ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ ΕΡΧΕΤΑΙ... 

Ζώνεται το παλιό φθαρμένο ράσο του/ βάζει τα ξυλοπάπουτσά του,/ φορεί το καλογερικό σκουφί του/ φορτώνεται στην πλάτη το σακκούλι του,/ κάνει τον σταυρό του δυτικά,/ παίρνει το μαγικό ραβδί του…/ Εκεί στα βάθη της Μικράς Ασίας/ κατά Καππαδοκία μεριά,/ ετοιμάζεται για να ‘ρθει,/ όπως κάνει αιώνες τώρα,/ κι εφέτος την Πρωτοχρονιά/ ο πάλαι ποτέ δικός μας Aγιος Βασίλης.// Το ξέρει ότι έχει πεθάνει,/ πάνε χρόνια τώρα,/ και ο τελευταίος ζευγάς/ που τον περίμενε/ για να ευλογήσει το αλέτρι του./ Το ξέρει ότι τα παιδιά -αντί γι’ αυτόν-/ περιμένουν πώς και πώς/ τον Santa Claus, τον Aγιο της Κατανάλωσης/ μ’ όλα τα μπιχλιμπίδια του./ Το ξέρει ότι κι εφέτος/ θα βρει κλειστές τις πόρτες-/ όλα τα ξέρει…/ Κι ότι κάπου τον περιμένει/ ένας ξεχασμένος βοσκός/ στο μαντρί του για ευλογία, κι αυτό το ξέρει/ ο πάλαι ποτέ δικός μας Aγιος Βασίλης». Το ποίημα “Aγιος Βασίλης έρχεται” του γράφοντος απ’ την ανέκδοτη ποιητική του συλλογή “Το χελιδόνι του μοναχού”.

«Μέσα στην καλύβα έφεγγε με λιγοστό φως ένα λυχνάρι. Ο Γιάννης, σαν είδε στο φως πως ο μουσαφίρης ήτανε γέροντας καλόγερος, πήρε το χέρι του και τ’ ανασπάστηκε και το ‘βαλε απάνω στο κεφάλι του. Yστερα φώναξε και τη γυναίκα του, ως είκοσι χρονώ κοπελούδα, που κουνούσε το μωρό τους μέσα στην κούνια. Κι εκείνη πήγε ταπεινά και φίλησε το χέρι του γέροντα, κι είπε: “Κόπιασε, παππού, να ξεκουραστείς”. Ο Aγιος Βασίλης στάθηκε στην πόρτα και βλόγησε το καλύβι κι είπε: “Βλογημένοι να ‘σαστε, τέκνα μου, κι όλο το σπιτικό σας! Τα πρόβατά σας να πληθαίνουν ως του Ιώβ μετά την πληγήν και ως του Αβραάμ και ως του Λάβαν! Η ειρήνη του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού να είναι μαζί σας!”». Και στο διήγημα του Φώτη Κόντογλου “Το βλογημένο μαντρί” (από αυτό το απόσπασμα) μας παραπέμπει το παραπάνω ποίημα. Το είχα και αυτό στα “υπόψιν”, όταν το έγραφα.

Το ξέρω ότι ο Santa Claus ή Saint Nicolas ή Père Noël, όπως αλλιώς τον λένε τον παγκοσμιοποιημένο Aγιο έχει νικήσει κατά κράτος τον δικό μας Aγιο Βασίλη που, ωστόσο, επιμένει (να δούμε μέχρι πότε) να επιβιώνει στα κάλαντα που λένε, όπως τα λένε, τα παιδιά. Βαστώντας “πέννα και χαρτί, χαρτί και καλαμάρι”… αλλά κι ένα ραβδί, σύμβολο της δύναμης και της μαγικής του ενέργειας…

ΕΥΧΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ... ΕΠΙΒΑΤΕΣ ΤΗΣ ΣΤΗΛΗΣ



«Μια στάση εδώ… μια στάση εκεί… ο νέος χρόνος κάνει,/ του καθενούς χρυσές ευκές μέσα στη χέρα βάνει». «Μια στάση εδώ… μια στάση εκεί… μ’ ευκές για τσ’ επιβάτες/ του νέου χρόνου να διαβού τσι γελαστές του στράτες».
Με μαντινάδες οι ευχές της στήλης για τον νέο χρόνο, το νέο έτος, το 2020, που περιμένει για να κάνει κι αυτό τη… δούλα του. Και για να τηρηθεί το “έθιμο” του γράφοντος που επιμένει σταθερά, σχεδόν κάθε χρόνο, απ’ την εποχή των “Εύφημων μνειών” και των “Πεταχτών”, πάνω από 20 χρόνια δηλαδή, στα… πατροπαράδοτα. Να ‘ναι καλά οι φίλοι μου και διαχρονικοί φίλοι της στήλης, που ανταποκρίθηκαν άμεσα και με προθυμία στις… παραγγελιές μου. Ο εκ των κορυφαίων διαλεκτοφώνων ποιητής του νησιού μας και συνάδελφός μου στη Δασκαλοσύνη Κωστής Λαγουδιανάκης (δικές του οι μαντινάδες που… έκαναν ποδαρικό, όπως κι οι έξι στο τέλος της στήλης), ο “φίλος ιερωμένος” που επιμένει να κρατά την ανωνυμία του, και η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Πάμε στη δημοσίευσή των, δίχως σχόλια…

«Στον Καππαδόκη Αγιο σας εύχομαι να μοιάστε/ σε ξένα ορφανά παιδιά δώρα για να μοιράστε». «Σε ξένου άρρωστου, φτωχού την πόρτα μη χτυπήσεις/ αν με τη συμπόνια σου δώρα δεν θα τ’ αφήσεις». «Ο νέος χρόνος που ‘ρχεται ειρήνη να μας φέρει/ κι ό,τι καλό, και την υγειά σε όποιον υποφέρει». Οι μαντινάδες του φίλου ιερωμένου.
«Το δυο χιλιάδες είκοσι, πολλές χαρές να φέρει/ και στον ανθρώπων τις καρδιές, τσ’ αγάπης το αστέρι». «Τη μέρα της Πρωτοχρονιάς να κάνεις τον σταυρό σου/ ολοχρονίς η Παναγιά να είναι στο πλευρό σου»./ Πρωτοχρονιάτικες ευχές από τον Ψηλορείτη, ειρήνη και χαμόγελα σε όλον τον πλανήτη». Οι μαντινάδες της Νεκταρίας.

Κλείνουμε όπως αρχίσαμε με Κωστή Λαγουδιανάκη.

«Το δυο χιλιάδες είκοσι σκουτελικό στη χέρα/ βαστά υγείας ξεφουρνιά στο πρώτο καλημέρα». «Του δυο χιλιάδες είκοσι ανατολή νεδιάζει,/ αγάπη και καλή καρδιά, ολοχρονίς να λιάζει». «Του δυο χιλιάδες είκοσι χτυπά το σημαντήρι/ ελπίδες καρποθέρητα νέικα για να σπείρει». «Τσ’ αρχιχρονιάς το νέικο του χρόνου το σταλίκι/ να βεντεμίσει να ‘ρθουνε χαρές καλαμπαλίκι». «Του χρόνου ολοχρόνιως μεράστρι με την πούλια/ Ν’ αστροκαλοβλεπίζουνε τα νέικα μαξούλια». «Χρόνε καινούργιε διάβασε να δώσεις… εξετάσεις/ με άριστα το είκοσι ξέτρεξε να περάσεις».
Καλή χρονιά!

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 31.12.2019)
http://www.haniotika-nea.gr/agios-vasilis-erchetai/

ΧΡΥΣΑ

ΔΩΡΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΩΡΑ 

Γράφει η Χρύσα Κακατσάκη

Στον Προμηθέα που χαρίζει στους ανθρώπους τη φωτιά, στον εβραϊκό θεό που προσφέρει στους πρωτόπλαστους έναν ολόκληρο παράδεισο και στο κουτί της Πανδώρας όπου είναι κλεισμένα όλα τα αγαθά ανάγονται οι πρώτες αναφορές στην έννοια του δώρου. 

Οταν οργανώθηκαν οι κοινωνίες οι άνθρωποι το καθιέρωσαν για να εκφράζουν τα συναισθήματά τους, ως ένδειξη ευγνωμοσύνης ή ενδυνάμωσης των διαπροσωπικών σχέσεων, αλλά το χρησιμοποιούν επίσης ως επίδειξη κοινωνικού γοήτρου καθώς και ως μέσο εξαγοράς ή εξαπάτησης. Κλασική είναι η περίπτωση του δούρειου ίππου που δίνουν οι Ελληνες στους Τρώες, από την οποία προέκυψε και η παροιμιώδης έκφραση «φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας». Στον ομηρικό κόσμο με τα δώρα –κοπάδια αγελάδων και προβάτων – κερδίζονται νύφες, ενισχύονται οι διπλωματικές αποστολές, αναγνωρίζεται η ανωτερότητα του αντιπάλου και τονίζεται η φιλοξενία.

Την περίοδο των Χριστουγέννων η ανταλλαγή τους έρχεται να συμπληρώσει τον εορταστικό διάκοσμο και την ψυχική ευφορία. Τα κριτήρια επιλογής τους ποικίλλουν, ανάλογα με τη δική μας οικονομική κατάσταση, την ηλικία ή τα ενδιαφέροντα του αποδέκτη και τη σχέση που έχουμε μαζί του. Διαλέγουμε κάτι απλό και συνηθισμένο που μας απαλλάσσει από διλήμματα. Κάτι που θα αρέσει στο άλλον ή θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Κάτι ιδιαίτερο και δυσεύρετο για να προκαλέσουμε εντύπωση ή προβάλλοντας τις δικές μας επιθυμίες. Αναμφισβήτητα πάντως, με τα δώρα έχουμε την ευκαιρία να διακρίνουμε τη σχέση αγάπης από τη σχέση συναλλαγής. Η πρώτη λειτουργεί ανακουφιστικά, αφού αποτελεί μια μορφή εξιλέωσης για όσα δεν μπορέσαμε να προσφέρουμε τον υπόλοιπο χρόνο. Η δεύτερη βασίζεται στον τριπλό κανόνα «να δίνεις, να αποδέχεσαι, να ανταποδίδεις» που συνδέεται περισσότερο με την οικονομία και την κίνηση της αγοράς. Τα δώρα π.χ. μιας επιχείρησης στους πελάτες της δεν εμπεριέχουν γενναιοδωρία, αντίθετα υποκρύπτουν την αρχή της ανταπόδοσης.

Ο Γάλλος ανθρωπολόγος Μαρσέλ Μος στην ενδιαφέρουσα σχετική μελέτη του, εξετάζοντας τη λειτουργία των δώρων σε διάφορες πρωτόγονες φυλές, υποστηρίζει πως είναι μια τελετουργική διαδικασία που συμπυκνώνει έναν άγραφο κώδικα αξιών, αποτελεί δείγμα συμφιλίωσης ή αβροφροσύνης, διατηρώντας παράλληλα εύθραυστες ισορροπίες. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, τέτοιες δοσοληψίες υπερβαίνουν το φράγμα μεταξύ του πνευματικού και του υλικού με έναν τρόπο σχεδόν μαγικό.

Στις σύγχρονες ωστόσο κοινωνίες τα δώρα έχουν πολλούς συμβολισμούς και χρήσεις. Το οικογενειακό κειμήλιο που περνά από γενιά σε γενιά ξεπερνά την εμπορική τιμή του και μετατρέπεται σε κιβωτό αναμνήσεων. Στα βαφτιστήρια συχνά ισοδυναμεί με εθιμοτυπική υποχρέωση. Το μονόπετρο δαχτυλίδι αντιστοιχεί σε πρόταση γάμου. Το περίσσευμα του καθενός στον εθελοντισμό είναι η αντιστροφή της έννοιας του συμφέροντος και του χειρισμού. Γιατί όπως όλα τα πράγματα, έτσι και τα δώρα δεν γίνονται πάντα με ανιδιοτέλεια. Το φακελάκι στον γιατρό π.χ. αποσκοπεί στην ατομική εξυπηρέτηση, παραβαίνοντας τη νομιμότητα.

Μπορεί να μη χαιρόμαστε πια σαν παιδιά, αφού κι αυτά «γερνάνε» γρήγορα και ο διαμεσολαβητικός τους ρόλος σιγά σιγά συρρικνώνεται. Ο Μαρσέλ Μος ωστόσο προτείνει να επιστρέψουμε στο παλιό και θεμελιώδες: τη χαρά της προσφοράς και την αφειδώλευτη ψυχική δαπάνη. Είναι το καλύτερο αντίδωρο της κοινωνικής μας συνύπαρξης.

ΠΗΓΗ : http://www.pancreta.gr/voices.php?p=16065

ΠΟΙΗΣΗ

ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΣΤΙΞΗΣ ΜΟΥ

Δηλώνω:

Επιφυλακτικός

μπροστά στην τελεία.

Καχύποπτος

στην εμφάνιση του κόμματος.

Ανήσυχος

στη θέα του θαυμαστικού.

Ξένος

μέσα στις παρενθέσεις.

Απροετοίμαστος

στα υπονοούμενα των αποσιωπητικών.

Ανασφαλής

στον ερχομό της παύλας.

Ερωτευμένος

με το ερωτηματικό.

Το σημείο στίξης μου.

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης 

("Όταν γίνεις ποίημα", Εκδ. "Πυξίδα της Πόλης", Χανιά 2013)

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

       

Α2 ΤΑΞΗ 2ου ΔΗΜ. ΣΧ. ΧΑΝΙΩΝ 

ΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΒΑΣΙΛΗ

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο! 
Για τ γράμματα που έγραψαν στον Άι - Βασίλη τις τεέυταἰες μἐρες, πριν κλεἰσουν τα σχολεία για τις γιορτές, τα παιδιά της Α2 τάξης του 2ου Δημ.Σχ, Χανιίων ο λόγος στον  σημερινό Πσιδότοπο, τελευταίο της χρονιάς. Της γνωστής και από άλλες εργασίες μαθητών της δασκάλας των, Βασιλικής Χαραλαμπίδου η ιδέα γι αυτήν τη δράση, σ'εκείνην, λοιπόν, πρωτίστως τα εύσημα. Να χαίρεσαι τους μαθητές σου και να σε χαίρονται, καλή μου Βασιλική και χρόνια πολλά για τη γιορτή σου που έρχεται... Πάντα ψηλά τη σημαία της Δασκαλοσύνης ! 

Καλή χρόνιά σε όλους! 
Σας χαιρετώ με αγαπη! 
Βαγγέλης Θ. Καακατσάκης
Δάσκαλος

Ο Δεκέμβριος έχει μπει για τα καλά και οι προετοιμασίες μας για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά πολλές. Κατασκευές, ζωγραφιές, τραγούδια και χορός είναι λίγα από αυτά που συμβαίνουν καθημερινά στην τάξη μας. Τα μικρά μας τα «πρωτάκια» είναι ακούραστα και γεμάτα ενθουσιασμό όπως ακριβώς και οι βοηθοί του Άγιου Βασίλη. Ξέρετε τον Άγιο Βασίλη; Μα φυσικά! Τι ρωτάω κι εγώ; Υπάρχει κάποιος που δεν ξέρει τον αγαπημένο μας , ροδομάγουλο και ντυμένο στα κόκκινα συμπαθέστατο κύριο, ο οποίος είναι πάντα γελαστός και κρατάει στην πλάτη του ένα σάκο με δώρα; Όλοι τον γνωρίζουμε και όλοι, μικροί μεγάλοι, περιμένουμε να μας χαρίσει ένα δώρο. Ένας τρόπος ,λοιπόν, υπάρχει για να το καταφέρουμε αυτό και τον σκέφτηκαν τα μικρά μας «πρωτάκια». 

Ένα γράμμα στον Άγιο Βασίλη. 

       Μόλις ακούστηκε η ιδέα στην τάξη συνέβη κάτι μαγικό που δε θα το πιστέψετε! Ήταν σαν να έπεσε χρυσή αστερόσκονη από το ταβάνι, τα ματάκια  αμέσως έλαμψαν , ένα πλατύ χαμόγελο σχηματίστηκε στα πρόσωπα  και τα μολύβια που τόση ώρα ξεκουράζονταν έπιασαν δουλειά. Γράφανε, σβήνανε, ξαναγράφανε, βάφανε με τις ξυλομπογιές, ξύνανε τις ξυλομπογιές , ξαναβάφανε, ρωτούσανε λέξεις με γράμματα που ακόμα δεν έχουμε μάθει και τελικά τα καταφέρανε. Όχι μόνο γράψανε το γράμμα τους αλλά φτιάξανε και φάκελο. Για την ακρίβεια γράψανε από δύο γράμματα ο καθένας και κατασκευάσανε από δύο φακέλους. Το ένα θα το πηγαίναμε μαζί στο ταχυδρομείο για να το ρίξουμε με τα χεράκια μας στο γραμματοκιβώτιο του Άγιου Βασίλη. Το άλλο όμως θέλαμε να το κρεμάσουμε στο δέντρο της τάξης μας ώστε να το πάρουν οι γονείς, να το στείλουν εκείνοι, μη τυχόν και το πρώτο δεν καταφέρει να φτάσει. Κατενθουσιασμένοι και με τα γράμματα στα χεράκια ξεκινήσαμε. Ξέραμε από την αρχή πως το ταχυδρομείο δεν είναι κοντά στο σχολείο μας αλλά αυτό δεν μας πτόησε. Ήμασταν αποφασισμένοι να ολοκληρώσουμε την «αποστολή» μας, όπως κάνουν και οι βοηθοί του Άγιου Βασίλη. Περπατήσαμε πολύ προσεκτικά και τελικά φτάσαμε στο ταχυδρομείο. Ρίξαμε τα γράμματα μας στο κόκκινο γραμματοκιβώτιο, χαιρετίσαμε τους ευγενέστατους υπαλλήλους και πήραμε το δρόμο της επιστροφής για το σχολείο μας. Αποστολή εξετελέσθη!!! 

Η δράση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με τα «πρωτάκια» του άλλου τμήματος και την δασκάλα τους κα. Χρυσούλα Ζαριφείδου καθώς και την εκπαιδευτικό Παράλληλης Στήριξης κα. Αθηνά Κακαβελάκη.

Σας ευχόμαστε Καλά Χριστούγεννα και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος !!!

Η Δασκάλα του Α2

Χαραλαμπίδου Βασιλική

Αγαπημένε μου Άγιε Βασίλη, το όνομα μου είναι Κατερίνα και είμαι 6,5 χρονών. Τη χρονιά που μας πέρασε ήμουν καλό παιδάκι και θα ήθελα φέτος τα Χριστούγεννα χιόνι στην Αθήνα, αγάπη για όλους και ένα κλαψουλίνι μονόκερο. Εγώ θα έχω ετοιμάσει  για σένα ένα πιάτο μελομακάρονα και ένα ποτήρι γάλα.                              

Κατερίνα Ταρασιάδη, Α2

Αγαπημένε μου Άγιε Βασίλη, το όνομα μου είναι Φαίδρα και είμαι 6,5 χρονών. Τη χρονιά που μας πέρασε ήμουν καλό παιδάκι και θα ήθελα φέτος τα Χριστούγεννα έναν ελέφαντα να πετάει με τα αυτιά του για να ανεβαίνω πάνω του. Εγώ θα έχω ετοιμάσει  για σένα ένα πιάτο μελομακάρονα και ένα ποτήρι γάλα.                          

Φαίδρα Μακρυγιαννάκη,Α2 

Αγαπημένε μου Άγιε Βασίλη, το όνομα μου είναι Νίκος και είμαι 6,5 χρονών. Τη χρονιά που μας πέρασε ήμουν καλό παιδάκι και θα ήθελα φέτος τα Χριστούγεννα ένα τζιπ τηλεκατευθυνόμενο με βεντούζες. Εγώ θα έχω ετοιμάσει  για σένα ένα πιάτο κουραμπιέδες και ένα ποτήρι γάλα και χυμό.                Νίκος Κοντοπυράκης,Α2  

Αγαπημένε μου Άγιε Βασίλη, το όνομα μου είναι Μανούσος και είμαι 7 χρονών. Τη χρονιά που μας πέρασε ήμουν καλό παιδάκι και θα ήθελα φέτος τα Χριστούγεννα μία φάρμα με ζώα. Με αγάπη, Μανούσος Αποστολάκης Α1. 

Αγαπημένε μου Άγιε Βασίλη, το όνομα μου είναι Παύλος και είμαι 7 χρονών. Τη χρονιά που μας πέρασε ήμουν καλό παιδάκι και θα ήθελα φέτος τα Χριστούγεννα μία μπάλα ποδοσφαίρου. Με αγάπη, 

Παύλος Ζμάλι Α1.                                       

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 29. 12. 2019)

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΜΟΥ

"Μπαίνοντας στην ψίχα του λόγου του Κακατσάκη τρεις είναι οι άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται, ζει και δημιουργεί. Ο Τόπος, ο Θεός κι η Μάνα του. Είναι το σταθερό τρίπτυχο, το αξιακό, γεωγραφικό και ψυχοδυναμικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αντλεί περιεχόμενο, μορφή και αξίες. Και η σχέση του με τους τρείς αυτούς Πόλους ζωής, είναι προσωπική και κατεξοχήν αγαπητική. Η μάνα - γυναίκα, που είναι όλες οι γυναίκες του τόπου μας, Ο Θεός σε εκκλησίες κι ερημοκλήσια κι ο Αποκόρωνας".

 Πόπη Λαμπρινέα - Γαβριλάκη (Εφ. "Ελευθερόπολις", φύλλο 95, Οκτωβρ. Νοέμβρ. Δεκέμβρ. 2019 https://www.armenoi.gr/images/2019d.pdf)

Ακολουθεί ολόκληρο το άρθρο
Ο ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΚΟΡΩΝΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΚΑΚΑΤΣΑΚΗ

Γράφει η Πόπη Λαμπρινέα - Γαβριλάκη

 Κάθε τόπος φτιάχνει τους μύθους του. Ρόλους - καλούπια, που περνούν από γενιά σε γενιά, προστατεύοντας και προάγοντας τ’ ανθρώπινα. Και καλείται εκάστοτε να βρεθεί ο κατάλληλος, να φορέσει αυτούς τους βαρείς κι ασήκωτους ρόλους, τα χρέη και τις προσδοκίες ολόκληρου του κοινωνικού ιστού του τόπου. Ένας τέτοιος ρόλος είναι η ζωή και το έργο του Βαγγέλη Κακατσάκη.             

Αυτά σκέφτομαι κρατώντας στα χέρια τις « Στάσεις» του, «Μια στάση εδώ, μια στάση εκεί», κι έχοντας δίπλα μου την τελευταία του ποιητική συλλογή, «Όπως το ψωμί». Αναρωτιέμαι - εστιάζοντας στη φράση του «Ποίηση είναι η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας σε βαθμό υπέρτατο» - πού φορτίζεται σε υπέρτατο βαθμό και φορτίζει κι εμάς συγκινησιακά ο Κακατσάκης. Στην ποίηση ή στα πεζά του; Στο «Γράμματα στην Παναγιά» με τη λατρευτική και θρησκευτική συγκίνηση, στα δημοσιογραφικά ορόσημα και στάσεις ζωής «Πεταχτά» και «Μια στάση εδώ και μια εκεί», ή στις ποιητικές του συλλογές, «Κάζοβαρ», «Τα άλογα του χρόνου», «Όταν γίνεις ποίημα» ή το πιο πρόσφατο «Όπως το ψωμί»;  

Από τον πληθωρικό και συγκινησιακά φορτισμένο πεζό του λόγο, ως τα ονοματισμένα ποιήματά του, «χιλιοζυμωμένος» και «μοσχομυριστός» ο λόγος του. Ποιητής όταν αρθρογραφεί, κι αγκαλιάζει κάθε πτυχή ζωής στον Αποκόρωνα, - από τη χούφτα το χώμα του κάμπου και το πετραδάκι ανάπλαγα στις Μαδάρες, ως τα γάργαρα νερά των πηγών και την αλμύρα της θάλασσας -, ποιητής κι όταν πετά, σαν τη μέλισσα, από χωριό σε χωριό κι από πολιτιστικό γεγονός σε άλλο, εργάτης της πληροφόρησης. Ποιητής στην πρόζα, άλλο τόσο ποιητής και τεχνίτης στο στίχο.   

Αφήνοντας το παραπάνω ερώτημα και μπαίνοντας στην ψίχα του λόγου του Κακατσάκη τρεις είναι οι άξονες γύρω από τους οποίους περιστρέφεται, ζει και δημιουργεί. Ο Τόπος, ο Θεός κι η Μάνα του.

Είναι το σταθερό τρίπτυχο, το αξιακό, γεωγραφικό και ψυχοδυναμικό πλαίσιο μέσα από το οποίο αντλεί περιεχόμενο, μορφή και αξίες. Και η σχέση του με τους τρείς αυτούς Πόλους ζωής, είναι προσωπική και κατεξοχήν αγαπητική. Η μάνα - γυναίκα, που είναι όλες οι γυναίκες του τόπου μας, Ο Θεός σε εκκλησίες κι ερημοκλήσια κι ο Αποκόρωνας.

Αν και λέει πως ο δικός του Ιορδάνης είναι το Νίππος και η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, Ιορδάνης του είναι ο Αποκόρωνας. Είναι η «Πόλη» του, με την αρχετυπική έννοια του όρου, Πόλη ίσον Ναός και γύρω του οι πολίτες σε μια ιδανική σύνθεση αλληλεξάρτησης κι αλληλεπίδρασης, όπου τίποτα δε μένει ακίνητο, όλα ρέουν κι όλα χωρούν. Αυτού του Τόπου πολίτης ο Κακατσάκης μεταλλάζει απλά κι αθόρυβα την καθημερινότητα σε ποίηση.

Πλούσιος μεστός και ζεστός ο λόγος του, έρχεται κατευθείαν από τις ρίζες και τα βάθη της φυλής μας, κάνει «Μια στάση εδώ και μια εκεί», παρασύρει μικρά κι ευτελή, υψώνει τ’ ανθρώπινα.

Αγνά και καθαρά, σαν το χιόνι ψηλά στις χαράδρες Του Αγίου Πνεύματος τα εκφραστικά του μέσα, είτε ονοματίζει το δέος και το θαυμασμό μπροστά στο υψηλό, είτε αναδεικνύει το απλό και καθημερινό.

Χαρακτηριστικό του στίχου του το κάλλος και η κοσμιότητα. Εξιδανικεύει μέσα από θετικές διεργασίες κι ευεργετικές επεξεργασίες το Λόγο, ακόμη κι όταν τον χρησιμοποιεί καταγγελτικά. Κατ’ εξοχήν ακριβολόγος, γίνεται πληθωρικός και λυρικός όταν το βίωμα ασφυκτιά στο λιτό όριο της ποιητικής λογικής και τάξης.

Σκύβει με ωριμότητα και σοφία στη σκάφη και στο ζύμωμα, των στίχων του. Εστιάζει στη θετική πλευρά των πραγμάτων, στη ροή και το φως και αποφεύγει τα εσώτερα και τα σκοτεινά. Ο Στίχος και ο Λόγος του καταφέρνουν την ευτυχή συνάντησή με το οριακό σημείο ζωής και τέχνης και αφορά τους Πόνους και τους Καημούς όλου του Κόσμου.

 Υπαρξιακά μόνος ανάμεσα «στην κραυγή και τη σιωπή των λέξεων», παίρνει απόσταση από άναρθρες διαδηλώσεις και κραυγές, σταυρωμένος «ανάμεσα στη Σκύλλα και στη Χάρυβδη», «στους συννεφιασμένους ουρανούς των καιρών » και «στα μετέωρα χέρια των ζητιάνων και «Κυκλοφορεί χωρίς «ομπρέλα χειμώνα καιρό στο ψιλόβροχο της μοναξιάς του».

Το γράψιμο του είναι επιλογή, θέση και κατάθεση ζωής. Ζει για να γράφει και γράφει για να ζει. Απευθύνεται στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό και όλοι έχουν λόγο να τον διαβάσουν. Δεν φιλοδοξεί να εντυπωσιάσει με σχήματα περίπλοκα. Γράφει για το διπλανό άνθρωπο κι αναβαπτίζεται στη συγκίνηση του μοιράσματος μαζί του. Εκθέτει και εκτίθεται, αφιερώνει κι αφιερώνεται. Στο Θεό του πρώτα, μέσα από το πρόσωπο του Αρχιεπισκόπου, στη γυναίκα του ύστερα στην πιο τρυφερή και σοβαρή ποιητική του ομιλία, και τέλος σε φίλους του - ανάμεσα στους οποίους μου κάνει την τιμή να με συμπεριλαμβάνει.

Παραινετικός συνήθως, δε διστάζει να προστάξει, καλώντας «στον ίσκιο της σημαίας του ανθρώπου» σε αντίσταση. Μικρό παιδί, που «πεινάει» ορθογραφημένα κι ανορθόγραφα ο στίχος του. «Φοβισμένο σπουργίτι το μολύβι του» δειλιάζει κι οπισθοχωρεί μπροστά στο βάρος και την ουσία των λέξεων. Δηλώνει λάτρης του εμείς, «ένα φωνήεν μεταξύ δύο συμφώνων, ο εξ αδιανεμήτου πλούτος μας», για να καταλήξει στην προσωπική ευθύνη του καθενός μας. «Σε πρώτο ενικό κρίνονται όλα».

Και για να καταλήξω.

 Εκεί που φαίνεται να παίζει με τους στίχους και τις λέξεις παιγνίδια λεκτικά κι αβανταδόρικα, σε υποβάλλει να ξαναδείς τον περιβάλλοντα χώρο μέσα από τη δική του ματιά. Να ξανασυλλαβίσεις τις Πρώτες λέξεις αυτού του Κόσμου. Μάνα. Πατέρας, Αγάπη, Χώρος και Χρόνος, Θεός. Να ξαναδιαβάσεις μαζί του την χαμένη αθωότητα, την ουσία και αξία του Κόσμου. Έτσι ο στίχος του καταλήγει κατεξοχήν παρηγορητικός, αφού σε μια εποχή αμφισβήτησης και απομάγευσης των σταθερών του κόσμου, ο Βαγγέλης Κακατσάκης αίρεται πάνω από πολυπλοκότητες, εκπτώσεις κι επανεξετάσεις κι αναδεικνύει τον μικρόκοσμο του Αποκόρωνα σε καταλύτη και λίκνο πληρότητας, ειρήνης κι ασφάλειας, όπου μπαινοβγαίνει, όπως τα μυρμήγκια στην κορδέλα του Moebius, για να βγει και ν’ ανακαλύψει έκθαμβος το Μέγα Θαύμα του Σύμπαντος Κόσμου, όχι όπως είναι, αλλά όπως θα ήθελε κάθε ποιητής να είναι: Αράγιστο, Ασφαλή, Ολόκληρο κι Ένα.

Εφ. "Ελευθερόπολις", φύλλο 95, Οκτωβρ. Νοέμβρ. Δεκέμβρ. 2019

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΧΘΕΣ

Σάββατο, 25 Δεκεμβρίου 2009

ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

Φίλες και φίλοι, καλημέρα!

ΝΑ ΜΗΝ ξεχνούμε τον λόγο τον Ποιητή. Μέσα μας γίνεται η Γέννηση! Χαρούμενα Χριστούγεννα!

ΣΤΗΝ ΚΑΙΝΗ Διαθήκη δεν αναφέρεται ποιο μήνα ή μέρα γεννήθηκε ο Χριστός. Έτσι τον πρώτο καιρό, τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες οι Χριστιανοί γιόρταζαν τη γέννηση του Χριστού μαζί με τη βάφτισή του στις 6 του Γενάρη.
Μόλις το 354, όπως αναφέρει στο βιβλίο της «Λαογραφικό Ημερολόγιο», η Αικατερίνη Τσοτάκου – Καρβέλη και μετά από πολλές συζητήσεις και αντιρρήσεις, ορίστηκε στη Ρώμη σαν μέρα γιορτής της γέννησης η 25η Δεκεμβρίου και σιγά - σιγά καθιερώθηκε και στην Ανατολή.

ΗΜΕΡΑ ΧΑΡΑΣ ήταν η 25η Δεκεμβρίου για τους Ρωμαίους που γιόρταζαν τη γέννηση του Περσικού θεού Μίθρα του «αήττητου θεού ήλιου». Μια ημέρα που την είχαν συνδυάσει με τη χειμερινή τροπή του ήλιου, που εκεί γύρω αρχίζει να κερδίζει έδαφος. Ε, λοιπόν, αυτή τη μέρα διάλεξαν οι πατέρες της Εκκλησίας σαν ημέρα γέννησης του Χριστού. Του ήλιου της Δικαιοσύνης που ήρθε να διώξει τα σκοτάδια της ειδωλολατρίας και να πλημμυρίσει με το φως της αγάπης και της ελπίδας τις ψυχές των ανθρώπων.

'ΕΑΝ ΤΟ ΠΑΣΧΑ είναι η λαμπροτάτη του Χριστιανισμού εορτή, τα Χριστούγεννα βεβαίως είναι η γλυκυτάτη και συγκινητικοτάτη και διά τούτο ανέκαθεν εθεωρήθη ως οικογενειακή κατ' εξοχήν εορτή', γράφει ο Άγιος των Νεοελληνικών Γραμμάτων, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, σε άρθρο του στην εφ. «Εφημερίς», στις 25 Δεκεμβρίου 1887. Και παραμένει «λαμπροτάτη», «γλυκυτάτη» και «κατ' εξοχήν οικογενειακή», ακόμα και εν έτει 2010, για την ελληνική οικογένεια. Όχι βέβαια στον βαθμό που ήταν κάποτε, ωστόσο, παραμένει!

ΓΙΑ ΤΑ ΗΘΗ και έθιμα αλλά και για τις δοξασίες των Χριστουγέννων θα μπορούσε, βέβαια, κανείς να γράψει τα μύρια όσα. Για τους καλικάντζαρους, για παράδειγμα, που άλλοι τους φαντάζονταν «σαν τους ανθρώπους, ωστόσο, μαύρους, άσκημους και πολύ ψηλούς», άλλοι «κουτσούς, στραβούς, μονόματους, μονοπόδαρους και κουτούς» και άλλοι μαυριδερούς με κόκκινα μάτια, τράγινα πόδια, με χέρια σαν της μαϊμούς και με τριχωτό σώμα». Κι αν οργιάζει (οργίαζε) η λαϊκή φαντασία με την περίπτωσή τους!

ΔΕΝ ΘΑ ΜΕΙΝΩ, ωστόσο, ούτε στους καλικαντζάρους και σε άλλες δοξασίες ούτε σε ήθη και έθιμα όπως λογάριαζα όταν άρχιζα. Και γιατί ο χώρος της στήλης πάει να εξαντληθεί και θέλω εκτός απ' το ποίημα στο τέλος να χωρέσει ένα ακόμα Παπαδιαμάντειο απόσπασμα:

'ΟΤΑΝ ΕΦΘΑΣΑΝ εις το Κάστρον και εισήλθον εις τον ναόν του Χριστού, τόσον θάλπος εθώπευσε την ψυχήν των, ώστε, αν και ήσαν κατάκοποι και ενύσταζον τινές αυτών, ησθάνθησαν τόσον την χαράν του να ζώσι και να έχωσι φθάσει αισίως εις το τέρμα της πορείας των, εις τον ναόν του Κυρίου, ώστε τους έφυγε πάσα νύστα και πάσα κόπωσις» (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 'Στο Χριστό στο Κάστρο').

'Μέσα μας γίνεται η Γέννηση/ Έξω στέκει το σχήμα της./ Μας φανερώνεται./ Εδώ που στήσαμε τη φάτνη,/ Εδώ που κρεμάσανε το άστρο,/ Είναι σα μια μεγάλη πέτρα/ Πέτρα υψηλή, μετέωρη./ Ένα πυκνό σημείο αιωνιότητας/ [...]'.
Από το ποίημα του Γιώργου Θέμελη 'Φάτνη'.

ΧΑΙΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ!
(http//:petaxta.blogspot.

Χανιώτικα νέα(25.12 10)

ΕΝ ΝΙΠΠΩ

ΣΤΟΝ ΤΙΜΙΟ ΣΤΑΥΡΟ, ΣΤΟ ΝΙΠΠΟΣ

Δεὐτε ίδωμεν, πιστοί, πού εγεννήθη ο Χριστός, ακολουθήσομεν λοιπόν ένθα οδεύει ο αστήρ... "
Στο Νίππος, στον Τίμιο Σταυρό, μια ώρα πριν βγει ο ήλιος, σήμερα για τη χριστουγεννιάτικη λειτουργία. Εδώ με οδήγησε κι εφέτος το αστἐρι της νοσταλγίας των παιδικών μου χρόνων.
Επιμένει ο παπά - Μιχάλης να κρατά την παράδοση και να σημαίνει τις καμπάνες για Χριστούγεννα πολύ πριν αρχίσει να χαράζει η μέρα.

Δεν γέμισε η εκκλησία μας, όπως γέμιζε τα χρόνια της παιδικής μου ηλικίας, ὀμως δεν είμαστε και λίγοι αυτοί που βρεθήκαμε για να ψάλλουμε το "Χριστός γεννάται" και ν'ανταλλάξουμε ευχές να είμαστε και του χρόνου αναζήτηχτοι...

Όχι δεν ξέχασα, μετά από μια σύντομη στάση στη Πλατέα, όπου στο ιερό του Ἀι - Γιώργη μια όμορφη φάτνη κι ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο (συγχαρητήρια στην τοπική Ενότητα του χωριού μας)  να περάσω από το κοιμητήρι του Αγιού Αθανάση ν'ανἀψω το καντήλι των γονέων μου...

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ

Καλά Χριστούγεννα με Ρωμανό Μελωδό, Γεώργιο Δροσίνη, Κωστή Παλαμά, Ζωή Καρέλλη, Γιάννά Κουβαρά, Αγγελική Σιδηρά και τα Βυζαντινά κάλαντα... 

Η Παρθένος σήμερον, τον υπερούσιον τίκτει,/ και η γη το Σπήλαιον, τω απροσίτω προσάγει./ Άγγελοι μετά Ποιμένων δοξολογούσι./ Μάγοι δε μετά αστέρος οδοιπορούσι./ Δι’ ημάς γαρ εγεννήθη, Παιδίον νέον,/ ο προ αιώνων Θεός». (Σε μετάφραση: Η Παρθένος σήμερα τον Υπερούσιο γεννά/ και η γη προσφέρει το σπήλαιο στον Απρόσιτο./ Οι Άγγελοι με τους βοσκούς δοξολογούν/ και οι Μάγοι μαζί με το άστρο οδοιπορούν./ Γιατί για μας γεννήθηκε (σαν) Παιδί νέο/ ο πριν απ’ τους αιώνες Θεός). Το εόρτιο κοντάκιο των Χριστουγέννων, έργο του Ρωμανού του Μελωδού.

«Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη/ λυγούν τα πόδια/ και προσκυνούν γονατιστά στη φάτνη τους/ τ’ άδολα βόδια.// Κι ο ζευγολάτης ξάγρυπνος θωρώντας τα/ σταυροκοπιέται/ και λέει με πίστη απ’ της ψυχής τ’ απόβαθα,/ Χριστός γεννιέται!// Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη/ κάποιοι ποιμένες/ ξυπνούν από φωνές ύμνων θεόσταλτες/ στη γη σταλµένες./ Κι ακούοντας τα Ωσαννά απ’ αγγέλων στόµατα/ στον σκόρπιο αέρα,/ τα διαλαλούν σε χειμαδιά λιοφώτιστα/ µε τη φλογέρα.// Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη/ -ποιος δεν το ξέρει;-/ των Μάγων κάθε χρόνο τα μεσάνυχτα λάμπει τ’ αστέρι.// Κι όποιος το βρει µες στ’ άλλα αστέρια ανάμεσα και δεν το χάσει/ σε μια άλλη Βηθλεέµ ακολουθώντας το,/ μπορεί να φτάσει». Το ποίημα “Νύχτα Χριστουγεννιάτικη” του Γεωργίου Δροσίνη.

«Να ’µουν του στάβλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι,/ την ώρα π’ άνοιξε ο Χριστός στον ήλιο του το µάτι!/ Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελό του,/ το στέµµα των ακτίνων του γύρω στο µέτωπό του.// Να λάµψω από τη λάμψη του κι εγώ σαν διαμαντάκι,/ κι από τη θεία του πνοή να γίνω λουλουδάκι,/ να µοσκοβοληθώ κι εγώ από την ευωδία/ που άναψε στα πόδια του των Μάγων η λατρεία». Απόσπασμα από το ποίημα “Χριστούγεννα” του Κωστή Παλαμά.

«Ήμασταν τρεις,/ τώρα κανέναν άλλον δε βλέπω/ κι αισθάνομαι τα χέρια μου/ πότε άδεια, πότε βαριά./ Βασιλείς τότε προς τον βασιλέα/ του κόσμου, τώρα κανείς/ δε βασιλεύει με βεβαιότητα./ Σκοτάδι βαρύ./ Ποιος μ’ οδηγεί;/ Δίχως συντροφιά,/ δίχως άστρο κανένα πηγαίνω./ Μόνη προσφορά, η μεγάλη που γνωρίζω, συμφορά της στέρησής Του./ Τι να προσφέρω σημάδι ευλάβειας/ κι υποταγής; Εμείς, άνθρωποι της παράφορης τούτης εποχής,/ τι μπορούμε, δικό μας, ευτυχείς,/ να Του δώσουμε; Είναι ανάγκη/ να βρούμε την προσφορά./ Τίποτα δεν προσφέρει της ψυχής μας ο τόσος αγώνας./ Χρυσόν, λίβανον και σμύρναν/ άλλοτε, δώρα απλά./ Μας παιδεύει η ασυμπλήρωτη προσφορά./ Τώρα που πορεύομαι στο σκοτάδι,/ χωρίς τη χαρά των δώρων, μονάχος,/ δεν έχω παρά τον εαυτό μου να δώσω./ Εν συντριβή βαδίζοντα». Από το ποίημα “Το ταξίδι των Μάγων” της Ζωής Καρέλλη.

«Παιδικά χρόνια. Δίπλα στο τζάκι/ Τρίζει η κουτσούρα/ Φωτιά εγγαστρίμυθη φοβερίζει/ (ή μήπως τώρα νανουρίζει;)/ Άρωμα από καμένες πορτοκαλόφλουδες/ Φρέσκο λάδι, ψημένες στη χόβολη πατάτες/ Καρύδια και μουσταλευριά από κάλαντα φιλεμένα./ […] Τώρα σε ζεστό σπίτι με ψυχή κρύα/ προσπαθώ να ανάψω τη χόβολη της μνήμης. Αλλά όλα έχουν νοτίσει/ Μάταια εκπέμπει το SOS στην κορφή του Χριστουγεννιάτικου δέντρου/ κι άπελπις περιμένω/ τον άγγελο των παιδικών μου χρόνων/ που έχασε για πάντα/ το δρόμο του στο χιόνι». Από το ποίημα “Χριστουγεννιάτικοι αναβαθμοί” του Γιάννη Κουβαρά.

«“Την προσευχή σας πρώτα”/ μακρινός απόηχος/ με ξάφνιασε της μάνας μου η φωνή./ Η γαλοπούλα επέμενε στην παχουλή της αμεριμνησία./ “Ξέχασες την καρέκλα του αδελφού σου”,/ μίλησε ξανά η μάνα/ κι η πένθιμη γραβάτα του πατέρα μου/ σκούρηνε ακόμα πιο πολύ./ Ύστερα ο πατέρας ξεχνώντας ότι δεν θυμάται πια/ προσφώνησε τους καλεσμένους μας απόντες/ ενώ εγώ, μια εξαίρεση σ’ όλην αυτήν την απαρτία/ των νεκρών ασφυκτιούσα/ με την ανθρώπινη τη σάρκα μου ντυμένη/ Και τα λαμπιόνια του έλατου/ συντονισμένα με τους κτύπους της καρδιάς μου/ αναβοσβήνανε άρρυθμα// Τα παιδιά μου που ήρθανε αργότερα/ για να μας πουν τα κάλαντα/ απόρησαν που δεν μπορούσανε/ να βρούνε πουθενά το σπίτι». Το ποίημα “Χριστούγεννα στο πατρικό μου σπίτι” της Αγγελικής Σιδηρά.

«Άναρχος Θεός καταβέβηκε/ και εν τη Παρθένω κατώκησεν/ έρουρεμ, έρουρεμ, έρου, έρου, έρουρεμ./ Χαίρε Δέσποινα!/ Βασιλεύς των όλων και Κύριος/ ήλθες τον Αδάμ αναπλάσασθαι/ έρουρεμ, έρουρεμ, έρου, έρου, έρουρεμ./ Χαίρε άχραντε!/ Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρετε,/ τάξεις των Αγγέλων ευφραίνεσθε/ έρουρεμ, έρουρεμ, έρου, έρου, έρουρεμ./ Χαίρε Δέσποινα!/ Δέξου, Βηθλεέμ τον Δεσπότη σου,/ Βασιλέα πάντων και Κύριον/ έρουρεμ, έρουρεμ, έρου, έρου, έρουρεμ./ Χαίρε Δέσποινα». Από τα Βυζαντινά Κάλαντα (Κοτύωρα Πόντου). Καλά Χριστούγεννα, φίλες και φίλοι!

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 24.12.2019)

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ

Δεν θέλω τον  ρόλο του ποιητή που παραδίδει τα όπλα και  θρηνεί  ‘’επί των ερειπίων’’. Να σηκώνει στους ώμους του ‘’την οδύνη του σύμπαντος κόσμου’’ πρωτίστως τον θέλω. Υποχρεωμένος όχι μόνο να επιβιώνει ,αλλά έχοντας πατρίδες τις αισθήσεις του και πατρίδα την καρδιά του να δείχνει τον δρόμο της επιστροφής στον ίσκιο της ανθρωπιάς, ο ποιητής. Ως ο πρώτος και ο έσχατος άνθρωπος .Σε όλους τους συνανθρώπους του, όπου γης.

Από τη συνέντευξή μου στην Ανδρονίκη Κοκοτσάκη* ( https://www.eparxies.gr/vaggelis-kakatsakis-moy-aresei-i-lexi-daskalos-kai-tin-chrisimopoio-sychna-sta-poiimata-moy-opos-kai-i-lexi-daskalosyni/?fbclid=IwAR2iIwamvCmk2LixBJYRUIMLo4s_7dRck0xR_Oh8neyPksT2LQkfSRAxDNc )

ΦΩΤΟ: Mε την Ανδρονίκη Κοκοτσάκη σε άλλη ραδιοφωνική συνέντευξη

ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ...

Πότε ξεκίνησε η ενασχόληση σας με το γράψιμο;

Πήγαινα  Γ’  Γυμνασίου στον Βάμο και θα βγάζαμε σαν τάξη ένα μαθητικό περιοδικό ‘’Η μαθητική ζωή της τάξης μας’’. Αποφάσισα η δική μου εργασία να είναι ποίημα και μάλιστα θρησκευτικού περιεχομένου καθώς πλησίαζαν Χριστούγεννα, ’’Ο Λυτρωτής ‘’,ο τίτλος του. Είχε προηγηθεί λίγο πριν ένα ποίημα πατριωτικού περιεχομένου για την Κύπρο. Και τα δύο σε παραδοσιακό στίχο βέβαια. Συνέχισα γράφοντας παράλληλα και πεζά κείμενα. Κάποια από αυτά τα έστειλα μέσω μιας ξαδέλφης μου στον λογοτέχνη Μελή Νικολαίδη που μου απάντησε με ένα ενθουσιώδες κείμενο. Κάποιο  άλλο το έστειλα στο περιοδικό της Μητρόπολης Κισσάμου και Σελίνου ‘’Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ’’, χάρηκα πολύ όταν το είδα δημοσιευμένο. Όντας φοιτητής άρχισα την αρθρογραφία μου στην εφημερίδα ‘’ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ’’.

Η εκπαιδευτική σας ιδιότητα βοήθησε την ποιητική σας;

Δάσκαλος-Λογοτέχνης ,οι δύο τίτλοι που  συνοδεύουν το όνομά μου όταν δημοσιεύω κάτι. Μου αρέσει η λέξη ‘’δάσκαλος’’ και την χρησιμοποιώ συχνά στα ποιήματα μου όπως και η λέξη ‘’Δασκαλοσύνη’’. Εκ των πραγμάτων  η διδασκαλική μου ιδιότητα έχει επηρεάσει την  ποιητική. Δάσκαλος ο ποιητής από πολλές απόψεις και βέβαια ποιητής ο δάσκαλος. Συγκοινωνούντα  για μένα λοιπόν δοχεία η δασκαλοσύνη και η ποίηση……

 Η ποιητική σας συλλογή ‘’ΟΠΩΣ ΤΟ ΨΩΜΙ’’ από πόσα ποιήματα αποτελείται και τί διαπραγματεύεται; 

Η ποιητική μου συλλογή ΟΠΩΣ ΤΟ ΨΩΜΙ (είναι η τέταρτη) αποτελείται από 55 (54+1) ποιήματα. Βασικό ποίημα αυτό στο φτερό του οπισθόφυλλου που έδωσε και τον τίτλο. Το παραθέτω ολόκληρο:’’ ΨΩΜΙ ΑΠΟ ΚΑΛΟ ΠΡΟΖΥΜΙ/ΨΩΜΙ ΖΥΜΩΜΕΝΟ ΜΕ ΕΓΝΟΙΑ,/ΚΑΛΟΨΗΜΕΝΟ ΨΩΜΙ/ ,ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ ΜΟΥ//ΠΟΙΗΜΑ ΟΠΩΣ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΗΣ,/ΑΡΤΟΝ ΠΟΥ ΚΑΡΔΙΑΝ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ,/ΘΕΛΩ ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΠΟΥ ΓΡΑΦΩ.

Ο ποιητής  που ‘’σε ρόλο Σίμωνος Κυρηναίου ‘’σηκώνει την οδύνη του σύμπαντος κόσμου’’ , ο ποιητής που έχει  ‘’πατρίδες τις αισθήσεις του’’ και ‘’πατρίδα την καρδιά του’’ και ο ποιητής που επιμένει να επιστρέφει ‘’στον ίσκιο του κυπαρισσιού’’ για να σταυροδένουν μαζί ‘’τις μνήμες με τις ρίζες’’…..

 Πιστεύετε ότι η ποίηση μπορεί να βοηθήσει τον άνθρωπο να διατηρήσει την ανθρωπιά του μέσα σε ‘’φουρτουνιασμένες θάλασσες ‘’ και ‘’αιμοβόρους λύκους’’;

Ότι η ποίηση όπως και γενικότερα η τέχνη άλλωστε δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο είναι δεδομένο. Εξίσου δεδομένο όμως είναι ότι μπορεί – και η ποίηση όπως και η τέχνη – να βοηθήσει τους ανθρώπους να γίνουν καλύτεροι ,ώστε να αγωνιστούν για να αλλάξει  ο κόσμος. Προφανώς  η απάντησή μου στο ερώτημα σας είναι λοιπόν, ΝΑΙ. Μια βακτηρία για να σταθεί όρθιος ο άνθρωπος  είναι σε τελική ανάλυση η ποίηση. Εκτός όλων των άλλων……

Ένας ποιητής όπως εσείς ,μπορεί να επιβιώσει  συναισθηματικά στην σκληρή πραγματικότητα;

Δεν θέλω τον  ρόλο του ποιητή που παραδίδει τα όπλα και  θρηνεί  ‘’επί των ερειπίων’’. Να σηκώνει στους ώμους του ‘’την οδύνη του σύμπαντος κόσμου’’ πρωτίστως τον θέλω. Υποχρεωμένος όχι μόνο να επιβιώνει ,αλλά έχοντας πατρίδες τις αισθήσεις του και πατρίδα την καρδιά του να δείχνει τον δρόμο της επιστροφής στον ίσκιο της ανθρωπιάς, ο ποιητής. Ως ο πρώτος και ο έσχατος άνθρωπος .Σε όλους τους συνανθρώπους του, όπου γης.

 

Είστε και καθημερινά αρθρογράφος στον ημερήσιο τοπικό τύπο. Ποια θέματα σας αγγίζουν περισσότερο;

Σχέση ζωής η σχέση  μου με τα ‘’ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ’’ που άρχισε στα μέσα της δεκαετίας του 1970 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.’ ’Καθημερινά’’, ‘’Κρητικές ρίζες’’, ’’Ένα βιβλίο την εβδομάδα’’, ‘’Παράλληλα και όχι μόνο’’, ‘’Παιδότοπος’’, ’’αυτός ο τόπος ο μικρός ο μέγας’’, ’’Ακροθιγώς’’, ‘’Στα πεταχτά’’, ‘’Εύφημες Μνείες’’, ‘’Μια στάση εδώ ,μια στάση εκεί’’, είναι οι στήλες που κατά καιρούς είχα και συνεχίζω δύο από αυτές να έχω , Παιδότοπος ,Μια στάση εδώ ,μια στάση εκεί. Και μόνο οι τίτλοι τους δείχνουν, νομίζω, ότι με ενδιαφέρουν τα πάντα όλα! Ωστόσο οι αδυναμίες μου για την ποίηση και για την παιδεία ,με την γενικότερη  έννοια δεν κρύβονται. Να πω εδώ ότι η μακροβιότερη στήλη μου είναι ο ‘’ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ’’, που ξεκίνησε τον Απρίλη του 1997 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε εβδομαδιαία βάση.

Σκεφτήκατε ποτέ να ασχοληθείτε και επίσημα με τα κοινά;

Να σας πω ότι , όπως αναγράφω και στο βιογραφικό μου πάντα ,ασχολήθηκα με για μια 20ετία με τον συνδικαλισμό και από τα 25 μου χρόνια μέχρι σήμερα με αυτό που λέμε πολιτισμό και παράδοση. Έχω διατελέσει πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών του νομού μας ,τρεις φορές πρόεδρος των Γενικών Συνελεύσεων της  Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας, χώρια πολλά άλλα. Επίμονες και από πολλές πλευρές ήταν ,ωστόσο ,οι προτάσεις να ασχοληθώ, μέχρι και τις τελευταίες εκλογές  και επίσημα με τα κοινά του τόπου μας ,ό,τι αυτό σημαίνει. Κάθετα αρνητικές πάντα οι απαντήσεις μου. Από ένα σημείο και μετά, από το 1990 περίπου και μετά, επέλεξα να προσφέρω στον τόπο μου και στους ανθρώπους του με τον δικό μου τρόπο. Το μέγεθος του ρόλου δεν εξαρτάται από το μέγεθος της σκηνής, πολλές φορές ούτε καν  από την ύπαρξη σκηνής, άλλωστε.

Ποιοι ποιητές σας σημάδεψαν;

Η πρώτη μου γνωριμία με την ποίηση, το υπέροχο α! της ποίησης, ήταν το τραγούδι του Αη Γιώργη που άκουσα από την μάνα μου, θα’ μουν δεν θα΄ μουν  τεσσάρων χρονών δίπλα στην παρασιά. Στο Δημοτικό μου άρεσε ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου με τον ‘’Γεροβοσκό’’ του και στο Γυμνάσιο ο ‘’Θείος Όμηρος’’. ’’Ουκ αισχυνέμεν γένος προγόνων…’’.Με  έχει  σημαδέψει αυτός ο στίχος του από τότε ,όπως και όλη η Ιλιάδα και η Οδύσσεια.. Επιστρέφω διαρκώς σε αυτά τα δύο βιβλία…Αυτό δεν σημαίνει όμως  ότι δεν μου αρέσουν και  δεν με έχουν επηρεάσει και άλλοι ποιητές, Έλληνες και ξένοι, παλιοί και σύγχρονοι. Δεν το συζητώ ότι μνημονεύω ιδιαίτερα εκτός από τον Διονύσιο Σολωμό και Αλέξανδρο Παπαπαδιαμάντη, τηρώντας την προτροπή του  Οδυσσέα Ελύτη, Κωστή Παλαμά, Κωνσταντίνο Καβάφη, Γιώργο Σεφέρη, Κώστα Βάρναλη, Άγγελο Σικελιανό, Νίκο Καζαντζάκη, Γιάννη Ρίτσο και βέβαια τον ίδιο τον Ελύτη ,για να μείνω μόνο σε Έλληνες που μάλιστα μόνο σε αυτούς που έχουν φύγει και κατοικοεδρεύουνστον επθράνιο Παρνασσό….

 Πως μπορούμε να διακρίνουμε την καλή ποίηση;

Ποίηση σύμφωνα με ένα από τους πολλούς ορισμούς της είναι η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας σε βαθμό υπέρτατο. Καλή ποίηση λοιπόν για μένα  είναι η ποίηση που συγκινεί σε βαθμό υπέρτατο κι έναν  απόφοιτο Δημοτικού κι έναν καθηγητή λογοτεχνίας. Δεν είμαι από αυτούς που υποστηρίζουν ότι η ποίηση όπως και η τέχνη είναι για τους λίγους, για τους εκλεκτούς, για τους λεγόμενους μορφωμένους ή ,αν θέλετε, για τους ευαίσθητους, ’’Άγιο δισκοπότηρο ,πιείτε εκ της δυνάμεως μου και της ομορφιάς του περιεχομένου του πάντες, η ποίηση….

Τι περιλαμβάνουν τα… σχέδια σας για το μέλλον…;

Προφανώς μιλάτε για την έκδοση μιας νέας ποιητικής συλλογής….Έχω πολλά αδημοσίευτα ποιήματα και γράφω και άλλα. Θέλω να πιστεύω ότι εντός του 2020 κάποια από αυτά θα  βγουν στο λιακωτό της δημοσιότητας με τον γενικό τίτλο ‘’ Το χελιδόνι του μοναχού’’. Θα είστε από τους πρώτους παραλήπτες της ποιητικής μου αυτής δουλειάς, εάν και θέλει ο Θεός να εκδοθεί. Και σαν αντίδωρο ,ειδικά για αυτήν την συνέντευξη που μου  δώσατε την ευκαιρία να εκφραστώ!! Πολλά τα ευχαριστώ μου και σε σας και στο μέσο που μας παρέχει την φιλοξενία….

Λίγα λόγια για τον Βαγγέλη Κακατσάκη….

Γεννήθηκε στο Νίππος Αποκορώνου από γονείς αγρότες το 1948. Είναι απόφοιτος της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας, σπούδασε στην Πάντειο Σχολή και μετεκπαιδεύτηκε στις Επιστήμες της Αγωγής. Εργάστηκε για 3 χρόνια στα Ιδρύματα του μακαριστού μητροπολίτη Κισάμου και Σελίνου Ειρηναίου Γαλανάκη και 36 ως δάσκαλος και διευθυντής σχολείου. Έχει ασχοληθεί, για μια 20ετία περίπου, με τον συνδικαλισμό ( έχει διατελέσει πρόεδρος του Συλλόγου Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Χανίων και τρεις φορές πρόεδρος Γενικών Συνελεύσεων της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδος) και εξακολουθεί ν’ ασχολείται ενεργά εδώ και 45χρόνια με θέματα πολιτισμού και παράδοσης Είναι μέλος πολλών συλλόγων και φορέων και Εταίρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος». Η ενασχόλησή του με τη λογοτεχνία και γενικότερα με την συγγραφή άρχισε στα πρώτα γυμνασιακά του χρόνια. Κείμενά του (ποιήματα, διηγήματα, χρονογραφήματα, επιφυλλίδες, μελέτες κτλ) έχουν δημοσιευθεί σε πολλά έντυπα Από τα μέσα της 10ετίας του 1970, είναι συνεργάτης της εφημερίδας «Χανιώτικα νέα», επἰ σειρά ετών σε καθημερινή βάση. Υπήρξε τακτικός συνεργάτης των ραδιοφωνικών σταθμών «ΡΑΔΙΟ- ΜΑΡΤΥΡΙΑ» της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου και «ΡΑΔΙΟ- Παρατηρητής», με διάφορες εκπομπές. Εκτός από διάφορα ανάτυπα έχουν εκδοθεί μέχρι τώρα σε βιβλία τέσσερις (4) ποιητικές του συλλογές: «Τα άλογα του χρόνου», 1973, «Όταν γίνεις ποίημα» («Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης Πυξίδα της Πόλης», 2013), «ΚΑΖΟΒΑΡ» («Φιλιππότης» σε δύο εκδόσεις, 1987, και Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης Πυξίδα της Πόλης», 2014 με ζωγραφικά ανάγλυφα του Γιάννη Μαρκαντωνάκη) και «Όπως το ψωμί», το πεζό του «Τα Γράμματα της Παναγίας» (Ιερά Μητρόπολις Κισάμου και Σελίνου. 2013), οι συλλογές χρονογραφημάτων του «Στα πεταχτά- Επιλογή από το 2012) και «Μια στάση εδώ , μια στάση εκεί – Επιλογή από το 2018», όπως και η μελέτη του -σε συνεργασία με τον επίσης δάσκαλο, Τάσο Βαλμά- «Το ποίημα στην Ε΄ και Στ’ τάξη του Δημοτικού Σχολείου» (1981). Κάποια απ’ τα ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί απ’ τον Σταμάτη Κραουνάκη και από τον Χρίστο Κοτσαύτη, κάποια έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά απ’ τον ελληνιστή, Desire Quiviger, ενώ πολλά έχουν διακριθεί ιδιαίτερα. Τα προς έκδοση βιβλία του (ποικίλου περιεχομένου) είναι αρκετά.

* φιλόλογος - ραδιοφωνική παραγωγός