ΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΠΙ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ
«Με την ευκαιρία της ψευδεπίγραφης φιλελευθεροποίησης του καθεστώτος μια ομάδα 50 φοιτητών ενεργώντας εντελώς αυθόρμητα, κατέλαβε στα Χανιά τον Ιανουάριο του 1972 τη ΦΕΚ, την οποία είχαν ιδρύσει προηγουμένως όργανα της δικτατορίας. Έτσι αναβίωσε ο Σύλλογος Κρητών Σπουδαστών με τη μεγάλη παράδοση δημοκρατικών αγώνων και πρωτεργάτες πριν από τη Δικτατορία τον ιστορικό πρόεδρο του Μανώλη Συμβουλάκη, τους Γιώργο Πρασιανάκη, Γιώργο Κατσανεβάκη κ.α. Έτσι στις αρχές του 1972 αναβιώνει η αγωνιστική παρουσία του κρητικού φοιτητικού κινήματος και κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, με άλλα στελέχη ξεκινά η περιπετειώδης διαδρομή της ΦΕΚ και λίγο αργότερα των άλλων εθνοτοπικών φοιτητικών συλλόγων». Νικόλαος Εμμ. Παπαδάκης- Παπαδής, γεν. Διευθυντής Εθν. Ιδρ. Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”, αντιπρόεδρος της φοιτητικής Ένωσης Κρητών, 1972.
«Τους πήραμε τον σύλλογο μέσα από τα χέρια τους και ορίστηκα πρόεδρος ενός προσωρινού συμβουλίου, με σκοπό να οργανωθεί ο σύλλογος και να προχωρήσει στις δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν βγήκε το πείραμα της Χούντας. Ανεβάσαμε τον σύλλογο στην Αθήνα και πήγαμε κατευθείαν στα ιστορικά γραφεία του, στη Γενναδίου 7, που η Χούντα τα έκλεισε στις 21 Απριλίου 1967. Αισθανθήκαμε δέος, γιατί βρεθήκαμε μετά από πέντε χρόνια σε έναν χώρο που είχε γίνει στο παρελθόν ορμητήριο για φοιτητικούς και δημοκρατικούς αγώνες. Για την Κύπρο, για το 15% στην παιδεία, για το άρθρο 114 του Συντάγματος, για το βασιλικό πραξικόπημα και την αποστασία στις 15 Ιουλίου 1965, για τους ανένδοτους αγώνες». Βασίλης Πεντάρης, πολιτικός μηχανικός, πρ. βουλευτής, πρόεδρος της ΦΕΚ, 1972.
«Πηγαινοερχόμασταν εννοείται από τον ένα σύλλογο στον άλλο, ξαναμμένοι αγγελιοφόροι μυστικών μηνυμάτων, μία λέξη ο ένας, μία ιδέα ο άλλος, φτιάχναμε τα νέα συνθήματα, καθένα μία ρακή που κατεβάζαμε μονορούφι, στο τρίτο – τέταρτο ρακοπότηρο η μέθη του θάρρους, για να ξαμοληθούμε στις διαδηλώσεις σαν κατσίκια στη Μαδάρα. Οι τότε τοπικοί φοιτητικοί σύλλογοι αξιοποιώντας την εντοπιότητα ως άλλοθι νομιμότητας, που εξασφάλιζε καταστατικά εγκεκριμένα από τα πρωτοδικεία, λειτούργησαν κάπως σαν γιάφκες μύησης στην ελευθερία, ξεπέρασαν τα στενά όρια και τους περιορισμούς του τοπικισμού, άθροισαν σθένος και αλληλεγγύη, έδρασαν από κοινού και παράλληλα με τις αντιδικτατορικές επιτροπές των πανεπιστημιακών σχολών». Ιωάννα Καρυστιάνη, συγγραφέας, πρόεδρος της ΦΕΚ, 1973.
«Είχαμε αισιόδοξα εκτιμήσει ότι αν και οι δυσκολίες ήταν μεγάλες, μπορούσαμε να συγκεντρωθούμε διακόσιοι φοιτητές στο Χημείο, στην πλατεία. Ορίσαμε την 22α Φεβρουαρίου 1973. Πολλοί δούλεψαν γι’ αυτό το τόλμημα, όπως -και αυτό είναι αλήθεια- πρωτοστάτησαν πολλοί Κρήτες. Η άλλη πλευρά τα πληροφορείται και οργανώνει δική της συγκέντρωση την αυτή ημέρα και ώρα 3.30. Υπήρξαμε προνοητικοί και ορίσαμε τη δική μας συγκέντρωση δύο ώρες ενωρίτερα». Γιάννης Ντερμανάκης, δικηγόρος, μέλος του Συλλόγου Κρητών Φοιτητών Θεσσαλονίκης.
«Θυμάμαι στη Γενναδίου 7 συναδέλφους από τη Φλώρινα, την Κοζάνη και τα Δωδεκάνησα να ζητούν τη βοήθειά μας για το πώς θα μπορούσαν κι αυτοί να οργανωθούν. Έτσι ο φοιτητικός κόσμος από όλα τα μέρη της Ελλάδας έγινε το τσουνάμι που το 1973 λύγισε τη Χούντα. Οι μπροστάρηδες του κρητικού φοιτητικού κινήματος που κάλυπταν το νησί απ’ άκρη σ’ άκρη, οδήγησαν τους Λασιθιώτες, τους Ηρακλειώτες, τους Ρεθεμνιώτες και τους Χανιώτες φοιτητές και φοιτήτριες στα μονοπάτια των αγώνων για τη δημοκρατία και τη σωστή παιδεία». Μιχάλης Βεργανελάκης, δικηγόρος, μέλος της ΦΕΚ.
«Σύντομα πήραμε την απόφαση να εκδώσουμε περιοδικό με πολιτικό, επιστημονικό, καλλιτεχνικό και φοιτητικό προβληματισμό (σ.σ. “Κρήνη” και “Ξεστεριά”, οι τίτλοι των περιοδικών που εκδόθηκαν). Αυτή η προσπάθεια, ιδιαίτερα στα πρώτα της βήματα έμοιαζε με πλεύση σε επικίνδυνα και αχαρτογράφητα νερά: επικίνδυνα, γιατί γράφαμε σε συνθήκες δικτατορίας και αστυνομικής αυθαιρεσίας· αχαρτογράφητα, γιατί δεν υπήρξαν προηγούμενες προσπάθειες που να μας δείξουν τα όρια ανάμεσα στη νομιμότητα και στην παράβαση του νόμου περί Τύπου». Κωστής Μανουσάκης, καθηγητής, μέλος της ΦΕΚ.
Έξι αποσπάσματα απ’ τα 16 κείμενα που εμπεριέχονται στο βιβλίο “Φοιτητική Ένωση Κρητών και Εθνοτοπικοί Φοιτητικοί Σύλλογοι την περίοδο της Δικτατορίας”, που κυκλοφόρησε τα τέλη του 2021 από το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία και το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” και προλογίζεται από τον υπεύθυνο Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη και πρόεδρο της Επιστημονικής Επιτροπής του προαναφερθέντος Ιδρύματος της Βουλής Τάσο Σακελλαρόπουλο. Για κείμενα που παρουσιάστηκαν σε εκδήλωση του Ιδρύματος “Βενιζέλος”, τον Σεπτέμβριο του 2017, στα Χανιά και σε εκδήλωση των δύο Ιδρυμάτων τον Γενάρη του 2019 στην Αθήνα, στα οποία έχουν προστεθεί κι άλλες μαρτυρίες πρόκειται. Το διάβασα απνευστί σαν να ήταν ιστορικό μυθιστόρημα. Αναζητήστε το. Εύφημη μνεία ιδιαιτέρα στο Ίδρυμα που φέρει το όνομα του Εθνάρχη και βέβαια στον κινούντα τα νήματά του Νίκο Παπαδάκη…
Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 12.4.2022)
https://www.haniotika-nea.gr/oi-krites-foitites-epi-diktatorias/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου