ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Ε' ΤΑΞΗ ΔΗΜ. ΣΧ. ΒΑΡΥΠΕΤΡΟΥ

 ΉΡΘΕ Η ΑΝΟΙΞΗ, ΗΡΘΕ ΚΙ Ο ΜΑΗΣ... 

Καλοί µου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!

Για την άνοιξη, µε ιδιαίτερη αναφορά στον Μάιο ο λόγος στον σηµερινό, πρώτο µεταπασχαλινό Παιδότοπο από τα παιδιά της Ε΄ τάξης ∆ηµ. Σχ. Βαρυπέτρου, στον απόηχο του εορτασµού της Λαµπρής και της Πρωτοµαγιάς. Μου άρεσαν πάρα πολύ οι εργασίες τους όπως βέβαια και το εισαγωγικό κείµενο της δασκάλας τους, της άγνωστης µου προσωπικά Καλοµοίρας - ∆έσποινας Αραπάκου. Κατά τη δασκάλα και οι µαθητές της… Πολύ σας ευχαριστώ, καλά µου Πεµπτάκια και καλή µου συναδέλφισσα! Όπως βέβαια και τον εκ των διαχρονικών στυλοβατών του Παιδότοπου καλό µου φίλο, διευθυντή τους απ’ τη φετινή σχολική χρονιά, Βαγγέλη Παγωνίδη.
Σας χαιρετώ µε αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
δάσκαλος - λογοτέχνης

Άνοιξη… Η εποχή που έρχεται μετά τον χειμώνα και αλλάζει χρώμα στο κάδρο της ζωής μας… Και ο Μάιος είναι κυριολεκτικά ο μήνας της Άνοιξης….Το μουντό γκρι γίνεται έντονο κίτρινο, κόκκινο, πράσινο, μπλε… Γεμίζει τους ανθρώπους με χαρά και αισιοδοξία! Αμέτρητοι είναι οι καλλιτέχνες, που την ύμνησαν και τα έργα τους έμειναν στην ιστορία. Οι μαθητές της τάξης μας σαν άλλοι καλλιτέχνες δημιούργησαν στην τάξη δικά τους τραγούδια και ζωγραφιές για την άνοιξη, ακούγοντας ταυτόχρονα έργα μεγάλων ποιητών, όπως ο Οδ. Ελύτης, που έγραψαν πως «…Αν δεν κουβαλάς την Άνοιξη μέσα σου, πρέπει να μάθεις να την χτίζεις. Από το χειρότερο σκοτάδι στο πιο λαμπερό φως.[…] Και μη στενοχωριέσαι αν ξαφνικά χαθεί ή απλά δεν σου έρθει. Διότι, την Άνοιξη αν δεν την βρεις, την φτιάχνεις» (Εκ του πλησίον, 1998)

ΚΑΛΟΜΟΙΡΑ- ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΑΡΑΠΑΚΟΥ, Δασκάλα Ε’ τάξης

Η Άνοιξη είναι μία από τις τέσσερις εποχές του χρόνου, ανάμεσα στον χειμώνα και το καλοκαίρι. Το όνομά της σημαίνει άνοιγμα, γιατί κατά τη διάρκειά της «ανοίγουν» τα λουλούδια, τα φυτά, τα δέντρα, τα πουλιά και τα ζώα που βρίσκονταν μέχρι τότε σε χειμερία νάρκη. Πολλοί λαοί γιορτάζουν τον ερχομό της άνοιξης με διάφορες τελετές για να καλωσορίσουν τον ερχομό της. Στην Ελλάδα την Πρωτομαγιά, που είναι η κυρίαρχη γιορτή της Άνοιξης, φτιάχνουμε ένα στεφάνι από λουλούδια της περιοχής μας, το οποίο κρεμάμε στην πόρτα των σπιτιών μας, για να διώξουμε το κακό. Τα στεφάνια παραμένουν στις πόρτες των σπιτιών μέχρι την παραμονή του Άγιου Ιωάννη του Θεριστή (Κλήδονα) στις 23 Ιουνίου, οπότε και καίγονται, για να δοθεί το επίσημο ξεκίνημα του καλοκαιριού με το θερινό ηλιοστάσιο.

ΘΡΑΣΥΒΟΥΛΟΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΖΩΡΤΖΑΚΗΣ

Περίμενα, περίμενα την Άνοιξη να έρθει, \ Το χελιδόνι το μικρό στον ουρανό να παίξει. Τα ήθη και έθιμα της άνοιξης είναι πολλά. Τα «μαρτάκια» τα φορούν τα παιδιά όλο τον μήνα Μάρτιο και σύμφωνα με την παράδοση μάς προστατεύουν από τον ήλιο. Φτιάχνονται από λευκή και κόκκινη κλωστή, που συμβολίζουν την αγνότητα και τη χαρά αντίστοιχα. Τα «χελιδονίσματα» είναι ένα άλλο έθιμο κατά το οποίο παρέες παιδιών κρατούν μια ξύλινη χρωματιστή κατασκευή, στο οποίο υπάρχει ένα ομοίωμα χελιδονιού, που κινείται περιστροφικά. Γυρνούν από σπίτι σε σπίτι στα χωριά, λένε το τραγουδάκι της χελιδόνας και οι νοικοκυρές τα ανταμείβουν με ξερά σύκα, γλυκά, αυγά κ.α. Το Μάιο την 1^η του μήνα βγαίνουμε στην εξοχή, φτιάχνουμε μαγιάτικο στεφάνι και φοράμε- εμείς τα κορίτσια- λουλούδια στο κεφάλι… Ο Μάιος είναι μήνας της Άνοιξης, της φύσης και της νιότης, των χρωμάτων και των λουλουδιών…Είναι ο μήνας της ζωής….

ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΪΤΖΑΚΗ

Ρόδα και τριαντάφυλλα

Η άνοιξη ανθίζει

Τις ομορφιές του ο Θεός

Σ’ αυτήν έχει χαρίσει

Καλώς τηνε την Άνοιξη

Με τα πολλά τα ξόμπλια

Λογής λογής τα λούλουδα

Σ’ αυλές και περιβόλια

Τα κρύα επεράσανε

Τα χιόνια έχουν φύγει

Τα χελιδόνια ήρθανε

Και η Λαμπρή μυρίζει

Ο Μάης με τριαντάφυλλα

Μ’ όνειρα ποτισμένα

Και με αγάπης μυρωδιά

Είναι παντού στρωμένα.

Η χειμωνιά επέρασε

Κι ήρθε η λαμπρή η μέρα

Πολλοί ξεφαντωθήκανε

Με μια καλή παρέα

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΚΑΤΖΙΑΣ

Ανοιξούλα,

ξανθούλα, ομορφούλα

Για αντάμωσε

να σε χαρώ!

Σαν την Άνοιξη θαρρώ

Τον χειμώνα δεν εσκέφτομαι

Γιατί την άνοιξη μπορώ

Όλη τη μέρα να γυρνώ!

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΔΗΛΙΕΡΑΚΗΣ

Όλες μ’ αρέσουν οι εποχές

Μα μία ξεχωρίζει

Η Άνοιξη που ο κήπος μας

Μοσχοβολά κι ανθίζει!

Από τον κήπο της καρδιάς

Λουλούδια θα μαζέψω

Και στο Βαρύπετρο ευθύς

Να ‘ρθω για να το πέψω

ΙΑΚΩΒΟΣ ΔΕΛΑΚΗΣ

Περπατώ, περπατώ στο δάσος… όμως δεν φοβάμαι γιατί είναι Άνοιξη. Ο λύκος δεν είναι πια εδώ, το σκοτάδι έφυγε και δεν το φοβάμαι πια! Περπατώ, περπατώ στο δάσος… να κόψω μερικά λουλούδια για δώρο στη μαμά μου, γιατί είναι πια Άνοιξη!

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ - ΕΥΜΕΝΙΟΣ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗΣ

Στην αγκαλιά η άνοιξη

Ανθεί και λουλουδίζει

Κι ας χειμωνιάζει κι ας βροντά

Κι ας βρέχει κι ας χιονίζει.

Η άνοιξη το όνομά

Το πήρε μοναχή της

Γιατί τα δέντρα ανθίζουνε

Μέσα στην εποχή της.

Το Μάιο τον λαχταρώ

Και τόνε περιμένω

Κάθε στιγμή Πρωτομαγιά

Στεφάνι πάντα πλέκω

Οι δυσκολίες είναι πολλές…

Παλεύω… δε σωπαίνω…

Και το κεφάλι μου ψηλά

Σηκώνω κι ανασαίνω.

ΣΤΕΛΛΑ ΛΕΒΕΝΤΑΚΗ

Ήρθε πάλι η άνοιξη

Ήρθαν και τα λουλούδια

Πράσινα η γη φορεί

Και ανθίζει το κλαρί

Και παντού χαράς χοροί

Και χαράς τραγούδια.

Έλιωσαν στις κορυφές

Των βουνών τα χιόνια

Άνοιξε η τριανταφυλλιά

Ήρθαν πάλι τα πουλιά

Ήρθαν και τ’ αηδόνια.

Όλη η πλάση γέμισε ομορφιές και κάλλη

Τραγουδήστε την παιδιά με χαρούμενη καρδιά

Πριν μαράνει τα κλαδιά ο χειμώνας πάλι.

ΜΑΝΩΛΗΣ- ΡΑΦΑΗΛ ΤΣΙΚΟΥΔΑΚΗΣ

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 11.5. 2024)

ΕΥΘΥΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΗ

ΚΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ ΚΟΟΥΤΣ

 

Γράφει ο Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης 
Έφυγε στις 26 Απριλίου ο ∆ηµήτρης Σαρικάκης, ένας άνθρωπος που για δεκαετίες συνέδεσε το όνοµά του µε το χανιώτικο µπάσκετ, τόσο ως παίκτης αλλά και ως προπονητής σε Κύδωνα, Ιωνία, Ερµή!
…Πριν ακόµη το “χρυσό” του 1987 από την Εθνική µας µε Γκάλη, Γιαννάκη, Φασούλα, Χριστοδούλου αλλά και των άλλων αθλητών, στα Χανιά οι αναµετρήσεις του Κύδωνα µε την Αντισφαίριση (Ο.Α.Χ.), ήταν το απόλυτο τοπικό ντέρµπι σε όλες τις ηλικίες, µπορούσαν δε να γεµίζουν το κλειστό Γυµναστήριο που βρίσκεται στο Εθνικό Στάδιο της πόλης µας!
Εκείνες τις εποχές, ο γράφων όπως και πολλά παιδιά ή µεγαλύτεροι µαζεύονταν τόσο στο κλειστό όσο και στο ανοικτό γήπεδο για να παίξουν µπάσκετ!
Εκεί βρισκόταν και ο ∆ηµήτρης Σαρικάκης όπως και άλλοι “µεγάλοι” που ως προπονητές καθοδηγούσαν τα παιδιά του Κύδωνα και της Αντισφαίρισης κυρίως, σε όλα τα τµήµατα (µίνι, παιδικό, εφηβικό, αντρικό)!
Αρχές του ’90, έχοντας περάσει από τον Κύδωνα προηγουµένως, ανταµώσαµε µε τον ∆ηµ. Σαρικάκη στη νεοσυσταθείσα τότε οµάδα της Ιωνίας!
Τα καλοκαίρια, πότε στο 1ο Γυµνάσιο-Λύκειο (στην Αγορά), πότε στο γήπεδο (ανοικτό κυρίως), πότε στο ΣΟ∆Υ, πότε στα γήπεδα της Ανατολικής Τάφρου, προετοιµαζόµασταν για τη σεζόν που θα ξεκινούσε! 
Από το πλούσιο Αρχείο των “Χανιώτικων νέων” µε τη βοήθεια του αθλητικογράφου Γιώργου ∆ρακάκη ο οποίος τράβηξε τη συγκεκριµένη φωτ. (ίσως το 1992-93), παρουσιάζουµε την οµάδα της Ιωνίας (από αριστερά πάνω: Σαρικάκης, Μαρουσάκης, Καραγκούνης, Μπαλαντίνος, Χατζογιαννάκης(;), Αλεξάκης και κάτω από αριστερά: ∆ρόσος, Αποστολάκης, Κακατσάκης, Σφακιωτάκης). Η φωτ. πριν από αγώνα για τη Β’ Κατηγορία Κρήτης στο ανοικτό γήπεδο που τότε έσφυζε από ζωή µε παιδιά όλων των ηλικιών που αθλούνταν µόνα τους ή µε οµάδες στο µπάσκετ, είτε στο ποδόσφαιρο είτε στο χάντµπολ κ.λπ.!
Καλό ταξίδι κόουτς!

Χανιώτικα νέα (Τετάρτη, 8. 5 .2004

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Β1 ΤΑΞΗ ΔΗΜ. ΣΧ. ΝΑΥΣΤΑΘΜΟΥ ΚΡΗΤΗΣ 

ΟΤΑΝ ΑΚΟΥΩ "ΑΝΑΣΤΑΣΗ"...

Καλοί µου φίλοι, Χριστός Ανέστη!
Αναστάσιµος, όπως κάθε χρόνο το Μεγάλο Σάββατο ο σηµερινός Παιδότοπος, που φιλοξενεί εργασίες (κείµενα και ζωγραφιές) των παιδιών του Β1 τµήµατος του ∆ηµ. Σχ. Ναυστάθµου Κρήτης. ‘‘Όταν ακούω “Ανάσταση”...’’, ο τίτλος του. Για τις τρεις πρώτες λέξεις του τίτλου του εισαγωγικού κειµένου που το υπογράφουν η δασκάλα Μαρία Σαπουνάκη και τα ∆ευτεράκια της, πρόκειται. Μου άρεσαν πολύ, πάρα πολύ, και τα κείµενα και οι ζωγραφιές των µαθητών σου, καλή µου συναδέλφισσα! Και σε άλλες συνεργασίες µε το καλό…
Χρόνια πολλά, χρόνια καλά, χρόνια αναστάσιµα, σε όλες και όλους σας, µικρούς και µεγάλους!
Σας χαιρετώ µε αγάπη!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
δάσκαλος - λογοτέχνης

Όταν ακούω «Ανάσταση»θυμάμαι, αισθάνομαι, εύχομαι, ελπίζω...

Πάθη στη ζωή μας πολλά και ο σταυρός που κουβαλάμε στον δικό του Γολγοθά ο καθένας μας, ο πιο βαρύς απ’ όλους... κάποιες φορές ίσως και να΄ ναι, κάποιες άλλες ίσως και όχι.... Φέτος όμως, ας γυρίσουμε την πλάτη στα προβλήματά ...ας αφήσουμε το Άγιο φως, να φωτίσει τις καρδιές μας και την ελπίδα που γεννά η Ανάσταση του Κυρίου, να σκεπάσει κάθε σκοτεινή μας σκέψη! Ας αφουγκραστούμε τις αλήθειες των μικρών παιδιών κι ας πάρουμε δύναμη και κουράγιο από τη γλυκιά τους αθωότητα ! Ας ξαναθυμηθούμε τι είναι η Ανάσταση, ψάχνοντας μέσα μας το βαθύτερο νόημα των ημερών. Ας νιώσουμε με όλες μας τις αισθήσεις το μεγαλείο μέσα από τα μάτια της ψυχής τους... Ας αφήσουμε τα όνειρά μας, να γίνουν πιο πολλά από τα προβλήματα. Κι έτσι κι εμείς σαν τα μικρά παιδιά, ας θυμηθούμε, ας αισθανθούμε, ας ευχηθούμε, ας ελπίσουμε… Με τα παιδιά στην τάξη, εργαστήκαμε σε ομάδες και απολαύσαμε κάθε στιγμή του ταξιδιού μας προς την «Ανάσταση»! Ελπίζουμε κι εσείς!

«Καλή Ανάσταση» από τους μαθητές και τη δασκάλα του Β1 τμήματος του δημοτικού σχολείου Ναυστάθμου Κρήτης!

ΑΝ όπως ΑΝΑΣΤΑΣΗ ...

ΑΝ η Ανάσταση ήταν λουλούδι, θα ήταν μια ολάνθιστη Πασχαλιά με μωβ λουλουδάκια… ΑΝ γινόταν άρωμα, θα μύριζε, όπως η κουζίνα της νοικοκυράς, όταν ψήνει τα πεντανόστιμα τσουρεκάκια με μαστίχα, μαχλέπι, βανίλια και ξύσμα πορτοκαλιού… ΑΝ μπορούσε να έχει γεύση, θα θύμιζε γλυκιά σοκολάτα από ένα μεγάλο σοκολατένιο αυγό… ΑΝ σαν συναίσθημα μπορούσες να τη νιώσεις, θα ήταν η αγάπη που νιώθουμε για τον Θεό και την οικογένειά μας… Σμαράγδα Γκουτανούδη

ΑΝ με χρώμα μπορούσες να τη βάψεις, θα ήταν ένα ολόλευκο χρώμα του φωτός που βγαίνει απ’ τα κεριά της εκκλησίας… ΑΝ φαγητό γινόταν και πεινασμένος το ’τρωγες, θα ήταν η μαγειρίτσα, το σουβλιστό αρνί και τα κόκκινα αυγά… Άγγιγμα ΑΝ ήταν, θα ήταν το χάδι της μαμάς και του μπαμπά… Και ΑΝ με ευχή μπορούσες να την εκφράσεις, θα ήταν «Χριστός Ανέστη»! Αριστείδης Αλοίμονος

Περιμένοντας την Ανάσταση…

Η φύση φοράει τα καλύτερά της ρούχα. Το λιβάδι είναι γεμάτο ζουζουνάκια, πολύχρωμα λουλούδια, και όμορφες πεταλούδες. Είναι ολοπράσινο και ολάνθιστο, με πασχαλίτσες και μελισσούλες που παίρνουν νέκταρ από τα λουλούδια, για να φτιάξουν γλυκό μέλι. Οι άνθρωποι κάνουν βόλτες στο ευωδιαστό λιβάδι και θαυμάζουν τις κόκκινες παπαρούνες και τον καταγάλανο ουρανό. Τα χελιδονάκια πετούν χαρούμενα και ξεκουράζονται μέσα στα μικρά δεντράκια.

Τις αυλές των σπιτιών τις έχουν ασπρίσει πολύ ωραία οι νοικοκυρές. Τα παιδιά είναι χαρούμενα και παίζουν ανέμελα και οι οικογένειες σουβλίζουν αρνιά και τρώνε και τσουγκρίζουν τα ποτήρια και διασκεδάζουν. Οι κουζίνες των σπιτιών μυρίζουν κουλουράκια και νόστιμα και λαχταριστά τσουρέκια. Την Ανάσταση οι καρδιές πετάνε κάθε στεναχώρια και λύπη και γεμίζουν χαρά και ελπίδα. Στέφανος Λιάπης - Ανθούλα Γιαννοπούλου

Ζωγράφος γίνομαι, το Πάσχα ζωγραφίζω

Αν ήμουν ζωγράφος, θα ζωγράφιζα το Πάσχα με τα έντονα και φωτεινά χρώματα του ουράνιου τόξου. Θα έφτιαχνα μια πελώρια ολόλευκη εκκλησία με ψηλό, πέτρινο καμπαναριό με ολόχρυσες καμπάνες. Στο πάνω μέρος θα έβαζα ψηλές πασχαλιές με λιλά ανθάκια να ανεμίζουν στο πασχαλινό αεράκι, πουλιά, πεταλούδες, μέλισσες και πασχαλίτσες. Στο κέντρο, μπροστά στην πόρτα της εκκλησίας, θα δέσποζε ένας παπάς που κρατάει έναν χρυσό σταυρό. Στο πίσω μέρος υπάρχει ο γαλάζιος ουρανός με έναν λαμπερό ήλιο και υπέροχα πουλιά!!Ευφημία Γάλλου - Δημήτρης Μακράκης

Το πασχαλινό καλάθι των ονείρων μου

Το μεγάλο Σάββατο το μεσημέρι, ενώ περπατώ στο δάσος, βλέπω ένα ψάθινο καλάθι με μια κόκκινη κορδέλα, κρυμμένο πίσω από έναν θάμνο. Ξαφνικά εμφανίζεται μπροστά μου ένας άσπρος, πασχαλινός λαγός και μου λέει ότι αυτό το καλάθι είναι ξεχωριστό, μαγικό και μπορεί να πραγματοποιήσει, όποια ευχή κάνεις για την ημέρα της Λαμπρής. Αμέσως ονειρεύομαι ότι θα περάσω φέτος τις πιο όμορφες στιγμές με την οικογένειά μου. Όμως σύντομα καταλαβαίνω, ότι δεν είναι όνειρο. Χωρίς να χάσω λεπτό εύχομαι να παίζω όλη μέρα με τα ξαδέρφια μου και τους φίλους μου. Λαχταρώ τόσο πολύ να φτιάξει η μαμά τσουρεκάκια κουλουράκια και άλλα νόστιμα φαγητά, που φτιάχνουμε όλοι τη Λαμπρή. Αυτό που θα με κάνει πραγματικά χαρούμενο είναι να μου δώσει η μαμά μου ένα μεγάλο πασχαλινό σοκολατένιο αυγό. Τέλος, με όλη μου την καρδιά παρακαλώ όλοι να έχουμε υγεία και να συναντηθούμε. Είμαι τόσο χαρούμενος και ελπίζω φέτος να πραγματοποιηθούν οι ευχές μου και κάθε χρόνο να γιορτάζουμε ευτυχισμένοι όλοι μαζί την Ανάσταση. Δήμητρα Κουφού - Βασίλης Μαραγκουδάκης

Χανιώτικα νέα (Μ. Σάββατο, 4 Μαϊου 2024) 

https://www.haniotika-nea.gr/paidotopos-v1-taxi-i-sch-naystath-oy-kritis-otan-akoyo-anastasi/

ΕΥΘΥΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΗ

Επιστρέφοντας... 

Γράφει ο Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης

"Επιστροφές"... Είναι αυτές που νιώθει η ψυχή πλήρης! Eίναι κι εκείνες που υπάρχει µπροστά της η αδειοσύνη, που είτε την κάνει να τσαλαβουτά στα βάθη της απελπιστικής µοναξιάς και αβεβαιότητας, είτε την απογειώνει ελαφριά ως είναι, στέλνοντάς την ψηλά πολύ! Είναι και οι επιστροφές που το “είναι” λαχταρά -τα όσα µπόρεσε να αρµέξει και να συλλέξει- να τα µεταφέρει διά του τρόπου, του λόγου, της όποιας επικοινωνίας!Είναι όλες οι παραπάνω αλλά και άλλες τόσες!

Εξάλλου µία “επιστροφή”, πάντοτε δηµιουργεί τάσεις αποτίµησης, απολογισµού...Κάπως έτσι ένιωθα χθες Μ. Τρίτη 30 Απριλίου, έχοντας κάποιες λίγες ώρες επιστρέψει από τη Γερµανία και προσπαθώντας να διαχειριστώ τις εντυπώσεις, τις αντιθέσεις, των δύο χωρών! Προσπαθώντας -ανάµεσα στα άλλα- να κατανοήσω (πράγµα που δεν είναι καθόλου εύκολο) τους παραλογισµούς µιας ελληνικής πραγµατικότητας που νιώθω πως η κεντρική εξουσία έχει δηµιουργήσει κυρίως για να ταλαιπωρεί τον απλό πολίτη και όχι να τον βοηθά.

Λογική η σηµερινή αναφορά, µιας και είναι νωπές ακόµη οι θύµησες - εικόνες αλλά κι επειδή, άµα την επιστροφη, “µπήκαµε” στη δική µας επικαιρότητα που από µόνη της σε οδηγεί σε συγκρίσεις…Επιστρέφοντας… Μεγάλη Τρίτη, 30 Απριλίου του 2013 ήταν που άφηνε τα εγκόσµια ο Ειρηναίος Γαλανάκης, ένα απλός Χριστιανός, ένας επαναστάτης συνειδήσεων, ένας σπουδαίος ιεράρχης ο οποίος εκτός από επίσκοπος Κισσάµου και Σελίνου ήταν για µια δεκαετία επίσκοπος Γερµανίας!

Αυτές οι συµπτώσεις (σ.σ. της ηµεροµηνίας αλλά και της ‘‘επεισοδιακής επιστροφής’’ -εν ετει 1981- του Ειρηναίου από την Γερµανία στην Κρήτη για να προσφέρει στο ποίµνιό του και στην τοπική Εκκλησία), όλοι οι ασυνείδητοι συνειρµοί από τα πολλά τεκταινόµενα -εδώ στα καθ’ ηµάς- αλλά και οι σκέψεις από τη δική µας επιστροφή από το Βερολίνο, οδήγησαν στο χθεσινό προσκύνηµα στον τάφο του στο Καστέλι…

Καλή Ανάσταση!

Χανιώτικα νέα (Μ. Τετάρτη, 1 Μαϊου 2024) 

ΠΟΙΗΣΗ

                                               Αναστάσιμο

Χριστός ανέστη εκ νεκρών,

από τη χορωδία των σπίνων.

Θανάτω, θάνατον πατήσας,

από μια ομάδα κοκκινολαίμηδων.

Και τοις εν τοις μνήμασι ζωήν,

από τις πέρδικες τις λεβεντοπέρδικες.

Χαρισάμενος,

από τον ιερέα γερο-κότσυφα.

Όρθρος πτηνών αναστάσιμος.

Αναστάσεως ημέρα, λαμπρυνθώμεν λαοί!

Πάντα Αναστάσιμοι

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

δάσκαλος - λογοτέχνης 

(Από την ποιητική μου συλλογή «Τα χελιδόνια του μοναχού», Εκδ. «Κοινωφελές Ίδρυμα «Αγία σοφία»και «Πυξἰδα της Πόλης», Χανιά 2020)

Χανιά, Πάσχα 2024

https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/pfbid0353PSVpGh3t3mGEUgtasxMEnPj5ikH9pDWgAjHKWCsinYmYA36w4qsb2ESDKhrhEul?comment_id=464343789455896&notif_id=1714961017206817&notif_t=feed_comment&ref=notif

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

Πάσχα στην Κρήτη: Από τα κάλαντ(ρ)α του Λαζάρου μέχρι το κάψιμο του Ιούδα ...

Συντάκτης Κατερίνα Μυλωνά

Τέχνη & Πολιτισμός

Αν βρεθείτε στην Κρήτη τη Μεγάλη Εβδομάδα, η συμβουλή μας είναι να επισκεφτείτε γραφικά χωριά, μοναστήρια και εκκλησίες, όπου θα έχετε την ευκαιρία να βιώσετε μοναδικές εμπειρίες.

Η αρχή γίνεται το Σάββατο του Λαζάρου, ενώ κάθε μέρα που περνάει, ως την Κυριακή του Πάσχα, συνοδεύεται από διάφορα έθιμα.

Ο δάσκαλος, λογοτέχνης και συνεργάτης της εφημερίδας “Χανιώτικα νέα” Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης, από το Νίππος του Δήμου Αποκορώνου, μοιράστηκε σε μια τηλεφωνική επικοινωνία με το Discovercrete κάποια από τον τόπο καταγωγής του και τα όμορα χωριά.

Όπως αναφέρει ο ίδιος, στην Κρήτη υπάρχουν κοινά ήθη και έθιμα ενώ βλέπουμε και κάποιες ιδιαιτερότητες ανά περιοχή.

Ο κ. Κακατσάκης γυρνά έξι δεκαετίες πριν, όταν στο Νίππος ζούσαν περίπου 450 μόνιμοι κάτοικοι - σήμερα είναι πολύ λιγότεροι.

Παρόμοια έθιμα έχουμε και στα γειτονικά χωριά, τις Βρύσσες, τον Βαφέ, τον Φρε τον Τζιτζιφέ και γενικότερα σε όλα τα χωριά του Αποκόρωνα.

Ας τα πάρουμε με τη σειρά: Το Σάββατο του Λαζάρου, τα μικρά παιδιά έψαλλαν τα κάλαντα ή κάλαντρα, “μου αρέσει το ρο να κουδουνίζει στη λέξη”, λέει χαρακτηριστικά ο κ. Κακατσάκης.

“Σήμερο έρχεται ο Χριστός ο επουράνιος Θεός

Εις την πόλη Βηθανία, κλαίνε Μάρθα και Μαρία,

Λάζαρο τον αδελφό τους. το γλυκύ τον γκαρδιακό τους” ...

Τα παιδιά κρατούσαν στεφάνι με αγριολούλουδα, μαντιλίδες, μαχαιρίδες και άγριους κρίνους, με ένα σταυρό από καλάμι στη μέση και γυρνούσαν από σπίτι σε σπίτι και οι νοικοκυραίοι τους έδιναν κεράσματα και λάδι...

Η χαρά όλων ήταν μεγάλη καθώς τα παιδιά στην Κρήτη συνήθιζαν να λένε τα κάλαντ(ρ)α τα Χριστούγεννα, την Πρωτοχρονιά και τα Φώτα. Ως το Σάββατο του Λαζάρου, όμως, μεσολαβούσε μεγάλο διάστημα και τα αγόρια και τα κορίτσια περίμεναν με αγωνία να ξαναβγούν και πάλι στους δρόμους.

Ο κ. Κακατσάκης, όσο υπηρετούσε ως δάσκαλος σε σχολεία της περιφερειακής ενότητας Χανίων, είπε πολλές χρονιές τα κάλαντ(ρ)α με τους μαθητές του, κι αυτό έφερνε πολλή συγκίνηση στους παλιότερους.

Όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα, οι οικογένειες πήγαιναν στην εκκλησία, προπάντων τα βράδια. στα λεγόμενα “αυγικά”. Ο κ. Κακατσάκης αναφέρει σχετικά: “Θυμάμαι πως όσοι δεν το έκαναν, προπάντων την Μεγάλη Πέμπτη και την Μεγάλη Παρασκευή ήταν... δακτυλοδεικτούμενοι. Μάλιστα, το ίδιο συνέβαινε και με όσους δεν νήστευαν”.

Ο Ελύτης λέει πως “εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι, που σημαίνει, με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις. Ο κ. Κακατσάκης προσθέτει ακόμα: “κι ένα εκκλησάκι!¨

Το παραδοσιακό φαγητό της Μεγάλης Πέμπτης ήταν τα ντολμαδάκια με αμπελόφυλλα, ένα νόστιμο νηστίσιμο φαγητό που έχει μονάχα λάδι. Την περίοδο αυτή, βγαίνουν τα πρώτα φύλλα στα αμπέλια που είναι μαλακά, οπότε προσφέρονται για ντολμαδάκια!

Τα σπίτια «μύριζαν» κουλουράκια που οι νοικοκυρές τα έκαναν την Μεγάλη Τρίτη, ενώ τα πασχαλινά αυγά τα έβαφαν και τα βάφουν τη Μεγάλη Πέμπτη…

Σε κλίμα κατάνυξης φτάνουμε στη Μεγάλη Παρασκευή. Το πρωί τα παιδιά του χωριού έπαιρναν ξύλινους σταυρούς από την εκκλησία, περνούσαν από σπίτι σε σπίτι και έλεγαν τα “Πάθη του Χριστού”.

“Σήμερο μαύρος ουρανός, σήμερο μαύρη μέρα,

σήμερο ούλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται...”

“Είναι πάρα πολύ συγκινητικό. Δεν μπορούμε να λησμονήσουμε τους ήχους, τα χρώματα, τα αρώματα, τα αγγίγματα και τις γεύσεις της παιδικής μας ηλικίας… Τα κάλαντ(ρ)α του Λαζάρου και τα Πάθη του Χριστού, ωστόσο, δεν λέγονται πια στα χωριά μας”, αναφέρει.

Ωστόσο, εμείς να πούμε πως υπάρχουν περιοχές, όπου ακόμα θα δείτε μικρά παιδιά να τα λένε...

Τότε, ήταν η χαρά των παιδιών να πηγαίνουν στις εκκλησίες του χωριού και να παίζουν τις καμπάνες. Βέβαια, τις έξι πρώτες μέρες τις έπαιζαν πένθιμα, ενώ την Κυριακή της Λαμπρής, το ντιν και το νταν ήταν χαρούμενο κι έστελνε το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Τότε, τα παιδιά χτυπούσαν τις καμπάνες όλη μέρα με την ψυχή τους!

Τη Μ. Παρασκευή, στον επιτάφιο, επικρατούσε θλίψη και μελαγχολία. Ο Χριστός ήταν στον Τάφο και όλος ο κόσμος ήταν στεναχωρημένος. Τα κορίτσια στόλιζαν τον επιτάφιο. ενώ τα αγόρια ήταν “κρεμασμένα στις καμπάνες” και έκαναν πρόβες για τα Εγκώμια.

Μετά από την εκκλησία το βράδυ ο ιερέας και οι πιστοί πήγαιναν και πηγαίνουν ακόμα μέχρι το νεκροταφείο του χωριού. Τον επιτάφιο τον μεταφέρουν τέσσερις νέοι. Παλιότερα τον άφηναν πάνω στους τάφους και ο ιερέας μνημόνευε όσους είχαν φύγει από τη ζωή. Μάλιστα, ο παπάς του χωριού, όπως θυμάται ο κ. Κακατσάκης, περνούσε ακόμα και από τα μνήματα ανθρώπων που δεν είχαν κάποιον δικό τους στο χωριό. Πρόκειται για οικογένειες μεταναστών, οι οποίοι είχαν φύγει για να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή.

Το Μεγάλο Σάββατο οι άνδρες έσφαζαν τ’ αρνιά και τα κατσίκια (“Μεγάλο Σαββάτο αρνιά και ρίφια κάτω”) και οι γυναίκες έφτιαχναν και φτιάχνουν τα καλιτσούνια. καθώς οι άνθρωποι προετοιμάζονταν για το τραπέζι το βράδυ της Ανάστασης και της ημέρας του Πάσχα.

Ένα «δυνατό» έθιμο ήταν (και παραμένει) το κάψιμο του Ιούδα. Οι χωριανοί, κυρίως τα παιδιά, έφτιαχναν και φτιάχνουν ένα ομοίωμα του Ιούδα (κάτι που θυμίζει σκιάχτρο), το έβαζαν στην αυλή της εκκλησίας, πάνω σ’ ένα στύλο και του έδιναν φωτιά αμέσως μετά το “Χριστός Ανέστη”, που έλεγε ο παπάς.

Ο κ. Κακατσάκης θυμάται πως παλιότερα, τα παιδιά έβαζαν το ομοίωμα που είχαν φτιάξει με παλιά ρούχα σε ένα γαϊδουράκι, γυρνούσαν όλο το χωριό το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, έλεγαν “ διακονείστε τον Ιούδα” και οι κάτοικοι τους έδιναν λάδι ή λεφτά...

Να πούμε πως παλιότερα το κάθε χωριό έπρεπε να προστατεύει τον Ιούδα του, διαφορετικά κινδύνευε να τους τον πάρουν από κοντινό χωριό!

“Μαζεύαμε ξύλα όλη την Μεγάλη Βδομάδα, φωνάζοντας ”Του Ιούδα το δεμάτι”. προπάντων το Μεγάλο Σάββατο. Αν δεν έφταναν, κλέβαμε από τα σπίτια. Θυμάμαι περιστατικά να μας κυνηγάνε οι άνθρωποι επειδή παίρναμε τα ξύλα τους... Τα παιδιά φρόντιζαν να τοποθετούν και φρουρούς για να μην τολμήσει κανείς να κλέψει τον Ιούδα μας... Παλιότερα, λένε ότι ο παπάς ήταν εκείνος που άναβε την φωτιά για να αντιφεγγίσει ο τόπος. Φανταστείτε όλα τα χωριά να καίνε τον Ιούδα” μας λέει ο κ. Κακατσάκης.

Με τα αναμμένα ξύλα από τη φωτιά του Ιούδα, παλιότερα κάποιοι άναβαν τον φούρνο τους για να ψήσουν τα καλιτσούνια τους.

Στα σπίτια των Κρητικών, στήνονταν και στήνονται τραπέζια μετά την ακολουθία της Ανάστασης ενώ ο κόσμος γιορτάζει όλη την Κυριακή του Πάσχα. Αν είστε τυχεροί και συναντήσετε στον δρόμο σας κάποιον να ψήνει αρνί, ζητήστε του να δοκιμάσετε λίγη πέτσα. Αν το τραπέζι είναι στρωμένο, θα σας δώσουν κι ένα κόκκινο αυγό για να τσουγκρίσετε! Κάποιες νοικοκυρές επιμένουν ακόμα και σήμερα να βάφουν τα αυγά με παραδοσιακό τρόπο, χωρίς χημικές ουσίες.

Όπως και να έχει, η Λαμπρή είναι η μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού και στην Κρήτη, όπως και σε όλη την Ελλάδα την γιορτάζουν ξεχωριστά...

https://www.discovercrete.com/el/blog/paskha-stin-kriti-apo-ta-kalantra-toi-lazaroi-mekhri-to-kapsimo-toi-ioyda

www.discovercrete.com