ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Η ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ - ΣΤΑ... ΠΕΤΑΧΤΑ (ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ Ο ΕΡΩΤΑΣ - ΚΑΤΕΒΑΙΝΩ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ - ΕΙΣΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΣΑΙ)

 

 

 Η ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΜΙΑΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΟΧΗΣ 

«Οι Απόκριες περνούσανε με την αρχοντιά και τα γλέντια του κρητικού νοικοκυριού. Μα η Καθαρή Δευτέρα καθάριζε τα πάντα: Οι νοικοκυράδες πλύνανε τα πιατοτσίκαλα μ’ αλουσιές (νερό και στάχτη) κι η Σαρακοστή άρχιζε απλή και ασκητική μ’ ελιές, με λούμπινα και με παπούλες. Κάπου κάπου στα κατωμέρια οι φαμελιές τρώγανε και λίγο χαλβά ή ταραμά, μ’ αυτό ήταν μια εξαίρεση και μεγάλη πολυτέλεια. Και το βράδυ σαν έγερνε ο ήλιος, οι καμπάνες αργοχτυπούσαν κι άρχιζαν τα σπερνά και οι μετάνοιες. Ήρθε ο Ντυνάμεος. Πάμε ν’ ακούσομε τον Ντυνάμεο, έλεγαν οι γιαγιάδες κι οι μητέρες στα παιδιά κι ανάμεσά των οι γειτόνισσες και ξεκινούσαν για την εκκλησία. [...] Ωστόσο φτάνανε από τα χωράφια κι οι άντρες, οι σκαφτιάδες κι οι ζευγολάτες. Τ’ αμπελοσκάμματα κι οι καλλουργιές πέφτανε πάντα Σαρακοστή κι οι παππούδες μας λείπανε στα χωράφια. Μα καθ’ αργά όταν χτυπούσαν τα σπερνά σκολάζανε σηκώνανε τα τσαπιά στον ώμο και φτάνανε ίσια στην εκκλησία». Απόσπασμα από το κείμενο του μακαριστού μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη “Κύριε των Δυνάμεων...” που περιλαμβάνεται στο βιβλίο του “Ο Χριστός σημάδεψε την Κρήτη” (Α’ έκδοση 1969).

Απόκριες προχθές, Καθαρή Δευτέρα χθες, Καλή Σαρακοστή, λοιπόν! Το ξέρω ότι λίγοι είναι αυτοί που επιμένουν να νηστεύουν, κρατώντας την παράδοση, σε όλους, ωστόσο, νηστεύοντες και μη νηστεύοντες, απευθύνεται ο χαιρετισμός, αφού όλοι επιμένουμε να τον χρησιμοποιούμε, προπάντων την Καθαρή Δευτέρα. Όπως κι αυτοί που πηγαίνουν στα σπερνά άλλωστε. Όλοι όμως, περιμένουμε την Λαμπρή, την Μεγάλη Κυριακή, που ο Χριστός αφού σταυρωθεί και ταφεί για τρεις μέρες, θ’ αναστηθεί - παρηγοριά η προσδοκία της Ανάστασης. “Να νηστεύουμε όσες μέρες μπορεί ο καθένας, παιδιά μου, δεν μπορούμε να νηστεύουμε όλοι το ίδιο, και μια εβδομάδα να νηστέψετε, καλό είναι. Η συμβουλή που έδινε, όταν τον ρωτούσαν ο παππούς, ο Άγιος στη λαϊκή συνείδηση Ειρηναίος Γαλανάκης, ο Χριστιανός. 

Στα μοναστήρια της Κρήτης, όπως γράφει στο βιβλίο του “Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη” ο Νίκος Ψιλάκης (εκδ. “ΚΑΡΜΑΝΩΡ”) επικρατούσαν τις μέρες της Μ. Σαρακοστής χρακτηριστικές συνήθειες. Σε μια απ’ αυτές οι καλόγριες μετρούσαν 49 κουκιά (όσες μέρες διαρκεί) και τα έβαζαν σε 7 μπουκαλάκια. Κάθε πρωί έτρωγαν από ένα κουκί κι όταν τέλειωνε το μπουκαλάκι το πετούσαν ή το φύλαγαν. Όταν έφταναν στο τελευταίο μπουκαλάκι, ήξεραν πως έφτανε η Μεγάλη Εβδομάδα. Ένα άλλο παρόμοιο έθιμο τον καιρό που δεν υπήρχαν ημερολόγια είναι κι αυτό που περιγράφει η Αικατερίνη Τσοτάκου - Καρβέλη στο βιβλίο της “Λαογραφικό Ημερολόγιο”. Έπαιρναν, λέει, μια κόλλα χαρτί και σχεδίαζαν μια γυναίκα, σαν καλόγρια με εφτά πόδια. Στο τέλος κάθε εβδομάδας, το Σάββατο, έκοβαν κι ένα πόδι. Περιττό να πούμε ότι η καλόγρια δεν είχε στόμα - νηστεία γαρ. - και ότι είχε σταυρωμένα τα χέρια της για τις προσευχές. Επιμένουν κάποιες νηπιαγωγοί να παρουσιάζουν έτσι την Κυρά - Σαρακοστή στα νηπιάκια τους...

ΚΑΙ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ Ο ΕΡΩΤΑΣ Ο χαρταετός με τη “μορφή” του έρωτα ή αν προτιμάτε ο έρωτας με τη μορφή του χαρταετού, είναι ο κοινός παρανομαστής στις σημερινές μαντινάδες της Νεκταρίας Θεοδωρογλάκη: «Την σκέψη μου χαρταετό την έκαμα φαντάσου/ πετά ψηλά στον ουρανό και γράφει τ’ όνομά σου», μας λέει στην πρώτη. «Πολύχρωμος χαρταετός είναι ο έρωτάς σου/ στον έβδομο τον ουρανό με πας με τα φιλιά σου», μας λέει στην δεύτερη. «Ο έρωτας χαρταετός κι αγέρας το φιλί σου/ πυξίδα κάνω την καρδιά για να πετώ μαζί σου», μας λέει στην τρίτη. «Χαρταετός ο έρωτας ψηλά πετά στα νέφη/ η οποία μπόρα έρχεται να μην τον καταστρέφει». Δική μου αυτή, έχοντας υπόψη την κουβέντα της μάνας μου «ο έρωντας φούρια δούδει κι ύστερα κακαποδούδει»... Ανώμαλη προσγείωση, ε;

ΚΑΤΕΒΑΙΝΩ ΥΠΟΨΗΦΙΟΣ Κατεβαίνω υποψήφιος, κατεβαίνεις υποψήφιος, κατεβαίνει υποψήφιος, κατεβαίνουμε υποψήφιοι, κατεβαίνετε υποψήφιοι, κατεβαίνουν υποψήφιοι. Σε ενεστώτα χρόνο το ρήμα. Έχω κατεβεί υποψήφιος, έχεις κατεβεί υποψήφιος, έχει κατεβεί υποψήφιος, έχουμε κατεβεί υποψήφιοι, έχετε κατεβεί υποψήφιοι,  έχουν κατεβεί υποψήφιοι. Σε παρακείμενο χρόνο το ρήμα. Αλλο ο ενεστώτας κι άλλος ο παρακείμενος... Για τις Δημοτικές εκλογές το γράφω.

ΕΙΣΑΙ ΓΙΑ ΝΑ ΣΑΙ΄Είσαι για να ‘σαι μου ‘γραψε μια φίλη, φίλη - φίλη, μεταξύ των άλλων σχολιάζοντας μια ανάρτησή μου στο Βιβλίο των Προσώπων. Όλοι είμαστε για να ‘μαστε, Νίκη, της απάντησα. Με ότι αυτό σημαίνει... Μένω σ’ αυτά.

 

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 28.2.2023)

 

 

ΠΟΙΗΣΗ

Ο ΔΙΚΟΣ ΜΟΥ ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ

 

'Ο δικός μου χαρταετός

έσπασε τον λεπτό σπάγκο

 που τον είχα δέσει

κι έμεινε ελεύθερος.

 Έτσι έχει πάψει πια

 να μου ανήκει.

 Τώρα τον αγαπώ περισσότερο!

ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ

 ("Όταν γίνεις ποίημα", "ΠΥΞΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ, Χανιά 2013) 

 https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/pfbid0KGZ8v4ca1dAQW4sG9a4E7vBfwEXvB2zkiQJvybZjahmXU9kzh5zqXS5BMVdbdbosl?notif_id=1677399392379937&notif_t=feedback_reaction_generic&ref=notif

 

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ

Κατάπολλα και από καρδιάς ευχαριστήρια στον γνωστό ανά την Ελλάδα και ως συγγραφέα ρεθεμνιώτη τ. σχολικό σύμβουλο, Δρα Παιδαγωγικής Χάρη Στρατιδάκη για το λίαν αγαπητικό, εντυπωσιακό αφιέρωμα που έκανε (24.2.2023) για μένα και το έργο μου στην στήλη του "Αναδιφώντας στο χθες", που κρατά εδώ και χρόνια στην ημερήσια εφημερίδα "Ρεθεμνιώτικα νέα". Οποία τιμή και οποία χαρά! 

Μυρίζουν οι βασιλικοί, μυρίζουν κι οι βαρσάμοι: 

Βαγγέλης Κακατσάκης

Γράφει:Χάρης Στρατιδάκης Δρ. Παιδαγωγικής-Ιστορικός Ερευνητής-Συγγραφέας

 

Σήμερα οι «Αναδιφήσεις» θα μεταφερθούν στα Χανιά. Θα το κάνουν προκειμένου να γνωρίσουμε έναν σημαντικό άνθρωπο όχι μόνο του «χθες», όπως το συνηθίζουμε σ’ αυτή τη στήλη, αλλά και του σήμερα και του αύριο. Ο άνθρωπος αυτός συστήνεται με τρεις ιδιότητες, τις οποίες τίμησε και εξακολουθεί να τιμά κατά κόρον. Συστήνεται καταρχήν ως δάσκαλος. Συστήνεται ως δάσκαλος σκέτο, όχι συνταξιούχος, όπως το κάνουμε οι αφυπηρετήσαντες, αλλά ως δάσκαλος εσαεί. Όταν μάλιστα το συζητήσεις περισσότερο μαζί του, σε καθηλώνει με κείνο το παλιότερο απόφθεγμα: «μια φορά δάσκαλος, για πάντα δάσκαλος!». Οπωσδήποτε ο Βαγγέλης Κακατσάκης, γιατί περί αυτού πρόκειται, δεν χρειάζεται να προσθέσει τίποτα στον τίτλο αυτό ή, πολύ περισσότερο, να τον μετατρέψει σε «εκπαιδευτικός», πράγμα που κάνουν μερικοί από εμάς, που η ιδιότητα του «δασκάλου» δεν μας αρκεί και που δεν διανοούμαστε πόση τιμή τελικά μάς περιποιεί.

Αν χρειαστεί, συστήνεται και ως δημοσιογράφος, καθώς και ως ποιητής. Ποιητής είναι και το διαπιστώνεις όχι μόνο από τα πολυάριθμα βιβλία του αλλά και από την καθημερινότητά του, από τον τρόπο που κινείται κι από τον τρόπο που μιλά. Το διαπιστώνεις κι από τα κλαδιά μυρωδάτου βασιλικού που έχει πάντα μαζί του, από τα φυτά που συντηρεί καλοκαίρι και χειμώνα, χαρίζοντάς τα σ’ όσους αγαπά και υπολήπτεται, υπενθυμίζοντάς μας τον τίτλο των σημερινών «Αναδιφήσεων». Το ριζίτικο όμως τραγούδι από το οποίο τον πήραμε έχει και συνέχεια, και μοιάζει να είναι φτιαγμένο έτσι που να τον περιγράφει:

…βαρσάμοι και βασιλικοί, μ’ ουδέ καρεμφυλλάτα,

μυρίζει εκειά που πορπατεί, μυρίζει εκειά που στέκει,

μυρίζει εκειά που κάθεται, μυρίζει κι αν κοιμάται.

Η τρίτη του ιδιότητα είναι εκείνη του δημοσιογράφου, για την ακρίβεια εκείνη του επιφυλλιδογράφου. Αν αναρωτιέστε τι σημαίνει ο όρος αυτός, έχετε δίκιο, εκτός κι αν είστε άνω των εξήντα ετών, όπως εγώ, οπότε είναι πιθανόν να γνωρίζετε τη σημασία του, τότε που πολλοί άνθρωποι αγόραζαν την εφημερίδα «Βήμα» για να διαβάσουν τις επιφυλλίδες της. Ως επιφυλλίδες λοιπόν ορίζονται τα κείμενα δοκιμιακού χαρακτήρα, που δημοσιεύονταν παλιότερα στις εφημερίδες, συνήθως σε σταθερές θέσεις. Στη χώρα μας δεινοί χειριστές της επιφυλλιδικής γραφίδας διετέλεσαν ο Πλάτων Δρακούλης και ο Παύλος Παλαιολόγος κι από τους ελάχιστους σημερινούς ο Χρήστος Γιανναράς κι ο Παντελής Μπουκάλας. Και βέβαια, ο Βαγγέλης Κακατσάκης, στα γειτονικά μας Χανιά.

Οι αναγνώστες θ’ αναρωτηθούν πόσο καιρό εξασκεί την επιφυλλιδογραφία, ώστε να περιλαμβάνω το όνομά του στη χορεία των παραπάνω μεγάλων ονομάτων. Ο Βαγγέλης Κακατσάκης γράφει επιφυλλίδες στην εφημερίδα «Χανιώτικα Νέα» από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, ούτε λίγο ούτε πολύ δηλαδή, μισό αιώνα! Οι επιφυλλίδες του κατά καιρούς αλλάζουν υπέρτιτλο, προσπαθώντας να κρατηθούν όπως κι ο ίδιος άλλωστε, φρέσκες: «Κρητικές ρίζες», «Καθημερινά», «Ένα βιβλίο την εβδομάδα», «Παράλληλα και όχι μόνο», «Αυτός ο τόπος ο μικρός ο μέγας», «Ακροθιγώς» και «Εύφημες μνείες». Εγώ πάντως τον γνώρισα με δύο απ’ αυτούς: «Μια στάση εδώ, μια στάση εκεί» και «Στα πεταχτά». Μάλιστα με τους τίτλους αυτούς κυκλοφορούν δύο βιβλία που περιλαμβάνουν επιλεγμένες εργασίες των ετών 2012 και 2017 αντίστοιχα. Και τα δύο αποτελούν εκδόσεις των «Χανιώτικων Νέων» κι έχω την τιμή να τα έχω στη βιβλιοθήκη μου και να τα χαίρομαι, με τις όμορφες αφιερώσεις του συγγραφέα τους.

Εύλογα θα σκεφτεί κάποιος: για να συνεχίσει να γράφει κανείς μισό αιώνα τώρα σημαίνει δύο πράγματα,: είτε ότι αναμασά τα ίδια είτε ότι έχει πολλά να πει. Στην περίπτωσή μας ισχύει το δεύτερο. Ο Βαγγέλης Κακατσάκης έχει πολλά, ενδιαφέροντα και πάντα πρωτότυπα να πει. Και να τα πει με όμορφο τρόπο, ποιητικά, παραμυθιακά. Ερανίζω εδώ μερικούς τίτλους επιφυλλίδων του: «Καρδιάς αρίφνητες ευκές», «Όταν ο Αποκόρωνας…», «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο», «Χαίρε, Σταμάτη Αποστολάκη, Άρχοντα της Παιδείας!», «Μέσα στο βράχο σύναξα το γαίμα στάλα-στάλα», «Μάνα, σαν έρθουν οι φίλοι μου…», «Τα τζιτζίκια». «Εκκοκιστήριο ιδεών», «Οι Ειρηναίοι της καρδιάς μας», «Ρεμβασμός της Αγίας Σοφίας», «Ταπεινή βροχή στην ήρεμη βροχή», «Ο Αμίρ εκτός και εντός παρενθέσεων», «Τα παιδιά και τα πουλιά».

Η σημερινή μου λοιπόν «Εύφημη μνεία», για να του δανειστώ την έκφραση που τείνουμε να ξεχάσουμε, αναφέρεται σ’ έναν άνθρωπο που γεννήθηκε το 1948 στο Νίππος, ένα από τα πιο πράσινα χωριά του Αποκόρωνα. Παρότι καταγόμενος από αγροτική οικογένεια, όχι εύπορη, κατάφερε να σπουδάσει στην Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία στην Αθήνα και στη συνέχεια στην Πάντειο Σχολή (σήμερα Πανεπιστήμιο). Για μια τριετία εργάστηκε στα ιδρύματα του Ειρηναίου Γαλανάκη στο Καστέλι, που αποδείχτηκαν το τρίτο «πανεπιστήμιο» της ζωής του, όπως φαίνεται και από τις συχνές αναφορές του στον μακαριστό μητροπολίτη. Εργάστηκε 36 συναπτά έτη ως δάσκαλος, ενώ ενδιάμεσα φρόντισε να φοιτήσει και στην μετεκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Παράλληλα για δύο δεκαετίες ασχολήθηκε ενεργά με τον συνδικαλισμό. Πλην όμως των παραπάνω σπουδών, είχε το χάρισμα του «δασκαλικιού», όπως μαρτυρούν οι μαθητές του κι όπως το έχω διαπιστώσει πολλές φορές κι ο ίδιος.

Το έτος 2015 διοργανώσαμε με τη Σχολική Σύμβουλο Μαρία Μπαδιεριτάκη τη διημερίδα «Η Κρήτη και ο πολιτισμός της στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση», την οποία παρακολούθησαν περισσότεροι από 500 δάσκαλοι και νηπιαγωγοί, σε Χανιά και Ρέθυμνο. Εκεί είχαμε την τιμή να καλέσουμε μεταξύ άλλων για εισηγήσεις τέσσερις παλαίμαχους εκπαιδευτικούς, τον «αθό της δασκαλοσύνης τω Χανιώ», όπως το διατύπωσε εύστοχα κάποιος από τους παρευρισκόμενους: τον αείμνηστο Σταμάτη Αποστολάκη, τον Βασίλη Χαρωνίτη, τον Τάσο Κόλλια και τον Βαγγέλη Κακατσάκη. Το θέμα της εισήγησής του ήταν «Κουβέντα με ένα ήρωα. Η ιστορία μιας ιστορίας και άλλα τινά». Μας διηγήθηκε το πόσο πρωτότυπα είχαν γιορτάσει με τα μαθητούδια του στα πρώτα χρόνια της καριέρας του την επέτειο της Μάχης της Κρήτης σ’ ένα μικρό χωριό, στην εσχατιά της Κρήτης. Υπήρξε μία από τις ευτυχέστερες στιγμές της δικής μου καριέρας αυτή, κατά την οποία είχα την ευκαιρία να τον απολαύσω, όταν μάλιστα λίγο μετά είχαμε την ευκαιρία ν’ απολαύσουμε έναν εξίσου συναρπαστικό εορτασμό που είχε οργανώσει στον Φουρφουρά ο πιο ευρηματικός ίσως δάσκαλος που πέρασε από το Ρέθυμνο, ο Άγγελος Πατσιάς. Είχαμε μπροστά μας ό,τι καλύτερο μπορούσε να παρουσιάσει το χθες και το σήμερα της εκπαίδευσης.

Ας δούμε όμως τώρα κάποιους τίτλους βιβλίων του: «Καζοβάρ» (ποίηση, Φιλιππότης 1987 και επανέκδοση Πυξίδα της Πόλης 2014), «Όταν γίνεις ποίημα» (ποίηση, Πυξίδα της Πόλης 2013), «Τα γράμματα της Παναγίας» (ποίηση, Ιερά Μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου 2013), «Όπως το ψωμί» (ποίηση, Πυξίδα της Πόλης 2018), «Τα χελιδόνια του μοναχού» (ποίηση, ιδιωτική έκδοση 2020), «Ιχνηλατώντας» (ποίηση, ιδιωτική έκδοση 2021), «Πότες θα κάμει ξαστεριά» (Χανιώτικα Νέα 2021). Σ’ αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα προαναφερθέντα δύο βιβλία - ερανισμοί των επιφυλλίδων του. Είμαι ο τελευταίος που θα αποτολμούσα να μιλήσω για ποίηση, όμως ας μου επιτραπεί να παραθέσω εδώ ένα ώριμο ποίημά του: «Επιστρέφω στον ίσκιο του κυπαρισσιού μου./ Σταυροδένομε τις μνήμες με τις ρίζες./ Τοξεύομε τον ουρανό./ Λιχνίζομε (με) τους όποιους ανέμους./ Λέμε καλησπέρα στο φεγγάρι,/ καλημέρα στον ήλιο./ Επιστρέφω στον ίσκιο του./ Στον ίσκιο του κυπαρισσιού μου./ Και για να προετοιμάζω/ την αναχώρησή μου,/ επιστρέφω στον ίσκιο του.».

Τα Χανιά είναι τυχερά που έχουν στο δυναμικό τους τον Βαγγέλη Κακατσάκη να τα ζωντανεύει στον χώρο του τύπου και του πολιτισμού εν γένει. Δεν είναι μόνο αυτά που ανέφερα παραπάνω, είναι και που τα στόλισε με ραδιοφωνικές εκπομπές στο «Ράδιο Μαρτυρία» και στο «Ράδιο Παρατηρητής». Είναι και που κοσμεί τα περισσότερα στην πόλη επιτελεία παρουσιάσεων βιβλίων κι άλλων πολιτιστικών εκδηλώσεων, διευθύνοντας με λίγα λόγια αλλά πάντα ουσιαστικά, πρωτότυπα και γλαφυρά. Είναι ακόμα που δεν γίνεται εκδήλωση στον Αποκόρωνα χωρίς αυτόν. Είναι και που κάθε τόσο βρίσκεται καλεσμένος σε σχολεία και νηπιαγωγεία, όπου καθηλώνει με την εμφάνιση και τον λόγο του τις νεότερες γενιές, χαρίζοντάς τους αξιομνημόνευτες εμπειρίες.

Κι είναι και που κάθε Σάββατο στο ένθετο «Διαδρομές» της εφημερίδας «Χανιώτικα Νέα» διατηρεί μια ολόκληρη σελίδα, με τον τίτλο «Παιδότοπος», στον οποίο παρουσιάζει εδώ και πολλές δεκαετίες αυθεντικό μαθητικό λόγο. Ίσως να είναι η μοναδική σελίδα στον ελληνικό τύπο που σε εβδομαδιαία βάση προβάλει τα επιτεύγματα των μαθητών και των σχολείων τους, και μάλιστα με εξαιρετική εικονογράφηση και σελιδοποίηση. Πιστεύω ότι η σελίδα αυτή αποτελεί το επόμενο βήμα του περιοδικού του Συλλόγου Δασκάλων του νομού Χανίων, με το όνομα «Τα Χανιωτάκια». Οπωσδήποτε η προσφορά του Βαγγέλη Κακατσάκη είναι μεγάλη, αν μάλιστα αναλογιστεί κανείς ότι πλην των παραπάνω και άλλων πολλών, φροντίζει να διατηρεί έναν εξαιρετικό ιστότοπο (https://petaxta.blogspot.com), στον οποίο αναρτά τα δημοσιεύματά του και τα οποία όπως μετρώ πρόχειρα ξεπερνούν τα 5.500!

Με τόσα χαρίσματα και προσφορά δεν είναι τυχαίο που τράβηξε κοντά του στην Κρήτη την καλή της ζωής του, την Ευδοκία Σκορδαλά, η οποία έχει καταγωγή από τη μακρινή Σαμοθράκη,. Πρόκειται για μια εξαιρετική και παραγωγική συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας. Σημειώνω μερικούς τίτλους βιβλίων της: «Ένα αστέρι πέφτει στη γη», «Να σ’ αγαπούν και ν’ αγαπάς», «Με λένε Ελπίδα», «Ο βασιλιάς των ονείρων» κ.ά. Δεν είναι τυχαίο, νομίζω, ότι η Ευδοκία Σκορδαλά είναι εξίσου σεμνή μ’ εκείνον. Είμαι σίγουρος ότι για να φτάνει τα έντεκα σήμερα μυθιστορήματα, την έχει κι ο ίδιος ενθαρρύνει, όπως συνηθίζει να το κάνει και με κάθε προσπάθεια που συναντά στον πνευματικό χώρο, κι όπως το έκανε και μ’ εμένα που γράφω σήμερα αυτές τις γραμμές.

Όταν το 2012 βρέθηκα στα Χανιά ως σχολικός σύμβουλος, είχα ν’ αντιμετωπίσω επιφυλάξεις και ψυχρότητα, σαν ξένος που εκλήφθηκα. Θεωρήθηκα. «ξενομπάτης», κι ας είχα ξεκινήσει την καριέρα μου από εκεί (Δημοτικό Σχολείο Μελιδονίου Αποκορώνου), κι ας είχα υπηρετήσει στη Σούδα τη στρατιωτική μου θητεία. Οφείλω λοιπόν να σημειώσω εδώ ότι τρεις ήταν οι άνθρωποι που με στήριξαν στα πρώτα μου εκεί βήματα, που με ενθάρρυναν, που μου έδωσαν φτερά και που τελικά έγιναν φίλοι μου: ο Αντώνης Πλυμάκης, ο Σταμάτης Αποστολάκης κι ο Βαγγέλης Κακατσάκης. Με τον οποίο, «μια φορά φίλος, για πάντα φίλος»!

Να είσαι καλά, άρχοντα της δασκαλοσύνης. Να είσαι καλά, να προσφέρεις στον πολιτισμό και να μυρίζεις πάντα φρονιμάδα, σαν τους βασιλικούς σου. Και «να κουνάς Γέρω – Δάσκαλε στην αιωνιότητα/ το μαντήλι της Δασκαλοσύνης./ Να πέφτουν τα χνούδια της νύχτας./ Να τραγουδούν το φως τα πουλιά.». 

Ρεθεμνιώτικα  νέα (24.2.2023) 

https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/pfbid035bFY9uhZ9kqpGoRQ8C6UfQEE2DkkjHvDfQoPRrfK6zvd37kS8YW4mZG1vT1H9s1ol

 

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Δ2 ΤΑΞΗ 6ου ΔΗΜ. ΣΧ. ΧΑΝΙΩΝ

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ

 

Καλοί μου φίλοι, καλές Απόκριες,

καλή Καθαρά Δευτέρα και καλή Σαρακοστή!

Για τις Απόκριες σε διάφορα μέρη της Ελλάδας, αλλά και στην Αλβανία και στη Ρωσία ο λόγος στον σημερινό Παιδότοπο. Να ‘ναι καλά η γνωστή στους αναγνώστες της στήλης δασκάλα της Δ2 τάξης του 6ου Δημ. Σχ. Χανίων Χρυσούλα Κλώκου που αποδέχτηκε με ενθουσιασμό την πρότασή μου να “δουλέψει” το θέμα με τους μαθητές της. Άξια συγχαρητηρίων και αυτή, που επιμένει σ’ όλη τη δασκαλική της διαδρομή χάριν των μαθητών της να υπάρχει, όπως βέβαια και τα παιδιά, τα φιλαράκια μου, Τεταρτάκια της, αλλά και τους γονείς τους που προφανώς τα βοήθησαν. Υπέροχες οι εργασίες τους και τα κείμενα (στάθηκα ιδιαίτερα σ’ αυτά για τις Απόκριες στην Αλβανία και στη Ρωσία) και οι ζωγραφιές τους!

Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

δάσκαλος- λογοτέχνης

 

 

 

Κάθε χρόνο στο χωριό του παππού μου στην Αλβανία οι αποκριές είναι ένα ωραίο έθιμο. Οι γυναίκες είναι εντυπωσιακές με παραδοσιακές στολές και οι άντρες με φαρδύ παντελόνι και κοντομάνικο γιλέκο στο οποίο κρεμούν διάφορα στολίδια. Στο χωριό γίνονται πάρτι , οι άνθρωποι χορεύουν διάφορους χορούς. Τα παιδιά με βαμμένα τα προσωπάκια, κοτσιδάκια τα μαλλιά και τις σφυρίχτρες κάνουν την ατμόσφαιρα ακόμη πιο όμορφη. Οι ηλικιωμένοι βάζουν φωτιά σε όλες τις διασταυρώσεις και ρίχνουν στη φωτιά κούκλες πάνινες, από παλιά ρούχα, για να διώξουν τα κακά πνεύματα. Η γιορτή διαρκεί από το πρωί μέχρι το βράδυ.

Ρίκα Αλέσια

[...] Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα. Μεγαλύτερα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος ήταν, όπως και σήμερα, η Πάτρα με το περιβόητο Πατρινό Καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19^ου αιώνα, η Ξάνθη με το ξακουστό πλέον Ξανθιώτικο Καρναβάλι, που γίνεται πόλος έλξης αφού έχει το μεγαλύτερο καρναβάλι των Βαλκανίων με πολλά λαογραφικά στοιχεία, η Πλάκα των Αθηνών, και η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της.Μανόλης Νταργαντζάκης

Το πιο γνωστό σημείο των αποκριών είναι τα καρναβάλια όπου μασκαράδες

βγαίνουν πάνω σε άρματα, χαρίζοντας στους περαστικούς μια αξέχαστη εορταστική

εμπειρία. Οι ρίζες των εκδηλώσεων αυτών βρίσκονται στην αρχαία Ελλάδα,

στη Διονυσιακή λατρεία. […] Για τους αρχαίους λαούς ο

κύκλος αυτός της αναγέννησης της φύσης, είχε σχέση και με τις ανθρώπινες ψυχές

που συμβολίζονταν με το φόρεμα της μάσκας.

Στις μέρες μας το έθιμο του καρναβαλιού είναι παγκοσμίως γνωστό και σε όλα

τα μέρη της Ελλάδας το γιορτάζουν.

Μερικά καρναβάλια κάνουν αναπαραστάσεις διαφόρων στιγμών , όπως στη

Σίφνο γίνεται αναπαράσταση του χορού του Κυρ Βορή. Στην Πάρο και στη Χίο

μερικές από τις αναπαραστάσεις τους είναι η αναπαράσταση της εκδίωξης των

πειρατών. Το πιο παλιό και γνωστό καρναβάλι της Ελλάδας είναι το καρναβάλι του

Ορχομενού, όπου πρωτοέγινε πριν από 63 χρόνια, το 1959.

Βασίλης Λιαράκος

Ένα από τα έθιμα της αποκριάς είναι οι « Τζαμάλες» στα Ιωάννινα. Τζαμάλες ονομάζονται κατά το τοπικό ιδίωμα οι αποκριάτικες φωτιές. Τις ανάβουν κάθε χρόνο σε διαφορετικές συνοικίες της πόλης την τελευταία Κυριακή πριν την αρχή της Σαρακοστής. Γύρω τους στήνεται γλέντι με πολύ χορό και κρασί που κρατά μέχρι το ξημέρωμα. Το έθιμο υπάρχει από τον 19^ο αιώνα και αναβιώνει κάθε χρόνο καθώς θεωρείται ως καθαρτήριο για να ανοίξει καλά η νέα χρονική περίοδος δηλαδή αυτή που θα έρθει μετά τον χειμώνα.

Μιχαέλα Χοχλάκη

Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρά Δευτέρα οπότε και αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή. Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Ορθόδοξη Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής. Από την μερα που αρχίζει το τριωδιο μέχρι και την καθαρά Δευτέρα είναι ιδιαίτερες μέρες διότι συμβολιζουν τον ερχομό της άνοιξης και τη προετοιμασία των ανθρώπων στο Πάσχα των παθών.

Ορέστης Μαραγκουδάκης

Η Αποκριά (Μάσλενιτσα στα ρωσικά )γιορτάζεται τις παραμονές της Σαρακοστής, συνεπώς σχετίζεται με ένα αδιάκοπο φαγοπότι, γλέντια και διασκέδαση.

Μάσλενιτσα είναι γιορτή του ξεπροβοδίσματος του χειμώνα και διαρκεί μια

εβδομάδα. Η κάθε μέρα έχει την δική της συμβολική ονομασία, που ήρθε από τα

βάθη των αιώνων.

Δευτέρα (Προϋπάντηση) : Την ημέρα αυτή ξεκινά η γιορτή Μάσλενιτσα του

καρναβαλιού.

Τρίτη (Προδιασκέδαση) : Επισκέψεις στα σπίτια για να φάνε κρέπες.

Τετάρτη (Λιχουδιές) : Στα σπίτια φτιάχνουν νόστιμα φαγητά και διάφορα

γλυκίσματα.

Πέμπτη (Διασκεδαστική Κραιπάλη ή Ευρεία Μάσλενιτσα) : Κάνουν βόλτα με

έλκηθρο που το σέρνει η τρόικα αλόγων στο χιονισμένο δρόμο.

Παρασκευή (Βραδιές της Πεθεράς) : Πάνε οι γαμπροί στο σπίτι της πεθεράς

για να κεραστούν κρέπες.

Σαββάτο (Παρέα με την Νύφη) : Την ημέρα αυτή επισκέπτονται τους συγγενείς.

Κυριακή (Ημέρα Συγχώρεσης) : Όλοι ζητούν ο ένας από τον άλλο

συγγνώμη,για τις προσβολές κατά την διάρκεια του χρόνου.Με αυτόν

τον τρόπο απαλλάσονται από τις αμαρτίες, πριν την Μεγάλη Σαρακοστή.

Τέλος όλοι βγαίνουν στους δρόμους να ξεπροβοδίσουν την Μάσλενιτσα και τότε

καίνε το αχυρένιο σύμβολο της.

( Από την πατρίδα της μητέρας μου)

Περουλάκη Μυρτώ

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 25.2.2023) 

 

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

2+2 ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ - ΚΑΙ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ (ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΣΚΕΣ, ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΡΗ(Ι)ΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ

 

 

2+2 ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΡΙΕΣ

«Ο Φλεβάρης έχει βάλει/ τη σφραγίδα “καρναβάλι”./ Κι ύστερα φωνάζει “εμπρός/ τώρα γλέντι και χόρος!”// Μύτες γίνονται μυτάρες/ και τ’ αυτιά γίναν αυτάρες./ Να μαλλούρες και γυαλάκια,/ στοματάρες και μουστάκια.// Κι άνοιξαν οι ουρανοί,/ σεληνάνθρωποι, Αρειανοί/ κατέβηκαν με σβελτάδα/ και πατήσαν στην Ελλάδα. […] Να ‘χαμε όλη τη χρονιά/ χαρτοπόλεμο, παιδιά!/ Μα κι απόκριες κάθε μήνα,/ μουσικές και σερπαντίνα./ Κουτσοφλέβαρε, λεβέντη,/ τ’ άναψες καλά το γλέντι./ Γρήγορα να φέρεις πάλι,/ χορό, γέλια, καρναβάλι».// Από το ποίημα “Καρναβάλι” της Ρένας Καρθαίου.

«Σ’ αυτή την εύθυμη γιορτή/ πετώ κορδέλες, κομφετί/ και σείουμαι και λυγιούμαι,/ θέλω να σύρω τον χορό,/ δείτε τα νύχια μου πατώ,/ και λέω και δεν κρατιούμαι.// Τη σάκα μου τη φύλαξα/ να κοιμηθεί για λίγο,/ σήμερα απ’ τα μαθήματα/ βρήκα αφορμή να φύγω./ Σήμερα μόνο για χαρές/ εξύπνησα και γέλια./ Κοιτάτε με όλοι,/ μασκαράς δεν είμαι στην εντέλεια;// Σήμερα γλέντια και χαρές,/ τραγούδια και παιχνίδια,/ φόρεσα ρούχα παρδαλά,/ λουλούδια και στολίδια./ Πετώ τη σκούφια μου ψηλά,/ με βλέπει ο κόσμος και γελά». Το ποίημα “Αποκριά” της Κατίνας Παΐζη.

«Μακριά σ’ ένα άλλο κόσμο γίνηκε αυτή/ η αποκριά/ το γαϊδουράκι γύριζε μες στους έρημους δρόμους/ όπου δεν ανάπνεε κανείς/ πεθαμένα παιδιά ανέβαιναν ολοένα στον ουρανό/ κατέβαιναν μια στιγμή να πάρουν τους αετούς τους/ που τους είχαν ξεχάσει/ έπεφτε χιόνι γυάλινος χαρτοπόλεμος/ μάτωνε τις καρδιές/ μια γυναίκα γονατισμένη/ ανάστρεφε τα μάτια της σα νεκρή/ μόνο περνούσαν φάλαγγες στρατιώτες εν δυο/ εν δυο με παγωμένα δόντια.// Το βράδυ βγήκε το φεγγάρι/ αποκριάτικο/ γεμάτο μίσος/ το δεσαν και το πέταξαν στη θάλασσα/ μαχαιρωμένο.// Μακριά σ’ έναν άλλο κόσμο γίνηκε αυτή/ η αποκριά». Το ποίημα “Η Αποκριά” του Μίλτου Σαχτούρη.

«Στον τελευταίο χορό μεταμφιεσμένων/ καθένας θα ντυθεί το τολμηρότερο./ Εδώ τις έχω τις στολές/ αναποφάσιστες:/ Άγγλος αποικιοκράτης στην Ινδία/ συγκλητικός του Κόμμοδου με πλήρη γούστα/ λόρδος απρόσιτος σε ιπποδρομίες του Άσκοτ/ κρουπιέρης μεγιστάνων στο Λας Βέγκας/ ποιητής μιας ρίζας άδικης, ξεριζωμένης./ Αν όμως οι άποικοι ξεσηκωθούν;/ Κι αν τ’ όργιο κλείσει μ’ εντολή σφαγής;/ Τι πλήξη ο διαρκής θρίαμβος των αλόγων μου!/ Πάντα θα παίζουνε και πάντα θα μοιράζω;/ Και πώς να μου ριζώσει η ρίζα για καλά,/ αν πρώτα δεν την κόψω από τη ρίζα;/ Α μπα. Μ’ ότι φοράω θα πάω./ Κανείς δεν αναγνώρισε ποτέ/ έναν εκ γενετής συνταξιούχο». Το ποίημα “Μάσκες” του Γιάννη Βαρβέρη.

Στάσεις σε 2+2 ποιήματα για τις Απόκριες σήμερα. Παιδικά, μιας άλλης εποχής το πρώτο και το δεύτερο. Νοσταλγίας αναγνώσματα… Για προβληματισμό διαχρονικά το τρίτο και το τέταρτο… Καλή Αποκριά και καλή Σαρακοστή!

ΚΑΙ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΑΣΚΕΣ Για τις “μάσκες της χαράς” κάνει λόγο στις δύο πρώτες σημερινές της μαντινάδες η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. «Ψεύτικη μάσκα τση χαράς στο πρόσωπο μου βάζω,/ κανείς δεν θέλω να με δει, όταν αναστενάζω», μας λέει στην πρώτη. «Μια μάσκα βάνω τση χαράς τα δάκρυα να κρύψω/ τον πόνο απ’ τον χωρισμό να μην αποκαλύψω», μας λέει στη δεύτερη. Η ελπίδα, ωστόσο παραμονεύει… «Τις φετινές τις Απόκριες, αν θες χαρά να νιώσω/ στο μονοπάτι του σεβντά, έλα να σ’ ανταμώσω», μας λέει στην τρίτη.

ΑΝΤΙΠΑΛΟΣ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ Αν ψήφιζα στην Α΄ Αθήνας και αν ψήφιζα, βέβαια, Νέα Δημοκρατία, θα ψήφιζα μονοκούκι τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερριακάκη. Όχι μόνο για το έργο που έχει κάμει, αλλά και για τη δήλωση που έκαμε “κατεβαίνοντας” στην προεκλογική μάχη: «Αυτό που ενδιαφέρει τον κόσμο είναι να έχουμε αντίπαλο τα προβλήματα και όσο τα έχουμε τόσο κερδίζουμε όλοι» δήλωσε λέει, μεταξύ των άλλων. Τα που μου είπε τις προάλλες ένας παλιός καλός φίλος και μου ζήτησε να το κάμω “πεταχτό”.

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΡΗ(Ι)ΤΙΚΗ ΜΑΤΙΑ «Άκουσες την Κραυγή και κίνησες. Πέρασες από αγώνα σε αγώνα όλες τις θητείες του στρατευόμενου ανθρώπου. Πολέμησες μέσα στο μικρό τσαντίρι του κορμιού σου, μα να, στενή σου φάνταξε η παλαίστρα πνιγόσουν, και χύθηκες να ξεφύγεις. Στρατοπέδεψες στη ράτσα σου, γιόμωσες χέρια και καρδιές, ανάστησες με το αίμα σου τους φοβερούς προγόνους και κίνησες μαζί με τους νεκρούς, τους ζωντανούς και τους αγέννητους να πολεμήσεις». Επιστρέφω συχνά στην “Ασκητική” του Νίκου Καζαντζάκη αναζητώντας την “κρη(ι)τική” του ματιά... 

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 24.2.2023)  

 https://www.haniotika-nea.gr/2-2-poiimata-gia-tis-apokries/

 

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΧΘΕΣ

ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ - 22.2.213

 

Φίλες και φίλοι, καλημέρα!
“ΚΑΛΟΤΥΧΟΙ οι νεκροί που λησμονάνε την πίκρα της ζωής”, μας λέει στη “Λήθη” του ο ποιητής. Ψυχοσάββατο σήμερα, του Ψυχού, όπως έλεγε η μάνα μου, χθες, και η σκέψη μας πήγαινε και στους “αποθαμένους” μας. Ανάβοντας ξεχωριστά για τον καθένα τους κερί στο μανουάλι της μνήμης. Και ιδού επανέρχονται! Ετσι ως υπήρξαν. Ακέραιοι και ωραίοι, όπως τους θυμόμαστε στις καλύτερες στιγμές τους.

ΤΗ ΦΩΤΕΡΑΔΑ του κεριού, τη δροσεράδα του νερού, τη νοστιμάδα του ψωμιού, τη νοστιμάδα του φαητού, να ’χει η ψυχή σας… (αφέντη μου, μάνα μου, αδέρφια μου κ.λπ.). Κι ο Θεός να συγχωρέσει των αδικοσκοτωμένων, των αδικοχαμένων, των θαλασσοπνιγμένων, των αβάφτιστων παιδιών κι ούλων των Χριστιανών…

ΑΞΗΜΕΡΩΤΑ ξυπνούσανε για να ετοιμάσουνε το πιάτο με τα κόλλυβα οι παλιές γυναίκες των χωριών μας χθες, μου θύμισε με τηλεφώνημα που μου έκαμε, ενώ άρχιζα να γράφω τη στήλη ο αναγνώστης Αντώνης Καπαδουκάκης από την Ξώπολη Αποκορώνου. Αυτός μου είπε και την ευχή που έλεγαν κάθε καλήν ημέρα, θυμιάζοντας το πιάτο του φαγητού που έπρεπε να δώσουν στη γειτονιά. Αλλες εποχές εκείνες, άλλες σήμερα…

ΠΟΛΕΜΟΣ είναι η συνέχιση της διπλωματίας με πολεμικό τρόπο και διπλωματία η συνέχιση του πολέμου με διπλωματικό τρόπο. Η φράση του Κλαούζεβιτς “πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα”, ήταν η βάση για να γράψω τα που έγραψα αρχίζοντας αυτό το “πεταχτό”. Εχοντας υπόψη τα που γίνονται έτσι όπως γίνονται στην Ουκρανία…

“ΚΙ ΕΓΩ θα φτιάξω ΜΗ.ΚΥ.Ο. να τα οικονομήσω/ και την υπόλοιπη ζωή σαν βασιλιάς να ζήσω”. Καλά το καταλάβατε! Ο Ηλίας ο Σταματάκης (ποιος άλλος;) είναι αυτός που θέλει να φτιάξει μια ακόμα Μη Κυβερνητική Οργάνωση για να τα οικονομήσει και να ζήσει το υπόλοιπο του βίου του σαν βασιλιάς. Δεν είσαι άξιος γι’ αυτά τα πράγματα εσύ Ηλία!

“ΑΠΟ ΚΑΝΑΡΑ σε κανάρα”, σαν “ελεύθερο πουλί” που ήταν του άρεσε “να πετάει” του Χρηστάκη (τι τραγουδιστής!) όπως μας έλεγε με τη μοναδική φωνή του. Από οχτάρα σε οχτάρα πηγαίνει κάθε βδομάδα ο Δικέφαλος Αετός, τελευταία εφέτος στο πρωτάθλημα της Γ’ Εθνικής. Από τον γνωστό φ(θ)ανατικό Αεκτζή γείτονα μου τον Μήτσο η επισήμανση…

ΧΡΗΣΤΟ Μαχαιρίδη, εκδότη – ποιητή, Χανιά: Καλοτάξιδο το νέο όμορφο δεκαεξασέλιδο διμηνιαίο έντυπο πολιτικού, σατιρικού, φιλολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος με τίτλο “Ο σκορπιός” που “έβγαλες” στην κυκλοφορία. Στέκομαι, προσώρας, μόνο στην τελευταία φράση του κύριου άρθρου σου με τίτλο “Αφύπνιση” όπου γράφεις: “Ας κατοικήσουμε στις πληγές της πολιτικής μας ιστορίας και του πολιτισμού μας αναζητώντας Θεσπιείς”. Χαίρομαι που θεωρείς κι εσύ δεδομένη την ύπαρξή τους, Χρήστο!

ΛΕΝΕ ότι, όταν κάποιος Αθηναίος συζητούσε με τον Ανταλκίδα (Σπαρτιάτη ναύαρχο, που έδρασε το πρώτο μισό του 4ου αι. π.Χ.) περί ανδρείας και του είπε: “Εμείς πολλές φορές σας διώξαμε από τις όχθες του Κηφισού”, ο Ανταλκίδας αποκρίθηκε: “Εμείς όμως ποτέ δεν σας διώξαμε από τις όχθες του Ευρώτα”. Παρόμοια απάντηση έδωσε κι ένας άσημος Σπαρτιάτης σε κάποιον Αργείο, όταν αυτός του είπε: “Πολλοί δικοί σας είναι νεκροί στην Αργολίδα” κι εκείνος του αποκρίθηκε: “Κανένας όμως από σας στη Λακωνία”. Και ο Αγησίλαος συνήθιζε να λέει ότι “ποτέ καμιά γυναίκα από τη Λακωνία δεν είδε εχθρικό καπνό”. Ωστόσο, επί της εποχής του, για πρώτη φορά, η Σπάρτη πολιορκήθηκε από εχθρό, τους Θηβαίους. (Από το βιβλίο “Η άλλη όψη της Ιστορίας”, εκδ. “Σαββάλας”).

“Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε/ την πίκρα της ζωής. Οντας βυθήσει/ ο ήλιος και το σούρουπο ακλουθήσει/ μη τους κλαις, ο καημός σου όσος και να ’ναι/ Τέτοιαν ώρα οι ψυχές διψούν και πάνε/ στης λησμονιάς την κρουσταλλένια βρύση/ μα βούρκος το νεράκι θα μαυρίσει/ α’ στάξει δάκρυ όθε αγαπάνε/ Κι αν πιουν θολό νερό ξαναθυμούνται/ διαβαίνοντας λιβάδια από ασφοδίλι/ πόνους παλιούς που μέσα τους κοιμούνται -/ Α’ δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι/ τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν/ θέλουν – μα δε βολεί να λησμονήσουν”.
Το ποίημα “Λήθη” του Λορέντζου Μαβίλη.

ΧΑΙΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ!

Χανιώτικα νέα (22. 02. 2014)

http://petaxta.blogspot.gr/2014/02/blog-post_22.html

ΕΥΘΥΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ 

 

 

Γράφει ο Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης

Με πολύ ενδιαφέρον διάβασα το ρεπορτάζ και τις δηλώσεις από την εκδήλωση της Σύμπραξης Τουρισμού για τα Χανιά που πραγματοποιήθηκε προχθές Δευτέρα στο Μεγάλο Αρσενάλι.

Οι συμμετέχοντες σε αυτήν τη σύμπραξη -Ένωση Ξενοδόχων Ν. Χανίων, η Fraport Greece, η Aegean, η Eurobank και πλέον και ο ΕΟΤ- συζήτησαν και μίλησαν για θέματα που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε όπως το ότι η προ των πυλών τουριστική σεζόν αναμένεται πολύ καλύτερη από την εξίσου πολύ καλή περυσινή.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Μαν. Γιαννούλης σε ερώτηση των “Χ.ν.”, για τις κακές υποδομές μας, σημείωσε ότι «είναι ένα θέμα που μας απασχολεί, το έχουμε επισημάνει κατ’ επανάληψη. Είναι ένα φαινόμενο το οποίο δημιουργεί μια άσχημη εντύπωση γιατί βγαίνοντας από πολύ καλές ιδιωτικές υποδομές, γνωρίζουμε όλοι ότι και τα πεζοδρόμια και οι δρόμοι μας, πολλές φορές και η σήμανση ακόμα, δεν είναι στο επίπεδο που θα θέλαμε». Το έθεσε πολύ πολύ κομψά κι ευγενικά!

Το συγκεκριμένο θέμα μας απασχολεί ήδη από τη δεκαετία του ’90, αλλά φευ αυτή η απασχόληση δεν έχει οδηγήσει σε καμία επίλυση του προβλήματος!

Από την άλλη, ο γενικός γραμματέας του ΕΟΤ Δημήτρης Φραγκάκης, παρών στην παραπάνω εκδήλωση, σε χθεσινή του ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης πολύ ορθά θέτει στο τραπέζι το θέμα της βιωσιμότητας: «η βιωσιμότητα είναι προφανώς απαραίτητη συνθήκη για την επόμενη μέρα του τουρισμού», σημειώνει ενώ χαρακτήρισε ως τη μεγαλύτερη απειλή για τα ελληνικά νησιά τη διάβρωση των ακτών τους. Γράφει μεταξύ άλλων ότι «δεν μπορούμε να μιλάμε για βιωσιμότητα αν συνεχίσουμε να καταστρέφουμε τον Μπάλο και το Ελαφονήσι με τους ίδιους ρυθμούς. Κι εκεί θα πρέπει οπωσδήποτε να συμφωνήσουμε όλοι ώστε να πάρουμε μέτρα. Όσο σκληρά και αν είναι, θα χρειαστεί να πάρουμε μέτρα για να προστατεύσουμε αυτές τις περιοχές».

Να σημειώσω ότι και τα Φαλάσσαρνα είναι μια περιοχή που χρήζει άμεσης προστασίας γιατί όπως  πληροφορούμαστε, δυστυχώς εκεί η κατάσταση χειροτερεύει! Η διάβρωση εκεί νότια της “Παχιάς Άμμου”, δεν έχει γίνει από τη θάλασσα αλλά… από τη στεριά! Πώς γίνεται; Απλά(!), κάποιοι έβαλαν μηχανήματα και “εξαφάνισαν” έναν αμμόλοφο ανοίγοντας δίοδο για την παραλία…»! Αυτά καταγγέλει η ΛΑΣΥ. Οι εικόνες από την περιοχή είναι σοκαριστικές!

Ποιος θα απαντήσει γι’ αυτό το περιβαλλοντικό έγκλημα; Ποιος θα επιληφθεί του θέματος σήμερα κιόλας; Όλοι φαίνεται να σηκώνουν τα χέρια ψηλά! Γιατί; Ποιος ευθύνεται για αυτήν την κατάσταση; Ποιοι τελικά είναι αυτοί «που δεν συμφωνούν για να παρθούν μέτρα σκληρά;» για να σωθεί αυτός ο τόπος, όπως σημείωσε και ο κ. Φραγκάκης;  

Χανιώτικα νέα (Τετάρτη, 22.2,2023)

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΚΑΙΤΗ ΑΛΕΞΗ: H AΓΑΠΗΜΕΝΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΤΩΝ - ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ (ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ\ "Η" ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ)

 

 ΚΑΙΤΗ ΑΛΕΞΗ: H AΓΑΠΗΜΕΝΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΑΝΙΩΤΩΝ

 

Ήταν τω όντι μια υπέροχη “ζεστή” εκδήλωση ενός ξεχωριστού, μοναδικού στο είδος του βιβλίου για την κυρία Καίτη. Το καταστάλαγμα των σκέψεων που έκανα επιστρέφοντας στο σπίτι μου, μετά την παρουσίαση του βιβλίου του Λευτέρη Λαμπράκη “Καίτη Αλέξη: Η Κυρία του Ραδιοφώνου”, που έγινε τη Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου στην κατάμεστη από κόσμο μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων του Πνευματικού Κέντρου Χανίων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου. Μαζί με το ποίημα- ακροστιχίδα “Καίτη Αλέξη” του αξέχαστου Χανιώτη φιλολόγου - ποιητή Νίκου Μαραγκουδάκη που γράφτηκε προ ετών για την πολύχρονη προσφορά της “Ωραίας ως Ελληνίδας θεάς” στη Ραδιοφωνία και την πνευματική κίνηση της Κρήτης: «Καλλίφωνο της Κρήτης μας αηδόνι/ Ασύγκριτ’ η φωνή σου όλους μαγεύει/ Ιδέες κι αισθήματα σαν ξεδιπλώνει/ Τη μελωδία τότε της ψυχής σου/ Η καθ’ αιθέρια μούσα τη ζηλεύει.// Αν σ’ είχε ο Πλάστης σ’ άλλα χρόνια στείλει/ Λύρα η Σαπφώ δε θα ‘θελε στο χέρι/ Έχοντας άρπα τα δικά σου χείλη./ Ξανθή καινούργια μούσα που σαν δώρο/ Η μοίρα εδώ στη γη μας σ’ έχει φέρει».

Μια εκδήλωση που δεν ήθελες να τελειώσει, και που ήθελες να κρατήσει πολύ περισσότερο, ήταν η περί ης ο λόγος εκδήλωση την οποία συντόνιζε η δημοσιογράφος Μαρίνα Γιακουμάκη και στην οποία απηύθυναν χαιρετισμούς ο αντιπεριφερειάρχης Κώστας Γύπαρης και η αντιδήμαρχος Χανίων Ελένη Ζερβουδάκη. Σημείωσα πολλά απ’ τα λεγόμενά τους στο σημειωματάριο μου, περισσότερα, ωστόσο, απ’ τα που είπαν μιλώντας για το βιβλίο και την… κεντρική ηρωίδα του, ο εκδότης της “Πυξίδας” και υπεύθυνος του Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Χανίων Μαθιός Φραντζεσκάκης, η παραγωγός της ΕΡΤ Μαίρη Φραγκάκη, ο δημοσιογράφος Ιάσωνας Τριανταφυλλίδης και ο ηθοποιός, συγγραφέας του βιβλίου Λευτέρης Λαμπράκης. Και βέβαια απ’ τα που είπε η πάντα λάμπουσα κυρία Καίτη στην αντιφώνηση της. Ούτε ένα δισέλιδο της εφημερίδας δεν θα με έφτανε ν’ αναφερθώ σ’ αυτά κι ούτε ένα τετρασέλιδο, αν συνυπολογίσω και τις άλλες μου σημειώσεις. Για την έκδηλη αγάπη του κόσμου, για τις παρούσες στην εκδήλωση δυο κόρες της κυρίας Καίτης, τη Μαρικίτα και τη Ρενάτα, για τον χορό της στο τέλος με τον συγγραφέα του βιβλίου, για τούτο, για τ’ άλλο και το παράλλο… Όπως για το πρόγραμμα “Κρήτη - προφορική Ιστορία” που παλεύει ο Μαθιός για παράδειγμα…

«Η Καίτη Αλέξη γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Χανιά. Γονείς της ο Κωνσταντίνος και η Ειρήνη Βαρουδάκη. Τελείωσε το 1ο Γυμνάσιο Θηλέων Χανίων και την αγγλική γλώσσα στο Βρετανικό Ινστιτούτο. Παρακολούθησε σεμινάρια Δημοσιογραφίας. Παιδί ακόμη στο Δημοτικό Σχολείο είχε δείξει έντονα ικανότητες και δεξιότητες ως προς τα εκφραστικά της μέσα. Αργότερα στο Γυμνάσιο πρωτοστάτησε στις διάφορες εκδηλώσεις. Ακριβώς τη χρονιά που αποφοίτησε, το Εθνικό Ίδρυμα Ραδιοφωνίας διενήργησε διαγωνισμό για την πρόσληψη εκφωνήτριας στον νεο-ιδρυθέντα Ραδιοφωνικό Σταθμό Κρήτης […] Η Καίτη Βαρουδάκη πρώτευσε και ο τοπικός Τύπος υποδέχτηκε το γεγονός με κολακευτικά σχόλια. Της προτάθηκε να μετακινηθεί στην Κεντρική Υπηρεσία των Αθηνών. Όμως η άρνηση του πατέρα της έδωσε τέλος στην προοπτική και το όνειρο. Έτσι, λοιπόν, παρέμεινε -μετά ζήλου και πάθους- σ’ έναν χώρο που τη γέμιζε και της άφηνε περιθώρια έκφρασης και δημιουργίας, στα Χανιά… Η ίδια πάντως πιστεύει ότι στην πραγματικότητα δεν θέλησε ποτέ να αποχωριστεί την πόλη με την οποία τη συνδέει μια σχέση καρμική». Αποσπάσματα απ’ το βιογραφικό της Καίτης Αλέξη, που παρατίθεται στο οπισθόφυλλο του περί ου ο λόγος βιβλίου της Καίτης Αλέξη: Εδώ Χανιά! Καίτη Αλέξη: Η αγαπημένη όλων των Χανιωτών!

ΚΑΙ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ 

 ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ «Η γλώσσα μας η μητρική και η παράδοση μας είναι το αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας.// Τη γλώσσα την ελληνική πρέπει να προσπαθούμε,/ όλοι να τη σεβόμαστε ορθά να τη μιλούμε.// Την τέχνη και τα γράμματα σαν φάρος τα φωτίζει,/ η γλώσσα η ελληνική, γι’ αυτό και ξεχωρίζει». Για τη μητρική μας, την ελληνική γλώσσα και οι τρεις σημερινές μαντινάδες της Νεκταρίας Θεοδωρογλάκη.

Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ «Πρέπει να προσπαθούμε να γίνουμε “άρχοντες της γλώσσας”, που έλεγε ο Σεφέρης, όχι για να αναδειχθούμε σε μεγάλους συγγραφείς, αλλά για να αξιωθούμε να αποκτήσουμε ποιότητα στον λόγο μας». (Γεώργιος Μπαμπινιώτης, στο βιβλίο του “Διαλογισμοί για τη γλώσσα και τη γλώσσα μας”). Παγκόσμια Ημέρα Μητρικής Γλώσσας, σήμερα. «Η γλώσσα μας και τα μάτια μας», η παραγγελιά του καθηγητή...

 

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 21.2.2023)  

 https://www.haniotika-nea.gr/kaiti-alexi-i-agapimeni-olon-ton-chanioton/

 

ΧΡΥΣΑ

Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ 

 

Γράφει η Χρύσα Κακατσάκη

Τι σχέση έχουν οι καλλίπυγες Βραζιλιάνες που λικνίζονται στους ρυθμούς της σάμπας, με τα μασκαρεμένα πρόσωπα και το βλάχικο γάμο στη Θήβα όπου οι καλεσμένοι κυκλοφορούν με υπερμεγέθεις φαλλούς; Μα φυσικά την κοινή τους καταγωγή από το Διόνυσο και την προαιώνια ανάγκη του ανθρώπου να βγει από τον εαυτό του και να ανατρέψει έστω και για λίγο την καθεστηκυία τάξη. Οι οπαδοί του Διονύσου, μεταμφιεσμένοι Σάτυροι και Μαινάδες, είχαν την ευκαιρία να απελευθερωθούν απ’ αυτά που όριζε και επέβαλλε η κοινωνική νόρμα, να αμφισβητήσουν αξίες και ιεραρχίες και να οδηγηθούν στην κάθαρση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα επίθετα που συνοδεύουν συχνά τον αρχαίο θεό είναι Λύσιος και Ελευθέριος, αποδίδοντας τη λυτρωτική του επενέργεια στους ανθρώπους με τη βοήθεια της έκστασης και του κρασιού.

Από την αρχαία  Ελλάδα αυτές οι γιορτές, πέρασαν μέσω Ρώμης. στη Δύση του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης. Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις περιλάμβαναν γελωτοποιούς και τρελούς, γίγαντες και νάνους, βρισιές και παινέματα. Ήταν μια μη θεσμοποιημένη ρήξη, σαν επανάσταση που ξεκινούσε από τα κατώτερα στρώματα, μια εκδίκηση της δημοκρατίας ενάντια στο φεουδαρχικό σύστημα και την εξουσία των ηγεμόνων. Η εκκλησία του δήμου μεταφερόταν στις πλατείες όπου ο καθένας μπορούσε να εκφράσει τη σεξουαλική του καταπίεση με μιμητική πράξη και να αντιστρέψει τους ρόλους, αφού ο άντρας μπορούσε να γίνει γυναίκα και ο ζητιάνος βασιλιάς,

Ο χριστιανισμός είχε την εξυπνάδα να ενσωματώσει στη λατρεία του αυτά τα λαϊκά δρώμενα, αναγνωρίζοντας τις βαθιές τους ρίζες. Έτσι, η Αποκριά παραμένει η μόνη καθαρά ψυχαγωγική γιορτή, που τυπικοί μόνο δεσμοί την συνδέουν με το θρησκευτικό εορτολόγιο, κυρίως γιατί η Εκκλησία την διέπλεξε με την εξαγνιστική Σαρακοστή. Το ιερό συμπλέκεται και εναλλάσσεται με το βέβηλο. Ο ίδιος αγρότης που το μεσημέρι της Καθαράς Δευτέρας  χορεύει με ομοιώματα γεννητικών οργάνων λίγες ώρες αργότερα ψάλλει στον εσπερινό το «Κύριε των Δυνάμεων». Συμβαίνει δηλαδή κάτι ανάλογο με τους γεφυρισμούς της αρχαίας εποχής. Οι προσκυνητές που επέστρεφαν από τα Ελευσίνια μυστήρια αντάλλασσαν αθυροστομίες και άσεμνες χειρονομίες μ’ εκείνους που ήταν κρυμμένοι στη γέφυρα του Κηφισού.

Στους δρόμους της Πάτρας και της Ξάνθης, στους Γενίτσαρους και τις Μπούλες της Νάουσας και στους φανούς της Κοζάνης κυκλοφορεί ακόμα ο Διόνυσος. Οι φαλλοί που τελικά θάβονται στο χώμα εκπληρούν την ανάγκη εξευμενισμού της γης για να καρπίσει.

Όλο αυτό το κλίμα της ευφρόσυνης ανατροπής, με την ταυτότητα που μεταμφιέζεται σε ετερότητα και το γέλιο που λοιδορεί την επισημότητα και τη σεμνοτυφία, αποτυπώνεται και στα αποκριάτικα τραγούδια που κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου. Χαρωπές μοιχείες και ακόλαστοι παπάδες, σάτιρα και διακωμώδηση κάθε λογής εξουσίας σε έναν οργιαστικό αυτοσχεδιασμό έμπνευσης και φαντασίας.  

Αν οι Απόκριες  έχουν ξεθυμάνει και έχουν χάσει ένα μέρος από το παλιό τελετουργικό τους, έχει απομείνει ωστόσο εκείνη η ευφορία που καταργεί με μια στολή και μια μάσκα την καθημερινή μιζέρια. Αν ο κόσμος δεν έχει πάντα την ευκαιρία να εκτονώνει την οργή του απέναντι στους πολιτικάντηδες, μπορεί τουλάχιστον να χαίρεται και να γλεντά την στιγμή που καίει ή κόβει το κεφάλι του βασιλιά Καρνάβαλου.

ΠΗΓΗ:  https://www.pancreta.gr/voices.php?p=17048

ΠΟΙΗΣΗ

ΣΥΝΑΠΑΝΤΗΜΑΤΑ

 

Καλεί τον φίλο του, 

που έφυγε νωρίς για το Υπερπέραν,  

στα συναπαντήματά του,

βραδινές ώρες. 

Έρχεται πάντοτε

με τα ρούχα που τον έθαψαν.

Πίνουν κρασί

απ’ το ίδιο ποτήρι,

τρώνε ψωμί και λάδι

απ’ το ίδιο πιάτο,

λένε τα νέα των.

Κι όταν το ρολόι δείχνει μεσάνυχτα.

αντί για αντίο τραγουδούν.

Στον ουρανό γλεντίζουνε, στον Άδη κάνουν γάμο… 

(Μνήμη Γιάννη Ν. Κοτσιφάκη που έφυγε σαν σήμερα πριν από 9 χρόνια για το άλλο ημισφαίριο της ζωής. )

Ο ζωντανός με τους ζωντανούς 

κι ο πεθαμένος με τους πεθαμένους; 

 

ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ 

  "ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ", Β' Έκδοση, Χανιά 2020