ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

Γράφει ο
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
e-mail:kakatsakisv@gmail.com
Λαμπρή στη Δυτική Κρήτη (1)

Ν' αρνηθώ στον παπα - Αντώνη Σαπουνάκη, όταν μου πρότεινε ν' αναλάβω την ευθύνη μιας εκδήλωσης για το Πάσχα, το Σάββατο του Λαζάρου, στο Ενοριακό Πολιτιστικό Κέντρο των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης της Νέας Χώρας, μου ήταν αδύνατο. Το ότι δέχτηκα δεν σημαίνει πάντως ότι μου χρωστά χάρη. Το αντίθετο. Χάρη του χρωστώ εγώ. Και χάρη που δε λογίζεται, μηδέ μιστό, δεν είναι, κατά που λέγανε οι παλιοί μας. Με την έννοια αυτή, ευχαριστώ και δια της Στήλης, εκ βαθέων τον παπα - Αντώνη. Και γιατί μου έδωσε τη χαρά της επιστροφής σ' έναν χώρο αγαπησιάρικο, στον οποίο, όντας για μια οχταετία (1997 - 2005) διευθυντής στο 5ο Δημ. Σχολείο Χανίων, δεκάδες εκδηλώσεων παιδείας, λόγου και πολιτισμού είχαμε ως Σύλλογος Διδασκόντων, σε συνεργασία με την Ενορία πραγματοποιησεί. Και γιατί είχα τη χάρη της συνάντησης με τα πρόσωπα και τα πράγματα της αγαπημένης μου Νέας Χώρας, στην οποία έμεινα για 15 συναπτά έτη. Και γιατί ξαναείχα την τύχη να συνεργαστώ με την Τόνια την Καπετανάκη και την Ρούλα την Μουστάκα (διάβασαν, εκτός από μένα, τα κείμενα) δυο από τους (τις) συναδέλφους μου στο 5ο Δημοτικό, που συνεχίζουν ν' αποδεικνύουν στην καθημερινότητα της δουλειάς των, ότι δεν αποπαίδισεν ο κλάδος των δασκάλων...

Λαμπρή στη δυτική Κρήτη (2)

...Ωστόσο τα σπίτια συμμαζεύανε τους ανθρώπους των γύρω από το πασχαλινό τραπέζι και κάνανε την οικογενειακή μυσταγωγία: Ο παππούς, η γιαγιά, το αντρόγυνο, τα εγγονάκια, δισέγγονα πολλές φορές, κι ύστερα οι άλλοι. Οι συμπέθεροι, οι κουνιάδοι, οι σύντεκνοι, οι φαμέγιοι, οι φίλοι κι οι αδερφοχτοί, όλοι γύρω από το τραπέζι της γιορτής και της χαράς. Έτρωγαν το φαγητό με την αρχοντιά των Κρητικών εθίμων κι έπιναν το κρασί μ' ευχές κι εγκάρδιες συγκινήσεις: "Χρόνια πολλά, πατέρα!". "Να χαρείτε το στεφάνι σας παιδιά μου!". "Με το καλό να 'ρθουνε κι οι ξενιτεμένοι μας!", "Ο θεός να συγχωρέσει των αποθαμένων μας!!!".
Συχνά μαζί με το κρασί πίνανε και τα δάκρυα που κυλούσαν κρυφά από τα μάτια των, για εκείνους που λείπαν στον κάτω κόσμο και στην ξενιτιά...
Ειρηναίος Γαλανάκης: "Χρονιάρες Μέρες"
(Από το βιβλίο "Ο Χριστός σημάδεψε την Κρήτη".


Μια εκδήλωση για τον Άγιο των Νεοελληνικών Γραμμάτων τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, μου πρότεινε ο παπα - Αντώνης "Ρωμαίικο Πάσχα" απ' το ομώνυμο διήγημά του, να ήταν, λέει, ο τίτλος του. Έχουμε κι εμείς τους δικούς μας Παπαδιαμάντηδες, τους δικούς μας τοπικούς λογοτέχνες αγίους, σκέφτηκα και το κουβέντιασα μαζί του. "Λαμπρή στη δυτική Κρήτη", ο τίτλος της εκδήλωσης που έγινε τελικά. Έχοντας σαν εισαγωγή ένα απόσπασμα από κάποιο κείμενο του Παππού, του μητροπολίτη Ειρηναίου Γαλανάκη, του πιο "σεβάσμιου εν ζωή" Έλληνα, "χρονιάρες μέρες" ο τίτλος του, και οδηγό τα διηγήματα "Πασχαλινές λαμπάδες" του Βελισσάριου Μουστάκα και "Ο παπάς του μιτάτου" του Νίκου Αγγελή. Για μια επιστροφή στις μνήμες που σταυροδένονται με τις ρίζες μας, όπως είπα στον πρόλογό μου. Σε μια προσπάθεια συνάντησης με τους παλαιούς των ημερών μας ημέρες Λαμπρής. Όχι με την έννοια ενός λαογραφικού οδοιπορικού, της περιγραφής των πασχαλινών ηθών και εθίμων, αλλά και της απευθείας επαφής με το χρυσωρυχείο της λαϊκής μας κληρονομιάς. Εν είδει μνημοσύνου. Εις ανάστασιν νεκρών και εις ζωήν αιώνιον. Των χρόνων εκείνων που οι άνθρωποι λειτουργούνταν σε παρατατικό χρόνο μεταξύ τους αλλά και με τα πράγματα σε εικόνες όπως αυτές που περιγράφει ο Παππούς...

Σημείωση: Η όλη εκδήλωση πλαισιώθηκε με μουσικό οδοιπορικό της Μεγάλης Εβδομάδας από τη Χορωδία των σπουδαστών του Βενιζέλειου Ωδείου Χανίων, υπό τη δ/νση του καθηγητή Αντωνίου Κλουβιδάκη και με μικρό θεατρικό δρώμενο με τίτλο "το κρυφό σχολείο" από μαθητές του 6ου Δημ. Σχ. Χανίων.

Τρέξε και διάλεξε ένα βιβλίο...

Με το σύνθημα "Ένα βιβλίο σε περιμένει, βρες το!" κυκλοφορήθηκε εδώ κι ένα μήνα περίπου από τον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και στα ελληνικά η αφίσα της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ), με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 2 Απριλίου, ημέρα που γεννήθηκε ο δανός παραμυθάς Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Εκτός απ' την αφίσα την οποία φιλοτέχνησε η ισπανίδα ζωγράφος Noemivillamuza κυκλοφορήθηκε (σε μετάφραση της Λότης Πέτροβις - Ανδρουτσοπούλου) και το σχετικό μήνυμα που έγραψε η ισπανίδα συγγραφέας Eliacer Cansino. Το μήνυμα αυτό, που απευθύνεται βέβαια στο όποιας εθνικότητας, όποιας γλώσσας και όποιας θρησκείας παιδί, τελειώνει ως εξής: "Μην περιμένεις άλλο λοιπόν! Τρέξε και διάλεξε ένα βιβλίο. Διάβασέ το και θ' ανακαλύψεις ότι, όπως ακριβώς λέει εκείνο το τραγούδι (σ.σ. αναφέρεται στο γνωστό και σε 'μας "Ήταν ένα μικρό καράβι,/ που ήταν αταξίδευτο...") που τραγουδούσα όταν ήμουνα παιδί, δεν υπάρχει καράβι, όσο μικρό κι αν είναι, που κάποτε δεν έρχεται ο καιρός να μάθει να ταξιδεύει."