ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

"ΚΑΡΑΒΙ ΚΑΙ ΤΑΞΤΔΕΥΕΙ ΤΟ ΑΓΙΟΝΟΡΟΣ" 

«Στα μοναστήρια έχει φυλαγμένες ακριβές ομορφιές/ και στα θεμέλια πολλούς ιδρώτες/ δεν τίθενται στις προθήκες/ δεν λέγονται εύκολα.// Καράβι και ταξιδεύει το Αγιονόρος/ με κατάρτι τον Άθωνα/ σημαία τη Μετάμορφωση/ άγκυρα την Παναγιά». Και οι στίχοι αυτοί του μοναχού Μωυσή του Αγιορείτη, έτσι όπως τους μελοποίησε ο Χρίστος Τσιαμούλης στο έργο του “Άθως ο εμός”, στον νου μου, με το που αφήνει η “Αγία Άννα” την Ουρανούπολη και μπαίνει με τη συνοδεία γλάρων στα αγιορείτικα νερά. Είναι η τέταρτη επίσκεψη μου στο Όρος -τον Ιούνιο του 1994 η πρώτη, τον Ιούνιο του 1995 η δεύτερη, τον Ιούλιο του 2017 η τρίτη. Με παρέα τον εγγονό μου τον Βαγγέλη, μαθητή Β΄ Λυκείου και τον άνδρα της αδελφής μου τον Γιώργο, που έρχονται για πρώτη φορά.

Να φτάσουμε μέχρι τα Καυσοκαλύβια κι επιστρέφοντας να μείνουμε στη Διονυσίου, όπου έχω κλείσει για φιλοξενία το βράδυ – 2 Σεπτεμβρίου δείχνει το ημερολόγιο, 13 μέρες πίσω το παλιό, που ισχύει στην Αγιορείτικη Πολιτεία. Να ’ναι καλά ο φίλος μου ο Γιάννης ο Βολανάκης, που έχει επισκεφτεί το Όρος 27 φορές, και γι’ αυτή του τη συμβουλή. Ευλογία! Δεν προλάβαινε το μολυβάκι μου να γράφει τα που έπιαναν τα «ακρωτήρια» της ύπαρξης μου. Πού να χωρέσουν εδώ όλα τούτα, όπως κι όλα τ’ άλλα τα μύρια, όσα συνέλεξαν τις επόμενες τρεις μέρες – Μονή Κουτλουμουσίου η διαμονή μας, στις 3 Σεπτεμβρίου, Μονή Παντοκράτορος στις 4, η αναχώρηση μας απ’ τη Δάφνη για Ουρανούπολη στις 5… Να ‘βρισκα, λέει, τον χρόνο να τα έγραφα όλα τούτα και να τα έκανα βιβλίο! Συνεχίζω εδώ κι όσα χωρέσουν…

Μια απ’ τις πάμπολλες ευλογίες και η κουβέντα που κάναμε με τον Χανιώτη στην καταγωγή μοναχό Λεόντιο σ’ ένα απ’ τα μπαλκόνια της Διονυσίου, με την ανατολή της άλλης μέρας, με θέα τα ήρεμα σαν λάδι νερά του Σιγγιτικού και το πανέμορφο «πόδι» της Σιθωνίας. Η αναστήλωση της Μονής με ένα πρόγραμμα των ΕΣΠΑ το τωρινό διακόνημα του- πολιτικός μηχανικός γαρ. Ένα απ’ τα τεύχη της σειράς “Σύντομος σχολιασμός στην Αποκάλυψη” (ηλεκτρονικά στη διεύθυνση www.imdleo.gr) το “αντίδωρό” του για το βιβλίο μου “Πότες θα κάμει ξεστεριά”. Τι καλά να κρατούσε πολλαπλάσιο χρόνο η κουβέντα μας, όπως και με άλλους άλλωστε, μοναχούς, όπως τον αρχοντάρη, τον π. Παύλο απ’ την Κύπρο, που έχει και το διακόνημα του εξομολόγου αλλά και προσκυνητές, όπως αυτούς από την Αλεξάνδρεια της Ημαθίας, που είχαν έρθει με τα παιδιά τους.

Ένας επίγειος παράδεισος η Μονή Κουτλουμουσίου που βρίσκεται 10 λεπτά με τα πόδια απ’ τις Καρυές. Σκιά μας, όπως και όλων των προσκυνητών άλλωστε, ο έχων το διακόνημα της φιλοξενίας στον Ξενώνα μοναχός Νεκτάριος. Κόσμος πάει και κόσμος έρχεται εδώ, κάποιοι με τα παιδιά τους, και για να βοηθήσουν στις δουλειές του μοναστηριού. Όπως ο προσκυνητής, ηλεκτρολόγος, από τη Λήμνο που έρχεται κάθε χρόνο μία εβδομάδα και κάνει ό,τι περνά απ’ το χέρι του. Μια επίσκεψη στην Παναγούδα, στο κελί που μόνασε ο Άγιος Παΐσιος, εκ των ων ουκ άνευ. Τι εμπειρία κι αυτή η κουβέντα μας με τον μοναχό Αμβρόσιο μαζί με άλλους προσκυνητές στα κουτσούρια της αυλής! Μια άλλη στον ναό του Πρωτάτου, που βρίσκεται δίπλα στο Μέγαρο της Ιεράς Επιστασίας, στην πλατεία των Καρυών, επίσης. Όπως και σ’ ένα απ’ τα γραφικά καφενεδάκια της άλλωστε. Κόσμος πάει και κόσμος έρχεται εδώ. Εδώ το τέρμα κι εδώ η αφετηρία των συγκοινωνιών… Εδώ η πρωτεύουσα!

Απ’ τις Καρυές στη Μονή Παντοκράτορος με τα πόδια – τρεις ώρες περίπου χρειάστηκαν. Κανένα πρόβλημα με τα σακίδια στην πλάτη, μόνο τα άκρως απαραίτητα η “περιουσία” μας. Για ένα μεγάλο μέρος της διαδρομής κι ένας μοναχός Ρουμάνος, Ιεζεκιήλ το όνομα του, που ζει μόνος του σ’ ένα απ’ τα πολλά σαν μανιτάρια κελιά της περιοχής. Μόνος με την ιστορία του ενώπιον μόνον του Θεού. Όπως και ο 89χρονος μοναχός Παχώμιος στη μεγάλη του Παντοκράτορος Μονή που ακολούθησε στα 84 χρόνια του τα παιδιά του που ήταν ήδη μοναχοί. Τι ιστορία και η δική του, όπως μας την “εξομολογήθηκε” σ’ ένα παγκάκι, με μάρτυρες τα πρώτα άστρα, εκείνο το βράδυ, μετά το απόδειπνο!…

«Βοηθέ και σκεπαστή, άγιε Άθωνα,/ σε ασπάζομαι δάσκαλε Θεόπτη/ στον ναό της Ελλάδος/ σταυρός του τρούλου ο Άθως.// Στ’ αμπάρια κουβαλά νάμα, μέλι, κερί και λιβάνι/ για τους πεινασμένους του νάρθηκα·/ και τους λαβωμένους των στασιδιών». Και το άλλο μισό απ’ το ποίημα “Καράβι ταξιδεύει τ’ Αγιονόρος” του μοναχού Μωυσή του Αγιορείτη στον νου μου, ενώ το ταχύπλοο “Μικρή Αγία Άννα” είναι έτοιμο, έχοντας και μας μέσα, ν’ αναχωρήσει, ώρα 11 π.μ. της 5ης Σεπτεμβρίου από Δάφνη για Ουρανούπολη…

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 30.9. 2022) 

https://www.haniotika-nea.gr/karavi-kai-taxideyei-to-agionoros/

ΠΡΙΝ ΑΠΟ 9 ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΝ ΧΘΕΣ

 ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ - 28.09.2012

Φίλες και φίλοι, καλημέρα!

ΚΑΤΕΒΑΙΝΟΥΝ οι ταμπέλες και οι θυρεοί από τα γραφεία των τοπικών οργανώσεων της Χρυσής Αυγής ανά την Ελλάδα. Το κλίμα στην κοινωνία, μετά το φονικό, την εν ψυχρώ δολοφονία του Παύλου Φύσσα, φαίνεται να είναι αλλιώτικο. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι το τέρας του φασισμού νικήθηκε οριστικά. Δεν είναι δεδομένο ποτέ και πουθενά το δημοκρατικό πολίτευμα, αν δεν αγρυπνούν οι φύλακές του, που είναι οι πολίτες. Πικρή η πείρα που έχουμε στην Ελλάδα. 

'Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ είναι το χειρότερο πολίτευμα με εξαίρεση όλα τ? άλλα'. Ας έχουμε υπόψη μας διαρκώς αυτήν τη ρήση του Ουίνστον Τσόρτσιλ. Οι καιροί είναι πονηροί. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο αγώνας για το πλάτεμα και το βάθεμα της δημοκρατίας δεν είναι ένας αγώνας διαρκείας. 

'ΔΙΑΦΩΝΩ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες'. Μπορεί και να μην το είπε ακριβώς, έτσι, όπως του αποδίδεται, ο Βολταίρος, το νόημα ωστόσο δεν αλλάζει. Για τους φασίστες ισχύει βέβαια, όπως διαβάζω στην ηλεκτρονική χθεσινή έκδοση της εφ. 'Η αυγή' και συμφωνώ απολύτως. Το άλλο: 'Διαφωνώ με αυτό που λες και θα σου επιβάλλω μέσω θανάτου να μην το λες'.

Μ? ΑΥΤΑ και με τούτα, ωστόσο, οι τροϊκανοί και οι δικοί μας ετοιμάζουν χωρίς πολλά 'σούξου μούξου' το νέο χιλιομπαλωμένο παλτό που θα μας φορέσουν για να ξεχειμωνιάσουμε. Οποιος αντέξει, άντεξε! Τι τους κόφτει αυτούς!

'ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΣ πλεόνασμα μας λένε πως θωρούνε/ ας ψάξουνε τις τσέπες μας να δω είντα θα βρούνε;'. Μέρες μου την έχει στείλει τη μαντινάδα αυτή ο Ηλίας ο Σταματάκης και να που βρήκε τη θέση της. Τις προσέχω, σαν τα μάτια μου, τις μαντινάδες που μου στέλνεις, μέσω κινητού πάντα, Ηλία! Να το ξέρεις...

ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ δεν φταίει για τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει το Νοσοκομείο Χανίων ο νέος υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης, που το επισκέφθηκε χθες. Το ότι ξεχαρβαλώθηκε πλήρως από τις μνημονιακές πολιτικές που και αυτός μετά περισσού ζήλου εφαρμόζει είναι εκ των ων ουκ άνευ, ωστόσο! 

ΑΛΛΗ ΜΙΑ ισοπαλία, η πέμπτη κατά σειρά, σε επίσημο αγώνα, προχθές για τον Α.Ο. Πλατανιά. Με τον Απόλλωνα Σμύρνης, για το Κύπελλο αυτή τη φορά. Ας ελπίσουμε ότι μεθαύριο θα νικήσει, έστω και με... μισό μηδέν τον Πανθρακικό στα Περιβόλια. Ιδανικό θύμα φαίνεται να είναι στην παρούσα φάση η ομάδα της Θράκης. Ιδωμεν. 

ΠΡΙΝ ΑΠΟ τα Μηδικά υπήρχε εχθρότητα ανάμεσα στους Φωκείς και τους Θεσσαλούς. Συχνά, λοιπόν, οι Θεσσαλοί επιχειρούσαν να εισβάλουν στη Φωκίδα στηριζόμενοι στο ισχυρό ιππικό τους. Οι Φωκείς για να τους αντιμετωπίζουν μηχανεύονταν διάφορους τρόπους. Ετσι όταν πληροφορήθηκαν ότι για μια ακόμα φορά το Θεσσαλικό ιππικό ήταν έτοιμο να εισβάλει στη χώρα τους τοποθέτησαν στον δρόμο από τον οποίο υπολόγισαν ότι θα περνούσε πήλινα αγγεία και τα σκέπασαν με χώμα. Οι ίδιοι κρύφτηκαν εκεί κοντά και περίμεναν. Μόλις έφτασαν τα άλογα στον τόπο που είχαν παγιδεύσει, μπέρδευαν τα πόδια τους μέσα στο άνοιγμα των αγγείων και έριχναν τους αναβάτες στο έδαφος, τους οποίους εύκολα οι Φωκείς σκότωναν. Ετσι οι Φωκείς απώθησαν τους εισβολείς. (Από το βιβλίο 'Η άλλη όψη της Ιστορίας', εκδ. 'Σαββάλας').

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ της δίγλωσσης ποιητικής συλλογής 'Αρχαία μέλισσα' της καταξιωμένης Χανιώτισσας ποιήτριας Γιώγιας Σιώκου - Κοματσουλάκη, χθες, στο Πνευματικό Κέντρο της πόλης μας. Ποιος είπε ότι οι ποιητές μας δεν συνεχίζουν να εξαγγέλουν επιμένοντας στη διαρκή γεώργηση των συνειδήσεων; 

'Ενας Ανθρωπος/ σηκώθηκε από τα κράσπεδα/ τίναξε το ζαρωμένο του λαιμό/ κι απόκοσμα/ ύψωσε το ρύγχος/ στον ουρανοξύστη/ Στου όρθρου τη γαλήνη σίγησε/ Βουβά σπαράσσει τώρα ο αποσπερίτης/ Και η θάλασσα μακριά, πολύ μακριά/ φέγγει και σβήνει στ? άδολά του μάτια/ αχνίζοντας στο σύθαμπο'.
Το ποίημα 'Το ρύγχος' της Γιώγιας Σιώκου.

ΧΑΙΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ! 

Χανιώτικα νέα (28.09.2013)

https://petaxta.blogspot.com/2013/09/blog-post_28.html?fbclid=IwAR2pjJS0ClrrPQLwnZ_Qx3X62Mn_6CuudbvheCnHL-ZGRvpc0fuW_vvq1kk

ΕΥΘΥΒΟΛΑ ΚΑΙ ΜΗ

 Η ΤΙΜΗ ΤΙΜΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΙ Ο ΤΡΕΛΟΣ ΠΟΥ ΤΑ ΕΧΕΙ 400;  

Γράφει ο Νεκτάριος Ευ. Κακατσάκης

Περιβαλλοντικό συνέδριο θα πραγματοποιηθεί στα Χανιά από 27 έως 30 Σεπτεμβρίου! «Τι κρίμα!» σκέφτομαι. Κρίμα που δεν έχουμε κάνα δυο πεντάστερα - εξάστερα ξενοδοχεία εντός ή και στα πέριξ στο Φαράγγι της Σαμαριάς -ακόμη καλύτερα απάνω στον Γκίγκιλο (ΦΩΤΟ)  να μπορούμε να τους… φιλοξενήσουμε τους σύνεδρους!

Πόσο μπροστά από την εποχή μας θά ’μαστανε! Για σκέψου!

Να μπορούμε να μιλούμε για την αξία του Περιβάλλοντος “τσιμεντωμένοι” μέσα στο περιβάλλον και με παροχές all inclusive που δεν βρίσκεις ούτε στο Las Vegas ούτε στο Ντουμπάι!

Τι κρίμα, σκέφτομαι που τόσο πολύ άργησε η… ανάπτυξη και δεν προφτάνουμε!

Ας είναι καλά όμως όσοι το… τρέχουν τώρα fast track να αναπτυχθούνε στα περιγιάλια και τις βουνοπλαγιές μέσα στις “απο-προστατευόμενες” περιοχές(!).

Νιώθουμε δε και μέγιστη τιμή που τους βλέπουμε να τσιμεντώνουν χαράκια, δάση, παραλίες κ.λπ.! Σφάξε με αγά μου ν’ αγιάσω! 

Μια φορά κι ένα καιρό οι παππούδες μας τιμούσανε τα όπλα που κρατούσανε! Τώρα εμείς νιώθουμε τιμή, για τι τάχατες!

Πώς τό ’λεγε στην ταινία; «Χράτσα χρούτσα, χράτσα χρούτσα», θα το φάνε το φιλετάκι, και θα τους δώσουμε και μια... τσικουδιά για τη χώνεψη!

Μη μου δίνετε σημασία εμένα, “σήμερα”, “αύριο” και “μεθαύριο”!

Κάποτε θα με θυμηθούνε τα εγγόνια, τα δισέγγονα και τα τρισέγγονά σας και ίσως να λένε «βρε κοίτα να δεις που είχε δίκιο ο τρελάρας»!

Όταν θα κάθονται να θωρούν αφ’ υψηλού… τας απαγορευμένας παραλίας, τους απαγορευμένους βράχους, τις πινακίδες “Απαγορεύεται η είσοδος εις τους μη πελάτες του μαγαζιού”!

Θα κάθονται που λέτε εκεί στα ψηλά και με τα μέσω τελευταίας τεχνολογικής εφαρμογής κιάλια τους θα λένε ιστορίες του τύπου: «Κάποτε ο προ-προ πάππους μου κάποιο Καλοκαίρι έκανε μπάνιο εκεί πέρα, και στην ακρογιαλιά γνώρισε τη προ-προ γιαγιά μου που καθόταν με τις φίλες της πάνω σε πετσέτες στη ροζ την αμμουδιά»

ή «ξέρεις σε εκείνη την παραλία κάποτε έκανε μπάνιο όποιος ήθελε».

Μη μου δίνετε σημασία εμένα “σήμερα”, “αύριο” και “μεθαύριο”!

...Κρατώ το στόμα μου κλειστό, μα η ψυχή μου πονά, ατιμασμένη σαν να τη βίασαν και το δικαστήριο να έβγαλε αθώους τους βιαστές της! 

Χανιώτικα νέα (Τετάρτη, 28.9.2022) 

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

"ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΣΚΑΠΑΝΕΩΝ ΤΗΣ ΜΑΚΡΟΝΗΣΟΥ" 

“Επιστολές Σκαπανέων της Μακρονήσου”, ο τίτλος του τελευταίου (του 8ου) βιβλίου της ωραίας ως έφηβη φίλης μου, Βαφιανής ξεχωριστής συγγραφέως Ευμορφίας Μπουντουράκη – Βαγιάκη (γενν. το 1930) που εκδόθηκε πρόσφατα. Στη μνήμη των αφιερωμένο. «Περάσαμε πολύν καιρό στο Μακρονήσι/ κοιμηθήκαμε μάγουλο με μάγουλο με τον θάνατο,/ πολλοί αφήσανε κει πέρα τα κόκκαλα τους/ πολλοί αφήσανε τα πόδια τους και τα χέρια τους,/ πολλοί τώρα περπατάνε με δεκανίκια,/ πολλοί δεν περπατάνε καθόλου/ πολλοί φωνάζουν τις νύχτες στον ύπνο τους/ πολλοί δεν έχουν καθόλου μιλιά/ πολλοί δεν μπορούνε πια να δουν/ πως σεργιανάει ένα σύγνεφο την τριανταφυλλιά θλίψη του/ στην ευγένεια των βραδυνών νερών/ πολλοί δεν μπορούνε να καταλάβουν τη φωνή της μάνας τους-/ κι όλο το φταίξιμο μας ήταν που αγαπάμε/ όπως και συ, τη λευτεριά και την ειρήνη», μας λέει “εκπροσωπώντας” τους ο Γιάννης Ρίτσος στο γραμμένο τον Νοέμβρη 1950 ποίημα του “Γράμμα στο Ζολιό Κιουρί”. Ό,τι καλύτερο η χρησιμοποίηση τους μαζί με άλλους σαν προμετωπίδα από τη συγγραφέα.

Ένα μεσημέρι του Αυγούστου 2020 έρχεται στο σπίτι μας, στον Βαφέ, ο ανιψιός μου ο Σταμάτης Γεωργ. Καλογεράκης κρατώντας ένα δέμα στα χέρια του και το απίθωσε πάνω στο τραπέζι λέγοντας μου: «Θεία, άνοιξέ το και πάρε ό,τι θέλεις, μια που γράφεις για τα γεγονότα της εποχής σου! Με πολλή περιέργεια και αγωνία άνοιξα το δέμα και τι να δω; Ομοιόμορφα φάκελα με περιεχόμενο, γράμματα χωρίς τα γραμματόσημα και ένα πάκο φωτογραφίες. Τα γράμματα είχαν παραλήπτη τον αδελφό μου Αγησίλαο Μπουντουράκη, σταλμένα στο Μακρονήσι, άλλα στο Α΄ Τάγμα Σκαπανέων και άλλα στο Γ΄ Τάγμα, σε όποιο υπηρετούσε τότε». Τα που γράφει μεταξύ των άλλων στον πρόλογό της η κυρία Ευμορφία. Σιγά που θα άφηνε ανεκμετάλλευτο έναν τέτοιο θησαυρό η «αυτοδίδακτη, κατά δήλωση της, 92χρονη σήμερα συγγραφέας. «Αμ’ έπος αμ’ έργον!» Ένα 174 σελίδων ιδιαίτερα επιμελημένο απ’ την κόρη της τη Γαλάτεια (δικά της τα σκίτσα και το εξώφυλλο) με πολλές φωτογραφίες, βιβλίο – ντοκουμέντο…

Για να επουλώσει τις πληγές που άφησε ο εμφύλιος κι όχι για να τις “ξύσει” η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου απ’ την κυρία Ευμορφία που επιμένει να περνά τα καλοκαίρια της στον Βαφέ, στη ρίζα της Μαδάρας, διδάσκοντας ήθος με το ύφος της. Και σαν μια συλλογή διηγημάτων με κοινό θέμα, απνευστί το διάβασα, αρχίζοντας απ’ τις συγκλονιστικές “αναμνήσεις” του Γρηγόρη Βαλσαμάκη…

ΚΑΙ...ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ 

Ο Δ.ΣΟΛΩΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ - Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΦΙΛΟΤΙΜΟ - ΠΙΣΩ ΕΧΕΙ ΤΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΤΗΝ ΟΥΡΑ - ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ 

«Κάμε ώστε ο μικρός κύκλος μέσα εις τον οποίο κινιέται η πολιορκημένη πόλη, να ξεσκεπάζει εις την ατμόσφαιράν του τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ελλάδος […] και για την ηθική θέση τα μεγαλύτερα συμφέροντα της Ανθρωπότητος. Τοιουτοτρόπως η υπόθεση δένεται με το παγκόσμιο σύστημα». Ένας απ’ τους “Στοχασμούς” του Διονυσίου Σολωμού στους “Ελεύθερους Πολιορκημένους”. Επίκαιρος!

«Σε κάποια γιορτή των Αθηναίων φιλοτιμήθηκε ο Αλκιβιάδης να στείλει πολλά δώρα στον Σωκράτη. Η Ξανθίππη ξαφνιάστηκε και είπε στον Σωκράτη να τα κρατήσει. Αυτός όμως της είπε “Δεν πρέπει να κρατήσουμε όσα μας έστειλε ο Αλκιβιάδης από φιλότιμο, για να φιλοτιμηθούμε και ‘μεις με τη σειρά μας”». Από το «Ανθολόγιον» του Ιωάννου Στοβαίου σε μετάφραση Αυγερινού Ανδρέου (“Αντιστροφές”, τεύχος 36, Οκτ.- Νοεμβρ. – Δεκέμβριος 2022).

Από το καλοκαίρι στον χειμώνα δίχως φθινόπωρο; Καλοκαιρινός ο καιρός τηνπερασμένη Πέμπτη 22 του μήνα, χειμωνιάτικος – κι όταν λέμε χειμωνιάτικος εννοούμε χειμωνιάτικος, την επόμενη μέρα. Παρασκευή 23 του μήνα. Φθινοπωρινής ισημερίας καμώματα. Έτσι για να μας φοβίσει… Πίσω έχει το καλοκαίρι την ουρά!

«Η αγκαλιά ενός γονιού, ορθάνοιχτη δεν κλείνει,/ και στο παιδί παρηγοριά κάθε λεπτό τού δίνει.// Έγκλημα κάνει ο γονιός, όταν σηκώσει χέρι/ και μια αθώα ύπαρξη κάνει να υποφέρει.// Μόνο αγάπη κι αγκαλιά, κάθε παιδί αξίζει/ και μία οικογένεια πάντα να το στηρίζει». Υπέροχες και οι σημερινές μαντινάδες, που και βέβαια τις συνυπογράφω με χέρια και με πόδια της Νεκταρίας Θεοδωρογλάκη. Χάριν των παιδιών μας υπάρχουμε ως γονείς, τα παιδιά μας κι ο κόσμος όλος, από τα μάτια τους φέγγουμε. Της μάνας μου κουβέντα η τελευταία… Πολλά τα κρατούμενα!

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 27.9.2022) 

https://www.haniotika-nea.gr/epistoles-skapaneon-tis-makronisoy/

ΠΟΙΗΣΗ

Η ΕΛΙΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΥΣ

Όπως χαίρεται
μια μάνα για τα  παιδιά της,
έτσι χαίρεται
και η ελιά για τους βασιλικούς της,
τους βασιλικούς
που το ανθρώπινο χέρι
εμπιστεύτηκε στον ίσκιο της.
Το ξέρει ότι αυτή θα τους κηδέψει,
όταν θα έρθουν -και δε θα αργήσουν-
οι κακοί καιροί και οι ενάντιοι άνεμοι.

Και αν επαναληφθεί 
το θαύμα των βασιλικών
απ’ το ανθρώπινο χέρι,
ξέρει.
Πολλά ξέρει η σοφή αιωνόβια ελιά!

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης (" Τα χελιδόνια του μοναχού", Β΄έκδοση, ΠΥΞΙΔΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ , Χανιά 2020) ) 

ΞΕΣΤΕΡΙΑ

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΑΣ ΜΑΛΜΟΥ* ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ "ΞΕΣΤΕΡΙΑΣ" ΜΟΥ (ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2022) - 

"Σκέφτομαι ότι αν κάποτε το Υπουργείο Παιδείας αποφασίσει να εισαγάγει το μάθημα της τοπικής ιστορίας στα σχολεία, το βιβλίο του Κακατσάκη θα πρέπει να αποτελέσει βασικό τμήμα της ύλης του." 

Αγαπητοί φίλοι καλησπέρα σας.

Ας μου επιτραπεί να ξεκινήσω με μια προσωπική κατάθεση.

Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, ίσως κι υπερβολικό αυτό που μου συνέβη διαβάζοντας την ξεστεριά του Βαγγέλη Κακατσάκη, Έμοιαζε σαν να εκπληρώθηκε ένα κομμάτι των φανταστικών μου ταξιδιών στο χρόνο από τα πρωτοεφηβικά μου χρόνια. Και θα σας εξηγήσω τί εννοώ εν τάχει!

Τα χρόνια της άγουρης ακόμη νιότης, τα έζησα τη δεκαετία του 70. Τηλεόραση τότε δεν υπήρχε για να ροκανίζει τον ελεύθερο χρόνο μας. Έτσι η ζωή μας ήταν σχολείο, παιγνίδι και πολύ διάβασμα. Στα χέρια μου συχνά έφταναν τα εικονογραφημένα κλασσικά των εκδόσεων τότε ΑΣΤΗΡ Πεχλιβανίδη. Κάποια φορά, οι σπουδαίοι εκείνοι διασκευαστές των κλασικών αθάνατων έργων της παγκόσμιας λογοτεχνίας, καταπιάστηκαν με το ευφάνταστο μυθιστόρημα του Χέμπερτ Ουέλς την «Μηχανή του χρόνου». Περιέγραφε ένα μηχάνημα που σε μετέφερε μέσα στο χρόνο, σε όποια περίοδο επέλεγες, ή του παρελθόντος ή του μέλλοντος. Τα βράδια λοιπόν που η φαντασία έδιωχνε τον ύπνο, φανταζόμουνα να μεταφέρομαι με το μηχάνημα του Ουέλς ακριβώς σαυτή την περίοδο που μου είχε κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Δεν χώραγε στο μυαλό μου η σκέψη μιας σκλαβιάς 400 χρόνων: κι από την άλλη, η εθελοθυσία και τα βάσανα του απλού κρητικού λαού, για ένα παιδί τότε που ο πόλεμος αποτελούσε έκθεμα στις προθήκες της μνήμης, ήταν θέματα εντυπωσιακά! Μην έχοντας τίποτ΄ άλλο παρά το σχολικό βιβλίο που οι σελίδες του αφιέρωναν ελάχιστο χώρο για τα πολύπαθα εκείνα χρόνια, παρατιθέμενα μάλιστα ξερά ιστορικά και με λακωνική πληροφόρηση, μου έλειπε η καθημερινότητα....Η εικόνα της κοινωνίας, το γλωσσικό ιδίωμα, οι ιστορίες των απλών ανθρώπων για να συμπληρώσω το ταξίδι της φαντασίας μου και να κατανοήσω την περίοδο εκείνη.

Έμελλε πολλές δεκαετίες μετά, να έρθουμε στο σήμερα, στα διακόσια χρόνια μετά από κείνη την ηρωική περίοδο του ξεσηκωμού, για να έρθει μια άλλη μηχανή του χρόνου. Εξοπλισμένη μάλιστα με ό,τι μου έλειπε στα χρόνια της εφηβείας μου για να ταξιδέψω. Ένα βιβλίο έπαιξε το ρόλο της μηχανής, με όλα εκείνα τα στοιχεία που αναζητούσα, μεταφέροντάς με στην σκοτεινή και φωτεινή συνάμα περίοδο της τουρκοπατημένης Κρήτης. Η ξεστεριά του Βαγγέλη Κακατσάκη! Κι αν είμαι πλέον εκτός της ηλικίας των ονειροπολήσεων, με την ανάγνωσή του, κατάφερα και προσέγγισα τις μέρες και τα έργα των σκλαβωμένων και όχι μόνο! … Είναι και όσα ένιωσα διαβάζοντας αυτή την άκρως λογοτεχνική συλλογή των διηγημάτων του. Η μέθεξη, η συγκίνηση, η περηφάνια, η θλίψη, είναι μερικά μόνο από ένα σύνολο συναισθημάτων που με κατέλαβαν… :

Με την έκταση που παίρνουν τα γεγονότα. Με το συναισθηματικό άγγιγμα. Με τις ολοζώντανες εικόνες. Με τη ρωμαλέα εκφορά της γραφής του, τους εμπνευσμένους διαλόγους του, που έχουν νευραλγική και ουσιαστική θέση στην πλοκή της αφήγησης. Και βέβαια με τους υπέροχους λογοτεχνικούς ιριδισμούς που κάνουν τον αναγνώστη να κοντοστέκεται. Έχει την ανάγκη να ξαποστάσει από τα σκληρά γεγονότα που ταλανίζουν τους σκλαβωμένους. Έτσι σε πολλά σημεία τα πρωτότυπα σχήματα λόγου λειτουργούν ως μία λογοτεχνική όαση.

Ας αναφέρω δύο μόνο σύντομα παραδείγματα από τα πολλά που δίνουν ανάσα ζωής στο κείμενο. Είναι όταν ο χειμώνας κοντοζυγώνει στο πολύπαθο νησί κι ο Κακατσάκης να πως τον ανακοινώνει:

Οι νύχτες μετακούνησαν τα σύνορά τους και στρίμωξαν τις μέρες σε μιας αναπνιάς τόπο.

Κι αλλού όταν θέλει να παρουσιάσει στον αναγνώστη την ώρα του δειλινού, και πιάνει να νυχτώνει, ο συγγραφέας λέει πάλι:

Η μέρα αναμάζωνε τους ύστερους απλοκαμούς της απ΄τα ψηλώματα.

Κι όταν θέλει να μας πει ότι η πολυπόθητη στιγμή του ξεσηκωμού πλησιάζει, η αφήγηση χαλαρώνει και γλυκαίνει. Σε αντίθεση όπου σ΄ άλλα σημεία στα διηγήματά του ματώνει ο λόγος, όταν ειδικά περιγράφει την σκληρή μεταχείριση, τα βάσανα και την αυτοθυσία των καθημερινών ανθρώπων.

Ο Κακατσάκης λοιπόν, για τη μεγάλη στιγμή του Σηκωμού διαλέγει να περιγράψει την ώρα που φύση είναι στα καλύτερά της κι ο αναγνώστης, μαζί με τους ήρωες του κειμένου, ελπίζει, παίρνει ανάσα, γεμίζει η καρδιά του από τη γλυκιά απαντοχή της λευτεριάς …Ας δούμε πως την πλέκει με χρώματα κι αρώματα:

Τάστρα είχαν ξεφυτρώσει από ώρα στον ουρανό. Ξεστεριά! Οι κούμαροι κι οι αροδαμοί μοσκομύριζαν. Πόσο μορφονιά ήτανε οφέτος η άνοιξη! Η θαλασσινή αερινάδα ζόρισε απ΄ το Φλεβάρη τα νια μπουμπούκια, να προβάλλουν τα κεφαλάκια τους. Με το έμπα τ΄ Απρίλη που ΄φτασε και το χαμπάρι του Σηκωμού, είχανε στελιώσει κιόλας έρωτα με τον ήλιο. Καλημέρα Κρήτη! Καλώς τη δέχεσαι την αδελφή σου την ξενητεμένη τη Λευτεριά. Κι η Κρήτη άνοιγε τις φτερούγες της, ακόνιζε τα μαχαίρια της, μπόλιαζε με το μυστικό τα παιδιά της, και περίμενε…

Είναι μια μόνο γουλιά της ποιητικής γραφής του Βαγγέλη, έτσι για να μοιραστούμε όσο γίνεται στο λίγο χρόνο της παρουσίασης, τις εντυπώσεις διαβάζοντας τη «ξεστεριά».

Πάντως, αν κάποιος έχει διαβάσει τις ποιητικές συλλογές του, πιθανόν αντιλαμβάνεται ότι συμβαίνει το εξής περίεργο με την πένα του: Όταν γράφει ποίηση ο Κακατσάκης γίνεται δωρικός, λιτός, λακωνικός κι αινιγματικός. Στην πεζογραφία σαρώνει με τα σχήματα λόγου, τις απίστευτες περιγραφές του, τα υπαινικτικά του σημεία που κρατούν τον αναγνώστη σε εγρήγορση και τον προιδεάζουν. Όπως εκεί για παράδειγμα που προοικονομεί και υπαινίσσεται το τραγούδι που κλωθογυρνάει την ώρα της δημιουργίας του, στο μυαλό του νεαρού Σφακιανού, αναφέροντας συχνά στο κείμενο, μια λέξη μόνο, μοναχή της κι ασύνδετη: Ξεστεριά!

Κι ο αναγνώστης νιώθει αμέσως σε ποιο πασίγνωστο τραγούδι θα καταλήξει…

Όμως το μεγάλο ερώτημα είναι το πώς ο συγγραφέας μπόρεσε να περιγράψει την εποχή τόσο ρεαλιστικά ωσεί παρών… Με απλά λόγια για να το καταλάβουμε: Για να γράψεις ένα κείμενο πρέπει να γνωρίζεις καλά τα γεγονότα, το χώρο, την ψυχολογία των ηρώων που εξαρτώνται από το κοινωνικό περικείμενο της εποχής. Αν δεν τα γνωρίζεις όλα αυτά, αυτό που θα γράψεις θα είναι χωρίς ψυχή και δίχως πόδια, ψεύτικο.. και ως εκ τούτου, άνευ ενδιαφέροντος.

Ένα στοιχείο να λείπει, η αφήγηση κουτσαίνει και το ενδιαφέρον του αναγνώστη φυλλοροεί, γιατί δεν τον πείθει. Για παράδειγμα: Αν το κείμενο τα έχει όλα τα στοιχεία για να επιτευχθεί η μέθεξη και λείπει το γλωσσικό ιδίωμα της κρητικής τοπιολαλιάς εκείνης της εποχής, χάνεται η αλήθεια του, και διαχέεται ένα κακώς στημένο σκηνικό. Δεν έχει ενδιαφέρον. Κι όμως ακόμη και σ΄ αυτό τον τομέα, άψογη η αφήγηση! Τόσο άψογη που χρειάστηκε κι ένα μικρό γλωσσάρι στο τέλος του βιβλίου για την κατανόηση λέξεων, που πια δεν συνηθίζονται στην ομιλία των σύγχρονων κατοίκων του νησιού μας.

Με τις σκέψεις αυτές κι ίσως για να βρω μια απάντηση στην απορία μου, του πώς απέκτησε ο συγγραφέας τόσο αληθινή και ζωντανή εικόνα της εποχής, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι διάβασε, εντρύφησε σε κείμενα σχετικά με τις κρητικές επαναστάσεις, για να δημιουργήσει μια έμμεση για κείνον εμπειρία και βίωμα, ώστε να μπορέσει να αποδώσει με ειλικρινή τρόπο γεγονότα και καταστάσεις.

Από μια σύντομη κι επιφανειακή αναζήτηση στο διαδίκτυο, προσπάθησα να βρω μια απάντηση για το πόσοι και ποιοι έχουν γράψει και τι ακριβώς έχει γραφτεί για τα χρόνια των εξεγέρσεων στην Κρήτη, μετά την τραγική κατάληξη της επανάστασης του Δασκαλογιάννη.

Βρήκα 8 βιβλία καθαρά ιστορικού περιεχομένου εκ των οποίων κι ένα της ΙΛΑΕΚ βραβευμένο από την ακαδημία Αθηνών, που όμως δεν έχουν σχέση με τη λογοτεχνία. Που σημαίνει ότι ίσως το «Πότε θα κάνει ξεστεριά», ταξιδεύει μόνο του λογοτεχνικά στη συγκεκριμένη ιστορική περιοχή.

Ωστόσο η απορία μου για το πώς είχε τέτοια ρεαλιστική εικόνα ο συγγραφέας για την εποχή, τελικά λύθηκε από τις συζητήσεις που είχαμε με τον ίδιο.. Κατέληξα στο χιλιοειπωμένο, ότι η προφορική παράδοση είναι αμύθητος πλούτος,. Δηλαδή, ένας κοινωνικός περίγυρος ανθρώπων που οι δεκαετίες βάραιναν την πλάτη, στο χωριό του Βαγγέλη, ένας Καζαντζάκης κι ένας Πρεβελάκης, ήταν αιτίες απόκτησης ενός ζωντανού βιώματος για τον συγγραφέα. Αυτός το έμψυχο περιβάλλον των παιδικών του χρόνων, με τις συχνές αφηγήσεις του, έπλασε τη συγγραφική και όχι μόνο ιδιοσυγκρασία του χαρισματικού Βαγγέλη Κακατσάκη.

Επτά λοιπόν είναι τα αφηγήματα του βιβλίου που συνοδεύονται από τα εναρμονισμένα άψογα- σκίτσα του ταλαντούχου Νίκου Μπλαζάκη ως προμετωπίδα για το καθένα από αυτά. Το βιβλίο είναι έκδοση των Χανιώτικων Νέων που γι ακόμη μια φορά, μας έδωσε την ευκαιρία να χαρούμε κι αυτή την συγγραφική δημιουργία του Βαγγέλη.

Τα έξι διηγήματα εκφέρονται σε τρίτο πρόσωπο, ο οποίος είναι και ο πιο συνήθης τρόπος της αφήγησης. Πρόκειται για δεξιοτεχνικά στημένα κείμενα με βασικό ιστό τους τις ιστορίες καθημερινών ηρώων στα χρόνια της τουρκοκρατίας στην Κρήτη. Τελευταίο κι έβδομο κατά σειρά, είναι το κείμενο που απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο προς τον εθελοντή μαχητή της μάχης του Βαφέ. Άμεσο, συγκινητικό και μια δίκαιη απόδοση τιμής του συγγραφέα για κείνον. Ένας ύμνος γενικότερα, για την υπέρτατη πράξη αλτρουισμού κι αυτοθυσίας γι αυτούς που αψήφησαν το θάνατο, αποχαιρέτησαν τους αγαπημένους τους, κι ήλθαν στην Κρήτη από τις πατρίδες τους, θυσιάζοντας τα πάντα για τη λευτεριά της.

Σκέφτομαι ότι αν κάποτε το Υπουργείο Παιδείας αποφασίσει να εισαγάγει το μάθημα της τοπικής ιστορίας στα σχολεία, το βιβλίο του Κακατσάκη θα πρέπει να αποτελέσει βασικό τμήμα της ύλης του. Τα ξερά ιστορικά γεγονότα, οι αμέτρητες ημερομηνίες, οι δολοπλοκίες και οι πολιτικές σκοπιμότητες δεν μαθαίνονται! δεν τις κρατάει η μνήμη, αν δεν τις στολίσει η λογοτεχνία με το συναίσθημα, με το ανθρώπινο και φυσικό τοπίο και με αφηγήσεις πράξεων σπουδαίων, ακόμα-ακόμα και δίπλα στις μικρότητες και τις ίντριγκες.

Εκφέρουμε, λοιπόν, εδώ την άποψη ότι ένα καλό έργο λογοτεχνίας, όταν καταπιάνεται με ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα μπορεί να μας βοηθήσει να έχουμε μια, όσο γίνεται, πιο εύληπτη προσέγγιση στην Ιστορία.  Κι αυτό οφείλεται στον ριζικά διαφορετικό τρόπο με τον οποίον από τη μια πλευρά προσεγγίζει το αντικείμενο της ιστορικής μελέτης ο ιστορικός κι από την άλλη το πώς καταπιάνεται με το ίδιο θέμα ο καλός λογοτέχνης. Ο τελευταίος, προσεγγίζει απροκατάληπτος την Ιστορία και τα πρόσωπά της, με ανοιχτό τον νου και ακόμα πιο ανοιχτή την καρδιά του, ώστε να μπορέσει, με τη μαγεία της τέχνης, να νιώσει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ιστορικής στιγμής και να μας μεταδώσει ζωντανά τις σκέψεις και τα σκιρτήματα του κάθε χαρακτήρα.  Και από την άλλη μεριά, να ξαναδημιουργήσει τις ιστορικές σκηνές, εν εξελίξει, με μια γλώσσα που να μας αγγίξει έτσι ώστε να αντιληφθούμε με τον νου αλλά και με την ψυχή το τι συνέβη!

Έ! αυτή είναι, έτσι είναι, την περιγράψαμε κάπως, στο λίγο χρόνο που μας δόθηκε, την ξεστεριά του Βαγγέλη Κακατσάκη.

Κι ευχόμαστε στο συγγραφέα να καταπιαστεί μεθοδικά κι αποφασιστικά με τους καταχωνιασμένους στα κιτάπια του θησαυρούς, δηλαδή με τα πεζά του ανέκδοτα κείμενα.

Για να έχουμε υλικό να μας ταξιδεύει, να φορτίζει τις αποθήκες των συναισθημάτων μας, να αγαλλιάζεται η ψυχή μας!

Σας ευχαριστώ!

*τ.σχολική σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής, συγγραφέας, θεατρολόγος  - ΦΙΛΗ ΖΩΗΣ ! Από καρδιάς το ΕΥΧΑΡΙΣΤΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩΩ μου! 

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΕΛΕΝΗ ΧΩΡΕΑΝΘΗ - ΒΕΡΙΝΑ ΧΩΡΕΑΝΘΗ 

ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΝΟΙΞΑΝ ΠΑΛΙ... 

(https://www.haniotika-nea.gr/eleni-choreanthi-verina-choreanthi-ta-scholeia-anoixan-pali/)

https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/pfbid02uJYkq4AvgNafoy5GCVvG6wWwPjNgRxtEmNWCquY3dRngh89acfNjLbwLb6gpuqrJl?notif_id=1664032310981707&notif_t=feedback_reaction_generic&ref=notif

Καλοί μου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!

Για το σχολείο των παιδιών, αλλά και για το σχολείο των πουλιών ο λόγος στον σημερινό πρώτο Παιδότοπο της φετινής σχολικής χρονιάς. Να ‘ναι καλά η γνωστή στους αναγνώστες της στήλης καταξιωμένη ανά το πανελλήνιο καλή μου φίλη δασκάλα, ποιήτρια και συγγραφέας Ελένη Χωρεάνθη που μας “ξεναγεί” σ’ αυτά με τους στίχους της που τους έγραψε ειδικά για την στήλη. Και βέβαια η επίσης γνωστή εικονογράφος κόρη της η Βερίνα, που ανέλαβε τη διάνθισή τους. 

Καλή σχολική χρονιά σε παιδιά και δασκάλους!

Σας χαιρετώ με αγάπη όλους!

Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

δάσκαλος - λογοτέχνης

Άνοιξαν φέτος, επιτέλους, τα σχολεία μας κάπου στην ώρα τους. Φαίνεται, πως ο εφιάλτης μάς εγκαταλείπει. Η ζωή μας αλλάζει, ο κόσμος ανάσανε. Και η σχολική ζωή θα βρει ξανά τον κανονικό της το ρυθμό. Δύο χρόνια τώρα γύρισαν τα πάνω κάτω στην, έτσι κι αλλιώς, τακτοποιημένη ζωή μας. Και με την ευλογία του Θεού και της Παναγίας, μπαίνει κάποια τάξη στην καθημερινή μας τη ζωή. Και είμαστε και πάλι εδώ όλοι μαζι:

Έχουμε χαρά μεγάλη…

Έχουμε χαρά μεγάλη,

τα σχολειά άνοιξαν πάλι!

Ξανά εδώ κι όλοι μαζί

– μόνος του κανείς δεν ζει.

Όλοι ήρθαμε κεφάτοι,

πρόσχαροι και ορεξάτοι

για ν’ αρχίσουμε δουλειά.

Τέλος πια η ανεμελιά.

Υγιείς, ξανανιωμένοι

κι όλους τώρα μας προσμένει

η δουλειά ν’ αρχίσει πάλι.

Έτοιμοι μικροί, μεγάλοι.

Τι χαρούμενα ματάκια

και πανέμορφα “πρωτάκια”

είναι χάρμα, γελαστά.

Σαν λουλούδια πλουμιστά.

Όλα λάμπουν στο σχολείο

Ω, Θεέ μου, μεγαλείο.

Μας προσμένουν στα θρανία,

τα καινούρια μας βιβλία.

Πάνε οι βόλτες, τα αστεία,

οι τρεχάλες στην πλατεία.

Τώρα πάμε στο σχολείο

έχε γεια, πλατεία, αντίο.

Από δω πάμε, παιδάκια,

ν’ ανεβούμε τα σκαλάκια.

Κοίτα, η γελαστή δασκάλα

περιμένει ορθή στη σκάλα.

Λέει ένα παιδί στο άλλο:

“Ποπό βάσανο μεγάλο!

Κοίτα κει σωρός βιβλία

πάνω κάτω στα θρανία…

Τρέχουν να προλάβουνε

– τι θα καταλάβουνε; –

Ο Θεός μονάχα ξέρει

το αύριο τι θα μας φέρει

Φέτος θα ’ναι μαζεμένα

όλα σαν ξεπερασμένα.

Λένε, κάποτε παλιά

σπούδαζαν και τα πουλιά

δίχως λάπτοπ, ...πράματα

του καιρού τα θάματα

δίχως υπολογιστές

ούτε σάκες “γεμιστές”.

Και για να ’χουμε να λέμε

να γελάμε, και να κλαίμε

απ’ τα γέλια μας, παιδιά,

θα σας πω μια ιστορία

που έπλασε με φαντασία

ο λαός, με σημασία

και μας λέει – μοιάζει αστείο –

τα πουλιά έκαναν σχολείο.

“Το σχολείο των πουλιών”

Στα πολύ παλιά τα χρόνια,

τα πουλιά, τα χελιδόνια,

τα κοτσύφια, τα τρυγόνια,

όλα τα τρελά πουλιά

είπαν όλα μια βραδιά

να ιδρύσουνε σχολείο.

– μη σας φαίνεται γελοίο –

να πηγαίνουν τα πουλιά

άσπρα μαύρα παρδαλά,

να μαθαίνουν τα παιδιά

“γράμματα, σπουδάματα.

του Θεού τα πράματα”.

Όλα τα πτηνά στο δάσος

χειροκρότησαν με πάθος.

Και ένας Κότσυφας δεινός,

έξυπνος, καματερός,

μάζεψε τα νυχτοπούλια:

περδικόπουλα μικρούλια

κι έξυπνα κουκουβαγάκια

– τι χαρούμενα πουλάκια! –

κι ήρθαν όλα στο σχολείο

έπιασαν πρώτο θρανίο,

γράμματα πολλά να μάθουν,

τα παιγνίδια να ξεμάθουν.

Γρήγορα τα βρήκαν σκούρα.

Ουφ, τι δύσκολα, σκοτούρα!

Βαρεθήκαν το σχολείο,

το θρανίο και το βιβλίο.

Και ο κότσυφας μια μέρα,

ο δάσκαλός τους εκεί πέρα,

σκέφτηκε με το μυαλό του,

το κουτό και το λωλό του

να τ’ αφήσει τιμωρία

όλη μέρα στη “νηστεία”.

Μα δεν ήτανε αστεία

μία τέτοια τιμωρία

να αφήνουν νηστικά

στα υπόγεια τα παιδιά.

Το επέτρεπε κι ο νόμος

λες και ήταν τροχονόμος.

Έτσι το κουκουβαγάκι

μένουν με το περδικάκι

νηστικά και πεινασμένα

στο υπόγειο κλεισμένα.

Κι οι μανούλες οι φτωχές,

τι να κάνουν... Μοναχές

είπανε στα μουλωχτά

να τους πάνε φαγητά.

Λέει στην Πέρδικα η Γλαύκα:

“Μιας κι έχω πολλή δουλειά

πίσω με τη φαμελιά,

πας το φαγητό, καλή μου,

και στο νηστικό παιδί μου;”

“Ευχαρίστως, αλλά πώς

– δώσε μου λιγάκι φως –

το παιδί σου να γνωρίσω

για να σε καλοκαρδίσω;

Δεν το έχω ξαναδεί

το δικό σου το παιδί”.

“Α, μη νοιάζεσαι γι’ αυτό,

θα το μάθεις στο λεφτό:

Το πιο όμορφο πρωτάκι

είναι το κουκουβαγάκι

το μωρό μου το γλαυκάκι!”.

“Καλά! Δος μου το φαΐ σου

να το πάω στο παιδί σου”.

Παίρνει το φαγάκι, πάει,

του παιδιού της δίνει να φάει,

μα δεν βλέπει άλλο παιδάκι

πιο όμορφο απ’ το περδικάκι.

“Ψάξιμο έκανα μεγάλο,

μα δεν είδα κάποιο άλλο

ομορφότερο παιδάκι

πιο γλυκό απ’ το περδικάκι…”

Λέει στη Γλαύκα και της δίνει

πίσω το φαΐ. Κι εκείνη:

“Ομορφότερο δεν είδες...

– μπας και σου έστριψαν οι βίδες -

άλλο απ’ το περδικάκι,

ομορφότερο παιδάκι…”,

λέει, και παίρνει το φαγάκι

να ταΐσει το γλαυκάκι.

“Μπα! Κι εγώ στην ίδια θέση,

στο ίδιο λάθος θα είχα πέσει…”

Εύχομαστε σε όλους καλή κι ευλογημένη σχολική Χρονιά!

ΕΛΕΝΗ ΧΩΡΕΑΝΘΗ

Γεννήθηκε στην Αγ. Βαρβάρα Τριχωνίδας Αιτω/νίας το 1936. Ασχολείται με την ποίηση, πεζογραφία, δοκίμιο, διασκευή αρχαιοελληνικών κειμένων, παρουσίαση βιβλίων και παρεμβάσεις λογοτεχνικού, κοινωνικού, πολιτικού και παιδαγωγικού προβληματισμού. Κείμενά της έχουν συμπεριληφθεί στα βιβλία του Δημοτικού «Η Γλώσσα μου». Είναι τακτικό μέλος του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου. Εχει τιμηθεί με το πρώτο βραβείο Μάρκου Αυγέρη από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και από το Δήμο Μεσολογγίου και άλλους φορείς.

ΒΕΡΙΝΑ ΧΩΡΕΑΝΘΗ

Η Βερίνα Χωρεάνθη γεννήθηκε στον Πειραιά και ζει στην Αθήνα. Σπούδασε Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάστηκε για πολλά χρόνια στο χώρο της λογοτεχνικής μετάφρασης σε συνεργασία με μεγάλους εκδοτικούς οίκους.

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 24.9.2022) 

ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΌΤΑΝ ΗΜΟΥΝ ΔΑΣΚΑΛΟΣ... 

«Δώσε μου, Κύριε, απλότητα και βάθος./ Κάνε να μην είμαι περίπλοκος ούτε κοινότυπος στο καθημερινό μου μάθημα./ Κάνε να υψώνω τα μάτια πάνω από το πληγωμένο μου στήθος μπαίνοντας κάθε μέρα στην τάξη μου./ Ας μη φέρνω μαζί μου στην έδρα μου τις μικρές κωμικές λύπες μου./ Κάμε το χέρι μου ελαφρότερο στην τιμωρία και απαλότερο στο χάδι./ Ας επιπλήττω απρόθυμα για να ‘μαι βέβαιος πως τιμωρώ από αγάπη./ Το πλινθόκτιστο σχολείο μου ας είναι καμωμένο από πνεύμα./ Οι φλόγες του ενθουσιασμού μου ας γεμίζουν τη φτωχή του είσοδο, τη γυμνή αίθουσά του./ Η καρδιά μου ας είναι στήλη του, η πιο δυνατή/ και η θέλησή μου χρυσάφι καθαρότερο απ’ τις κολώνες των πλούσιων σχολείων», Γκαμπριέλα Μιστράλ (Χιλιανή δασκάλα - ποιήτρια, βραβείο Νόμπελ 1946).

«Αν δώσεις ένα ψάρι σ’ έναν άνθρωπο θα φάει μια φορά./ Αν του μάθεις να ψαρεύει θα τρώει σ’ όλη του τη ζωή./ Αν τα σχέδια σου είναι για έναν χρόνο, σπείρε σπόρους./ Αν είναι για δέκα χρόνια, φύτεψε ένα δέντρο./ Αν είναι για εκατό χρόνια, μόρφωσε τον λαό./ Σπέρνοντας μια φορά σπόρους, σοδιάζεις μια φορά./ Φυτεύοντας ένα δέντρο, σοδιάζεις δέκα φορές./ Μορφώνοντας τον λαό, σοδιάζεις εκατό φορές». (Κουάνγκ Τσέου, 4ος - 3ος π.Χ. αιώνας, Κίνα).

«Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην επίκριση μαθαίνουν να αποδοκιμάζουν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην εχθρότητα, μαθαίνουν να είναι επιθετικά./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον φόβο, μαθαίνουν να φοβούνται./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον οίκτο, μαθαίνουν να λυπούνται τον εαυτό τους./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον χλευασμό, μαθαίνουν να είναι συνεσταλμένα./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στη ζήλια, μαθαίνουν να ζηλεύουν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ντροπή, μαθαίνουν να νιώθουν ένοχα./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ενθάρρυνση, μαθαίνουν να έχουν αυτοπεποίθηση./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ανεκτικότητα, μαθαίνουν να έχουν υπομονή./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στον έπαινο, μαθαίνουν να εκτιμούν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην αποδοχή, μαθαίνουν να αγαπούν./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην επιδοκιμασία, μαθαίνουν να αγαπούν τον εαυτό τους./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην προσφορά, μαθαίνουν να είναι γενναιόδωρα./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ειλικρίνεια, μαθαίνουν να είναι φιλαλήθη./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στη δικαιοσύνη, μαθαίνουν να είναι δίκαια./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην καλοσύνη και το ενδιαφέρον, μαθαίνουν να δείχνουν σεβασμό./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα στην ασφάλεια, μαθαίνουν να έχουν πίστη στον εαυτό τους και στους γύρω τους./ Όταν τα παιδιά ζουν μέσα σε σχολική ατμόσφαιρα, μαθαίνουν ότι ο κόσμος είναι φιλικό και ευχάριστο μέρος για να ζουν». Ντόροθυ Λο Νόλτε (Από το βιβλίο της “Τα παιδιά μαθαίνουν αυτό που ζουν”, εκδ. “Θυμάρι”)

*Το πιο αγαπημένο μου απ’ τα διηγήματα του Ιωάννη Κονδυλάκη το “Όταν ήμουν δάσκαλος”. Κατοχή έχει κάνει στο μυαλό μου, ο τίτλος του στον νου μου αυτές τις μέρες. Τα σχολεία άνοιξαν κι εγώ λείπω για 14ο Σεπτέμβρη απ’ την έδρα του Δασκάλου...

ΚΑΙ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

ΕΡΩΣ ΚΑΙ ΤΡΥΓΟΣ - ΣΤΟ ΒΓΑΡΣΙΜΟ ΤΗΣ ΤΣΙΚΟΥΔΙΑΣ... ΘΑΛΑΣΣΑΚΙ ΜΟΥ... 

«Τ’ αμπέλι της αγάπης μας, σταφύλια φορτωμένο,/ μαζί να το τρυγήσουμε ταχιά σε περιμένω», μας λέει στην πρώτη σημερινή της μαντινάδα η αγαπημένη μας μαντιναδολόγος Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Για να συμπληρώσει στη δεύτερη: «Κάθε Σεπτέμβρη στο χωριό, τρυγούμε το αμπέλι,/ κι απ’ τη χαρά μου γίνομαι ξανά μικιό κοπέλι». Έρως και τρύγος, ο τρύγος του έρωτα, ο έρωτας του τρύγου… Διαλέξτε τον τίτλο!

Άντε να τελειώνουμε με τα τρυγοπατήματα και να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε για τα ελιδομαζώματα, μου είπε ο φίλος απ’ τα παλιά που μου τηλεφώνησε. Μιλιά κι αχνιά για το βγάρσιμο της τσικουδιάς. Σιγά που δεν θα ‘ρθω…

 

«…ροδόσταμο να γίνεσαι θαλασσάκι μου,/ την πλώρη τους να ρένεις και φέρε το πουλάκι μου./ Θάλασσα που τον έπνιξες της κοπελιάς τον άνδρα,/ θαλασσώνομαι, για σένα ξημερώνομαι/ κι η κοπελιά είναι μικρή, ωχ αμάν/ και δεν της παν τα μαύρα, θαλασσάκι μου/ και φέρε το πουλάκι μου!» Ήμουν κάπου 8-9 χρόνων, όταν άκουσα για πρώτη φορά σ’ ένα χωριό στην Ήπειρο νησιωτικό τραγούδι, το “Μες στου Αιγαίου τα Νησιά”, σε δίσκο γραμμοφώνου, που έφερε σπίτι μας ο πατέρας, γυρνώντας από την Κεφαλλονιά όπου δούλευε οικοδόμος μετά τους σεισμούς του 1954. Χαράχτηκαν οι ήχοι μέσα μου και μου στριφογυρίζουν πιο πολύ σήμερα ήχους, ανθρώπους, φιλοσοφίες, ρίζες ελληνικές, θαλασσινές και την ετυμολογία των λέξεων». Απόσπασμα από το κύριο άρθρο του καλαίσθητου και πολυσέλιδου περιοδικού “ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΝΑΙ” (τεύχος 297, Ιούλιος- Αύγουστος 2022), που όπως πάντα γράφει ο και εκδότης του δημοσιογράφος, καλός μου φίλος Ευάγγελος Γ. Σπύρου. Τι κρίμα που δεν συναντηθήκαμε το καλοκαίρι που έφυγε, και για να τραγουδήσουμε μαζί και το “Θαλασσάκι”, σύννομε!

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 23.9.2022)