Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΙΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΡΟΣ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
"Οι χάρτεςχάρτες δεν έχουν σύμβολα για το σάπιο κλίμα/ για τη νεκρή φύση. Οι χάρτες τη μισή αλήθεια λένε./ Την άλλη μισή την αφήνουν στη γλώσσα για να βρει τον δρόμο μονάχη./ Γνωρίζω ότι πρέπει γρήγορα να αναζητήσω διέξοδο/ μια δυο δικαιολογίες για να συνεχίσω/ γι’ αυτό καλώ τον κοκκινολαίμη και τη χαλκοκουρούνα/ τον αγρό με τις παπαρούνες/ το άγουρο κι όμως με τόση προσμονή/ σώμα του κοριτσιού στο αρχαίο ακρογιάλι./ Ο ήλιος απ’ την ανατολή αποκαλύπτει τη θάλασσα/ η θάλασσα ανταποδίδει το κάλεσμα./ Στους βράχους αλάτι, πατημασιές από σειρήνες». Οι τελευταίοι 13 απ’ τους 28 στίχους του τελευταίου, του 39ου ποιήματος, μιας ακόμα ποιητικής συλλογής του Γιάννη Α. Φίλη, “Προσκλητήριο στη γλώσσα”, ο τίτλος της, που κυκλοφόρησε πρόσφατα απ’ τις εκδόσεις “Eναστρον” και ήρθε να προστεθεί στις “Αρχάριος Οδυσσέας”, “Ελπήνωρ: Eνας χαρτογράφος χωρίς μνήμη”, “Δυτικά του Ομήρου” και “Μεταφορές του απογεύματος”. “Επίλογος” ο τίτλος του. Ποίηση είναι η συγκινησιακή χρήση της γλώσσας σε βαθμό υπέρτατο. Από το πρώτο μέχρι και το τελευταίο ποίημα της συλλογής είχε κάνει κατοχή στο μυαλό μου ο συγκεκριμένος ορισμός της…
Φίλος, φίλος καλός, ο Γιάννης Φίλης, φίλτατη, ωστόσο η ποίησή του. Η πρώτη σκέψη που έκανα όταν έφτασε στα χέρια μου η εν λόγω ποιητική συλλογή. Πριν ακόμα την ανοίξω. Eχοντας υπόψη τις προηγούμενες αλλά και τα μυθιστορήματά του. Παρατηρώντας το λίαν σιωπηλό αλλά και λίαν ομιλητικό ταυτόχρονα εξώφυλλο με τα παράξενα αγάλματα. Ωραίος (και) ως ποιητής ο εξ Ασίνης Ναυπλίου ορμώμενος και κατ’ επιλογήν του Χανιώτης, και μάλιστα Ακρωτηριανός, ο ιστορικός πρύτανης του Πολυτεχνείου Κρήτης, που με τιμά με τη φιλία του. Aμεσος επικοινωνιακός, χαρισματικός, μα πάνω απ’ όλα απλός ο λόγος του. Του εδόθη και τούτη η χάρη, που ζήτησε για τον εαυτό του ο Σεφέρης, να μιλά απλά. Το επαναδιαπιστώνω εξαρχής, απ’ το πρώτο κιόλας “φίλιο” ποίημα, “Βροχή στην Αθήνα” ο τίτλος του, “αντιήρωας” του οποίου είναι ένα «εξωγήινο πλάσμα», ένας ζητιάνος «απλωμένος στο υγρό πεζοδρόμιο» με «το ένα χέρι κομμένο στον αγκώνα/ το άλλο στον καρπό» με την «κεφαλή γυμνή σημαδεμένη από παλιό έγκαυμα», «στη γωνία της Πατησίων». «Γνωρίζω πόσο παγερό το σύμπαν είναι/ αλλά δεν παύω ν’ απορώ», η ακροτελεύτια, εν είδει σχολίου, φράση του Ποιητή που επιμένει να χρησιμοποιεί το πρώτο ενικό πρόσωπο και σ’ όλα τ’ άλλα ποιήματά του. Και να εξίσταται, με όλα όσα συνέβησαν και συμβαίνουν, έτσι όπως συνέβησαν και συμβαίνουν, και να φανερώνει τους κρυμμένους θησαυρούς, και να παρουσιάζει την καλή όψη όπου υπάρχει, και να μιλεί για τους κινδύνους που ελλοχεύουν, και να αναζητά διεξόδους, συμπληρώνω. Πέραν της απορίας…
Ο Γιάννης Φίλης, που ως ποιητής είναι μόνος του μια σχολή, σε ρόλο Προμηθέα λυόμενου και ενίοτε πυρφόρου, ποτέ, πάντως δεσμώτη… Και στο πρώτο μέρος της συλλογής που περιλαμβάνει 24 ποιήματα, στα περισσότερα απ’ τα οποία πρωταγωνιστεί ο ίδιος και στο δεύτερο που έχει τίτλο “Ιστορίες της Ελλάδας” και περιλαμβάνει τα υπόλοιπα 15. Πολλές οι σημειώσεις που κράτησα διαβάζοντάς τα. Τριάντα εννέα στάσεις, όσες και τα ποιήματα συν κάμποσες ακόμα θα μπορούσα να κάνω. Οι εικόνες, τα χρώματα και τα αρώματα στην ποίησή του… Τα πουλιά και οι νεκροί στα ποιήματα του εξ Ασίνης ποιητή… Η λάθος γλώσσα, κατά Γιάννη Φίλη είναι απουσία της γλώσσας… Ο Γιάννης Φίλης και ο πατέρας του… Η διαρκής επιστροφή ενός ποιητή στη γενέθλια γη… Γιατί προσκλητήριο στη γλώσσα;…
Η βροχή και ο ήλιος στην ποίηση ενός πρώην πρύτανη… Η περιπέτεια ενός ποιήματος… Η κλιματική αλλαγή στην ποίηση ενός καθηγητή… Οταν ο ποιητής εξετάζει τα μυστήρια του χώρου και του χρόνου… Μερικοί από τους τίτλους των.
Η βροχή και ο ήλιος στην ποίηση ενός πρώην πρύτανη… Η περιπέτεια ενός ποιήματος… Η κλιματική αλλαγή στην ποίηση ενός καθηγητή… Οταν ο ποιητής εξετάζει τα μυστήρια του χώρου και του χρόνου… Μερικοί από τους τίτλους των.
Μικρές ιστορίες για μεγάλα παιδιά, σε μια άλλη ανάγνωση, τα ποιήματα του “Προσκλητηρίου στη Γλώσσα” που αντέχουν, όπως όλα τα καλά ποιήματα σε πολλές αναγνώσεις. Και στο πρώτο και στο δεύτερο μέρος της συλλογής, στον “Πρόλογο” της οποίας ο ποιητής αναφέρεται και στο βάρος των λέξεων: «Επειδή οι λέξεις βαραίνουν/ επειδή με λέξεις λέγεται το ψέμα/ επειδή με λέξεις γεννιέται το άδικο/ είπα τον δρόμο της αφήγησης να πάρω/ χωρίς το βάρος από παρωχημένα κοσμήματα/ χωρίς τις γνωστές υπεκφυγές/ χωρίς τα παχύσαρκα ακατάληπτα σχήματα,/ χωρίς τις μισές αλήθειες», γράφει μεταξύ των άλλων. Συμφωνώ απόλυτα. «Δίχως βάρος οι λέξεις…/ Πεθαμένο σπουργίτι το μολύβι/ στο χέρι του ποιητή»,όπως γράφω και σ΄ένα ποίημά μου... "Το βάρος των λέξεων"και ο τίτλος της διάλεξης που θα δώσει τη Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου και ώρα 7 μ.μ. στο ΤΕΕ – Τμήμα Δυτικής Κρήτης, ο Γιάννης Φίλης στο πλαίσιο της παρουσίασης της νέας ποιητικής του συλλογής, με συντονιστή τον διευθυντή της εφημερίδας μας Παρασκευά Περάκη. Εκεί για το «δίκαιο της γλώσσας»…
Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 31.1.2020)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου