ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΑΡΧΙΜΕΝΙΑ ΚΙ ΑΡΧΙΧΡΟΝΙΑ ΚΙ ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΓΕΝΑΡΙΟΥ

 «Αρχιμενιά κι αρχιχρονιά κι αρχή του Γεναρίου/ απού γεννήθηκε ο Χριστός, στη γη επεριπάτει./ Κι εκεί που περιπάτησε χρυσό δεντρόν εβγήκε,/ χρυσό δεντρό, χρυσό βαγί, χρυσό κυπαρισσάκι./ Χρυσά ‘σαν τα κλωνάρια του κι ολάργυρ’ η κορφή του/ και κάτω στη ποδίτσα του γράμματα ‘ναι

Έργο του Γιώργου Σικελιώτη

γραμμένα./ Δάσκαλοι αναγνώθουν τα, διάκοι καλαναρχούν τα,/ και τα μικρά διακόπουλα στέκουν και συντηρούν τα./ Κι ο ήλιος απού πρόβαλε ‘π’ Ανατολής τη μπάντα,/ παίρνει τα και πηγαίνει τα κάτω στο περιγιάλι./ Βρίσκουνε ‘κειά το Βασιλειό, απού ‘κανε ζευγάρι./ “Καλώς τα κάνεις, Βασιλειό, καλό ζευγάρι κάνεις”./ “Καλό το λέμενε κι εμείς, καλό κι βλοημένο,/ απού το βλόησε ο Χριστός με το δεξόν του χέρι,/ με το δεξό, με το ζερβό, με το μαλαματένιο.”/ “Για πε μου Βασιλέα μου, τι σπέρνεις την ημέρα;”/ “Σπέρνω σιτάρι δώδεκα, κριθάρι δεκαπέντε,/ ταγή και ρόβι δεκοχτώ κι από νωρίς στο στάβλο”»[…]. «Πρωτοχρονιάτικα κάλαντα», από το βιβλίο του Σταμάτη Α. Αποστολάκη «Ριζίτικα τα δημοτικά τραγούδια της Κρήτης» (Χανιά, 2010).

«Καλή χρονιά! Του είπε./ Τινάχτηκε στον κρότο/ που μόνη της προκάλεσε/ καθώς με το γνωστό επιδέξιο τρόπο/ άνοιξε τη σαμπάνια./ Ύστερα σταύρωσε τη βασιλόπιτα:/ Πρώτα το σπίτι, του φτωχού,/ ένα δικό σου, ένα για μένα, τρόμαξε πάλι/ νιώθοντας να την απειλούν/ τα χαραγμένα πελώρια κομμάτια./ Βλέπεις πως όσο λιγοστεύουν οι παρόντες/ μεγαλώνουν οι μερίδες;/ γέλασε με τα χείλη μοναχά./ Τα διαμάντια στο ντεκολτέ/ σκληρά κι αδιάφορα άστραφταν/ την οδύνη των ρυτίδων./ Αντίθετα το κόκκινο σατέν φουστάνι/ σα να ντρεπότανε, να δυσανασχετούσε/ μ’ εκείνο το παχύσαρκο κορμί. Καλύτερα να είχε μείνει στην ντουλάπα/ σκεφτότανε, γυμνο, από χίμαιρες/ μονάχο με τις μνήμες του.// Όμως κι εκείνη δυσφορούσε/ με την έντονη και συνεχή προσπάθεια/ να χωράει μες στις παλιές της διαστάσεις./ Ίσως να φάγαμε λιγάκι παραπάνω/ έκανε να γελάσει πάλι, όμως τα μάτια της υγρά και μακρινά δεν πείθανε.// Πειράζει να γδυθώ; τον χάιδεψε/ και αμέσως άλλαξε γνώμη./ Πρώτη του χρόνου. Ας κοιμηθούμε/ λίγο πιο αργά απόψε./ Πες κι εσύ κάτι επιτέλους! Παρακάλεσε// Κούνησε λίγο την ουρά του./ Γαβ! Γαβ! απάντησε βαριεστημένα. Γαβ! Γαβ!» Το ποίημα «Πρωτοχρονιά για δυο» της Αγγελικής Σιδηρά. (Από την ποιητική της συλλογή «Απόπειρα τοπίου», Ερμείας 1994).

«Είθε ο νέος χρόνος να μας φέρει λιγότερα/ Λιγότερο πόνο σε αυτούς που πονούν./ Λιγότερο μίσος σε αυτούς που μάχονται,/ λιγότερη στέρηση σε όσους στερούνται,/ λιγότερο πόλεμο, λιγότερο θάνατο,/ λιγότερη καταπίεση, λιγότερη εκμετάλλευση,/ λιγότερη δυστυχία και οδύνη./ Κι αν τύχει να φέρει μαζί λιγότερη αφθονία και λιγότερη απόλαυση,/ λιγότερο πλούτο και λιγότερη καλοπέραση,/ ίσως τότε μας χαρίσει λιγότερη ελαφρομυαλιά και λιγότερη σπατάλη,/ λιγότερη επιπολαιότητα και λιγότερη αυθάδεια./ Ίσως τα λιγότερα είναι περισσότερα…» Νίκος Δήμου (εφ. “ΤΑ ΝΕΑ”, 1973).

ΚΑΙ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

 Ο ΠΑΝΤΑ ΓΕΡΟΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΝΕΟΣ ΧΡΟΝΟΣ - Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ - ΣΤΟΝ ΝΙΠΠΟ - ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΣ Ο ΙΟΣ

 

 

 

Αλλαγή φρουράς εν μέσω πανδημίας σε λίγες ώρες… Ακριβώς στις 12 τα μεσάνυχτα. Να πάει ο παλιός ο χρόνος και να μην ξανάρθει… Έτοιμο το αριστερό μας πόδι για την “αποχαιρετιστήρια” κλοτσιά. Καινούργιο κοσκινάκι μου και πού να σε κρεμάσουμε, λέμε και ξαναλέμε για τον νέο, έχοντας απλωμένο το δεξί μας χέρι για την επίσημη χαιρετούρα. Τ’ ακούει και τα βλέπει αυτά ο πάντα γέρος και πάντα νέος Χρόνος και χαμογελά κάτω απ’ τα μουστάκια του ξύνοντας τα γένια του. Κούνια που σας κούναγε, σκέφτεται. Κούνια που μας κούναγε αλήθεια…

 

 

 

Να λέω τα Πρωτοχρονιάτικα κάλαντρα μια ζωή εκτός από μια χρονιά -άλλη ιστορία αυτή- στα μικράτα μου, με θυμούμαι. Τα παλιά που ήθελαν τον Άγιο Βασίλη ζευγά, αλλά και τα “σύγχρονα” που απ’ τις αρχές της δεκαετίας του 1960 “επικράτησαν”, που ήθελαν τον Άγιο “γραμματικό” με χαρτί και καλαμάρι. Κάλαντρα και όχι κάλαντα και τα μεν και τα δε. “Κάλαντρα” συνεχίζω και να τα λέω και να τα γράφω. Αυτό το “ρ” πολύ μ’ αρέσει όπως κουδουνίζει πριν απ’ το τελικό “α”…

 

 

 

Να πάω στον Νίππο… Στο Κοιμητήρι του Αγιού Αθανάση πρώτα ν’ ανάψω το καντήλι των γερόντων μου… Στο πατρικό σπίτι για να χαιρετήσω τους τοίχους… Στο Άγιο Πνεύμα για να πάρω μια απ’ τις εικόνες του για το “ποδαρικό”… Μην ξεχνώντας να βγάλω τις χρειαζούμενες ασκελετούρες για αύριο! Μέσω Αγίων Πάντων (Μπαμπαλή Χάνι), Φρε, Τζιτζιφέ ο πηγαιμός…

 

 

 

«Παραμονή Πρωτοχρονιάς τα κάλαντ(ρ)α να πείτε,/ όμως να μην ξεχάσετε τη μάσκα να φορείτε», μας παραγγέλνει στην πρώτη μαντινάδα η Νεκταρία Θεοδωρογλάκη. Για να πει του παλιού χρόνου στη δεύτερη: «Χρόνε, που φεύγεις τον ιό μακριά να τονε πάρεις/ γιατί ‘ναι καλικάντζαρος, πολύ ατσιποδιάρης». Άμποτε! Καλή χρονιά, δίχως κορωνοϊό, φίλες και φίλοι!

Χανιώτικα νέα (Παρασκευή, 31.12.2021)  

https://www.haniotika-nea.gr/archimenia-ki-archichronia-ki-archi-toy-genarioy/