ΟΙ ΦΩΤΙΕΣ ΤΟΥ ΆΙ - ΓΙΑΝΝΗ
Κι επισήμως καλοκαίρι εφέτος, από το περασμένο Σάββατο 21 Ιουνίου, στις 21.45 ώρα Ελλάδας, για το Βόρειο Ημισφαίριο. Πιστός πάντα στα ραντεβού του ο ήλιος. Ολα όσα συμβαίνουν στο πλανητικό μας σύστημα τα “κανονίζει” η Μεγαλειότητά του με ακρίβεια δευτερολέπτου. Τώρα καλοκαίρι… Τώρα φθινόπωρο…. Τώρα χειμώνας… Τώρα άνοιξη… Τώρα πάλι καλοκαίρι, φίλοι μου βορειοημισφαιρίτες, είπε λοιπόν, κι άρχισε να απομακρύνεται από το θερινό ηλιοστάσιο. Τρόπος του λέγειν, βέβαια, ότι το είπε, δεν μιλεί ο ήλιος… Εφ’ ω ετάχθη ο ήλιος, εφ ω ετάχθη ο, όπου γης, άνθρωπος. Εν τη δυνάμει του ο πρώτος, εν τη αδυναμία του ο δεύτερος.
«Δύο γεννήσεις σηματοδοτούν τις πιο κρίσιμες ημέρες του χρόνου, εκείνες των τροπών του ήλιου. Η Γέννηση του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου, την εποχή που το φως αρχίζει ν’ αυγαταίνει και η Γέννηση του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου, όταν έχομε στο βόρειο ημισφαίριο τη μεγαλύτερη μέρα του χρόνου (Ως γνωστό ο Βαπτιστής ήταν μεγαλύτερος κατά έξι μήνες από τον Χριστό). Η σύνδεση των μεγάλων αυτών εορτών με το φως και τον ήλιο αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο των λαϊκών εθίμων. Το πιο γνωστό απ’ αυτά είναι οι φωτιές του Άι – Γιάννη, οι φωτιές που ανάβουν την παραμονή σε όλο σχεδόν τον ελληνικό χώρο, στις άλλες ορθόδοξες βαλκανικές χώρες αλλά και σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη. Εθιμο παλαιότατο, μεταφέρει τις αρχαιότερες πεποιθήσεις και δοξασίες συμβολίζοντας το άπλετο ηλικιακό φως και τις σχετικές με αυτό εθιμικές πράξεις. Μεταφέρει, επίσης, τις αρχαίες δοξασίες για την καθαρτήρια δύναμη της φωτιάς και το “καινούργιωμά” της». Από το βιβλίο “Λαϊκές τελετουργίες στην Κρήτη” του Νίκου Ψιλάκη.
«Η μοίρα μας χυμένο μολύβι, δεν μπορεί ν’ αλλάξει/ δεν μπορεί να γίνει τίποτε./ Εχυσαν το μολύβι μέσα στο νερό κάτω απ’ τ’ αστέρια/ κι ας ανάβουν οι φωτιές./ Αν μείνεις γυμνή μπροστά στον καθρέφτη τα μεσάνυχτα βλέπεις/ βλέπεις τον άνθρωπο να περνά στο βάθος του καθρέφτη/ τον άνθρωπο, μέσα στη μοίρα σου που κυβερνά το κορμί σου/ μέσα στη μοναξιά και στη σιωπή τον άνθρωπο της μοναξιάς και της σιωπής/ κι ας ανάβουν οι φωτιές». Τα βιώματά του απ’ τις νοσταλγικές θύμησες της Σμύρνης, όπου έζησε τα πρώτα 14 χρόνια της ζωής του μεταφέρει ο Γιώργος Σεφέρης στο ποίημά του “Οι φωτιές του Άι Γιάννη” στο οποίο παραθέτει μια διαφορετική εκδοχή του γνωστού εθίμου, τη μολυβδομαντεία. Σύμφωνα με αυτό ανήμερα τ’ Άι – Γιαννιού (πηγή: www.anexartitos.gr) οι γυναίκες περίμεναν με τις κουτάλες στο χέρι πάνω από τη φωτιά που έβραζε το λιωμένο μολύβι και με το που χτυπούσανε οι καμπάνες το ρίχνανε σ’ ένα υδροφόρο αγγείο κι έπαιρνε διάφορα σχήματα που μόνο οι μολυβδούδες τα εξηγούσανε.
Παραμονή του Άι – Γιάννη απόψε. Ολο και κάποιοι θα βρεθούν ν’ ανάψουν τις φωτιές του, σκέφτομαι, αναπολώντας τα “φουντανάκια” των παιδικών μου χρόνων…
ΜΕΤΑΚΟΡΩΝΟΙΚΑ
«Να ζεις, να μεταζώνεσαι, να γράφεις και τις Στάσεις,/ που εύχομαι από καρδιάς χιλιάδες να τις φτάσεις.// Και όσο για τον κοβιτά εύκολα δεν πεθαίνει/ κι ο κόσμος στο εμβόλιο τη λύση περιμένει.// Ωστόσο μάσκα φόραγε και κράτα αποστάσεις/ και γράφε για τον κοβιτά με “πεταχτά” στις “Στάσεις”». Από τον φίλο ιερωμένο, με μαντινάδες, η συμβουλή, σαν απάντηση στο πρώτο “μετακορωνοϊκό” της Παρασκευής. Να είστε καλά, πάτερ… Ακου “κοβιτάς” ο λεγάμενος!
«Κίνδυνος φτώχειας, για πολλά νοικοκυριά. Αντιμέτωπο με υλικές στερήσεις μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας», επισημαίνει, ο ΑΠΕ – ΜΠΕ σε άρθρο του, με αριθμούς και στοιχεία, που φιλοξενήθηκε και στην εφημερίδα μας (20.6.20). Φωνάζουν οι αριθμοί και τα στοιχεία… Κι όσο περνά ο καιρός τόσο περισσότερο θα φωνάζουν!
«Αφαιρεί το “πι” την ποίηση/ κι απομένει η οίηση της παγκοσμιοποίησης./ Απομονώνει τον “ιό”/ από το κέντρο της λέξης/ και τον παρουσιάζει κόσμιο/ ενώπιόν μας.// Όχι στην παγκοσμιοποίηση/ ναι στην παγκόσμια ποίηση/ η άποψη του Ποιητή». Από την ανέκδοτη ποιητική συλλογή μου “Ιχνηλατώντας”.
Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 23.6.2020)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου