ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΣΚΗΝΕΣ ΘΕΡΙΝΗΣ ΡΑΣΤΩΝΗΣ

 

 Γράφει ο Κυριάκος Βασιλομανωλάκης

Ο καύσωνας ανέσυρε μνήμες ενός καυτού 24ώρου από τα ταξίδια μου στην Αφρική. Μνήμες που γίνονται εφιαλτικό παρόν και μέλλον στη Μεσόγειο.

Εδώ και 30 ώρες ταξιδεύαμε με Βόρεια ρότα στην Ερυθρά θάλασσα. Προορισμός μας το Port Sudan, κύριο λιμάνι της Χώρας των Μαύρων. Είχαμε αποπλεύσει από το Γαλλικό Djibouti στον κόλπο του Άντεν.
Περάσαμε την “Πύλη των Δακρύων”, το στενό που ονομάστηκε έτσι επειδή ήταν η είσοδος στο καμίνι με τους μύριους κινδύνους.
Είχαμε μισή μέρα ταξίδι, όταν το απόγευμα χάσαμε τον ήλιο. Ισχυρή αμμοθύελλα του Χαμσίν κάλυψε τα πάντα και τρέλανε το ραντάρ μας. Και μας στη γέφυρα του φορτηγού πλοίου “Ελληνική Δόξα”.
Η αιωρούμενη πυκνή άμμος δημιούργησε ψευδό-στόχους 360ο. Δηλαδή, το ραντάρ έδειχνε ότι υπήρχε στεριά παντού γύρω μας.
Τότε, αρχές δεκαετίας 1970, η ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά ήταν άθλος.
Η χαμηλή ακτογραμμή γεμάτη υφάλους και ναυάγια δεν είχε ναυτιλιακά βοηθήματα. Δεν λειτουργούσαν φάροι, σημαντήρες και ραδιοφάροι για να δυσκολέψουν τις νυχτερινές επιδρομές των Ισραηλινών.
Με μάτια κατακόκκινα είμαστε σε επιφυλακή στη γέφυρα με το Χανιώτη υποπλοίαρχο Αχιλλέα Μιχελάκη.
Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, καθάρισε ο ορίζοντας και υπολογίσαμε το στίγμα μας με τον πολικό αστέρα.

Ενδημικός καύσωνας

Στο Port Sudan, η ατμόσφαιρα ήταν αποπνικτική. Εδώ, ο καύσωνας – με θερμοκρασίες άνω των 40 βαθμών – διαρκεί 4 μήνες! Μάθαμε ότι εδώ παρατηρήθηκε η υψηλότερη θερμοκρασία, 48οC , σε λιμάνι παγκοσμίως.
Όταν άρχισε η εκφόρτωση, οι λαμαρίνες του πλοίου μας ήταν ήδη πυρακτωμένες. Ο καπτά Αχιλλέας με όρισε υπεύθυνο στα 3 πλώρια αμπάρια. Μοίραζα τo χρόνο της βάρδιας μου ισόποσα. Λίγα λεπτά στο κατάστρωμα, κι άλλα τόσα στην κλιματιζόμενη τραπεζαρία να επιτηρώ τις εργασίες από τα φινιστρίνια.
Παρατήρησα ότι οι εργάτες ήταν ιδιαίτερα ενεργητικοί.
Δεν κρατήθηκα και ρώτησα τον αρχιεργάτη.
«Είναι κανονικοί λιμενεργάτες;».
«Γιατί ρωτάς;».
«Είναι υπεράνθρωποι; Μεταφέρουν τα τσουβάλια στα γυμνά τους κεφάλια στο λιοπύρι. Γιατί δεν έχουν μαλλιά;». Χαμογέλασε, αποκαλύπτοντας λευκά μαργαριτάρια.
«Είναι της φυλής Hadendowa, πολεμιστές ονομαστοί. Οι πατεράδες τους πολέμησαν με τους Άγγλους εναντίον των Ιταλών στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι πολύ περήφανοι για τα μαλλιά τους. Συνήθιζαν να τα αλείφουν με λίπος, όμως το καθεστώς τους κούρεψε γουλί και τους υποχρέωσε να δουλεύουν στο λιμάνι».

Άγουρα χρόνια

Μες το λιοπύρι του απογεύματος πήρα νέα εντολή.
«Καπτά Κυριάκο, πήγαινε το Θωμά στο Νοσοκομείο».
«Τι έχεις;» ρωτώ τον 18χρονο θερμαστή στην διαδρομή. «Τίποτα δεν έχω! Μου είπαν να λέω ότι πονάω στην κοιλιά. Να διαγνώσουν σκωληκοειδίτιδα και να με στείλουν στην Ελλάδα για εγχείρηση. Δεν αντέχω άλλο, θέλω να φύγω!».
«Εσύ ξέρεις, τι είναι το καλύτερο».
Τι να τον συμβουλέψω; Υποπτεύθηκα πως ήταν ερωτευμένος. Τον συμπόνεσα. Άλλωστε, είμαστε σχεδόν σιόκαιροι.
Το κτήριο του Νοσοκομείου εγκαταλειμμένο. Και στο εσωτερικό η κατάσταση άθλια. Χωρίς κλιματισμό. Ζέστη, μύγες κι οσμές. Δεν μπορούσα να αναπνεύσω.
Η εξέταση διήρκησε ελάχιστα λεπτά. Ο δασκαλεμένος θερμαστής έπαιξε τόσο καλά το ρόλο του, που ο γιατρός τον κράτησε.
«Είναι επείγον να χειρουργηθεί άμεσα. Αύριο το πρωί», μου ανακοίνωσε.
Ο συνοδός μας από το πρακτορείο συμφώνησε να αναλάβει τις διαδικασίες.
Από την έκφραση του υποψιάστηκα ότι ο Θωμάς ίσως να μην είχε προβλέψει αυτή την εξέλιξη.
«Θα σου στείλουμε ότι χρειαστείς» του υποσχέθηκα. «Καλή επιτυχία. Κι όταν με το καλό στον Πειραιά, στείλε ένα τηλεγράφημα».

Πού είναι οι ‘Έλληνες;

Στην επιστροφή αποφάσισα να περπατήσω για λίγο στον δρόμο με τα εμπορικά καταστήματα. Παρατήρησα ότι πολλές πινακίδες καταστημάτων ήταν και στα Ελληνικά.
Ενθουσιασμένος μπήκα σε ένα μικρό μαγαζί με ρούχα.
«Πού είναι ο Έλληνας ιδιοκτήτης;», ρώτησα έναν πωλητή.
«Οι Έλληνες τα ξεπούλησαν και έφυγαν μετά το πραξικόπημα», απάντησε χαμογελώντας.
«Ναι, αλλά οι πινακίδες σας είναι Ελληνικές».
«Είναι καλό να θυμόμαστε τα παλιά».
Πρόσθεσε ότι για πολλές δεκαετίες Έλληνες νησιώτες πρωταγωνιστούσαν στην πολιτική, και στην οικονομία του Σουδάν.

Επίλογος

Δεν μπορούσα να συνεχίσω. Επέστρεψα στο πλοίο. Ο αφόρητος καύσωνας, τα αναπάντεχα του 24ώρου, η υποβόσκουσα ανησυχία για το Θωμά και μια αδιόρατη πικρία για τους ξενιτεμένους με είχαν καταβάλει.
Νωρίς το πρωί, σαλπάραμε για τη Jeddah της Σαουδικής Αραβίας στην Ανατολική όχθη της Ερυθράς…

Η έξοδος

Η μεγάλη έξοδος των Ελλήνων από το Σουδάν άρχισε το 1969, όταν μετά την επανάσταση ακολούθησαν εθνικοποιήσεις.
Πολλοί πήγαν στη Ροδεσία και τη Νότια Αφρική.
Το 1970, ο αριθμός των Ελλήνων είχε μειωθεί από τις 6-7.000 στις 2.000. Η κουλτούρα των Ελληνικών εφημερίδων, που εκδίδονταν στο Σουδάν από το 1911, έπαψε να υπάρχει.
Το 1972 διαλύθηκε η “Ελληνική Λέσχη” στο Χαρτούμ, αν και ορισμένοι Έλληνες βιομήχανοι, που είχαν υποστηρίξει το Κομμουνιστικό Κόμμα, διατήρησαν τα εργοστάσιά τους.
Η πολυπληθής Ελληνική κοινότητα στο Πορτ Σουδάν διαλύθηκε το 1974 και η τοπική εκκλησία του Αγ.Μάρκου ανατέθηκε στο Κοπτικό Πατριαρχείο. Τότε, το Port Sudan είχε πληθυσμό 110.000.
Σήμερα το Πορτ Σουδάν, συνδέεται σιδηροδρομικώς με την κοιλάδα του Νείλου. Πολλές χώρες διαγκωνίζονται για να αποκτήσουν τον έλεγχο του και του γειτονικού ορυχείου χρυσού.

*Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από τα βιβλιοπωλεία Libraire και ΚΥΒΟΣ.

Χανιώτικα νέα ( 2.8.23)