ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΣΩΤΗΡΙΑΣ ΣΩΣΙΒΙΑ

ΜΕ ΠΑΡΑΜΑΝΑ ΣΥΝ - ΟΠΤΙΚΑ ΣΥΜΠΙΛΗΜΑΤΑ ΩΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ 

ΑΡΓ. ΚΟΚΟΒΛΗ ΜΝΗΜΗ
Γράφει ο Γιάννης Π. Μαρκαντωνάκης*

[Στην εφημερίδα “Χ.Ν.” ο φίλος δάσκαλος, αξιόλογος ποιητής, δραστήριος αρθρογράφος με έντονη κοινωνική-πολιτιστική ζωή, ο ΑΕΚτζής Βαγγέλης Κακατσάκης, χρόνια τώρα γράφει ιδιότυπα με τη μορφή των ποιοτικών-ποιητικών συμπιλημάτων 
Οι στήλες του Βαγγέλη «Στα Πεταχτά» και «μια στάση εδώ και μια στάση εκεί», αποδεδειγμένα είχαν μεγάλη αναγνωσιμότητα στην εφημερίδα “Χ.Ν.”. Ο Β. Κακατσάκης, στην κηδεία της Α. Κοκοβλή, συνέταξε και απήγγειλε πυκνό και ουσιαστικό επικήδειο για τη μνημονευμένη, πρότυπο ζωής. Στο θέμα θα επανέλθω με αφορμή το βιβλίο των Α. και Ν. Κοκοβλή, «άλλος δρόμος δεν υπήρχε» και την ομότιτλη ταινία του Σταύρου Ψυλλάκη..
Γιάννης Π. Μαρκαντωνάκης)] 
Γράφει ο Γιάννης Π. Μαρκαντωνάκης 

Σωσίβια. Σανίδες σωτηρίας. Να μη φτάσει ποτέ ως των κινδύνων σου τα βάθη. Ποτέ η φτερωτή μορφή σου να μην ξεδιπλωθεί στον εφιάλτη. Λίγο πριν ο πυθμένας του χαμού τα μυστικά του ανάψει φλας να σε γνωρίζει. Αδιάφορο διαβάτη θ΄ ανταμώνεις και θα προσπερνάς κάθε δικό σου άγγελο, στο μονοπάτι της λιποταξίας. Κυλά κρυστάλλινο στ αυλάκι, καθρεφτίζοντας τη γύρω αβεβαιότητα και τη θολούρα. Ενα ασύνδετο κόσμο. Τα σκορπισμένα μέλη του. Τα σκοτεινά και βίαια όνειρα του.
Από τις «σταγόνες» του Μανόλη Πρατικάκη (1)

ΜΕΤΑ-ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗ

Τετάρτη 10/4 εγκαινιάστηκε στο καφέ RIDE (2) στη Σπλάντζια η εξαιρετική φωτογραφική σύνθεση του Νίκου Καμπιανάκη, «Εικονικός λόγος», μια μέρα μετά η ΕΡΤ3 προβάλλει την εκπομπή ΜΕΤΑ-ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 2018. Στο σπονδυλωτό αφιέρωμα στην πολιτική της πρακτικής αξιοποίησης του προσφυγικού-μεταναστευτικού. Μεταξύ των θεμάτων η εκμάθηση των Ελληνικών από εθελοντές διδάσκοντες  προς αυτούς, οι απόψεις των προσφύγων για τη ζωή τους, τα προβλήματα τους και την προσαρμογή τους στην Ελληνική πραγματικότητα, στο ραδιοφωνικό δίκτυο Καλλιθέας, η βραδινή συγκέντρωση των συντακτών της «εφημερίδας των συντακτών» για θεματοποιηση αλλά και τίτλους για τη τρέχουσα ζωή των προσφύγων, η συγκινητική χρησιμοποίηση-ενεργοποίηση Ελλήνων εθελοντών στη μικρή οικοβιοτεχνία που αξιοποιεί τα σωσίβια που απόμειναν από τις διασώσεις των προσφύγων στα νησιά μας, για να σχεδιάσουν, γαζώσουν εξειδικευμένοι Σύριοι, Αφρικανοί, πρωτότυπα χρωματιστά τσαντάκια… που τα  διακινούν εμπορικά στο εξωτερικό (Σκανδιναβικές χώρες κυρίως) και τα έσοδα τα διαθέτουν υπέρ των προσφύγων-μεταναστών. Η μετα-ποίηση στον ορισμό της προ-οπτικής για κοινωνική συνύπαρξη στο μετα-ναστευτικό σε μια χώρα που δοκιμάζεται και δοκιμάζει αντι-παλεύοντας τη σκληρή απάνθρωπη λογική των  ακροδεξιών «Ορμπανικών» συμπλεύσεων των λαών.

Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΜΠΙΑΝΑΚΗ

Η ματιά του Νίκου Καμπιανάκη πέντε χρόνια τώρα, παρατηρεί, «σκανάρει» και αποτυπώνει φωτογραφικά στις συστηματικές επισκέψεις του στην Αθηνα. Η φωτογραφία του δεν είναι ένα απλο κλικ , αλλα μια εμβάθυνση συνδυαστική στα ετερόκλιτα δεδομένα της μετα μεταπολιτευτικής συσωρευτικής, πολυπολιτισμικής συνύπαρξης ετερόκλιτων βιωματικών κοινωνικών καταστάσεων που υφίσταται ο μητροπολιτικός Ελληνικός χώρος. Ο  Καμπιανάκης δεν αφηγείται (σύγχρονος όρος του συρμού) καταγράφει κρατώντας τη μηχανή «σαν νυστέρι σε χειρουργικό κρεβάτι». Ως διάσταση η έκθεση αυτή αποτελεί συν-oπτική οριοθέτηση πυκνότητας μηνυμάτων και αναφορών χωρις λόγια και επεξηγήσεις. Ο καλλιτέχνης φωτογράφος παρα-θέτει 2 σύνολα εν σειρά χωρίς διακοπές 4 φωτογραφιών, 8 δηλαδή, που μέσα ενυπάρχει «Η γύρω αβεβαιότητα η θολούρα ενός κόσμου» και εδώ έρχεται η συνθετική ικανότητα του Νίκου ως καθρέφτης της πραγματικότητας να συνδέσει τις ετερόκλιτες φωτογραφίες όχι με την παραμάνα του φωτογράφου ρεπορτάζ, ή ευκαιριακών ενσταντανέ, αλλά με τη διαχρονική ικανότητα του εικαστικού δάσκαλου (3) να εφεύρει και να προτάξει δομικές συνθετικές συνέχειες (οριζόντιες φωτογραφικές θεματικές: κορδέλα δηλωτική έργων οδοποιίας, υαλώσεις μεγάλων σύγχρονων κτηρίων, γκράφιτι, συρματοπλέγματα, κλαδιά, ερειπωμένες όψεις, διαφημιστικά, αυτοσχέδια με χαρτόκουτες προσωρινά “οικήματα” αστέγων,… και όπως οι πρώτοι σουρεαλιστές συνέθεταν το «εξαίσιο πτώμα», ο Καμπιανάκης συνεχίζει εν ροή οριζόντια μεγάλου και δύσκολου αναπτύγματος την ανασύνθεση πρόταση ως: μετά, μεταμοντέρνα σύγχρονη εκδοχή της Ελληνικής πραγματικότητας με τρόπο διαλεκτικό και ορόσημο προοδευτικό χωρίς πολιτικάντικη ρητορική (και αυτή η λέξη του συρμού), η κριτική λεκτική καταγραφή.

ΩΣ/ΣΑΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΟΝ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ

Ο Νίκος Καμπιανάκης χρησιμοποίησε σε αυτή την έκθεση που μιλάει η εικόνα, αντί κειμένου από ιστορικό τέχνης, ένα ελαχιστοποιημένο απόσπασμα -παραφρασμένο- του Γεωργίου Μπαμπινιώτη, με τίτλο «ΕΙΚΟΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ»:
«προσπάθησα μέσα από τους δρόμους των ΕΙΚΟΝΩΝ να ανοίξω τις πύλες των εννοιών, τις οποίες έχουμε δημιουργήσει σα λαός και σαν σύγχρονος Ελληνικός πολιτισμός και με τις οποίες υπάρχουμε και πορευόμαστε»
Φυσικά, ο πασίγνωστος γλωσσολόγος καθηγητής, δε χρησιμοποιεί τη λέξη «σαν» που δηλώνει παρομοίωση, αλλά τη λέξη «ως» που είναι προσδιοριστική πρόθεση του καθημερινού λόγου που την εμπεριέχουμε ως Έλληνες, ως σύγχρονος Ελληνικός πολιτισμός…, άρα τι κάνει ο Καμπιανάκης, ιντριγκάρει, προκαλεί και εμέσως υπό-δηλώνει πως ο σύγχρονος Ελληνικός πολιτισμός που πορευόμαστε δεν είναι ο πρότυπος πολιτισμός άλλων εποχών, αλλά κάτι ΣΑΝ πολιτισμός. Την επιμέλεια της θαυμάσιας έκθεσης έχει η Μαριάννα Καμπιανάκη. Και ένα μικρό απόσπασμα από το βιβλίο του που παρουσίασε πέρσι στα Χανιά (4) ο Γ. Μπαμπινιώτης «οι πικρές αλήθειες της γλώσσας μου»… «ο Κοραής ειχε πει ότι η γλώσσα είναι ο πιο δημοκρατικός θεσμός, σε αυτόν μετέχουμε όλοι εξίσου. Άρα και η προστασία της γλώσσας πρέπει να είναι μέριμνα όλων μας. Δεν είναι υπόθεση του φιλόλογου. Ίσως ο φιλόλογος με τον οπλισμό που έχει λάβει, μπορεί να συλλάβει και να εκφράσει κάποια καλυτέρα επιχειρήματα. Ιδίως ο λογοτέχνης και λόγιος γενικά με την ποιότητα του κειμένου του, γίνεται αυτομάτως δημιουργός πρότυπου γλώσσας».

Η ΟΥΤΟΠΙΑ ΤΟΥ Ε. ΜΠΙΤΣΑΚΗ

Την Πέμπτη 18 Απριλίου ώρα 22.00 στο «Αττικόν», θα προβληθεί στα πλαίσια της Λέσχης του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Χανιών το ντοκιμαντέρ «Ευτύχης Μπιτσάκης: η σκέψη, η δράση» του κινηματογραφιστή Προκόπη Δάφνου που αναφέρεται στον σημαντικότερο σύγχρονο διανοούμενο του τόπου μας -όχι μόνο της Κρήτης- ο Ευτύχης γεννήθηκε στο Κάδρος Σέλινου Χανίων το 1927 (έχω συγγενείς ως Σελινιώτης σε αυτό το χωριό την οικογένεια Καλογρίδη). Η ταινία προβάλει το μέγεθος του αριστερού επιστήμονα-καθηγητή, φιλοσόφου, μέσα σε 90 λεπτά. Η παρουσία του Ευτύχη Μπιτσάκη, θα προσφέρει τη δυνατότητα συνομιλίας με το κοινό. Τον Ευτύχη τον γνωρίζω προσωπικά, όπως και την άξια ζωγράφο σύζυγο του, Μαρία Κοκκίνου. Ο Ευτύχης Μπιτσάκης είναι ο εκδότης της σπουδαίας διμηνιαίας έκδοσης Θεωρίας και πολιτισμού, «Ουτοπία», στη συντακτική επιτροπή συμμετέχουν μεταξύ άλλων ο Ερατοσθένης Καψωμένος και η Μαρία Κοκκίνου, χρόνια τώρα παρακολουθώ την έκδοση που είναι κορυφαία στο χώρο τη αριστεράς. Ενδεικτικά το τεύχος 103 Μάρτιος Απρίλιος 2013, ήταν αφιερωμένο στον αείμνηστο Γιάννη Κορδάτο, γράφουν μεταξύ άλλων ο Π. Νούτσος, ο Β. Κρεμμύδας, ο Γ. Λαουτάρης, κι εικόνα εξωφύλλου του Βάλλια Σεμερτζίδη.

Η ΕΥΔΟΚΙΑ ΝΕΑΡΑ… ΠΟΙΗΤΙΚΗ

Η σελίδα αυτή, πολιτιστικής ζωής, στην αξιοποίηση των προ-θέσεων και δημιουργεί συνειδητά ένα συμπίλημα χαλαρής σύνδεσης συνοπτικών κειμένων με θετικό πρόσημο και ποιητικες αναφορές.  Μπαμπινιώτης: συμπιλω: δημιουργώ (κάτι) συνενώνοντας διάφορα ανομοιογενή συστατικά/συντάσσω (κείμενο) παραθέτοντας διαφορετικής προέλευσης αποσπάσματα. Στην εφημερίδα “Χ.Ν.” ο φίλος δάσκαλος, αξιόλογος ποιητής, δραστήριος αρθρογράφος με έντονη κοινωνική-πολιτιστική ζωή, ο ΑΕΚτζής Βαγγέλης Κακατσάκης, χρόνια τώρα γράφει ιδιότυπα με τη μορφή των ποιοτικών-ποιητικών συμπιλημάτων (5). Περισσότερα για αυτόν με αφορμή την ανάδειξη των γλυπτών έργων μου στις προσωπικότητες που θαυμάζουμε και οι δυο, τον μακαριστό Ειρηναίο Γαλανάκη και το σύμβολο της ελευθερίας Νίκο Ξυλούρη, με αφετηρία την ποιητική συλλογή του “Οταν γίνεις ποίημα”. Τελειώνω με δυο στροφές νεανικής ποίησης της συντρόφου του Ευδοκίας Σκορδαλά-Κακατσάκη (6) του ποιήματος “σκοτεινιάζει” του μεταιχμιακού για την πορεία της νεότερης Ελλάδας 1965, όταν η Ευδοκία ήταν τόσο νέα και τόσο ρομαντική. 

Αποδίδει το δίπολο φεγγάρι – όνειρα.
…χλωμό το φεγγάρι καθώς ξεπροβάλλει
καθρέπτη του έχει γαλάζιο ακρογιάλι.
Σπαράζει το ψάρι στα δίχτυα πιασμένο
Του ναύτη τραγούδι γροικάς μαγεμένο
Μυριάδες καντήλια στο θόλο ανάβουν
Σγουρά κεφαλάκια ονείρατα πλάθουν.
Γαλάζιο σκοτάδι τη φύση σκεπάζει.
Φεγγάρι μου φέξε! Η νύχτα πλησιάζει.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1) Μ. Πρατικάκη από την ποιητική συλλογή «Το νερό», κρατικό βραβείο ποίησης 2003
(2) Οι μεγάλες σε ανάπτυγμα διαστάσεων μαυρόασπρες φωτογραφίες του Καμπιανάκη, σηματοδοτούν αναγνώσεις εκ τους εγγύς, αφού στηρίζονται στην ανάδειξη διαφοροποίησης της υφής (ματιέρες) που δεν αναγνωρίζονται στη σμίκρυνση της δημοσιοποίησης μέσω της εφημερίδας
(3) Δάσκαλοι που έζησα στη σχολή όπως ο Γ. Μόραλης, διδάσκουν τις συνθετικές συνέχειες, την οργάνωση στο κάναβο, χρυσές τομές, κλπ.
(4) Στα Χανιά ο Μπαμπινιώτης, μίλησε στο Πνευματικό κέντρο, στην κατάμεστη αίθουσα και από μαθητόκοσμο.
(5) Οι στήλες του Βαγγέλη «Στα Πεταχτά» και «μια στάση εδώ και μια στάση εκεί», αποδεδειγμένα είχαν μεγάλη αναγνωσιμότητα στην εφημερίδα “Χ.Ν.”. Ο Β. Κακατσάκης, στην κηδεία της Α. Κοκοβλή, συνέταξε και απήγγειλε πυκνό και ουσιαστικό επικήδειο για τη μνημονευμένη, πρότυπο ζωής. Στο θέμα θα επανέλθω με αφορμή το βιβλίο των Α. και Ν. Κοκοβλή, «άλλος δρόμος δεν υπήρχε» και την ομότιτλη ταινία του Σταύρου Ψυλλάκη.
(6) Η ποιητική συλλογή Χανιά 1986 με τίτλο «Με το σουραύλι της καρδιάς μου» και αφαιρετικά-διακοσμητικά σχέδια της Κικής Μουσουράκη.

* Γλύπτης - ζωγράφος

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 16. Απριλίου 2019)