Και τώρα οι δύο μας με το Βαγγέλη στο ποίημα "Δάσκαλος". Η δασκάλα και ο μαθητής, ή, ο δάσκαλος και η μαθήτρια γιατί σήμερα αισθάνομαι πως έχουμε αλλάξει ρόλους και είναι ο Βαγγέλης στην έδρα κι εγώ στο θρανίο διαβάζοντας το μάθημα "Όταν γίνεις ποίημα".
ΒΑΓΓΕΛΗ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗ- ΟΤΑΝ ΓΙΝΕΙΣ ΠΟΙΗΜΑ
Γράφει η Αρχόντισσα Ναναδάκη-Παπαδερού
Εξατάξιο Γυμνάσιο Βάμου, πρώην επαρχίας Αποκορώνου, τότε που ζούσαμε αλλιώς. Σε εκείνο το σχολείο έγιναν τα πρώτα μου βήματα στην εκπαίδευση και τότε γνώρισα την πανέμορφη γη του Αποκόρωνα.
Μανουσάκια και ανεμώνες, μαργαρίτες και κυκλάμινα στόλιζαν τους αγρούς του και στο ελάχιστο φύσημα του αγέρα σκορπούσαν μεθυστικά αρώματα. Την αυλή του τότε εξαταξίου Γυμνασίου στόλιζαν ζωντανά λουλούδια, μαθητές και μαθήτριες, ακριβές υποσχέσεις ζωής, που με τις χαρούμενες φωνές τους σκορπούσαν μηνύματα αισιοδοξίας και ελπίδας. Ανάμεσά τους και ο Βαγγέλης Κακατσάκης.
Θυμούμαι, με πολλή συγκίνηση πάντα, την ημέρα που πρωτοδιόριστη καθηγήτρια μπήκα σε εκείνη την αυλή, άγνωστη μεταξύ αγνώστων. Με την είσοδό μου απλώθηκε μία περίεργη σιωπή και όλων τα βλέμματα στράφηκαν πάνω μου. Βλέμματα εξεταστικά, υποψιασμένα, ερωτηματικά, αλλά παράλληλα σοβαρά και ευγενικά, με μία υποψία χαμόγελου. Καθώς κοίταζα εκείνα τα εφηβικά πρόσωπα, παιδί της υπαίθρου κι εγώ, ένιωσα πως βρισκόμουν στο περιβάλλον που μου ταίριαζε.
Από την άλλη μέρα κιόλας μαζί με την "καλημέρα" έπαιρνα ένα ματσάκι από εκείνα τα αγριολούλουδα, δώρο πολύτιμο, από τα χέρια κάποιου μαθητή ή μαθήτριας.
Δεν θυμούμαι αν ο Βαγγέλης μου έφερε ποτέ τέτοιο δώρο. Αν όχι, μου το χρωστάει ακόμα.
Είναι δύσκολο να προσδιορίσω σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, για ποιους λόγους, όταν πήρα μετάθεση, είχα πάντα στη σκέψη μου τον Βαγγέλη.
Να έφταιγε το αφοπλιστικό του χαμόγελο, το σπινθηροβόλο βλέμμα του, το θάρρος του ή το πολύστροφο μυαλό του; Πιστεύω όλα μαζί. Το σίγουρο πάντως είναι ότι από τότε πίστευα πως εκείνος ο έφηβος δεν θα παρέμενε άτομο εφησυχασμένο και αδρανές. Αεικίνητος, φορτωμένος απορίες, "διαβαστερός" όπως έλεγαν τότε στο χωριό, αγαπούσε τη γνώση και την απόκτησε παρά τις δυσκολίες της εποχής και της περιοχής. Ολα σχεδόν τα παιδιά που φοιτούσαν στο Γυμνάσιο Βάμου τότε, έρχονταν από τα χωριά του Αποκόρωνα με τα πόδια στο Σχολείο, βρεγμένα και ξεπαγιασμένα το χειμώνα, καταϊδρωμένα το καλοκαίρι. Πολλές φορές έστελνα κάποια από αυτά στο καφενείο του Μαρέντη να στεγνώσουν κοντά στην αναμμένη σόμπα και να πιούν ένα βραστάρι γιατί κινδύνευαν να πάθουν πνευμονία.
Δύσκολοι καιροί τότε αλλά ευλογημένοι από τον τίμιο ιδρώτα των δουλευτάδων της γης, που όργωναν τα χωράφια τους με το αλέτρι και τη σκαλίδα και οι οποίοι, όπως διαβάζουμε στο ποίημα του Βαγγέλη "Η τελευταία του επιθυμία", είχαν πρόθυμους βοηθούς τα παιδιά τους.
Παρόλα αυτά, όλοι εκείνοι οι μικροί μαχητές της ζωής που γνώρισα τότε, είναι σήμερα καταξιωμένοι και επιτυχημένοι πολίτες ο καθένας στον τομέα που επέλεξε.
Μετά από κάποια χρόνια βρεθήκαμε ξανά με τον Βαγγέλη και με χαρά διαπίστωσα πως οι προβλέψεις μου για το μέλλον του είχαν επαληθευτεί.
Δάσκαλος ονομαστός, γητευτής ψυχών, θεμελιωτής της προσωπικότητας αμέτρητων παιδιών, δημοσιογράφος και ποιητής αναγνωρισμένος. Με την σταθερής αξίας σύζυγό του Ευδοκία, έχουν τη χαρά να καμαρώνουν μια υποδειγματική οικογένεια.
Η ποιητική του συλλογή "Οταν γίνεις ποίημα" είναι μια κατάθεση ψυχής σε όσους αγάπησε και αγαπά, σε όσα πιστεύει και υπερασπίζεται. Εκφράζεται με λέξεις και στίχους που περικλείουν πανανθρώπινες αξίες όπως αγάπη, στοργή, σεβασμό και αυτοσεβασμό, εκτίμηση και αυτοεκτίμηση, ηρωισμό, θυσία και δίπλα παράλληλα να κινούνται οι ζωές των άλλων. Κούρδοι, Παλαιστίνιοι, τα θύματα του Μανχάταν, οι κατατρεγμένοι όπου γης κυριαρχούν στη σκέψη του και πληγώνουν την ψυχή του. Ομορφα λόγια, σημειολογικά και συμβολικά, λόγια αναπόλησης, στοχασμού και απολογισμού συνθέτουν την ποίηση του Βαγγέλη και αποδεικνύουν πως στην εποχή μας δεν έχει στερέψει "το λάλων ύδωρ".
Μέσα από τους ίδιους στίχους ανιχνεύουμε τον τρυφερό και πάντα ερωτευμένο σύζυγο, τον αφοσιωμένο πατέρα και παππού, τον στοργικό υιό που η κάθε μάνα θα ήθελε να έχει.
Θα αναφερθώ ιδιαίτερα σε δύο από τα ποιήματα της συγκεκριμένης συλλογής, γιατί, κατά την άποψή μου, σκιαγραφούν καθοριστικά τον εσωτερικό κόσμο του Βαγγέλη και αποκαλύπτουν το μυστικό συμβόλαιο που έχει υπογράψει με τον εαυτό του.
Το ένα έχει ως τίτλο "Ο δικός μου χαρταετός", και το άλλο "Το σημείο στίξης μου".
Στο πρώτο τονίζεται με τρόπο αριστοτεχνικό, κρυπτογραφείται θα έλεγα, η αξία αλλά και ο τρόπος της προσωπικής απελευθέρωσης του ατόμου.
Για να μπορέσει να πετάξει ψηλά ο άνθρωπος, να πλησιάσει τον Όλυμπο και να χτυπήσει την πόρτα του Δία πρέπει να σπάσει τα δεσμά που τον καθηλώνουν στα επίγεια, να απαλλαγεί δηλαδή από τα πάθη, τις αδυναμίες και τις μικροψυχίες του. Να κλείσει τα ρήγματα μέσα του, να κόψει τον σπάγκο που τον κρατά δέσμιο, να κοιτάξει τον κόσμο από ψηλά, να κατοπτεύσει τις ανθρώπινες διαδρομές, να διδαχθεί και να διδάξει. Η προσωπική λύτρωση θα μας οδηγήσει στο «Ειρήνη ημίν» και κατ? επέκταση στο «Ειρήνη υμίν».
Στο δεύτερο ποίημα καταγράφεται το ανήσυχο πνεύμα του ποιητή που δεν του επιτρέπει να επαναπαυθεί σε όσα έχει και κατέχει. Παρουσιάζεται ο αιώνιος ερευνητής, που όπως ο Προμηθέας κατατρώγεται από το πάθος της αναζήτησης του καλού και του ωραίου, του αγώνα και της αγωνίας για ένα κόσμο καλύτερο.
Το ερωτηματικό λοιπόν, το σημείο στίξης, που οδήγησε το ανθρώπινο γένος στις ανοδικές του διαδρομές, στη δημιουργία θαυμαστών πολιτισμών, στις μεγάλες εφευρέσεις, είναι επίσης το σημείο στίξης που ορίζει και καθορίζει την πορεία του Βαγγέλη Κακατσάκη στη ζωή.
Και τώρα οι δύο μας με το Βαγγέλη στο ποίημα "Δάσκαλος". Η δασκάλα και ο μαθητής, ή, ο δάσκαλος και η μαθήτρια γιατί σήμερα αισθάνομαι πως έχουμε αλλάξει ρόλους και είναι ο Βαγγέλης στην έδρα κι εγώ στο θρανίο διαβάζοντας το μάθημα "Όταν γίνεις ποίημα".
"Δάσκαλος"
Πάλι
Στην έδρα εγώ
και στο θρανίο εσύ
παιδί της ελπίδας.
*Φιλόλογος
Χανιώτικα νέα (04.05.2013)
Αρχόντισσα Ναναδάκη-Παπαδερού
ΒΑΓΓΕΛΗ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗ- ΟΤΑΝ ΓΙΝΕΙΣ ΠΟΙΗΜΑ
Γράφει η Αρχόντισσα Ναναδάκη-Παπαδερού
Εξατάξιο Γυμνάσιο Βάμου, πρώην επαρχίας Αποκορώνου, τότε που ζούσαμε αλλιώς. Σε εκείνο το σχολείο έγιναν τα πρώτα μου βήματα στην εκπαίδευση και τότε γνώρισα την πανέμορφη γη του Αποκόρωνα.
Μανουσάκια και ανεμώνες, μαργαρίτες και κυκλάμινα στόλιζαν τους αγρούς του και στο ελάχιστο φύσημα του αγέρα σκορπούσαν μεθυστικά αρώματα. Την αυλή του τότε εξαταξίου Γυμνασίου στόλιζαν ζωντανά λουλούδια, μαθητές και μαθήτριες, ακριβές υποσχέσεις ζωής, που με τις χαρούμενες φωνές τους σκορπούσαν μηνύματα αισιοδοξίας και ελπίδας. Ανάμεσά τους και ο Βαγγέλης Κακατσάκης.
Θυμούμαι, με πολλή συγκίνηση πάντα, την ημέρα που πρωτοδιόριστη καθηγήτρια μπήκα σε εκείνη την αυλή, άγνωστη μεταξύ αγνώστων. Με την είσοδό μου απλώθηκε μία περίεργη σιωπή και όλων τα βλέμματα στράφηκαν πάνω μου. Βλέμματα εξεταστικά, υποψιασμένα, ερωτηματικά, αλλά παράλληλα σοβαρά και ευγενικά, με μία υποψία χαμόγελου. Καθώς κοίταζα εκείνα τα εφηβικά πρόσωπα, παιδί της υπαίθρου κι εγώ, ένιωσα πως βρισκόμουν στο περιβάλλον που μου ταίριαζε.
Από την άλλη μέρα κιόλας μαζί με την "καλημέρα" έπαιρνα ένα ματσάκι από εκείνα τα αγριολούλουδα, δώρο πολύτιμο, από τα χέρια κάποιου μαθητή ή μαθήτριας.
Δεν θυμούμαι αν ο Βαγγέλης μου έφερε ποτέ τέτοιο δώρο. Αν όχι, μου το χρωστάει ακόμα.
Είναι δύσκολο να προσδιορίσω σήμερα, μετά από τόσα χρόνια, για ποιους λόγους, όταν πήρα μετάθεση, είχα πάντα στη σκέψη μου τον Βαγγέλη.
Να έφταιγε το αφοπλιστικό του χαμόγελο, το σπινθηροβόλο βλέμμα του, το θάρρος του ή το πολύστροφο μυαλό του; Πιστεύω όλα μαζί. Το σίγουρο πάντως είναι ότι από τότε πίστευα πως εκείνος ο έφηβος δεν θα παρέμενε άτομο εφησυχασμένο και αδρανές. Αεικίνητος, φορτωμένος απορίες, "διαβαστερός" όπως έλεγαν τότε στο χωριό, αγαπούσε τη γνώση και την απόκτησε παρά τις δυσκολίες της εποχής και της περιοχής. Ολα σχεδόν τα παιδιά που φοιτούσαν στο Γυμνάσιο Βάμου τότε, έρχονταν από τα χωριά του Αποκόρωνα με τα πόδια στο Σχολείο, βρεγμένα και ξεπαγιασμένα το χειμώνα, καταϊδρωμένα το καλοκαίρι. Πολλές φορές έστελνα κάποια από αυτά στο καφενείο του Μαρέντη να στεγνώσουν κοντά στην αναμμένη σόμπα και να πιούν ένα βραστάρι γιατί κινδύνευαν να πάθουν πνευμονία.
Δύσκολοι καιροί τότε αλλά ευλογημένοι από τον τίμιο ιδρώτα των δουλευτάδων της γης, που όργωναν τα χωράφια τους με το αλέτρι και τη σκαλίδα και οι οποίοι, όπως διαβάζουμε στο ποίημα του Βαγγέλη "Η τελευταία του επιθυμία", είχαν πρόθυμους βοηθούς τα παιδιά τους.
Παρόλα αυτά, όλοι εκείνοι οι μικροί μαχητές της ζωής που γνώρισα τότε, είναι σήμερα καταξιωμένοι και επιτυχημένοι πολίτες ο καθένας στον τομέα που επέλεξε.
Μετά από κάποια χρόνια βρεθήκαμε ξανά με τον Βαγγέλη και με χαρά διαπίστωσα πως οι προβλέψεις μου για το μέλλον του είχαν επαληθευτεί.
Δάσκαλος ονομαστός, γητευτής ψυχών, θεμελιωτής της προσωπικότητας αμέτρητων παιδιών, δημοσιογράφος και ποιητής αναγνωρισμένος. Με την σταθερής αξίας σύζυγό του Ευδοκία, έχουν τη χαρά να καμαρώνουν μια υποδειγματική οικογένεια.
Η ποιητική του συλλογή "Οταν γίνεις ποίημα" είναι μια κατάθεση ψυχής σε όσους αγάπησε και αγαπά, σε όσα πιστεύει και υπερασπίζεται. Εκφράζεται με λέξεις και στίχους που περικλείουν πανανθρώπινες αξίες όπως αγάπη, στοργή, σεβασμό και αυτοσεβασμό, εκτίμηση και αυτοεκτίμηση, ηρωισμό, θυσία και δίπλα παράλληλα να κινούνται οι ζωές των άλλων. Κούρδοι, Παλαιστίνιοι, τα θύματα του Μανχάταν, οι κατατρεγμένοι όπου γης κυριαρχούν στη σκέψη του και πληγώνουν την ψυχή του. Ομορφα λόγια, σημειολογικά και συμβολικά, λόγια αναπόλησης, στοχασμού και απολογισμού συνθέτουν την ποίηση του Βαγγέλη και αποδεικνύουν πως στην εποχή μας δεν έχει στερέψει "το λάλων ύδωρ".
Μέσα από τους ίδιους στίχους ανιχνεύουμε τον τρυφερό και πάντα ερωτευμένο σύζυγο, τον αφοσιωμένο πατέρα και παππού, τον στοργικό υιό που η κάθε μάνα θα ήθελε να έχει.
Θα αναφερθώ ιδιαίτερα σε δύο από τα ποιήματα της συγκεκριμένης συλλογής, γιατί, κατά την άποψή μου, σκιαγραφούν καθοριστικά τον εσωτερικό κόσμο του Βαγγέλη και αποκαλύπτουν το μυστικό συμβόλαιο που έχει υπογράψει με τον εαυτό του.
Το ένα έχει ως τίτλο "Ο δικός μου χαρταετός", και το άλλο "Το σημείο στίξης μου".
Στο πρώτο τονίζεται με τρόπο αριστοτεχνικό, κρυπτογραφείται θα έλεγα, η αξία αλλά και ο τρόπος της προσωπικής απελευθέρωσης του ατόμου.
Για να μπορέσει να πετάξει ψηλά ο άνθρωπος, να πλησιάσει τον Όλυμπο και να χτυπήσει την πόρτα του Δία πρέπει να σπάσει τα δεσμά που τον καθηλώνουν στα επίγεια, να απαλλαγεί δηλαδή από τα πάθη, τις αδυναμίες και τις μικροψυχίες του. Να κλείσει τα ρήγματα μέσα του, να κόψει τον σπάγκο που τον κρατά δέσμιο, να κοιτάξει τον κόσμο από ψηλά, να κατοπτεύσει τις ανθρώπινες διαδρομές, να διδαχθεί και να διδάξει. Η προσωπική λύτρωση θα μας οδηγήσει στο «Ειρήνη ημίν» και κατ? επέκταση στο «Ειρήνη υμίν».
Στο δεύτερο ποίημα καταγράφεται το ανήσυχο πνεύμα του ποιητή που δεν του επιτρέπει να επαναπαυθεί σε όσα έχει και κατέχει. Παρουσιάζεται ο αιώνιος ερευνητής, που όπως ο Προμηθέας κατατρώγεται από το πάθος της αναζήτησης του καλού και του ωραίου, του αγώνα και της αγωνίας για ένα κόσμο καλύτερο.
Το ερωτηματικό λοιπόν, το σημείο στίξης, που οδήγησε το ανθρώπινο γένος στις ανοδικές του διαδρομές, στη δημιουργία θαυμαστών πολιτισμών, στις μεγάλες εφευρέσεις, είναι επίσης το σημείο στίξης που ορίζει και καθορίζει την πορεία του Βαγγέλη Κακατσάκη στη ζωή.
Και τώρα οι δύο μας με το Βαγγέλη στο ποίημα "Δάσκαλος". Η δασκάλα και ο μαθητής, ή, ο δάσκαλος και η μαθήτρια γιατί σήμερα αισθάνομαι πως έχουμε αλλάξει ρόλους και είναι ο Βαγγέλης στην έδρα κι εγώ στο θρανίο διαβάζοντας το μάθημα "Όταν γίνεις ποίημα".
"Δάσκαλος"
Πάλι
Στην έδρα εγώ
και στο θρανίο εσύ
παιδί της ελπίδας.
*Φιλόλογος
Χανιώτικα νέα (04.05.2013)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου