Λάμπρου Κώστας, Μελάκη Πωλίνα, Μελάς Αλέξανδρος, Μουντάκη Αλκμήνη, Μουντάκη Ελένη, Μπομπολάκη Ελένη, Μπυράκη Βιβή, Ξανθουδάκη Νατάσσα, Πάγγειου Βάσω, Σηφοδασκαλάκη ‘Ελια, Σπανουδάκης Νίκος, Τατσοπούλου Μάγδα. Την παράσταση η οποία έχει ελεύθερη είσοδο, διοργανώνει το 10ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων.
Θα υπάρχει κουτί ενίσχυσης για το ΚΗΦΑΑΜΕΑ, και το ΚΥΤΤΑΡΟ ΧΑΛΕΠΑΣ

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Η ιστορία είναι σκυτάλη…

Γράφει η Χρύσα Κακατσάκη

H Iστορία δεν είναι η φιλαρμονική του Δήμου που παίζει  εμβατήρια σε γιορτές  και παρελάσεις.  Είναι η σκυτάλη που παραδίδουν οι νεκροί στους ζωντανούς, λίγο πριν κλείσουν τα μάτια τους. Από τους δεύτερους εξαρτάται πόσο γερά θα την κρατήσουν.

Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 23 Αυγούστου στο Νίππος  Αποκορώνου για τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Θεοκλή Νικ. Κακάτση (Κακατσάκη), οι απόγονοί του δεν έπεσαν, δεν σκόνταψαν  στις  κακοτοπιές του εύκολου συναισθηματισμού, δεν τους κατάπιε  η υπερβολή. Στη σωστή  δοσολογία  ο αριθμός των επισήμων, ξεπέρασε ωστόσο τις προσδοκίες των διοργανωτών  ο αριθμός των παρερευθέντων. Η βασική ομιλήτρια, Στέλλα Αλιγιζάκη,  κέντησε πάνω  στον καμβά του αποδεικτικού υλικού και  της επιστημονικής τεκμηρίωσης. Η ισομοιρασμένη αναφορά της τόσο  στη συμμετοχή των Αποκορωνιωτών  και των Νιππιανών  στους αγώνες για την απελευθέρωση και την Ένωση της Κρήτης,  όσο και στην δράση του τιμώμενου προσώπου  κράτησε  τις ισορροπίες και δεν γλίστρησε  σε τοπικιστικά εγκώμια ή προσωπικές αγιογραφίες. Παρ’ ότι η ομιλία της   ήταν   απόλυτα εναρμονισμένη με τον Ορθό Λόγο,  συχνά παρέπεμπε τους ακροατές σε λογοτεχνικές σελίδες όπως πχ  στον «Καπετάν Μιχάλη»  του  Καζαντζάκη  και στις αμέτρητες  συνάξεις των καπεταναίων. «Αν  περιμένουμε, ν’ αράξουν οι καραβιές,  να κουνήσει τα στραβοπόδαρά της η αρκούδα και να κατέβει από το βορρά για το χατίρι μας, ποτέ δεν θα λευτερωθούμε.  Και μήτε και θα ‘μαστε, ο Θεός να με σχωρέσει, άξιοι να λευτερωθούμε. Από όσα κατάλαβα στα λίγα χρόνια που ζω και ζώνουμαι, δεν είναι η λευτεριά πέσε πίτα να σε φάω· είναι κάστρο, και το παίρνεις με το σπαθί σου».  Η προτομή έδωσε μορφή στο θρύλο και το κρητικό κεφαλομάντιλο ήταν σαν φωτοστέφανο που έχουν οι μάρτυρες στα εικονίσματα.

 Ποιο όμως  ήταν το κίνητρο  εκείνων που μαζεύτηκαν να τιμήσουν έναν αγωνιστή που πρόλαβε και κέρδισε τον σεβασμό και την αναγνώριση  της προσφοράς του όσο ζούσε; Για τους συγγενείς και εντολοδόχους του ιστορικού χρέους ένα τάμα, που όφειλε να μετατρέψει το μύθο σε απτή πραγματικότητα. «Άκουγα τα κατορθώματα του παππού μου σαν παραμύθι», είπε σε κάποια αποστροφή της η εγγονή του, Τούλα Δημ. Κακατσάκη= Μπογδάνου.  Ίσως γιατί ο  μύθος είναι το πρωταρχικό, αρχέγονο και ιδρυτικό στοιχείο του πολιτισμού. Ο ομφάλιος λώρος που δεν αποκόπτεται, ο συνεκτικός ιστός ενός αδιαίρετου χρόνου. Αλλά και για τους υπόλοιπους,  τους πιο μακρινούς, αυτό που λειτούργησε ασυνείδητα ήταν η αίσθηση ότι ανήκουν σε ένα κοινό πεπρωμένο,  που ορίζεται από τα ίδια βουνά, την ίδια θάλασσα, τους πνιγμένους αναστεναγμούς στα τραγούδια.   Παλιές και νεότερες γενιές  βυζαίνουν   εδώ και αιώνες το γάλα της παράδοσης και εξορύσσουν από τα αλλεπάλληλα στρώματά της  οτιδήποτε με το οποίο μπορούν ν’  αμυνθούν στον οδοστρωτήρα της ισοπέδωσης.  Πώς αλλιώς  μπορούν να εξηγηθούν τα ριζίτικα στα χείλη νέων παιδιών, όπως αυτά που ακούστηκαν στην εκδήλωση;

Ο,τι έχει διαρραγεί από την επιφανειακή επικοινωνία της εποχής  οι άνθρωποι  το αναζητούν, εναγωνίως σήμερα περισσότερο από ποτέ, στο  κοινό παρελθόν τους. Το γεγονός ότι εγγόνια ανίψια  και ξαδέλφια, καρποί  του ίδιου γενεαλογικού δένδρου,   ήρθαν από τη Νέα Υόρκη ή τη μακρινή Αυστραλία υπερβαίνει την  οικογενειακή υποχρέωση. Είναι ένας μυστικός όρκος που δίνεται στη διάρκεια της τελετουργικής σιωπής, πριν την παράδοση της διάτρητης από σφαίρες σημαίας στο Ίδρυμα Ελ. Βενιζέλος. Είναι μια συνέχεια της αρχαίας σπονδής με το κρασί που πίνεται στην ταβέρνα του χωριού. Είναι η βραστή προβατίνα που είχε την ίδια γεύση μ’ εκείνην που έτρωγε ο Καπετάν Θεοκλής με τα παλικάρια του σε μια ανάπαυλα της μάχης.

Μεγάλο κουμάσι η ιστορία, πονηρότερη από κάθε νομοτέλεια. Όσο  γινάτι δείχνει όταν χωρίζει τους ανθρώπους άλλα τόσα αποθέματα δύναμης διαθέτει όταν τους ενώνει, σαν μια πρόκληση μονομαχίας με το Χάρο. Που δεν τον νικάς ακόμη κι αν εξοντώσεις τον εχθρό σου στον πόλεμο, ακόμα κι αν βγεις σώος από τα βόλια. Μπορείς όμως να τον ξεγελάσεις όταν συναντάς ανθρώπους μετά από χρόνια και βλέπεις στις ρυτίδες τους τα σημεία που διάβηκε το χαμόγελο. Μπορείς να τον ξεγελάσεις  μ’ ένα ομαδικό φωτογραφικό στιγμιότυπο. Σε ένα κ την αθανασία. Αιχμαλωτίζεις όμως την αιωνιότητα μέσω της στιγμής.

Αυτό ήταν το κέρδος  από την προαναφερθείσα εκδήλωση. Το σμίξιμο των ανθρώπων και η συνάντησή τους με την Ιστορία του τόπου τους.

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΑΡΩΜΑ ΝΙΠΠΟΥΣ, ΑΡΩΜΑ ΧΑΝΙΩΝ, ΑΡΩΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ






«Αν ο Ελύτης είχε την τύχη να ζει σ’ αυτή την χαρισματική σε ομορφιά και φως χώρα, πηγή διαρκής της ποιητικής του έξαρσης, ο Πήτερ Μπογδάνος, ο δικός μας Παναγιώτης, την στερείται, ζώντας στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Παρ’ όλα αυτά σε κάθε του επίσκεψη στην Ελλάδα, συνειδητά, γεμίζει την ψυχή και τον νου από χρώματα, θαλασσινή αύρα και αλμύρα, από ηλιοβασιλέματα και ασημόφυλλες ελιές, από τοπία αλλά και στιγμές απαράμιλλης ομορφιάς της Κρήτης μας, παίρνοντάς τα μαζί του στη γενέθλια αμερικανική γη, για να τα μετουσιώσει εκεί σε τέχνη πάνω στον καμβά. Επειδή ακριβώς η καλλιτεχνική δημιουργία δεν είναι αποκύημα νόησης, αλλά γέννημα βίωσης, τα συχνά ταξίδια στη χώρα καταγωγής του, λειτουργούν για κείνον ως ένα μέσον βιωματικής εμπλοκής στο τοπίο και στο φως της».


«Η θεματολογία των δέκα έργων του καλλιτέχνη, τα οποία εκτίθενται εδώ, είναι άκρως αντιπροσωπευτική του τόπου μας. Ο Αποκόρωνας και ειδικά το Νίππος, έχουν την τιμητική τους. Και πώς άλλωστε να μην γίνει έτσι, δεδομένου ότι πρόκειται για τη γενέθλια γη της συντρόφου του Αρχοντούλας Κακατσάκη! Από τα δεσπόζοντα θέματα, η ελιά, η θάλασσα, και οι πιο δυνατές στιγμές του ηλιακού άρματος. Ξεχωρίζει ο πίνακας με τον Φάρο – σύμβολο της πόλης των Χανίων, όπου απεικονίζεται εν μέσω ταραχώδους θαλάσσης. Ετσι δίνεται η ευκαιρία στον καλλιτέχνη να παίξει με πολλά χρωματικά επεισόδια. Επίσης μεμονωμένη και μοναδική και η εξπρεσιονιστική απόδοση της εκκλησιάς».


«Βασικά ο Μπογδάνος ακολουθεί τις νόρμες ενός ιδιότυπου ιμπρεσιονισμού. Και λέμε ιδιότυπου γιατί περιέχει και κάποια εξπρεσιονιστικά στοιχεία. Πάντως η εκφραστική του γλώσσα με τα ολοκάθαρα χρώματα που τοποθετούνται στον καμβά μ’ έναν ιδιαίτερο χειρόγραφο τρόπο, με γοργές ενεργητικές πινελιές, δε φανερώνει μόνο την έκρηξη των αισθημάτων του, αλλά και μια έντονη ηδονή που προέρχεται από την πράξη της ζωγραφικής, μια πράξη που φαίνεται να γίνεται κάτω από δυνατές παρορμήσεις, σχεδόν ασυνείδητα».

«Ο νους του μικρού ομογενή που γεννήθηκε το 1939 στη Νέα Υόρκη, σε τέτοιο σκηνικό έστησε τη μακρινή πατρίδα. Οι γονείς του, μετανάστες από τη Λήμνο, του περιέγραφαν μια πατρίδα φωτεινή και διάφανη, ζεστή και γαλάζια. Με τις μυρωδιές του πεύκου και του βασιλικού. Του γιασεμιού και τις αρμπαρόριζας… Κι έπαιρνε διαστάσεις στη φαντασία του μικρού παιδιού αυτή η μικρή πατρίδα που ούτε καλά – καλά δεν έχει σε πληθυσμό τους κατοίκους της πολιτείας, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε»…

Αποσπάσματα από την υπέροχη παρουσίαση που έκανε η σχολική σύμβουλος, συγγραφέας και ζωγράφος Αγγέλα Μάλμου, προχθές Κυριακή 27 Αυγούστου, στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα “Αίθριον”, του πρωτοποριακού και πάντα φιλόξενου, ιστορικού Καφέ “Κήπος” Χανίων, κατά τα εγκαίνια της έκθεσης ζωγραφικής του Ελληνοαμερικανού ζωγράφου Παναγιώτη Μπογδάνου, στις σημερινές “Στάσεις”. Χαρά μεγάλη, ανεκλάλητη, για μένα (γεια σου, Αρχοντούλα, αγαπημένη ξαδέρφη των παιδικών μας χρόνων!) ότι προλόγισα την εκδήλωση και είχα τον ρόλο του συντονιστή. Η έκθεση, που διοργάνωσε η νεοσύστατη ομάδα Λόγου και Τέχνης “ΕΥ-πλους” θα είναι ανοιχτή έως και τις 3 Σεπτεμβρίου (ώρες λειτουργίας 10 π.μ. – 10 μ.μ.).

Χανιώτικα νέα (29.08.2017)

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

31 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ- 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2017
Β' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΠΟΚΟΡΩΝΙΩΤΩΝ

Παρουσιάστηκε κατά την διάρκεια συνέντευξης τύπου το πρόγραμμα του Β’ Συνεδρίου Αποκορωνιωτών από τους διοργανωτές.
Το συνέδριο θα διεξαχθεί θα διεξαχθεί στις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος “Αγία Σοφία” και του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου από τις 31 Αυγούστου έως τις 4 Σεπτεμβρίου.

Ο ι εργασίες της πρώτης ημέρας του συνεδρίου θα ξεκινήσουν με Αγιασμό – Τρισάγιο και Αποκάλυψη του ανδριάντα του μακαριστού μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη. Θα ακολουθήσουν: Χαιρετισμοί των οργανωτών και συγκεκριμένα, από τον μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνό – πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπήςκαι πρόεδρο του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αγία Σοφία», Χαράλαμπο Κουκιανάκη – δήμαρχο Αποκορώνου, Αντώνη Σκαμνάκη – εκπρόσωπο του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου – επ. καθηγητή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Ιωάννη Τερεζάκη – πρόεδρο της Ομοσπονδίας Σωματείων Αποκορώνου Αττικής, Νικόλαο Παπαδάκη – γενικό διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», Χαιρετισμοί επισήμων.

Την Παρασκευή το συνέδριο περιλαμβάνει σειρά σημαντικών διαλέξεων από διακεκριμένους ομιλητές, όπως:
“Τα σπήλαια του Αποκόρωνα. Οι αυτοψίες της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας 2014-2016”, “Οικιστικές εγκαταστάσεις και ταφικά δεδομένα στον Αποκόρωνα κατά τους μινωϊκούς χρόνους”, “Το Μυκηναϊκό μέγαρο του Σαμωνά Αποκορώνου και οι ιστορικές εξελίξεις του 13ου και 12ου αιώνα π.Χ.”, “Τα προξενικά ψηφίσματα της Απτέρας”, “Αρχαία Απτέρα: Οργάνωση νεκροπόλεων και έθιμα ταφής”, “Η αναστήλωση του αρχαίου θεάτρου Απτέρας”,
“Απτέρα: το βαθμιδωτό μνημείο του θεάτρου”, “Το θέατρο της αρχαίας Απτέρας και η ανακύκλωση του υλικού”, “Οι λύχνοι κρητικού τύπου από την αρχαία Απτέρα. Μια σύντομη παρουσίαση”, “Αρχαία Γλυπτά από τον Αποκόρωνα”, “Άγαλμα Ηρακλή από τα Δράμια”,

“Η περιοχή του Αποκορώνου κατά τη Βυζαντινή Περίοδο. Μια γενική επισκόπηση”, “Πληροφορίες για την εκκλησιαστική οργάνωση του Αποκόρωνα από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια μέχρι τη Βενετοκρατία”, “Η μνημειακή τέχνη στην Επαρχία Αποκορώνου κατά τα χριστιανικά χρόνια”,
“Άγιοι Ασώματοι Βαφέ και Κεφάλα στις Βρύσες: Δυο πρωτοβυζαντινές θέσεις της επαρχίας Αποκορώνου”, “Ο ναός του Αγίου Νικολάου Μάζας και οι τοιχογραφίες του”,
“Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στην τοποθεσία Τσίσκος του οικισμού Φρε”, “Πρόγραμμα επιμόρφωσης επιστημόνων και τεχνιτών στην αναστήλωση Βυζαντινών και νεότερων μνημείων”, “Η Μονή του Αγίου Γεωργίου στο Καρύδι: Παρελθόν και παρόν”, “Οι εκκλησίες της Τουρκοκρατίας (1856-1898) εις την Επαρχία Αποκορώνου και τα σημερινά ζητήματα ανάπτυξης”, “Το φρούριο Ιτζεδίν στο χώρο και το χρόνο”, “Ιστορικά στοιχεία του χωριού Πεμόνια”.

Χανιώτικα νέα (28.08.2017)

         

ΕΚΔΗΛΩΔΕΙΣ

ΜΝΗΜΗ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟΥ ΘΕΟΚΛΗ ΝΙΚ. ΚΑΚΑΤΣΗ
( Ρεπορτάζ της εφ. Χανιώτικα νέα)
ΕΔΩ ΔΕΙΤΕ ΚΑΙ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΠΟ ΕΦ. 'ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΦΩΣ ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
http://eparxiakofos.gr/sto-nippos-apokaliptiria-protomis-oplarchigou-theokli-nikolaou-kakatsi/




Εκδήλωση τιμής και μνήμης με επιμνημόσυνη δέηση και αποκαλυπτήρια προτομής για τον οπλαρχηγό των Κρητικών επαναστάσεων και μέλος της μεταπολιτευτικής επιτροπής, Θεοκλή Νικολάου Κακάτση (Κακατσάκη), πραγματοποιήθηκε το απόγευμα της Τετάρτης στο Νίππος Αποκορώνου.
Την τελετή των αποκαλυπτηρίων της προτομής του ήρωα Αποκορωνιώτη Θεοκλή Κακάτση τίμησαν με την παρουσία τους εκατοντάδες Αποκορωνιώτες και όχι μόνο που μαζί με εκπροσώπους των απανταχού ευρισκόμενων Κακατσάκηδων, γέμισαν ασφυκτικά την πλατεία του χωριού με το Ηρώο πεσόντων.
Η προτομή του οπλαρχηγού Θεοκλή Κακάτση φιλοτεχνήθηκε από τον σπουδαίο Χανιώτη γλύπτη Γιάννη Π. Μαρκαντωνάκη, ενώ την εκδήλωση παρουσίασε και συντόνιζε ο καταξιωμένος συνταξιούχος εκπαιδευτικός, λογοτέχνης και δημοσιογράφος Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης απόγονος του αείμνηστου τιμώμενου οπλαρχηγού.
Το πρώτο μέρος της εκδήλωσης περιελάμβανε την επιμνημόσυνη δέηση που τέλεσαν ιερείς Ενοριών της Ιεράς Μητροπόλεως Κυδωνίας και Αποκορώνου. Ακολούθησαν τ’ αποκαλυπτήρια της προτομής, οι καταθέσεις στεφάνων, η τήρηση ενός λεπτού σιγής και ο Εθνικός Ύμνος. Το δεύτερο μέρος άρχισε με ριζίτικο τραγούδι από παρέα Αποκορωνιωτών, χαιρετισμοί από τους διοργανωτές, ομιλία από τη φιλόλογο και ιστορικό κα Στέλλα Αλιγιζάκη, παράδοση της Σημαίας του οπλαρχηγού από την οικογένεια στο Ίδρυμα “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με γεύμα που παρατέθηκε στην παραδοσιακή ταβέρνα του χωριού.

ΟΜΙΛΙΑ



Με λεπτομερή προσέγγιση στα ιστορικά δρώμενα της περιοχής και του τιμώμενου οπλαρχηγού Θεοκλή Κακάτση, αναφέρθηκε η ομιλήτρια κα Στέλλα Αλυγιζάκη, υπογραμμίζοντας, μεταξύ πολλών άλλων, τα εξής: «Ημέρα μνήμης και τιμής στο χωριό Νίππος, στη γενέθλια γη του Θεοκλή Κακάτση (Κακατσάκη) τον οποίο τιμούμε και μνημονεύουμε…
Tο Νίππος έγινε πεδίο επαναστατικής δράσης και κατά την επανάσταση του 1866 – 1869, οπότε διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα και στην ευρύτερη περιοχή με ηρωικές πράξεις ιερωμένων και άλλων πολιτών.
Η προσωπική συμβολή του Θεοκλή Κακάτση στην επανάσταση του 1897 έχει καταγραφεί από ιστορικούς και έχει επαινεθεί από τους στρατιωτικούς μελετητές. Επακολούθησε η περίοδος τη αυτονομίας, η εποχή της ελπίδας για ένωση, που όμως, δεν άργησε να διαψευσθεί. Έτσι, όταν ο καιρός το καλούσε, δεν δίστασε να στηρίξει τις ενωτικές απόπειρες και τις επαναστατικές κινήσεις…».






Σημειώνεται ότι το “παρών” στην εκδήλωση έδωσαν η βουλευτής κα Βάλια Βαγιωνάκη, ο αντιπεριφερειάρχης Χανίων κ. Απόστολος Βουλγαράκης, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Νίκος Γιαννούλης, ο δήμαρχος Αποκορώνου κ. Χαράλαμπος Κουκιανάκης, αντιδήμαρχοι και δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Αποκορώνου, οι πρώην δήμαρχοι Αποκόρωνα και Σούδας κ. Γρηγόρης Μαρκάκης και Γιάννης Περάκης αντίστοιχα, οι πρώην υπουργοί Αννα Διαμαντοπούλου του ΠΑΣΟΚ και Κυριάκος Βιρβιδάκης της Νέας Δημοκρατίας, εκπρόσωποι φορέων, συλλόγων, ο διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” κ. Νίκος Παπαδάκης και πολλοί άλλοι.
Διοργανωτές ήταν ο Δήμος Αποκορώνου, το Κοινωφελές Ίδρυμα “Αγία Σοφία” και η Οικογένεια Κακάτσηδων (Κακατσάκηδων) με τη συμπαράσταση της Περιφερειακής Ενότητας Χανίων και του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”.

ΗΛΙΑΣ Ι. ΚΑΚΑΝΟΣ (Χανιώτικα νέα, 25. 08. 2017)

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΤΡΙΑ ΝΕΟΡΙΖΙΤΙΚΑ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗ
ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΠΛΑΡΧΗΓΟ ΘΕΟΚΛΗ ΝΙΚ. ΚΑΚΑΤΣΗ
ΚΙ ΕΝΑ ΡΙΖΙΤΙΚΟ (ΜΕ ΤΙΣ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΤΟΥΣ)*

1.

Ακριβογιός περήφανος τα’Αρχοντομάνας Κρήτης

Οπλαρχηγός στους σηκωμούς για την ελευθερία,

Με τη Μεταπολίτευση ψυχή στα’επαναστάσεις

Ήταν  ο Καπετάν Θεοκλής.

Μαντινάδα

Σαν κουμαντάρει η καρδιά τα λόγια και τσι πράξεις

Η λεβενιά και η πρεπιά δίνουνε τσι συστάσεις

2.

Εις τσι Κατούνες ήμουνα στσ’ αυλές τα Αγιού Πνευμάτου

και τα πουλιά ερώτουνα ούλα τα μαυροπούλια,

μην είδαν τον Καπετάν Θεοκλή μαζί με τσοι δικούς μας.

Κανένα δεν απάντουνε, κανένα δεν εμίλιε

Όξω  ‘να όμορφο πουλί, μια γλυκοποταμίδα

Που είπε πως τα’αντάμωνε σαν έπεφτε η νύχτα

Γι αυτό κι ομορφοτραγουδεί….

Μαντινάδα

Ποτές μου δεν με φόβισαν του Κάτω Κόσμου οι τόποι

γιατί με περιμένουνε πολλοί δικοί μου αθρώποι

3.

Παιδιά κ’είντα  ‘ν’ η  ταραχἠ  στσι  μπάντες τση Μαλάξας;

Η Κρήτη κάνει πόλεμο, τη λευτεριά τζη θέλει

και σέρνει τσ’ αντρειωμένους τση τ’ άξια τζη παλληκάρια.

Εκειά ‘ν’ κι ο Καπετάν-Θεοκλής  με τσ’ Αποκορωνιώτες,

με τη σημαία του μπροστά, «Χωρίον Νίππος» γράφει.

Σαν αετός πετά ψηλά που ‘χει χρυσές φτερούγες,

την Κρήτη θἐλει  λεύtερη.

Μαντινάδα

Στον ίσκιο τση σημαίας σου η μνἠμη γονατίζει

και τσοι αγώνες που ‘δωκες ούλους ανανωρίζει!

ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ

ΡΙΖΙΤΙΚΟ

Καμάρι πάνε τα ωζά, στολή πάνε οι  γ’ αίγες

μα πλεια στολή είν' οι ε-δικοί όντε μονομεριούνε

περίτου να΄ναι  αδερφοί γ-ή να ‘ν’ πρωτοξαδέρφια

γ-ή να 'ναι μπάρμπας μ’ ανιψιό

Μαντινάδα

Η λεβεντιά ‘ναι μια πληγή που πάντα αίμα τρέχει

Χριστέ, και πως την νταγιαντά εκείνος που την έχει

• Τα νεοριζίτικα με τις μαντινάδες τους γράφτηκαν  με αφορμή την Εκδήλωση τιμής και μνήμης που διοργάνωσε η Οικογενεια των Κακάτσηδων (Κακατασάκηδων) σε συνεργασία με άλλους φορείς για το Οπλαρχηγό στο Νίππος Αποκορώνου στιε 23 Αυγούστου 2017.Το δεύτερο από αυτά (με τη μαντινάδα του)το τραγούδησε η Ομάδα Αποκορωνιωτών Ριζιτών  κατά τα αποκαλυπτήρια της προτομής του. Το ριζίτικο (με τη μαντινάδα του ) το τραγούδησσαν  Κακάτσηδες τραγουδιστές στις τάβλες της φιλοξενίας που στρώθηκαν στο παραδοσιακό κέντρο «ΙΠΠΟΚΟΡΩΝΙΟΝ» μετά την εκδήλωση

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΗ "ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ"
ΑΠΟ ΤΟ ΕΓΩ ΣΤΟ ΕΜΕΙΣ



“Iνα πάντες εν ώσιν: Να γίνουμε όλοι ένα! Από το εγώ στο εμείς”. Αυτός είναι ο τίτλος του κύριου άρθρου της λίαν επιμελημένης και καλαίσθητης 112 σελίδων έγχρωμης, ποικίλης ύλης έκδοσης της Κατασκήνωσης “Αγιος Παύλος” της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου, που εκδόθηκε το φετινό καλοκαίρι κι έφτασε πρόσφατα στα χέρια μου. “Να γίνουμε όλοι ένα” και το σύνθημα της κατασκήνωσης που συμπληρώνει 22 χρόνια «αγάπης, δημιουργίας και ενότητας στον ευλογημένο αυτόν τόπο». «Τα λόγια της Διαθήκης του Χριστού, “ίνα πάντες εν ώσιν” διατρανώνουν την κοινωνία των προσώπων, κατά την οποία ο άνθρωπος αποβάλλει τον παλαιό εγωκεντρικό και ατομικό προορισμό και πορεύεται προς το εμείς», υπογραμμίζει στο μήνυμά του προς τα παιδιά ο σεβασμιώτατος μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Δαμασκηνός που κλείνει με την ευχή «το ανα χείρας εγχειρίδιο να γίνει οδηγός και σύμβουλος στην όλο και περισσότερο σκληρή πραγματικότητα». Να γίνει γνωστό, όσο το δυνατόν ευρύτερα ο δικός μας στόχος που υπηρετείται με την φιλοξενία κάποιων δειγμάτων απ’ την ύλη του στον σημερινό Παιδότοπο.
Χίλια μπράβο στους συντελεστές της Έκδοσης και βέβαια σ’ όλους τους συνεργάτες της Κατασκήνωσης!
Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης,
δάσκαλος

Από το Μήνυμα του Αρχηγείου


[…] Αποστολή μας είναι να νιώσουμε το θαύμα της ομαδικής ζωής στην κατασκήνωση. Όλοι μας και ο καθένας ξεχωριστά είμαστε μοναδικοί και ανεπανάληπτοι, και μπορούμε να δημιουργήσουμε τον καλύτερο μας εαυτό ενωμένοι και αγαπημένοι. Όπως ο ίδιος ο Θεός είναι τέλειος, γιατί ενώνει τα τρία Του Πρόσωπα, τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα σε ένα, έτσι κι εμείς ας προσφέρουμε όλα μας τα χαρίσματα για μία ενωμένη και ευτυχισμένη ζωή.
Οι ομαδάρχες, τα αρχηγεία και όλα τα στελέχη του “Αγίου Παύλου” σας καλούμε να ανανεώσουμε τη φιλία μας και να ζήσουμε τη χαρά της κατασκήνωσης! Ευχόμαστε να νιώσετε παιδιά μιας μεγάλης οικογένειας, που αντέχει στον χρόνο και στις αλλαγές και χρωματίζει παντοτινά τις καρδιές μας!











Πίσω απ’ το ποτάμι


Πίσω απ’ το ποτάμι που τρέχει είναι μια πηγή.
Πίσω απ’ του Θεού την αγάπη έιναι η ζωή.
Πίσω απ’ την κρυφή προσευχή μας είναι η χαρά.
Πίσω απ’ το τάμα στον άγιο η παρηγοριά.
Σύντροφε μου, σε άκουσα πάλι τον άνεμο να ρωτάς,
ποιος να ξέρει στο βλέμμα Του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας;
Ποιος να ξέρει πως έχει μοιράσει τις μέρες μας της χαράς;
Ποιος να ξέρει στο βλέμμα Του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας;
Πίσω απ’ τη σιωπή του πατέρα είν’ η υπομονή.
Πίσω απ’ τη μεγάλη τη νίκη ή επιμονή.
Πίσω απ’ το φιλί της μητέρας είναι η στοργή.
Πίσω απ’ την κρυφή μας ελπίδα, Θέε μου, είσαι Εσύ.
Αν μπορείς την απάντηση δώσε που βρέθηκες και πού πας,
ποιος να ξέρει στο βλέμμα Του πίσω τι κρύβει ο Θεός για μας;
Στη σιωπή την απάντηση πήρες πού βρέθηκες και πού πας.
Μόνο αγάπη, ατέλειωτη αγάπη κρύβει ο Θεός για μας!


Από το κύριο άρθρο




[…] Οι Άγιοι, που αγωνίστηκαν να ζήσουν σύμφωνα με τις εντολές του Θεού και να ακολουθήσουν το παράδειγμα του Χριστού, βίωσαν μέσα στην ενότητα την αληθινή αγάπη. Αγάπησαν και προσεύχονταν για όλο τον κόσμο, και όλους τους έκαναν δικούς τους, ακόμη και τους εχθρούς. Η χαρά του άλλου ήταν δική τους χαρά και η λύπη του λύπη τους, ενώ πονούσαν ακόμη και για το μικρότερο πλάσμα του Θεού που υπέφερε.
Τη μεγάλη αυτή χαρά της ενότητας, της φιλίας και της αγάπης ζούμε στην Κατασκήνωση. Με την ομαδική ζωή, το μοίρασμα και την επικοινωνία κάνουμε τον διπλανό μας φίλο και αδελφό. Χαιρόμαστε με τα χαρίσματά του, σαν να είναι δικά μας, συγχωρούμε τις αδυναμίες και τα λάθη του, συνεργαζόμαστε και συνδημιουργούμε.
Ετσι, με την υπέροχη ενότητα της αγάπης, η ζωή γίνεται αληθινός Παράδεισος!


Ενας μεγάλος άγιος των καιρών μας



Ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης γεννήθηκε το 1906 στην Εύβοια. Σε μικρή ηλικία έγινε μοναχός στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους. Αργότερα, με την ευχή του Γέροντά του, έφυγε από τον Άθωνα και έζησε στην Αθήνα, διακονώντας τους ανθρώπους και την εκκλησία. Ο Άγιος Πορφύριος αγαπούσε πάρα πολύ τους ανθρώπους· όλη του τη ζωή ήταν προσφορά στους πονεμένους στους ασθενείς και στους αδικημένους. Καθημερινά δεχόταν, καθοδηγούσε, παρηγορούσε και θεράπευε εκατοντάδες ανθρώπους από όλα τα μέρη της γής, που πήγαιναν να τον συμβουλευτούν και να πάρουν την ευχή του. Μέσα από την προσευχή, που τη θεωρούσε πηγή ζωής και χαράς, ο άγιος Πορφύριος ένιωθε ενωμένος με όλους. Όλους ανεξαιρέτως τους πλησίαζε με απέραντη στοργή και κατανόηση, χωρίς να διακρίνει δίκαιους και αμαρτωλούς. Τα τελευταία χρόνια της επίγειας ζωής του, ο Άγιος Πορφύριος άρχισε να προετοιμάζεται για την αναχώρησή του στον ουρανό. Το οσιακό τέλος τον βρήκε, όπως το επιθυμούσε, στα αγαπημένα του Καυσοκαλύβια. Εκεί μυστικά και αθόρυβα, όπως έζησε, παρέδωσε την ψυχή του στον Χριστό, το πρωί της 2ης Δεκεμβρίου 1991. Τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν από το στόμα του ήταν από την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου, που πολύ αγαπούσε και συχνά επαναλάμβανε: “Ίνα ώσιν εν”.


Αδελφωμένοι και ενωμένοι


Στου Αγίου Παύλου την περιοχή στήσαμε μια πολιτεία.
Κάτω απ’ τη σκέπη του Ιησού όλοι εμείς αδελφοί.
Αδελφωμένοι και ενωμένοι μαζί θα προχωρούμε.
Αδελφωμένοι και ενωμένοι στο δρόμο του Θεού.
Η Θεία Χάρις του Ιησού θα πυρπολεί τις καρδιές μας
και θα μας έχει παντοτινά αδελφωμένους πιστά.
Αδελφωμένοι και ενωμένοι μαζί θα προχωρούμε.
Αδελφωμένοι και ενωμένοι στο δρόμο του Θεού.

Χανιώτικα νέα (27.08.2017)

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΦΕ «ΚΗΠΟΣ»

ΕΚΘΕΣΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ ΤΟΥ Π. ΜΠΟΓΔΑΝΟΣ

«Ο ΦΑΡΟΣ» είναι ο τίτλος της Έκθεσης Ζωγραφικής του Ελληνοαμερικανού ζωγράφου Πάνου Μπογδάνου (Peter Bogdanos),  που διοργανώνει στην Αίθουσα  «Αίθριον» του Ιστορικού Καφέ «ΚΗΠΟΣ» Χανίων η Ομάδα Λόγου και Τέχνης ¨ΕΥ-πλους , από τις 28 Αυγούστου μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου ( ώρες λειτουργίας από 10 π.μ. μέχρι 10 μ. μ ) .Τα εγκαίνια θα γίνουν την Κυριακη, 27 Αυγούστου, στις 7.30 μ. μ. Θα προλογίσει ο δάσκαλος-λογοτέχνης  Βαγγέλης Κακατσάκης, ενώ στα έργα του ζωγράφου θα αναφερθεί η τ. σχολική σύμβουλος , συγγραφέας και ζωγράφος Αγγέλα Μάλμου. 

Ο Peter Bogdanos γεννήθηκε στην Νέα Υόρκη,  σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Parsons School of Design and Art Student League και  είναι γνωστός για την χρήση φωτεινών χρωμάτων και την δημιουργία πρωτότυπης .Επισκέπτεται συχνά την Ελλάδα και ιδιαίτερα τα Χανιά (η σύζυγός του Αρχοντούλα Κακατσάκη έχει γεννηθεί στο Νίππος) για να εμπνευστεί από το χρώμα και το φως του ελληνικού τοπίου.Τις τελευταίες έξι δεκαετίες τα έργα του βρίσκονται σε πολλές ενδιαφέρουσες συλλογές .Τα έργα του  συχνά και εμφανίζονται  σε γκαλερί της Νέας Υόρκης της Νέας Ιερσεης, της Καλιφόρνιας και της Ελλάδας

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΜΙΑ ΠΡΟΤΟΜΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΟΚΛΗ ΝΙΚ. ΚΑΚΑΤΣΗ

”Παιδιά κι είντα ‘ν’ η ταραχή στσοι μπάντες τση Μαλάξας;/ Η Κρήτη κάνει πόλεμο, τη λευτεριά τζη θέλει/ και σέρνει τσ’ αντρειωμένους τση, τ’ άξια τζη παλληκάρια/ Εκεια ’ν’ κι ο καπετά Θεοκλής με τσ’ Αποκορωνιώτες,/ με τη σημαία του μπροστά “Χωρίον Νίππος”, γράφει/ Σας αετός πετά ψηλά που ’χει χρυσές φτερούγες/ την Κρήτη θέλει λεύτερη”. Στεντορεία τη φωνή τραγούδησε το παραπάνω νεοριζίτικο μια ομάδα από Αποκορωνιώτες Ριζίτες, εν είδει εισαγωγής στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης τιμής και μνήμης για τον Οπλαρχηγό Θεοκλή Νικ. Κακάτση, που έγινε προχθές, Τετάρτη 23 Αυγούστου στο Νίππος Αποκορώνου.
Μετά την επιμνημόσυνη δέηση, τα αποκαλυπτήρια της προτομής του, την κατάθεση στεφάνων, τη σιγή του ενός λεπτού και τον εθνικό ύμνο και πριν τους χαιρετισμούς απ’ τους εκπροσώπους διοργανωτών (τον Δήμο Αποκορώνου, το Κοινωφελές Ιδρυμα “Αγία Σοφία” και την οικογένεια των Κακάτσηδων (Κακατσάκηδων) την κεντρική ομιλία απ’ την φιλόλογο ιστορικό Στέλλα Αλιγιζάκη και την παράδοση της Σημαίας του Οπλαρχηγού από την οικογένεια στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”.

Τι τιμή μα και τι ευθύνη ταυτόχρονα για μένα η παρουσίαση και ο συντονισμός της προαναφερθείσης εκδήλωσης! «Ουκ αισχυνέμεν γένος προγόνων». (Να μη ντροπιάζουμε τους προγόνους μας). Διαρκώς στο μυαλό μου ο ομηρικός στίχος, όπως και κάποιοι στίχοι απ’ το ποίημα του Κωστή Παλαμά “Πατέρες”: «Παιδί το περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις/ όπως το βρεις κι όπως το δεις να μη το παρατήσεις./ Σκάψε το ακόμα πιο βαθιά και φράξε το πιο στέρεα/ και πλούτισε τη χλώρη του και πλάτυνε τη γη του». Και βέβαια, τι χαρά! Το όνειρό μας, το όνειρο της οικογένειας των όπου γης Κακάτσηδων (Κακατσάκηδων), για μια προτομή και συνακόλουθα μια εκδήλωση τιμής και μνήμης για τον Ηρωα… θρύλο των παιδικών μας χρόνων γινόταν πραγματικότητα.

«Σήμερα στήνοντας και αποκαλύπτοντας την προτομή του Οπλαρχηγού, του γενναίου πολεμιστή των κρητικών επαναστάσεων Θ. Κακατσάκη, αφουγκραζόμαστε την παράδοση και τους θρύλους της Κρητικής Ιστορίας», υπογράμμισε προς το τέλος της ομιλίας της η Στέλλα Αλιγιζάκη. Για να τελειώσει ως εξής: «Σεβασμό και τιμή οφείλουμε σ’ εκείνους που φύλαξαν και τις αποκορωνιώτικες θερμοπύλες, σαν να ήταν χρυσός, βάφοντας με το αίμα τους λάβαρα ιερά, αξίας ανεκτίμητης». Ευθεία η αναφορά, προηγουμένως απ’ αυτήν στην αιματοβαμμένη και διάτρητη από σφαίρες σημαία του οπλαρχηγού που ύψωσε «επανειλημμένα και παρά την επίμονη αντίδραση των ευρωπαϊκών πλοίων από τον κόλπο της Σούδας», κατά την εκπόρθηση του πύργου της Μαλάξας.

«Χίλια καλώς μας ήρθανε οι φίλοι οι γ’ εδικοί μας/ κι αν δεν χωρούν στο σπίτι μας, πάνω στην κεφαλή μας». Κοσμοπλημμύρα στην εκδήλωση. “Βούλιαξε”, τρόπος του λέγειν, η πλατεία του χωριού. Ιερή υπόθεση για την οικογένειά μας, ωστόσο, η φιλοξενία. Ολοι είχαν θέση στο “Ιπποκορώνιον”, τη γνωστή παραδοσιακή ταβέρνα του Παντελή Καπαρουδάκη, όπου το κρητικό γλέντι κράτησε μέχρι τις πρωινές ώρες. Στον ίσκιο της σημαίας του!

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Χανιώτικα νέα (25.08.2017)

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

ΜΝΗΜΗ ΘΕΟΚΛΗ ΝΙΚ. ΚΑΚΑΤΣΗ

Κορυφαίες στιγμές στην εκδήλωση τιμής και μνήμης του Θεοκλή ΝΙκ. Κακάτση, που έγιναν στο Νίππος, το βράδυ της 23ης Αυγούστου, και είχα την ευθύνη της παρουσίασης και του συντονισμού της, ήταν:

α. Τα αποκαλυπτήρια της προτομής του τα οποία έκαναν οι φέροντες το όνομα Θεοκλής Κακατσάκης (Θεοκλής Ευ. Κακατσάκης και Θεοκλής Αντ. Κακατσάκης) με παραστάτες τους εκπροσώπους των άλλων διοργανωτών, τον δήμαρχο Αποκορώνου Χαράλαμπο Κουκιανάκη και τον διευθυντή του Κοινωφελούς Ιδρύματος "Αγία Σοφία" παπά-Μιχάλη βλαβογιλάκη.

Η αναμνηστική φωτογραφία των Κακάτσηδων με τη σημαία  τ

β. Η παράδoση της σημαίας του. από τον εγγονό του Μανούσο Δημ . Κακατσάκη, που την διατηρούσε, στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος" και συγκεκριμένα στον γενικό διευθυντή του Νίκο Παπαδάκη.

γ. Το ριζίτικο τραγούδι "Καμάρι πάνε τα ωζά", που τραγούδησαν μαζί μου ο Μανούσος Δημ. Κακατσάκης, ο Νεκτάριος Ευ.  Κακατσάκης και ο Μανούσος Αντ. Κακατσάκης, στο παραδοσιακό κέντρο "ΙΠΠΟΚΟΡΩΝΙΟΝ", όπου στρώθηκαν μετά την εκδήλωση οι τάβλες της φιλοξενίας για όλους τους συμμετέχοντες.

δ) Η κατάθεση στεφάνου στην προτομή του από τον δισσεγγονό του Δημήτρη Μαν. Κακατσάκη, εκπροσωπώντας την Οικογένεια, μετά τον Αντιπεριφερειάρχη Χανίων Αποστόλη Βουλγαράκη, τον δήμαρχο Αποκορώνου  Χαρἀλαμπο Κουκιανάκη, υον εκπρόσωπο του Ιδρύματος Βενιζέλου, Λευτέρη Τσουράκη και τον εκπρόσωπο του Ιδρύματος της Αγίας Σοφίας Πέτρου Πανηγυράκη

ε) Ο συγκινητικός χαιρετισμός της εγγονής του Αρχοντούλας Δημ. Κακατσάκη Μπογδάνου, που βρίσκεται εδώκαι 35 χρόνια στη Νέα Υόρκη, στο τέλος της διαδικασίας των χαιρετισμών.(ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ)

στ) Η εμπεριστατωμένη και ιδιαίτερα γλαφυρή  κεντρική ομιλία  της φιλολόγου ιστορικού Στέλλας Αλιγιζάκη, που αναφέρθηκε τόσο στον Τιμώμενο όσο και στην νεότερη ιστορία του Νίππους (ΕΠΙΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΠΑΡΑΚΑΤΩ).

 ζ. Και βέβαια στο συρρύσαν πλήθος ,που "βούλιαξε ", τρόπος του λέγειν, την μεγάλη πλατεία του χωριού.

ΣΥΝΤΟΜΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ (ΝΑ 'ΣΑΙ ΚΑΛΑ. ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΑΝΕ, ΓΙ ΑΥΕΣ ΠΟΥ ΜΠΗΚΑΝ ΣΗΜΕΡΑ0)

Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ της Τούλας Μπογδάνος το γένος Κακατσάκη

Καλό απόγευμα,

Με βαθιά συγκίνηση και εθνική υπερηφάνεια χαιρετίζω αυτή τη μεγαλειώδη τελετή αφιερωμένη στα αποκαλυπτήρια της προτομής του παπού και οπλαρχηγού Θεοκλή Κακατσάκη.

Θυμάμαι στα παιδικά μου χρόνια τον πατέρα μου, είτε γύρω από το μαγκάλι το χειμώνα, είτε τα καλοκαίρια έξω, να μας διηγείται για τον παπού με υπερηφάνεια ότι ο παπούς Θεοκλής πολέμησε ηρωικά εναντίον του κατακτητή, και αψηφώντας τους τεράστιους κινδύνους εβοήθησε στην ελευθερία του τόπου μας. Θυμάμαι επίσης τη συγκίνηση του πατέρα μου όταν έβλεπε ετούτη τη σημαία, η οποία συνόδευε τον παπού και τους αγωνιστές του σε κάθε μάχη δίνοντας τους δύναμη και ελπίδα.

Είναι λοιπόν εθνική μας υποχρέωση να διατηρήσουμε και να διαφυλάξουμε την παράδοση μας που με τη λεβεντιά, πείρα και σοφία των ανθρώπων που έφυγαν την έφτιαξαν με αγώνες, τραγούδια και χορούς ούτως ώστε να γρανιτώσουν την εθνική μας συνοχή.

Είμαι σίγουρη ότι οι Κακάτσηδες στο άλλο ημισφαίριο μας βλέπουν σήμερα και μας καμαρώνουν.

Με αισθήματα τιμής θέλω να ευχαριστήσω όλους εσάς που με την παρουσία σας μας τιμάτε σήμερα.

Επίσης, θέλω να ευχαριστήσω όλες τις επιτροπές και την ομάδα των Κακάτσηδων και ιδιαίτερα τον Βαγγέλη Κακατσάκη,  που μαζί με πολύ ενδιαφέρον, και τη συμμετοχή τους συνέβαλαν στην επιτυχία αυτής της εκδήλωσης.

Εύχομαι σε όλους εσάς και τις οικογένειες σας, ο Θεός να χαρίζει υγεία, δύναμη και προκοπή.

Κλείνω με μία μαντινάδα:

Ο τόπος που με ανέθρεψε

Μου ‘φτιαξε χαρακτήρα

Να μάχομαι με δίδαξε

Απέναντι στη μοίρα

Σας ευχαριστώ

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΣΤΕΛΛΑΣ ΑΛΙΓΙΖΑΚΗ

Α. 1.  Η επαρχία Αποκορώνου και το χωριό Νίππος σε περιόδους ειρήνης

Κυρίες και κύριοι, καλώς ορίσατε στον Αποκόρωνα, στην ιστορική επαρχία […] η οποία υφίστατο πολλά δεινά κατά πάσαν επανάστασιν. Τούτο όμως ουδόλως εμπόδιζε τους ανδρείους κατοίκους της από το να επανίστανται εν τοις πρώτοις εκάστοτε.»[1]

Ημέρα μνήμης και τιμής σήμερα βρισκόμαστε στο χωριό Νίππος, στη γενέθλια γη του Θεοκλή Κακάτση και Κακατσάκη, που τιμούμε και μνημονεύουμε.

Λίγα χιλιόμετρα από τα Χανιά ατενίζουμε τα ψηλά βουνά των Λευκών Ορέων, που δεκάδες χρόνια πριν  οι ντόπιοι τα  έδειχναν συχνά στους ταξιδευτές  "λέγοντας ότι είναι τα καλύτερα φρούρια της Κρήτης και το μόνο μέρος το οποίο οι Τούρκοι δεν πάτησαν ποτέ κατά τον πόλεμο από το 1821 – 1830."^[2]  Εκείνοι όμως τα γνώριζαν, τα φύλαγαν και τα τιμούσαν.  «Σε καιρούς επανάστασης το γενικό αρχηγείο των Χριστιανών βρισκόταν σχεδόν πάντα στα υψώματα αυτά, επειδή οι επαναστάτες  ήταν εξασφαλισμένοι από απρόοπτα κι είχαν προστατευμένα τα νώτα τους με το να υπάρχει το απόρθητο οχυρό τους » . ^[3]

Εμείς, επισκέπτες μιας άλλης εποχής που μοιάζει πολύ μακρινή από τα χρόνια των ηρώων και των επικών κατορθωμάτων τους, θα προσπαθήσουμε να τα ανακαλέσουμε στη μνήμη μας απόψε ξεφυλλίζοντας τις πηγές και παρατηρώντας το χώρο.

Άλλωστε στο χωριό αυτό, συνδεμένο από το όνομά του γι άλλους με τα άλογα και την αρχαία παρθένο του Ολύμπου και γι’ άλλους με ονομαστούς άρχοντες της εποχής των βενετσιάνων, βρίσκουμε αποτυπώσεις του πολιτισμού, της πίστης και της καλλιτεχνικής ευαισθησίας των κατοίκων του από περασμένες εποχές.

Η τύχη του στην ιστορική εξέλιξη φυσικά ήταν συνδεδεμένη με αυτή της επαρχίας, άλλοτε κατοικούμενο από Χριστιανούς άλλοτε κατοικούμενο από Μουσουλμάνους, συχνά εξωμότες.[4]  Η οικονομία και η παραγωγή του καθορισμένη από την αποκορωνιώτικη φύση, την τοπική χλωρίδα και πανίδα,  έδωσε το νέκταρ των ηρώων που γεύθηκαν και μνημόνευσαν οι περιηγητές. Ο Πάσλευ εδώ ήπιε καλό κρασί το 1835, λίγες δεκαετίες  αργότερα ο Lear και ο Raulin κάνουν σχετικές αναφορές.

Η οχυρή θέση του χωριού συντέλεσε να είναι πέρασμα όχι μόνο ειρηνικών αλλά πολύ περισσότερο πολεμικών εξορμήσεων. Αιγύπτιοι, Τούρκοι, αλλά και επαναστάτες πέρασαν σε κρίσιμες φάσεις από το Νίππος άλλοτε προσπαθώντας να φθάσουν στα Σφακιά και άλλοτε βρίσκοντας προσωρινό καταφύγιο για περίσκεψη και ανασχεδιασμό. Αυτό συμβαίνει συχνότερα κατά το 19^ο αιώνα, όταν πια το χωριό, όπως και το μεγαλύτερο μέρος του Αποκόρωνα, κατοικείται μόνο από Χριστιανούς[5], που οραματίζονταν την εθνική αποκατάσταση.[6]

Διαθέτουμε διάφορα στοιχεία για την ανασύνθεση της εικόνας του Νίππους  περί τα τέλη του 19^ου αιώνα από Έλληνες και ξένους συγγραφείς. [7] Όμως, επιλέγω τη χαρακτηριστική  αφήγηση του Ιωσήφ Λεκανίδη, του Γραμματέα της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής, για την παρρησία της :  «Ανεχωρούμεν εκ Φρε και αφικνούμεθα εις το σχεδόν μίαν ώραν απέχον του Φρε χωρίον Νίππος […] κατοικούμενον υπό 700 περίπου κατοίκων, μη διακρινομένων μεν, εκτός ολίγων εξαιρέσεων, επί ανδρικώ κάλει, διακρινομένων  όμως  επί πολεμική τέχνη και πατριωτισμώ, ουχ ήττον δε και επί προθυμία του προστρέχειν εις τας μάχας.»[8]

Α2. Το χωριό και ο ρόλος του στις επαναστάσεις

Πράγματι, τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που ταλάνισαν την Κρήτη το 19^ο αιώνα έχουν την έκφραση και τον αντίχτυπό τους στην ιστορία του χωριού. Λεηλασίες και πυρπολήσεις ιερών χώρων, θυσίες ιερωμένων, καταστροφές μνημείων μαρτυρούνται ήδη από τη μεγάλη επανάσταση της ελληνικής παλιγγενεσίας[9] έως τα θρυλικά γεγονότα των μέσων του 19^ου αιώνα.

Το Νίπος έγινε πεδίο επαναστατικής δράσης και κατά την επανάσταση του 1866 – 1869, οπότε διαδραματίστηκαν σημαντικά γεγονότα και στην ευρύτερη περιοχή ^[10] , με ηρωικές πράξεις ιερωμένων και  άλλων πολιτών. ^[11]

Κατά την εποχή όμως της Μεταπολιτευτικής επανάστασης – για τον Ιωσήφ Λεκανίδη κάναμε ήδη λόγο – το Νίπος υπήρξε  σημαντικός σταθμός των πρωτεργατών. ^[12]  Μνημειώδης  η συγκέντρωση 800 επαναστατών και των επισκόπων Κυδωνίας και Κισσάμου Νικηφόρου και Δωροθέου, ενεργούντων κατ’ εντολήν του Πατριαρχείου^[13],  στο Νίππος τον Απρίλιο του 1896, με στόχο τη διάλυση της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής. Ακούσθηκαν ύβρεις, απειλήθηκαν σοβαρά επεισόδια, διακυβεύθηκε και δολοφονία των επισκόπων.

Β. Θεοκλής Κακατσάκης

Στη συγκέντρωση αυτή , αλλά και σε όλα τα  ιστορικά γεγονότα της περιόδου παρών ήταν ο Θεοκλής Κακάτσης ή Κακατσάκης, που σήμερα τον ξαναφέρνουμε με την έγνοια και το μόχθο των επιγόνων του στη ζωή του χωριού. Ο άνθρωπος που σφράγισε με την αγωνιστική του στάση και τη δράση του το β μισό του 19^ου αιώνα, από τους πρωταγωνιστές της Μεταπολιτευτικής επανάστασης  και των έσχατων αγώνων για την ένωση, γεννήθηκε εδώ στο Νίππος το 1851, σε  μια περίοδο μεγάλης επαναστατικής έξαρσης για όλη την Κρήτη, αλλά πολύ περισσότερο για τη Δυτική Κρήτη και τον Αποκόρωνα. Η ζωή στο χωριό, η παράδοση των κρητικών αγώνων και της άκαμπτης αντίστασης στους κατακτητές, η ασυμβίβαστη διεκδίκηση της κρητικής ελευθερίας, γενικότερα η  περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής στο νησί σφυρηλάτησε το δυναμισμό και ενέπνευσε το φιλελεύθερο πνεύμα του, τόνωνε το έμφυτο θάρρος και  την αγωνιστική πνοή της  αδούλωτης ψυχής του. Ασφαλώς η μεγάλη κρητική επανάσταση του 1866 – 1869 αποτέλεσε βίωμα ανεξίτηλο και καθοριστικό για όσους την έζησαν και μάλιστα στα παιδικά, εφηβικά τους χρόνια. Πολύ περισσότερο για όσους συνδέονταν με ισχυρούς συγγενικούς δεσμούς με ήρωες- πρωταγωνιστές της, αφού κατ’ αυτήν προσγράφεται η  μαρτυρική θυσία άλλου Κακάτση, τα βήματα του οποίου ακολούθησε ο Θεοκλής, ως αρχηγός μετέπειτα της οικογένειας,.

Με την εμπειρία και τα βιώματα από τον απόηχό του ’66  διαμορφώθηκαν  επαναστατικές συνειδήσεις  , σφυρηλατήθηκε η αγωνιστικότητα, τονώθηκε ο πατριωτισμός, διαχύθηκε   η ευαισθησία και η ρομαντική διάθεση για την επόμενη εξέγερση, που ξέσπασε με αφορμή το Ρωσοτουρκικό πόλεμο το 1878.  Γνωρίζουμε ότι τότε ο Θεοκλής - στην ακμή των νεανικών του δυνάμεων -  πολέμησε με γενναιότητα και χαρακτηρίστηκε ένας από τους «ωκυποδέστερους» αγωνιστές, χαρακτηρισμός ομηρικός, που χρησιμοποιείται και από τον Μανούσο Κούνδουρο στις μετέπειτα αναφορές του για τον τιμώμενο σήμερα αγωνιστή.[14] Έλαβε, μάλιστα,  το  βαθμό του πεντακοσίαρχου, λόγω «των θυσιών, των κόπων και της πολεμικής του ανδρείας», σύμφωνα με έγγραφο που υπογράφουν το 1902 οι οπλαρχηγοί της περιοχής Αν. Γογονής, Αδρ. Κριαράς και Α. Κιγρινάκης.

Έτσι ήταν πολύ φυσικό να τιμηθεί από τους χωριανούς και να θεωρηθεί σημαντικό μέλος της κοινότητας, γι’ αυτό τον βρίσκουμε λίγα χρόνια μετά δημογέροντα, έως το 1884. ^[15]

Κατά την τελευταία και κρισιμότερη επαναστατική περίοδο της κρητικής ιστορίας 1895 - 1898  ο Θεοκλής Κακατσάκης συγκρότησε από συγχωριανούς του δικό του σώμα αγωνιστών, που  συντηρούσε  «ιδίαις δαπάναις» , οπότε και έφερε το βαθμό οπλαρχηγού Α’ τάξης. Οι περιοχές δράσης του ήταν ο Αποκόρωνας, η γειτονική επαρχία Κυδωνίας, αλλά και η επαρχία Αγίου Βασιλείου, όπως επιβεβαιώνουν οι ιστορικές πηγές. Η κρητική γη, τα βουνά και τα  χώματα των περιοχών έχουν κρατήσει τα μυστικά του κρητικού έπους των χρόνων εκείνων, που άνοιξε το δρόμο για την αυτονομία και την ένωση.

Το 1895 ήταν από τους πρώτους, μαζί με το συγχωριανό του Ελευθέριο Χρηστουλάκη, που υπέγραψαν το Υπόμνημα Κούνδουρου[16]. Τότε μάλιστα υπογράφει ως Θεοκλής Κακάτσης, ενώ στη συνέχεια αποτελεί ενεργό μέλος της Μεταπολιτευτικής Επιτροπής, γι’ αυτό και  το  1896 εκπροσώπησε την περιοχή του στη Γενική Επαναστατική Συνέλευση. Λόγω της σχετικής οικονομικής ενίσχυσης μεσολάβησε υπέρ του χωριανού του Ελ. Χρηστουλάκη, προκειμένου  να συμπεριληφθεί και ο τελευταίος στα μέλη της Μεταπολιτευτικής Συνελεύσεως[17], σε μια περίοδο που όπως είπαμε,  το Νίππος αποτέλεσε κέντρο συζητήσεων, συνελεύσεων, σταθμό σημαντικό και κρίσιμο για τους επαναστάτες, αλλά και χώρο φιλόξενο για τους πρωταγωνιστές.[18]  Ο ίδιος ο Θ. Κακατσάκης εκτελεί αποστολές ως έμπιστο πρόσωπο [19],  τολμά να αγνοήσει τις εκκλήσεις του επισκόπου και να υπηρετήσει με πάθος και πίστη μοναδική τους σκοπούς της «τυχερής», όπως ονομάστηκε, επανάστασης. [20]  Βέβαια σε αυτήν επιστρατεύονται όλοι οι  Νιππιανοί, που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο και στα πολεμικά γεγονότα.  [21]

Το Μάιο του 1896 συμμετείχε στην εποποιία  της  πολιορκίας του Βάμου [22] και έπειτα στα επακόλουθα γεγονότα. [23]   Κορυφαία στιγμή της αγωνιστικής του δραστηριότητας η συμμετοχή του στην εκπόρθηση του πύργου της Μαλάξας το Μάρτιο του 1897, στην οποία έδειξε γενναιότητα και δυναμισμό, θάρρος απαράμιλλο, καθώς αντιμετώπισε όχι μόνο τις εφόδους των εχθρών στο Παλαίκαστρο αλλά και τα πυρά ακόμη και του ευρωπαϊκού στόλου. [24]  Σε εκείνα τα γεγονότα εντοπίζεται  η κρίσιμη στιγμή, κατά την οποία τολμά να ανυψώσει τη δική του ιερή σημαία, που με περίσσια φροντίδα και αίσθηση πατριωτικού  χρέους συντηρήθηκε έως τις ημέρες μας από την οικογένεια και σήμερα παραδίδεται ως ιερό κειμήλιο στο Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος». Περιγράφεται η τολμηρή ανύψωση της σημαίας από το Θ. Κακατσάκη επανειλημμένα και παρά την επίμονη αντίδραση των ευρωπαϊκών πλοίων από τον κόλπο της Σούδας. Είναι περισσότερο γνωστό το αντίστοιχο επεισόδιο  της ανύψωσης της ελληνικής σημαίας  στο Ακρωτήρι από τους Κρητικούς επαναστάτες, όταν  τα ευρωπαϊκά πάλι πλοία με λυσσώδη μανία προσπαθούσαν να καταστείλουν την επαναστατική διεκδίκηση της ένωσης της Κρήτης με τη χρεωκοπημένη και αδύναμη Ελλάδα. Προφανώς για τους αγωνιστές της Κρήτης ήταν άγνωστες οι ατραποί της διπλωματίας και των πολύπλοκων συμφερόντων των ισχυρών του κόσμου. Η εθελοθυσία και ο ηρωισμός  γεννούσε απορίες και θαυμασμό στους πολιτισμένους Ευρωπαίους, αλλά αυτά δεν αρκούσαν, για να παραλλάξουν τις εντολές των κυβερνήσεων ούτε τους σχεδιασμούς των ηγετών στη σκακιέρα του κόσμου.

Η σημαία, το ιερό σύμβολο  της ένωσης και της ευόδωσης του αλυτρωτικού οράματος, σχισμένη και σημαδεμένη από τους πυροβολισμούς και τον καπνό του πολέμου για μας σήμερα κρατά το νήμα σύνδεσης με το χρόνο, με τους ανθρώπους που την ύψωσαν με τον τιμώμενο ήρωα Θεοκλή Κακατσάκη, με τους Νιππιανούς  του 1800, αλλά και με τις ενδιάμεσες χρονικά γενιές.[25] Η τιμή για την έπαρσή της στη δίνη των σκληρών μαχών, μα και για τη διατήρησή της στο μακρό χρόνο που μας χωρίζει από τα γεγονότα που ανιστορούμε εμπνέει εκδηλώσεις και δράσεις σαν τη σημερινή.

Η προσωπική συμβολή του Θεοκλή Κ. στην επανάσταση του 1897 έχει καταγραφεί από ιστορικούς και έχει επαινεθεί από τους στρατιωτικούς μελετητές.[26] Επακολούθησε η περίοδος της αυτονομίας, η εποχή της ελπίδας για ένωση, που όμως δεν άργησε να διαψευσθεί. Έτσι, όταν ο καιρός το καλούσε,  δεν δίστασε να στηρίξει τις ενωτικές απόπειρες και τις επαναστατικές κινήσεις.  Το Μαίο του 1905 εκλέχθηκε από τους κατοίκους του χωριού του μαζί με τους Ευάγγελο Μελιγκουνάκη, Στυλιανό Κουρομιχελάκη και Ευάγγελο Κιαγιαδάκη πληρεξούσιος αντιπρόσωπος στην επαναστατική Συνέλευση του Θερίσου.[27] Συμμετείχε άλλη μία φορά στο προσκλητήριο της πατριωτικής παρέμβασης με όποιες θυσίες και κόστος προσωπικό.

Η πολεμική λαίλαπα δεν στάθηκε ικανή να κάμψει το φρόνημα του αγωνιστή Θεοκλή Κακάτση, όμως ο μοιραίος θάνατος του πρωτότοκου γιου του πολιτοφύλακα  σπουδαστή Νικολάου το 1907 στον ανθό της νιότης του τον συγκλόνισε και επηρέασε καθοριστικά την πορεία της ζωής του. [28] Παρόλα αυτά εξακολούθησε να αποτελεί σεβάσμια φυσιογνωμία της αποκορωνιώτικης κοινωνίας κατά τα επόμενα χρόνια. Σχετική είναι η αναφορά του Μιχ. Δέφνερ, που επισκέφτηκε τη Δυτική Κρήτη το 1918 και με τις συστάσεις του  διευκολύνθηκε στην περιήγηση και στην εξερεύνησή του. [29] Γνωρίζουμε ότι πέθανε το (1925 [30] ή)  1926. [31]

Γ. Άλλοι Κάτοικοι

Ωστόσο οφείλουμε να πούμε ότι ο Θεοκλής Κακατσάκης δεν ήταν μόνος του σε όλη την επαναστατική δράση, που εκθέσαμε. Η οικογένεια αλλά και πολλοί από τους συγχωριανούς του βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή των αγώνων μαζί του ή στη συνέχισή τους μετέπειτα, διαμορφώνοντας τη μακρά ιστορική παράδοση του τόπου τους και συνεχίζοντας την ιστορία της ανένδοτης διεκδίκησης της κρητικής ελευθερίας. Τα αρχεία των αγωνιστών καταγράφουν ονόματα και ιχνηλατούν προσωπικές ιστορίες, μικρές ψηφίδες στον κρητικό αδιάλειπτο αγώνα  για την  ελευθερία και την αξιοπρέπεια.

Καταγράφονται και άλλα μέλη της οικογένειας. Ξεχωριστή μνεία κάνουμε στον αδελφό του Θεοκλή  Αντώνιο Κακατσάκη. Εκείνος γεννημένος το 1862 επίσης συμμετείχε ενεργά στη Μεταπολιτευτική Επιτροπή και γνωρίζουμε ότι το 1902 ζήτησε να περιληφθεί στον Κατάλογο των Αγωνιστών του Νομού Σφακίων, οπότε τιμήθηκε γι’ αυτή τη δράση του.

Θυσίες Νιππιανών αγωνιστών καταγράφονται από τις διάφορες επαναστατικές κινητοποιήσεις^[32] , ενώ στο Αρχείο Αγωνιστών του Ι.Α.Κ. περιλαμβάνονται τα ονόματα των Εμμ. Κατσιγαράκη[33], ο Εμμ. Πωλογεωργάκη[34], ο Εμμανουήλ Αγγελάκη και Κων/νου Αγγελάκη[35], ο Ελευθερίου Χρηστουλάκη[36]. Δεν πρέπει όμως να περιορίσουμε σε αυτά την ιστορική προσφορά του χωριού.

Απλώς λόγω και της ημέρας επικαλούμαστε την ενδιαφέρουσα  μαρτυρία του Ιωσήφ Λεκανίδη, πρωταγωνιστή της Μεταπολιτευτικής επανάστασης : «Πασών  των οικογενειών του χωρίου τούτου διακρίνονται δια τον πατριωτισμόν και την ανδρείαν των οι Πωλαναγνωστάκηδες και Κακάτσηδες. Των Κακάτσηδων ηγείται ο σύντροφος μας Θεοκλής Κακατσάκης, διακρινόμενος δια την γλυκύτητά του και τον ακραφνή πατριωτισμόν του»^[37].

Στα χρόνια που ακολούθησαν Νιππιανοί πολέμησαν στο Μακεδονικό Αγώνα . Ο πιο γνωστός είναι ο Εμμανουήλ Κατσίγαρης οπλαρχηγός στη Μακεδονία, που απαθανατίστηκε σε προτομές στο Νίπος, στη Θεσσαλονίκη αλλά και αλλού.   

Μετέπειτα και μετά το θάνατο του Θεοκλή Κακατσάκη η αγωνισρική παράδοση του χωριού συνεχίστηκε και κατά το β΄αγκόσμιο πόλεμο, κατά τη Μάχη της Κρήτης .  Ο τελευταίος γιος του Θεοκλή Μανούσος σκοτώθηκε στα βουνά της Αλβανίας  κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου, (συγκεκριμένα στην Τρεμπεσίνα στις 19.2.1941).[38]

Επίσης κατά τη διάρκεια  της γερμανικής κατοχής  οι κάτοικοί του  Νίππους συμμετείχαν στην αντίσταση δυναμικά. Στις 4.7.1941 στο Νίππος συγκροτήθηκε επιτροπή της Αδελφότητας και ορκίσθηκαν  από τον Ανδρέα Π.Πολέντα, επαρχιακό αντιπρόσωπο της ΑΕΑΚ (Ανωτάτης Επιτροπής Αγώνος Κρήτης)  και τον τοπικό εφημέριο Χρήστο Χριστουλάκη. Στην επιτροπή γνωρίζουμε ότι συμμετείχαν εκτός από τον προαναφερθέντα εφημέριο ο Νικόλαος Κοτσυφάκης, ο Στυλιανός Λαμπάκης,ο  Ιωάννης Βάνδουλας, ο  Εμμανουήλ Βασιλομανωλάκης και ο Νικόλαος Κακατσάκης. [39]

Δ. Επίλογος

Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,

βρισκόμαστε σε ένα φιλόξενο, ιστορικό χωριό της Κρήτης και τιμούμε τους αγωνιστές και την ιστορία του. Σήμερα στήνοντας και αποκαλύπτοντας την προτομή του οπλαρχηγού, του γενναίου πολεμιστή των κρητικών επαναστάσεων Θεοκλή Κακάτση, Κακατσάκη αφουγκραζόμαστε την παράδοση και τους θρύλους της Κρητικής ιστορίας. Θυμόμαστε, τιμούμε και δεσμευόμαστε για τη μεταλαμπάδευση των αξιών και των ιδανικών τους στις γενιές που έρχονται και μας διαδέχονται σε τούτο τον τόπο. 

Ακολουθώντας το μίτο των θρύλων διαβάζουμε πως κάτω από το χωριό υπάρχει ρεματιά που κατεβαίνει κάτω από τα Λευκά Όρη. Στην κοίτη της βρίσκεται η βρύση Αννίτσα και ένας μεγάλος θησαυρός. Λέγεται πως  χρυσός έρρεε από εκεί και φυλασσόταν σε μέρος άγνωστο. Οι σύγχρονοι κι οι αλλοτινοί επισκέπτες δεν μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι εντόπισαν το χρυσό των παραδοσιακών παραμυθιών. Εμείς, ωστόσο, το χρυσό αυτό τον βρίσκουμε κρυμμένο στη μελέτη της ιστορίας και τη λαμπρότητά του αναδεικνύουμε με την αποκάλυψη των πτυχών της, τη διάδοση των πορισμάτων της, την οικείωση των νεοτέρων γενεών με τους  πρωταγωνιστές της,  όπως αυτόν που σήμερα έχουμε μπροστά μας, με τη διατήρηση των κειμηλίων της σαν αυτό της σημαίας, που προσκυνάμε με συστολή και θαυμασμό.

Σεβασμό και τιμή οφείλουμε σε εκείνους που φύλαξαν και  τις αποκορωνιώτικες Θερμοπύλες, σαν να ήταν χρυσός, βάφοντας με το αίμα τους λάβαρα ιερά αξίας ανεκτίμητης.

---

[1] Ιωσήφ Χατζηδάκης, Πειρήγησις εις Κρήτην. Εν Ερμουπόλειτύποις Νικολάου Βαρβαρέσου  1881, σ. 91.

[2]RobertPashley, Ταξιδεύοντας …, σ.188.

[3]Γ.Π. Εκκεκάκης (παρουσίαση), Κρήτη 1893, …, 115 – 116.

[4] 1818  «Νίποςεως 300 σπίτια Χριστιανοί και Τούρκοι εξίσου. ΖαχαρίουΠρακτικίδου, Χωρογραφία της Κρήτης. Ηράκλειο 1983, σ. 64.

[5] Ο Νικόστρατος Καλομενόπουλος τοποθετεί στο Νίπος στην Κοιλάδα των Βρυσών και καταγράφει ότι κατοικείται από 145 ελληνικές οικογένειες.^[5] Νικόστρατος Καλομενόπουλος, Κρητικά ήτοι Τοπογραφία και οδοιπορικά της νήσου Κρήτης. Εν Αθήναις 1894. σ. 244.Ο  Ιωάννης Νουχάκης καταγράφει 695 κατοίκους Ι. Νουχάκης, Κρητική Χωρογραφία, γεωγραφία, ιστορία, στατιστική του πληθυσμού, αποστάσεων κ.τ.λ. Εν Αθήναις 1903, σ. 217.

[6] «Δεν υπήρχε σκιά Τούρκου στο γειτονικό Μπρόσνερο» και στην περιοχή, όταν τον επισκέφθηκε ο Simonelli, κατά τα τέλη του 19^ου αιώνα». Γ.Π. Εκκεκάκης (παρουσίαση), Κρήτη 1893, οι περιηγητικές αναμνήσεις του VittorioSimonelli, ένα άγνωστο οδοιπορικό πλουτισμένο με πρωτότυπες φωτογραφίες. Ρέθυμνο 1996, σ.115.

[7] Ο Γ.Ιακ. Καλαϊσάκης στον κατάλογο σχολείων της επαρχίας Αποκορώνου καταγράφει ότι στο Νήπος  υπάρχει σχολείο «αδιαίρετον» θηλέων» (;)^[7]  Αλλού, σε πίνακα με τον αριθμό των κατοίκων,  το καταγράφει ως Νίπος. Εκεί αναφέρει κατοίκους : άρρενες 288, θήλεις 348, απόντες εις το εξωτερικόν 107 και συνολικά απόντες μαζί με αυτούς οπουδήποτε (και εις άλλον χωρίον ή δήμον 177). Θεωρεί ότι οι κάτοικοι του χωριού συνολικά ήταν 813. Πρόκειται για  χειρόγραφο πίνακα , όπου καταγράφονται αναλυτικά όλοι οι κάτοικοι της επαρχίας Αποκορώνου κατά χωρά. Πιθανόν για απογραφή του 1900;;. Αρχείο Γ.Ιακ. καλαϊσάκης, ΓΑΚ

[8]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της…, σ.70

[9] Κοντά σε αυτήν στη θέση Άσπρουγας δόθηκε μνημειώδης μάχη με τους Τούρκους , οι οποίοι λεηλάτησαν και πυρπόλησαν τις εκκλησίες, έσφαξαν 250 από τους 350 παπάδες και καλογέρους μέσα σε μία ημέρα. Τότε κατέστρεψαν και το παλάτι, απομεινάρια τους οποίου σώζονται. Ευάγγελος Μελιγκουνάκης, «Ένα ιστορικόν δια το χωρίον Νίππος της επαρχίας Αποκορώνου, παρμένο από τα Ιστορικά Αρχεία της Βενετίας», …

[10]Βλαβογιλάκηςπ. Μιχάλης, Εκκλησία και αγώνες της Κρήτης  1856 – 1905. Εκδόσεις Σιδέρης. Χανιά 2011, σ. 247, 286.

[11]Βλαβογιλάκης  Μιχάλης…, σ. 158.

[12]Βλαβογιλάκης  Μιχάλης…, σ. 508.

[13]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής…, σ. 164,   Μαρίνα ΖινευράκηΛεκανίδου, Εκ του αρχείου Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Αλληλογραφία της απελευθερωτικής επαναστάσεως της Κρήτης 1895 – 1898. Χανιά  1954, σ. 165.   Για το ρόλο του Γερμανού Αποστολάκη, απεσταλμένου από τον Α. Σκουζέ και τους Κρητικούς της Αθήνας Βλαβογιλάκης  Μιχάλης…, σ. 516 – 517. 

[14] Μ. Κούνδουρος, Απομνημονεύματα…

[15] Ο Μεγαλονάκης απεβίωσε, ο Κακατσάκης αποήμησε, οπότε αντικαταστάθηκαν και οι δύο   από τους  Μιχ. Κουρουμελάκη και Ι. Μεγαλονάκη. Εφημερίδα Κρήτη 2.5.1884.

[16]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής επανστάσεως της Κρήτης 1895 – 1898. Χανιά 1963, σ. 12.

[17]Μεταπολιτευτικής Συνελεύσεως…, σ. 240.

[18]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιοντης…, σ. 70, 136, 259

[19]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής.., σ. 346.

[20]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής.., σ. 347.

[21]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής…, σ. 124, 142, 181, 230,

[22]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής.., 178.

[23]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής..,  .., 256

[24] Για τα γεγονότα αυτΆ ΒΛ. Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής..,315 – 317.

[25]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής.., σ. 319.

[26] τον  Χ. Χούδαλη αντιπρόσωπο του αρχηγού στρατιωτικής κατοχής Κρήτης Τιμ. Βάσσου.

[27]Σώζεται σχετικό εκλογητήριο. Αρχείο Θερίσου…  εγγ. 156.

[28] Κ. Γ. Λαγουμιτζάκης, «Τω θανάτω του πρώτου πολιτοφύλακος και σπουδαστού  Νικολάου ΘεοκλήΚακατσάκη»,  Κρητικός Αστήρ 1.11.1907, σ. 182 – 183.

[29] « Η πρώτο μου φροντίδα ήτανε να βρω δυο γερά μουλάρια για να μας ανεβάσουν στ’ Ασκύφου. Δι’ αυτό το ζήτημα είχα πάρει μάλιστα από τα Χανιά δύο συστατικά  το ένα προς τον Θεοκλή Κακατσάκην και το άλλο προς τον Μιχαήλ Αγγελάκην, δύο καλούς νοικοκυραίους των Βρυσών, δια να με βοηθήσουν να βρω ζώα. Αυτοί μεσολάβησαν στον Γεώργιον Βαλύρην από τον Πετρέ του Ασκύφου και τα ζώα βρέθηκαν (έναντι 50 δραχμών δια 5 ώρες δρόμον». Μιχαήλ Δέφνερ, Οδοιπορικαί εντυπώσεις από την Δυτικήν Κρήτην μετά πολλών εικόνων. Εν Αθήναις, σ.80.

[30]Γ.Γ.Χρηστάκης, Βασικό Βιογραφικό Λεξικό Αγωνιστών της Κρήτης. Ηράκλειο 2009, τ. Α, σ. 185 – 186, του ίδιου «Θεοκλής κακατσάκης», εφ. Η Τόλμη, 10.3.2007, σ. 18.

[31] Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης, «Θεοκλής Ν. Κακατσάκης», ΧΝ/ Αγία Σοφία…, σ.

 [32] Από την επανάσταση 1995 – 1898 , από Νίππος αναφέρεται θανών ο Νικόλαος Μαρκέτος,  και τραυματίας ο Νικόλαος Κουρομιχελάκης. Σχετικά βλ.  Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής…., σ. 192.

[33] Αίτηση Εμμ. Κατσιγαράκη, κατοίκου Νίππους  για θέση εφίππου ταχυδρομικού φύλακα. Αρχείο Κρητικής Πολιτείας , Φάκ. 201 – 300.

[34] Αίτηση Εμμ. Πωλογεωργάκη, κατοίκου Νίππους: ήταν στην έφιππη Χωροφυλακή από το 1889. Ζητά να καταταγεί ξανά στο σώμα και αποστέλλει αίτηση στο Αρχηγείο Χωροφυλακής. Αρχείο Κρητικής Πολιτείας , Φάκ. 101- 200, αρ.εγγ. αρ. πρωτ. 148.

[35]Από Νίπος Αποκορώνου  Εμμανουήλ Αγγελάκης και Κων/νος Αγγελάκης αγωνιστές κατά την περίοδο 1895 – 1896 ζητούν να αναγνωριστούν. ΙΑΚ., Αρχείο Αγωνιστών 1852 – 1985, υποφάκελος 007/ 1908, 008/1902 και  010/1905, αρ. 52. 

[36]Το 1898 ο Ελευθέριος Χρηστουλάκης από Νίπος εκλέχθηκε  βουλευτής Αποκορώνου. Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιον της απελευθερωτικής.., σ. 376.

[37]Ιωσήφ Γ. Λεκανίδου, Ημερολόγιοντης… , σ. 70.

[38] Τα στοιχεία οφείλονται σε προσωπική μαρτυρία.

[39]…σ.114.