ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΕΛΕΝΗ ΚΑΙ ΒΕΡΙΝΑ ΧΩΡΕΑΝΘΗ

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΟΥΡΑΝΟΥ

Καλοί µου φίλοι, καλό Σαββατοκύριακο!
Στον απόηχο των εορτασµών της Παγκόσµιας Ηµέρας Ποίησης (21 Μαρτίου) και της Παγκόσµιας Ηµέρας Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου), ο σηµερινός Παιδότοπος που φιλοξενεί 5 ποιήµατα για παιδιά, της γνωστής συντ. δασκάλας και κορυφαίας ποιήτριας Ελένης Τσικρητέα - Χωρεάνθη απ’ την ποιητική της συλλογή ‘‘Ποιήµατα της γης και του ουρανού’’ διανθισµένα µε υπέροχες ζωγραφιές της και ποιήτριας κόρης της Βερίνας Χωρεάνθη. Η Ελένη Χωρεάνθη «κατέχει τη γλώσσα σε βάθος, όσο ελάχιστοι, αφού κινείται µε άνεση στη λαϊκή, στη λόγια, στην αρχαία αλλά και στη γλώσσα του Ευαγγελίου, και την ενδύει µε µια µουσική απαράµιλλη», µας λέει, µεταξύ των άλλων, παρουσιάζοντας τα ‘‘Ποιήµατα της γης και του ουρανού’’ ο και ειδικός σε θέµατα Παιδικής Λογοτεχνίας Γιάννης Παπαδάτος. Ας τα απολαύσουµε!
Σας χαιρετώ µε αγάπη όλους!
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης, δάσκαλος - λογοτέχνης

Γιάννης Παπαδάτος:* Η γλώσσα της Ελένης Χωρεάνθη

“... Η Ελένη Χωρεάνθη είναι ποιήτρια με μακρά θητεία στο είδος. Τα “Τραγούδια της γης και τ’ ουρανού” είναι το πέμπτο ποιητικό βιβλίο της για παιδιά. Στην παιδική της ποίηση προβάλλει την παιδική ηλικία άμεσα ή έμμεσα στην άνοιξή της: «Της νεότητας, της αιμάτινης στιγμής, της πληρωμής του χρόνου που αχρηστεύει το θάνατο», όπως λέει ο Ελύτης, που μπορεί να νοηματοδοτήσει μια άλλη μετασχηματιστική παιδαγωγική με συνιστώσες την αγάπη, την ειρήνη, το σεβασμό στη φύση, στην αποδοχή του διαφορετικού, του Άλλου. [...]

Εκείνο όμως που κατά τη γνώμη μου, το επιτυγχάνει και το ανεβάζει σε πολύ υψηλά επίπεδα, η Ελένη Χωρεάνθη, είναι η γλώσσα. Κατέχει τη γλώσσα σε πλάτος και βάθος, όσο ελάχιστοι, αφού κινείται με άνεση στη λαϊκή, στη λόγια, στην αρχαία αλλά και στη γλώσσα του Ευαγγελίου. Το συνταίριασμα των λέξεων είναι αρχιτεκτονικά δομημένο σε βαθμό που να μιλά κανείς για ενιαία γλώσσα την οποία η Ελένη Χωρεάνθη ενδύει με μια μουσική απαράμιλλη που μόνο σε ευτυχισμένες στιγμές της λογοτεχνίας μας συναντάμε. Ο λόγος της είναι πηγαίος, λιτός και συνάμα ισχυρός, έχει μια παρθενική διαύγεια. [...]

Στα ποιήματα “Τραγούδια της Γης και του Ουρανού”, για παιδιά η γλώσσα είναι απλή, ανεπιτήδευτα παιδική, κατακτημένη ήδη από τα παιδιά, δοσμένη με μια απαράμιλλη τεχνικότητα εμβαπτισμένη σε παιδικές ονειρικές εικόνες προβαλλόμενες τελικά στο φαντασιακά αρχικά και στο ρεαλιστικά τελικά κοινωνικώς ζητούμενο.

*Kαθηγητής στο Τμήμα Επιστημών της Πρσχολικής Αγωγής στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου και ειδικός σε θέματα Παιδικής Λογοτεχνίας

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ

Το χωριό μου στ’ Άγραφα

είχε σπίτια όμορφα.

Είχε δέντρα και νερά,

προβατάκια ήμερα.

Είχε στέγες χαμηλές

και πλακόστρωτες αυλές.

Είχε πέτρινα πεζούλια

τριανταφυλλιές και γιούλια.

Το χωριό μου στ’ Άγραφα

ρήμαξε. Και στ’ άγραφα

πέρασε παντοτινά.

Πάνε πια τ’ αλλοτινά.

Στο χωριό μου στ’ Άγραφα

που το ζώνει η ερημιά,

μήτε γέρος μήτε γριά

δεν απόμεινε εκεί πια

ΑΣΤΡΟΦΕΓΓΙΑ

Με τούτη την αστροφεγγιά,

Θε μου, τρελάθηκε η νυχτιά.

Κάτω απ’ το ξύλινο μπαλκόνι,

έχει δειπνήσει το τριζόνι.

Μέσα στης λίμνης τα νερά

πέφτουν τ’ αστέρια τ’ αργυρά

και το φεγγάρι σ’ άλλα μέρη

πάει το ξημέρωμα να φέρει

Και τα παιδιά της γειτονιάς

ξεμυαλιστήκανε με μιας

και στο πλακόστρωτο τ’ αλώνι

μαζώχτηκαν και δεν τους σώνει.

Να ταν ο κόσμος γειτονιά

μέσα στης γης την αγκαλιά

κι όλοι να βγαίναμε γειτόνοι

στης γης το ξέφωτο τ’ αλώνι.

ΚΟΚΟΡΟΜΑΧΙΑ

Τρεις κοκόροι μες στο φράχτη

φαγωθήκαν την αυγή.

Κι ένας τέταρτος αδράχνει

αλλουνού την κεφαλή.

Γίνανε μαλλιά κουβάρια

άσπροι, μαύροι, καστανοί,

πέσαν στην αυλή κουφάρια

του χωριού οι πετεινοί.

Και συνάχτηκαν οι κότες,

μικρομάνες και κυρές

να θρηνήσουν τους ιππότες.

Τρέξανε κι οι πεθερές.

Και σηκώσαν μοιρολόι.

Κι ένας ξένος πετεινός:

“Μας ξεφτέλισαν το σόι”,

είπε κι έγινε καπνός.

Κι οι κοτούλες μαραμένες

κακαρίζουν στην αυλή

και γυρίζουν μαραμένες

και γεμάτες συλλογή.

ΝΑΝΟΥΡΙΣΜΑΤΑ

1. Κοιμήσου, το παιδάκι μου, κι ο ύπνος να σε πάρει,

να σε τρανέψει γρήγορα της Παναγιάς η Χάρη.

Κοιμήσου, το παιδάκι μου, ν’ απλώσουν τα φτερά σου,

να μερωθείς στους ύπνους σου, ν’ απλώσουν τα φτερά σου.

Κοιμήσου, φως μου, να γενείς το βρέφος παλικάρι,

κι εγώ σου πλέκω όνειρα με τα’ αργυρό φεγγάρι.

Κοιμήσου, το κλωνάρι μου, κάνε παιδί μου νάνι,

τον ύπνο σου με τα’ άστρα της η νύχτα να σου ράνει.

Κοιμήσου τα’ αστεράκι μου, κι αλλού να παίξεις άμε,

πύργους και κάστρα και χωριά και πολιτείες κάμε.

Πλάγιασε , καλό μου, κι όπου να ναι φτάνει

η αυγή στον κόσμο. Κάνε, φως μου, νάνι…

Γείρε στ’ όνειρό σου –βρόχια ο κόσμος βάνει –

μην τρομάζεις, φως μου. Κάνε, ανθέ μου, νάνι.

2. Ο ύπνος όνειρα γλυκά, παιδί μου, να σου φέρνει,

κι από του κόσμου τη θωριά την ασχημιά να παίρνει.

Σού ‘χω κρεμάσει φυλαχτό στα στήθια την καρδιά μου,

να σε φυλάει απ’ το κακό το μάτι μακριά μου.

Πλάγιασε, το παιδάκι μου κι εγώ είμαι στο πλευρό σου

να σε φυλάω στη στράτα σου μες στο χρυσό όνειρό σου.

Παρακαλώ την Παναγιά ν’ ανθοβολήσεις, φως μου,

και να ξυπνήσουν τ’ άνθια σου την άνοιξη του κόσμου.

Νάνι, γλυκιά μου ανασαιμιά, ν’ ανοίξει ανθός κι εντός μου.

Στα βλέφαρά σου κρέμασα το ξύπνημα του κόσμου.

Πλάγιασε, καλό μου, φτάνει, ανθέ μου, σώνει.

Σήμανε και η ώρα που η ζωή μερώνει.

Μέσα στα όνειρά μας ανθοβολούν οι τόποι.

Πλάγιασε, παιδί μου, ξύπνησαν οι ανθρώποι.

Χανιώτικα νέα (Σάββατο, 5.4.2025) 

https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/pfbid06wYyN9Q8PifxgQGNkX1sdAQYqSbHbnpRZASv6ySNthNBxJUhJ44g1Vx3gQ89oKpCl?comment_id=643915421828473&notif_id=1743837147692912&notif_t=feed_comment&ref=notif