ΕΥΔΟΚΙΑ

Η Αγγέλα Μάλμου με αφορμή την αυριανή παρουσίαση του βιβλίου της Ευδοκίας

"Η Γιασεμιά και τ΄ αστεράκια"

   Ένα ακόμη κείμενο της Ευδοκίας Σκορδαλά - Κακατσάκη με το γνωστό ιδιαίτερο ύφος, το οποίο –σκέφτομαι- θα μπορούσε να αποτελέσει μία  νέα κατηγορία  στην παιδική μας λογοτεχνία και μάλιστα στον τομέα των παραμυθιών. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της κατηγορίας -εκτός από την τρυφερή φαντασία και την ιδιαίτερη περιγραφική διατύπωση- θα ήταν η ποιητικότητα του παραμυθιού, τόσο που να δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για ένα εκτενές ποίημα με την αλληγορία του, τον ανιμισμό  και την παραμυθία του, συστατικά απαραίτητα για να χαρακτηριστεί ένα κείμενο καλό για τα παιδιά… Ιδιαίτερα η τελευταία, η παραμυθία, η παρηγοριά δηλαδή που καταλαγιάζει τους φόβους του μικρού παιδιού, ως «ποιητική παραμυθία» ακολουθεί το ανθρώπινο είδος εν τη γενέσει του, ως ένα αποτελεσματικό αντίδοτο της ανασφάλειάς του, καθώς αισθάνεται κόκκος άμμου μες στην παντοδυναμία των φαινομένων γύρω του, ορατών και κυρίως…αοράτων! Από την άλλη, η ποίηση είναι παραμυθία. Σκεφτείτε ότι  οι ποιητές και οι παραμυθάδες περασμένων εποχών, απευθύνονταν έμμετρα, σε ολόκληρη την κοινότητα, ασχέτως ηλικίας, για να ψυχαγωγήσουν και να αλαφρώσουν την ψυχή από το φόβο και το μόχθο.

         Και ναι μεν το παραμύθι της Ευδοκίας καμώνεται ότι απευθύνεται σε παιδιά,  αλλά διαβάζεται με ενδιαφέρον και από τους ενήλικες που επιμένουν να ονειρεύονται και να διατηρούν χλοερή και φρέσκια την ψυχή τους.

         Η αφήγησή της χαρακτηρίζεται από κινητικότητα, ζωτικότητα και ανθρωπομορφισμό. Ο ίδιος ο άνθρωπος ως χαρακτήρας στην πλοκή, περνά βιαστικά και χάνεται, αμέσως μετά το «μια φορά κι έναν καιρό», την τυπική εναρκτήρια φράση  του παραμυθιού. Διακρίνεται όμως η παντοδυναμία του, δεδομένου ότι τον ακρογωνιαίο λίθο της πλοκής τον τοποθετεί εκείνος και στη συνέχεια εξαφανίζεται: Φυτεύει την …πρωταγωνίστρια της υπόθεσης. Τη Γιασεμιά!  Χωρίς εκείνη δεν γινότανε τούτο το παραμύθι. Παρ΄ όλ΄ αυτά , κι αμέσως μετά την καταλυτική για το στήσιμο της πλοκής πράξη του, γίνεται ο παρίας της αφήγησης κι εξαφανίζεται... Πώς θα μπορούσε να γίνει αποδεκτός μέσα σε έναν κόσμο όπου ο γέρικος φράκτης αισθάνεται μοναξιά, το γιασεμί γίνεται Γιασεμιά και ονειρεύεται να πέσει στην αγκαλιά της ένα αστέρι, όπου ένας μικρούλης «ονειροπόλος» άνεμος  θέλει να γίνει ποιητής, και  τα λουλούδια ονειρεύονται τίτλους ομορφιάς σε λουλουδοκαλλιστεία; Σε ένα στερέωμα που γιορτάζει τα γενέθλια  του φεγγαριού με μια λαμπρή γιορτή κι έναν μπουφέ με μαλλιά αγγέλων και τάρτες αστρολούλουδων, ο άνθρωπος δεν έχει θέση. Μόνο εν τη απουσία του η φαντασία απογειώνεται, η φύση αποθεώνεται και τα ανθρώπινα πάθη και οι αδυναμίες αλλά και οι χάρες του, περνούν  στον κόσμο του φυτικού και ..αστρικού κόσμου του παραμυθιού.  Γίνονται όμως «λαθρεπιβάτες» στην αφήγηση, γιατί διαφορετικά, θα υπήρχε ένας δεσποτικός διδακτισμός,  στοιχείο προσφιλές κειμένων περασμένων αιώνων.

         Ο πρώτος «αξιακός λαθρεπιβάτης» ανιχνεύεται στη συνύπαρξη του ζευγαριού φράκτη και Γιασεμιάς. Γέρικος εκείνος, φρεσκογεννημένη εκείνη..  Μισοσπασμένος και ξερός από χυμούς εκείνος, δροσερή και όμορφη εκείνη… Μα δυνατός εκείνος, της προσφέρει μπράτσα δυνατά να στηριχτεί εκείνη η τρυφερούλα και λεπτοκαμωμένη. Μια νεαρή ύπαρξη εισβάλλει στη μοναχική και στεγνή ζωή του κάνοντας το  γερο-φράκτη να αρχίσει να ονειρεύεται, να ελπίζει, να χαίρεται… Κοινός τόπος και για τους δύο η μοναξιά που παύει να υφίσταται από τη στιγμή της συμπόρευσης… Κι όταν συμβαίνει αυτό, τότε υπάρχει το έδαφος, η διάθεση,  να μεγαλώσει η παρέα.. Προστέθηκε κι ο ονειροπόλος άνεμος κι αμέσως ο στενός εσωτερικός και συνακόλουθα κι ο εξωτερικός τους κόσμος διευρύνθηκε, αφού «έμαθαν να κοιτάζουν μαζί του, μαγεμένοι και αμίλητοι, ώρες ατέλειωτες τον ουρανό με τ΄ αστέρια του».

         Κι όταν η χαρά φωλεύει στην ψυχή και φτιάχνει η διάθεση, ανοίγει  η όρεξη να μετατεθούν τα στενά σύνορα  του μικρόκοσμου, τόσο, όσο να φτάσει να φαντάζεται η Γιασεμιά  να γεμίζει η αγκαλιά της με αστέρια! Αυτό ονειρευότανε… κι δυο φίλοι της συδαύλιζαν τη λαχτάρα της γιατί χαίρονταν στη χαρά της…

         Πιο κάτω περιγράφονται δυο ταυτόχρονες γιορτές σε ουρανό και γη… Στον Ουρανό τα γενέθλια του φεγγαριού με διαστημική μεγαλοπρέπεια και συμμετοχή -όπως είναι… φυσικό- των αστρικών σωμάτων. Μια γιορτή ουράνια πραγματικά,  σε αντιπαραβολή με την ταυτόχρονη φέστα στη γη όπου ζήλειες κι ανταγωνισμούς μόνο δημιουργεί. Ανώμαλη προσγείωση! Ένας διαγωνισμός ομορφιάς, κοινώς καλλιστεία των λουλουδιών… «Μόνο η Γιασεμιά δεν είχε δηλώσει συμμετοχή» λέγοντας «ότι δεν καταλαβαίνω τι θα πει:  εγώ είμαι πιο όμορφος από τον άλλο. Ο καθένας έχει τη χάρη και την ομορφιά του»!

         Η συμπόρευση με το σοφό γερο- φράκτη και τον κοσμογυρισμένο άνεμο, δεν πήγε χαμένη. Δίνει καρπούς! Η Γιασεμιά νωρίς νωρίς ωρίμασε και έχει άποψη που τολμά μάλιστα να την ανακοινώσει, κόντρα στο γενικό πνεύμα περί της εφήμερης ομορφιάς του λουλουδόκοσμου! Κι αφού στα παραμύθια όλα γίνονται με μαγικό τρόπο και πέρα από κάθε λογική , την επόμενη στιγμή θα πραγματοποιηθεί και εκείνο που περίμενε με πίστη η Γιασεμιά… Να γεμίσει η αγκαλιά της αστέρια… «Κι από κείνη την αυγή, στο γλυκοχάραμα της μέρας και στης νύχτας το σκοτάδι, φέγγουν σαν αστεράκια τα λευκά ανθάκια…»

Συνδημιουργός της τρυφερής ιστορίας, η πρωτοεμφανιζόμενη εικονογράφος Κριστίν Μενάρ. Η καλλιτέχνης έχοντας στις αποσκευές της γιαυτό το μαγικό οδοιπορικό την εμπειρία της ως νέα μητέρα, τη συμπαράσταση του εικονογράφου επίσης συζύγου της, το εμπνευσμένο κείμενο, το ταλέντο της και τις σχετικές σπουδές της, κατορθώνει να οπτικοποιεί αρμονικότατα το λόγο. Εύφημο μνεία και προς τον εκδοτικό οίκο «Κόκκινη κλωστή δεμένη» για την ποιοτική έκδοση και για την ικανότητα της επιλογής των κατάλληλων συνεργατών.

Αγγέλα Μάλμου, τ. σχολική σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής- συγγραφέας