Κρήτη: Ονειρο Μέγα!
Γιατί εκεί, κι ας την ισοπέδωσαν οι ναζί, μαζί με την ψυχή του κόσμου, 'η Κρήτη θεμέλιο μαρτυρίας/ φλόγες σβήνει με αντιστάσεις/ Και ανακράξεις ειρήνης [...] Κι έτσι το θείο σώμα της νήσου/ Με κρίνα στεφανωμένο, με αίμα διαποτισμένο/ Με όνειρα ανυψωμένο αντιμάχεται'.
'Κρήτη: Ονειρο Μέγα', ο τίτλος της προτελευταίας (19ης!) ποιητικής συλλογής του και εκλεκτού συνεργάτη της εφημερίδας μας, καταξιωμένου δημοσιογράφου και σπουδαίου, κυρίως πολιτικού, ποιητή Δημήτρη Κακαβελάκη. Από τις εκδόσεις 'Κεδρισός' στα Χανιά, με επιμέλεια του Κωνσταντίνου Νταντινάκη και ηλεκτρονική στοιχειοθέτηση και σελιδοποίηση της Εφης Μικελάκη. Να πρωτοπαρουσιαστεί στην Κάντανο, αυτή του η ποιητική συλλογή, που έρχεται σαν συνέχεια της 'Νήσου' λογάριαζε ο Ποιητής. Γιατί εκεί, κι ας την ισοπέδωσαν οι ναζί, μαζί με την ψυχή του κόσμου, 'η Κρήτη θεμέλιο μαρτυρίας/ φλόγες σβήνει με αντιστάσεις/ Και ανακράξεις ειρήνης [...] Κι έτσι το θείο σώμα της νήσου/ Με κρίνα στεφανωμένο, με αίμα διαποτισμένο/ Με όνειρα ανυψωμένο αντιμάχεται'. Δεν έγινε αυτό ούτε τον Οκτώβρη, όπως είχε δημόσια προαναγγελθεί ούτε αργότερα. Δεν το επέτρεψαν οι συνθήκες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι έπαψε να είναι στις προθέσεις του. Και ως οφειλόμενος φόρος τιμής στο Ολοκαύτωμα της Καντάνου. Οπως και μια παρουσίαση στον 'Χρυσόστομο', όπου θα ακουστεί επίσης η ομώνυμη με τον τίτλο της συλλογής καντάτα του Θόδωρου Αντωνίου. Το ποίημα αυτό, το έγραψα κλαίγοντας, μου λέει εξομολογητικά, σε μια τηλεφωνική μας κουβέντα ο Ποιητής, που πιστεύει απόλυτα ότι ο Ικαρος δεν είναι μια τελειωμένη ιστορία. Με αφορμή το εξώφυλλο, που φιλοξενεί σχέδια του νεοβυζαντινού ζωγράφου Γιάννη Μητράκα από τον 'κύκλο Ικαρος 1995', η αναφορά. Αυτοί που ισοπέδωσαν την ψυχή του κόσμου, επανέρχονται σήμερα, μου λέει κάποια στιγμή... Προφανής ο ρόλος των ποιητών. Δεν θα αλλάξουν με την ποίησή τους τον κόσμο, εντάξει! Μπορούν όμως, να βοηθήσουν με την ποίησή τους τους ανθρώπους ν’ αλλάξουν, για ν’ αλλάξουν αυτοί με τη σειρά τους τον κόσμο: 'Εδώ υπάρχει η Κάντανος/ Εδώ υπάρχει η Κρήτη/ Εδώ υπάρχει ο κόσμος/ Ονειρο Μέγα'.
Τα άσπρα σύκα της Σμύρνης
Τον ανακάλυψα τις προάλλες τυχαία σερφάροντας στο Διαδίκτυο (www.mikrasiatis.gr και omogeneia.ana-mpa.gr). Και κοντά σ’ αυτόν και τη δική του Ελλάδα. Για τον 'ωραίο ως Ελληνα', για να χρησιμοποιήσω τη φράση του Νίκου Εγγονόπουλου, σπουδαίο ελληνικής καταγωγής Μεξικανό λογοτέχνη Ομέρο Αρίτζις ή Ομηρο Αριτζή επί το ελληνικότερο, ο λόγος. Δεν μιλεί ελληνικά, δεν του τα έμαθε ο πατέρας του (γεννήθηκε στα Θείρα της Μικράς Ασίας) κι αυτό είναι το παράπονό του. Τον έχει μεγαλώσει, όμως, με την ιστορία του, την ιστορία της διασποράς, με την τραγωδία της Σμύρνης... 'Πριν διασχίσουμε χωριστά,/ στην αγκαλιά του παγωμένου χάρου/ τα όρια του Αδη/ και στον απροσδιόριστο ορίζοντα/ σμίξαν οι σκιές μας/ με εκείνες των ζώντων και των πεθαμένων, θέλω πατέρα μου/ να ξανάρθω μαζί σου/ στο περιβόλι της παιδικής μου ηλικίας/ και κρυφά απ’ όλους,/ να κόψω τα άσπρα σύκα της Σμύρνης', γράφει, μεταξύ των άλλων στο ποίημα του 'Τα άσπρα σύκα της Σμύρνης', που έγραψε το 2009 στο Παρίσι και του το αφιέρωσε.
Ο Ομηρος Αριτζής, που τιμήθηκε τα τέλη της περασμένης χρονιάς από την Ενωση Σμυρναίων, γεννήθηκε το 1940 στο Μεξικό, είναι καθηγητής στα Πανεπιστήμια της Ιντιάνα, της Νέας Υόρκης και της Κολούμπια, υπηρέτησε ως πρέσβης του Μεξικού στην Ελβετία και στην Ουνέσκο και έχει γράφει 40 (!) βιβλία με ποίηση, μυθιστόρημα, δοκίμιο, θέατρο και παιδική λογοτεχνία. Εξάλλου είναι γνωστός για τις οικολογικές του ανησυχίες. Το 1985 ίδρυσε την ομάδα των 100 και θέλει κατά δήλωσή του, εκτός απ’ το γράψιμο σημαντικών βιβλίων, να συνεχίσει να εργάζεται σε θέματα περιβάλλοντος και να υπερασπίζεται τον πλανήτη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. 'Για μένα ο ελληνικός πολιτισμός είναι μέσα μου διαρκώς', είπε μεταξύ των άλλων κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα. Κι ας μην του έχει διδάξει ο πατέρας του την ελληνική γλώσσα. Του αρκεί η ελληνική συνείδηση.
Αρχή σοφίας η των ονομάτων επίσκεψις
«Οπως μας έλεγε ο Αντισθένης, 'Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις'. Για παράδειγμα ο 'άρχων' είναι αυτός που έχει δική του γη (άρα= γη + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γη - δικό του σπίτι.
Ο 'βοηθός' σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή= φωνή + θέω = τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για τη σκέψη.
Για παράδειγμα ο 'φθόνος' ετυμολογείται από το ρήμα 'φθίνω' που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά - σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας 'φθίνει' -ελαττώνει ως ανθρώπους- και μας φθίνει μέχρι και την υγεία μας. Και, βέβαια, όταν αναφερόμαστε σε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει, πώς το λέμε; Μα, φυσικά, 'άφθονο'.
Εχουμε τη λέξη 'ωραίος' που προέρχεται από την 'ώρα'. Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έλθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι το φρούτο όταν είναι άγουρο ή σαπισμένο και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της, αλλά ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορούμε να το απολαύσουμε.
Ακόμα έχουμε τη λέξη 'ελευθερία' για την οποία το 'Ετυμολογικόν Μέγα' διατείνεται 'παρά το ελεύθειν όπου ερά' = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Αρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις τη δυνατότητα να πας όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία!!!
Το 'άγαλμα' ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε (σε αρχική φάση οι Θεοί) ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας ευχαριστείται, αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση (=γιατρειά). Άρα, για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και γιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με τη σωματική μας υγεία».
Σημείωση: Η παραπάνω εύφημη μνεία είναι απόσπασμα από ένα κείμενο που μου έστειλε ο φίλος δημοσιογράφος Κώστας Μπετινάκης. Το βρήκα και στο Διαδίκτυο (neokosmos.com) με τίτλο 'Η μαγεία της ελληνικής γλώσσας' με ημερομηνία 20 Σεπτ. 2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου