ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

Γράφει ο: ΒΑΓΓΕΛΗΣ Θ. ΚΑΚΑΤΣΑΚΗΣ
e-mail: Kakatsakisv@gmail.com


Μια εκδήλωση θεσμός
Θεσμός που και να θέλει δεν μπορεί πια κανείς να τον καταργήσει έχει γίνει η καθιερωμένη, εδώ και εννιά χρόνια, ετήσια εκδήλωση για τον Ελευθέριο Βενιζέλο, με αφορμή την επέτειο της γέννησής του, που διοργανώνουν ο ομώνυμος Δήμος και το ομώνυμο Ίδρυμα, στα τέλη Αυγούστου, στις Μουρνιές, στο χωριό που γεννήθηκε. Έτσι όπως γίνεται. Σαν μια σπονδή στη μνήμη του μεγαλύτερου Έλληνα πολιτικού. Σαν μια επιστροφή στις ρίζες της βενιζελικής ιδεολογίας. Σαν ένα “βενιζελικό” πανηγύρι απ’ τα παλιά... Κι αυτό όχι τόσο γιατί το τόνισαν με έμφαση και ο δήμαρχος (ο τελευταίος, λόγω “Καλλικράτη”) Μανώλης Κεμεσίδης και ο γενικός διευθυντής του Ιδρύματος Νίκος Παπαδάκης στους χαιρετισμούς των, στη φετινή εκδήλωση που έγινε την προηγούμενη Δευτέρα 30 Αυγούστου. Αλλά γιατί δεν θα το επιτρέψουν σε καμιά περίπτωση οι Μουρνιανοί που θεωρούν, τιμή τους και καμάρι τους, βέβαια, πρώτα απ’ όλους, δικό τους τον Εθνάρχη. Εκεί είδε το φως του ήλιου, εκεί, στον Άγιο Ελευθέριο, βαφτίστηκε, εκεί έκανε τα πρώτα του βήματα, εκεί έμαθε τα πρώτα γράμματα, πρώτα ο μουρνιανός αέρας τον σημάδεψε. Εκεί, εκτός απ’ το σπίτι του και το Μέγαρο που θα φέρει τ’ όνομά του... Πανταχού παρών και τα πάντα πληρών στην όλη μουρνιανή ατμόσφαιρα ο τόσο βαρύς μα και τόσο ανάλαφρος ταυτόχρονα ίσκιος του, άλλωστε...

O Βενιζέλος
της κρητικής παράδοσης
Κόσμος πολύς κι εφέτος στην περί ου ο λόγος στις σημερινές “εύφημες μνείες” εκδήλωση. Ούτε μια καρέκλα δεν έμεινε στο τέλος άδεια, στη μεγάλη αυλή της κεντρικής εκκλησίας του χωριού, της Ζωοδόχου Πηγής, που αποδείχθηκε ιδανικός χώρος και για το στρώσιμο των τραπεζιών της φιλοξενίας που ακολούθησε. Παρά το γεγονός ότι την ίδια ώρα γινόταν η Γιορτή της Σαρδέλας στη Νέα Χώρα και μια εκδήλωση για τις ομορφιές της Γραμπούσας στο Παλιό Λιμάνι της Πόλης. Ο και συνεργάτης της εφημερίδας μας, γνωστός τοις πάσι εσαεί δάσκαλος (τι κι αν τα χαρτιά τον λένε συνταξιούχο) και καταξιωμένος λαογράφος (κρατάει δεκαετίες κι αυτός ο έρωτάς του) Σταμάτης Αποστολάκης ήταν ο φετινός ομιλητής. Μοναδικός! Όχι με την έννοια ότι ήταν ο μόνος ομιλητής ο χαρακτηρισμός, να το διευκρινίσω αυτό. Κρεμάστηκε με το που άρχισε να μιλά ο κόσμος απ’ τα χείλη του κι έμεινε κρεμασμένος μέχρι τέλους εκεί. Και γι’ αυτά που έλεγε και για τον τρόπο που τα έλεγε. Από το 1964 εδώ και “46 χρόνους”, δηλαδή, μάζωνε, κατά δήλωση, τα στοιχεία που χρησιμοποιήσε στην ομιλία του, “Η κρητική παράδοση στη ζωή του Ελευθερίου Βενιζέλου” ο τίτλος της, ο Σταμάτης. Στοιχεία γνωστά σε αρκετούς μα και στοιχεία άγνωστα, με ιδιαίτερες αναφορές στις Μουρνιές. Στοιχεία για τη γέννηση και τη βάφτιση του Εθνάρχη. Στοιχεία για τα παιδικά του παιχνίδια και την καθημερινή του ζωή. Στοιχεία για την εξωτερική του εμφάνιση και τη διατροφή του. Στοιχεία για τη συμμετοχή του στο κρητικό γλέντι, για την τήρηση των ηθών και των εθίμων και για τη χρησιμοποίηση της κρητικής διαλέκτου... Στοιχεία ατράνταχτα που έδειξαν ακέραιο τον Βενιζέλο της Κρητικής Λαϊκής Παράδοσης. Διαποτισμένο απ’ το γράμμα των νόμων της κι από το πνεύμα του περιεχομένου της. “Το ζείδωρο πνεύμα της Κρητικής Παράδοσης” που “τον ενίσχυε, τον ενδυνάμωνε και τον κραταίωνε, στην πολυκύμαντη και πολυδοκιμασμένη ζωή του, ως το 1936 που μας άφησεν χρόνους”, σωστούς “-74- χρόνους, σήμερο” για να χρησιμοποιήσω τα τελευταία λόγια του ομιλητή.
Να ’σαι πάντα καλά, Σταμάτη, για να δουλεύεις μεταξύ των άλλων και στην ώρια πεζούλα που κληροδότησε στο μεγάλο περβόλι της Κρητικής Λαϊκής μας Παράδοσης ο Βενιζέλος!

...Στα παιδικά παιχνίδια του, εδώ στη γειτονιά του, (σ.σ.: Η εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής που έγινε η εκδήλωση είναι δίπλα στο πατρικό σπίτι του Βενιζέλου), ο μικρός Βενιζέλος, καθώς και σ’ όλη την παιδική του ηλικία, χαρακτηρίζεται από τους συνηλικιώτες και από τους βιογράφους του, σαν “αστρόλογος” λέξη που στο γλωσσικό ιδίωμα της Κρήτης σημαίνει ατίθασο παιδί, διαβολάκι. Παράθεμα (Από το βιβλίο του Στεφ. Ι. Στεφάνου “Ο Βενιζελος όπως τον έζησα από κοντά”, Αθήνα, 1975, τομ. Β’, σ. 18).
“Ο μικρός «σεϊτάνης» υποχρέωνε τα ξυπόλητα στρατιωτάκια του να σκαρφαλώνουνε στα ψηλά πλατάνια του χωριού. Αυτός ανέβαινε πρώτος.
- Όλοι απάνω... ψηλά... ψηλά... στους τελευταίους κλώνους!
- Εμάς δεν μας ακούει να βγούμε απάνω (δικαιολογούνταν τα μικρά).
- Θα βγείτε απάνω όλοι σας, επέμενε ο αρχηγός!
- Θα πέσουμε (μουρμούριζαν αυτά).
- Να πέσετε! (έλεγεν εκείνος)...
Κάποτε οι χωριανοί αναγκάστηκαν να πετροβολήσουν τον ριψοκίνδυνο στρατηγό για να κατεβάσουν την ομάδα των παιδιών από το πλατάνι. Και ήταν έξω φρενών με το γιο του Κυριάκου Βενιζέλου, που ξεσήκωνε τα παιδιά. Μερικοί μουρμούριζαν.
- Ανάθεμά το! Δεν το πνιγε η μαμή στις φασκιές!”...
***
...Ηταν “μερακλής” ο Βενιζέλος με την έννοια του συνηθισμένου αυτού φιλοφρονητικού επιθέτου στην Κρήτη; Ασφαλώς και ήταν, Γιατί (σ.σ.: κατ’ αρχήν...) τραγουδούσεν ωραία τα ριζίτικα. Παράθεμα (Από το παραπάνω βιβλίο τομ. Α’ σ. 56 - 60): “Όταν ο Βενιζέλος έπιανε να τραγουδήσει, λόγου χάρη το «Τραγούδι του Διγενή» ή «Τον Αητό σε ριζιμιό χαράκι» που έχουν βαρύ τόνο, κατέβαζε θεληματικά τη φωνή του σχεδόν στο επίπεδο του μπάσου”...
(Από την ομιλία)