ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

Φίλες και φίλοι, καλημέρα!

Σε ρόλο δημιουργού

Μαθήματα ευθύνης, παρέδωσε πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα, κατά τη γνώμη μου, ο καθηγητής Γλωσσολογίας Γιώργος Μπαμπινιώτης στην ημερίδα για τη Γλώσσα που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου, στις εγκαταστάσεις του, το προπερασμένο Σάββατο 11 Ιουνίου. Τόσο στην ομιλία του και στη δημόσια συζήτηση για τη γλώσσα, εξ αφορμής του νέου βιβλίου του, 'Διαλογισμοί για τη γλώσσα και τη γλώσσα μας', που κυκλοφορείται απ’ τις εκδόσεις 'Καστανιώτη'. Οσο και στο σεμινάριο για τους δημοσιογράφους και τους εκπαιδευτικούς που ακολούθησε. Μέσα στην κατάμεστη από εκπαιδευτικούς, δημοσιογράφους και πολλούς 'εραστές της ελληνικής γλώσσας' (μεταξύ των παρόντων και οι βουλευτές Ευτύχης Δαμιανάκης και Ευαγγελία Κουρουπάκη, ο δήμαρχος Χανίων Μανώλης Σκουλάκης, ο αντιπ/ρχης Απ. Βουλγαράκης, ο διευθυντής του Ιδρύματος 'Ελ. Κ. Βενιζέλος' και αντιπρόεδρος του Ιδρύματος 'Αγία Σοφιά' Ν. Παπαδάκης κ.ά.) από την αρχή μέχρι το τέλος, αίθουσα εκδηλώσεων. Αλλά και κατά το διάλειμμα, το οποίο εκμεταλλεύτηκε για να συζητήσει με όλους, χωριστά με τον καθένα, όσοι (κι ήταν πολλοί) μπήκαν στην ουρά για να τους υπογράψει το βιβλίο του.
Ο δάσκαλος, ο αληθινός δάσκαλος, δεν διδάσκει μ’ αυτά που λέει, ούτε μ’ αυτά που κάνει διδάσκει, διδάσκει αυτό που είναι. Ε, λοιπόν, αληθινός δάσκαλος, ακριβώς γιατί έχει αναπτυγμένο σε ύψιστο βαθμό το αίσθημα της ευθύνης, είναι ο καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης. Είναι εύκολο να καθίσεις σε μια γωνιά και να πετροβολάς τον κόσμο, είπε, στο περίπου, σε μια αποστροφή του λόγου του, απαντώντας σε κάποια ερώτηση. Μια φράση του Κοπέρνικου, που την είχα πριν από πολλά χρόνια σαν προμετωπίδα σ’ ένα βιβλίο συναντήσει, ήρθε στο μυαλό μου εκείνη τη στιγμή. 'Απ’ τον ρόλο του προπέτη προτιμώ τον ρόλο του δημιουργού'. Και γιατί, εκτός από τον ομιλητή που ήταν στο βήμα, έβλεπα στο τραπέζι δύο ακόμα δημιουργούς, δύο ακόμα ανθρώπους ευθύνης. Τον και ιδρυτή της εφημερίδας μας, εμπνευστή και ιδρυτή του Μουσείου Τυπογραφίας και του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου Γιάννη Γαρεδάκη και τον... υποκινητή και συντονιστή της ημερίδας λογοτέχνη - δημοσιογράφο Δημήτρη Κακαβελάκη...

Τη γλώσσα και τα μάτια σας!

Για την περί ης ο λόγος στις σημερινές εύφημες μνείες ημερίδα θα μπορούσα να γράψω πολλές σελίδες με βάση αυτά που σημείωσα στο μπλοκάκι μου. Λόγω χώρου, ωστόσο, μένω μόνο σε κάποιες φράσεις του Δασκάλου, έτσι όπως τις σημείωσα, δίχως σχόλια. Είπε, λοιπόν, στο περίπου τα λόγια του, μεταξύ των άλλων, ο Γιώργος Μπαμπινιώτης: 'Αγαπώ την Κρήτη και ιδιαίτερα τα Χανιά. Κι αυτό δεν το λέω ως δήλωση αλλ’ ως συναίσθημα. Είμαι επίτιμος δημότης Χανίων και θαυμαστής του Ελευθερίου Βενιζέλου που είναι πολιτική προσωπικότητα με πνευματική διάσταση. Δηλώνω μαθητής της ελληνικής γλώσσας. Συνεχώς ανακαλύπτω πράγματα που δεν τα ξέρω. Με τη γλώσσα δεν τελειώνεις ποτέ'. 'Η γλώσσα δεν είναι εργαλείο είναι αξία. Ο ελληνισμός είναι μια συνέχεια γλώσσας'. 'Ολοι είμαστε δημιουργοί. Δημιουργούμε ανά πάσα στιγμή μιλώντας, γράφοντας, ακούοντας και διαβάζοντας'. 'Δεν υπάρχει γλωσσική και λεκτική μοναξιά. Οι λέξεις είναι σε σύμπαντα'. 'Δεν ισχύουν όλα τα περί αφασίας, αγλωσσίας κ.λπ. Πάσχουμε στο επίπεδο της ποιότητας. Εχουμε μεγάλες δυνατότητες στη γλώσσα αλλά δεν τις αξιοποιούμε'. 'Θα είναι πολιτισμική συμφορά αν επικρατήσει η αγγλική γλώσσα. Πρέπει να υπάρχει γλωσσική πολυμορφία'. 'Το ταρακούνημα που περνάμε μπορεί να λειτουργήσει θεραπευτικά. Θα βγούμε καλύτεροι, χειρότεροι δεν μπορούμε να βγούμε'. 'Ν’ αναδιαρθρώσουμε την παιδεία μας. Ριζική αλλαγή στον χώρο της Παιδείας'. 'Αξιώθηκα να μπω στα σπίτια των ανθρώπων με το Λεξικό μου και να τους πάρω να περπατήσουμε στα δάση των λέξεων'. 'Τη γλώσσα και τα μάτια σας!' Η παραγγελία του, το τελευταίο.

Διαλογισμοί για τη γλώσσα και τη γλώσσα μας

Σκέψεις, εκτιμήσεις, διαπιστώσεις, αλήθειες, διδάγματα, κατασταλάγματα μιας πολύχρονης πείρας και εντατικής ενασχόλησής του με τη γλώσσα είναι τα 63 σύντομα κείμενα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο 'Διαλογισμοί για τη γλώσσα και τη γλώσσα μας'. Κατά που δηλώνει ο συγγραφέας του, ο Γιώργος Μπαμπινιώτης, όπως διαβάζω στο οπισθόφυλλο. Συνεχίζοντας επίσης διαβάζω: 'Είναι διαλογισμοί για τη γλώσσα, που θέλω να μοιραστώ, μ’ ένα ευρύτερο κοινό ενδιαφερομένων, οι οποίοι με ρωτούν, κατά καιρούς, αν μερικά από αυτά που λέω σε ομιλίες μου ή σε μαθήματα για το ευρύτερο κοινό μπορεί να τα βρει κανείς σε κάποιο γραπτό κείμενό μου.
Ετσι με τρόπο απλό, όπως το επιδιώκω πάντοτε, μιλώ στο βιβλίο αυτό για πολύ σημαντικά θέματα της γλώσσας εν γένει και της ελληνικής γλώσσας ειδικότερα.
Κι όλα αυτά μέσα σε ένα πνεύμα που διακηρύσσω ακατάπαυστα: να μπορέσουμε να μιλήσουμε απλά για την ουσία και τη λειτουργία της γλώσσας, για τις αρετές και τις δυσκολίες, για τη μαγεία του κόσμου της γλώσσας, για τα κλειδιά που σου ανοίγουν τον κόσμο της έκφρασης, αλλά και για τον αγώνα, για «έργο ζωής» (opus vitae) που είναι πράγματι η κατάκτηση της ίδιας της μητρικής μας γλώσσας'.