ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ , ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

ΠΕΘΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΚΑΛΕ ΓΚΡΟΤΟ, ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΜΗΝΑ

Κατάθεση στεφάνου στον Ήρωα από τον διοικητή της 5ης Ταξιαρχίας Πεζικού (V Μεραρχία Κρητών ) ταξίαρχο Χαράλαμπο Γασπαράκη

Σαν σε όνειρο ή όνειρο θερινής νυχτός; Αύγουστος, παραμονές της Παναγίας, εκεί στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Στο σύσηλο της μέρας. Ο πατέρας μου μ’ έχει στείλει να πάω στο καφενείο του Κοτσιφονικολή για να δώσω ένα σημείωμα. Σ’ ένα απ’ τα τραπεζάκια έξω, ο θείος μου ο Νικητομανόλης, ο Τσουρολευτέρης και ο Κοτσιφαντρέας, πίνουν τη γκαζόζα τους και ροζονάρουν λέγοντας ιστορίες για τη Μικρασιατική Εκστρατεία, στην οποία είχαν πάρει μέρος και οι τρεις. Για τούτο, για τ’ άλλο, για το παράλλο… Προπάντων για ένα Μαύρο Καβαλάρη και για ένα χωριανό μας Κουρομιχελή, που άφησε εκεί τα κόκκαλά του (ναι καλά άκουσα στο Καλέ Γκρότο) και που αργότερα έμαθα ότι ήταν πεθερός του Κοτσιφαντρέα, μιλάνε… Αυτή η ιστορία ήρθε στο νου μου όταν πέρυσι, παραμονή του Τιμίου Σταυρού, οι γείτονες μου στο Νίππος, ο Σταμάτης και η Χρυσούλα Κοτσιφάκη με σταμάτησαν ενώ πήγαινα στο πατρικό μου, για να μου πουν ότι αποφάσισαν ως οικογένεια να κάνουν πραγματικότητα την επιθυμία του πατέρα του Σταμάτη. Τού για πολλά χρόνια προέδρου της παλαί ποτέ κοινότητας Νίππους, του Ιωάννη Ανδρέα Κοτσιφάκη. Μία προτομή για τον εκ μητρός παππού του, τον ανθυπολοχαγό Π/Ζ Ιωάννη Κουρομιχελάκη. Δεδομένη η βοήθειά μου τους είπα…

Αύγουστος 1921. Οι Ελληνες στρατιώτες φορτωμένοι με τους γυλιούς τους και τα εθνικά όνειρα… χειμερινών νυκτών διασχίζουν τη Αλμυρά έρημο της Μικράς Ασίας με θερμοκρασία πάνω από 40οC. Να καταλάβουν την Αγκυρα για να συνθηκολογήσει ο Κεμάλ, ο “ευσεβής” πόθος της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος προειδοποιεί από την εξορία τους Ελληνες ηγέτες ότι διακυβεύεται η εθνική υπόθεση. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω…

«Ξημέρωνε της Παναγιάς και τα πουλιά λαλούσαν/ κι οι Ελληνες εις το Καλέ (Γκρότο) τους Τούρκους πολεμούσαν./ Οι Ελληνες εξόρμησαν για να τους εκτοπίσουν/ στρατήγημα εκάμασι/ να τους αιχμαλωτίσουν./ Να ήσουνα μανούλα μου, να έβλεπες τη μάχη/ που γίνεται εις το Καλέ (Γκρότο), στην άτιμη τη ράχη»… Οι πρώτοι στίχοι μιας ρίμας, που έγραψε στο “Ημερολόγιό” του ο εκ Σφακίων στρατιώτης Ιωσήφ Χιωτάκης. Ηταν απ’ τους επιζήσαντες αυτός. Σε αντίθεση με τον Νιππιανό, ηλικίας 31 χρονών, ανθυπολοχαγό Ιωάννη Κουρομιχελάκη, που τον βρήκε ο θάνατος. Μάταια περίμεναν την επιστροφή του, η μάνα του η Ανεζίνα, η γυναίκα του η Κατικώ, η δεκάχρονη κόρη του η Αννα και οι άλλοι συγγενείς του στο Νίππος…

«Ακολούθησαν χρόνια δύσκολα και για την πατρίδα, αλλά και για την οικογένεια, που άφησε πίσω του. Χαρές και λύπες ανάμεικτες, χωρίς όμως, ποτέ, να σβήσουν την ανάμνηση του ήρωα γιου, συζύγου και πατέρα. Η Αννα μεγάλωσε με τη θύμησή του ολοζώντανη και, όταν ήρθε η ώρα, ένωσε τη ζωή της με τον Ανδρέα Κοτσιφάκη, τον νεαρό που είκοσι χρονών τον είχε μαζί του φαντάρο ο Κουρομιχελάκης στη Μικρά Ασία […] Μετά τον θάνατό της (σ.σ.: της Κατικώς, το 1948) όλη την ευθύνη για τη φροντίδα της οικογένειας την αναναλαμβάνει εξ’ ολοκλήρου η μεγάλη κόρη της Αννας (σ.σ.: είχε πεθάνει πιο μπροστά στα 32 της χρόνια) η Ευαγγελία που γίνεται μάνα για τα υπόλοιπα έξι ορφανά αδέλφια της. Η Ευαγγελία ανέλαβε επίσης και τη φροντίδα της υπέργηρης πια μητέρας του Ηρωα, που ζούσε ακόμα για να θυμάται, όμως μόνο τις απώλειες: είχε χάσει τον άντρα της, ύστερα τον μοναχογιό της, στη συνέχεια τη μοναδική εγγονή της και τέλος τη νύφη της. Αξίζει νομίζω να αναφερθεί και το ακόλουθο απλοϊκό μεν, αλλά πέρα για πέρα συγκλονιστικό στο νόημά του τελετουργικό, που ακολουθούσε με αφοσίωση ως το τέλος της ζωής της στα 98 της χρόνια: κάθε πρωί με το που ξυπνούσε πήγαινε στη φωτογραφία του γιου της, την κατέβαζε από τον τοίχο, άλειφε την κορνίζα γύρω γύρω με λάδι την αγκάλιαζε, τη φιλούσε και την επανατοποθετούσε στον τοίχο, ως την άλλη μέρα που θα ξαναέκανε πάλι τα ίδια». Δύο απασπάσματα από την συγκινησιακά φορτισμένη ομιλία της εκπροσώπου της Οικογένειας Ιωάννη Ανδρέα Κοτσιφάκη, Χρυσούλας Μανταδάκη – Κοτσιφάκη, που έγινε στο 2ο μέρος της Εκδήλωσης Μνήμης για τον Ανθυπολοχαγό Ιωάννη Κουρομιχελάκη και που διοργάνωσαν ο Δήμος Αποκορώνου, η 5η ταξιαρχία Πεζικού (V Μεραρχία Κρητών) το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” και η Οικογένεια, στο Νίππος στις 18 Αυγούστου τ.ε.

Τιμή για μένα ο συντονισμός της περί ης ο λόγος εκδήλωσης (κεντρικοί ομιλητές ο επιλοχίας της Δ/νσης Ιστορίας Στρατού Αθανάσιος Γκάμας και ο γεν. διευθυντής του Ιδρύματος “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος” Νίκος Παπαδάκης). Δίχως ήρωες κι αγίους/ μένουμε γυμνοί κι ανυπεράσπιστοι/ στα ανελέητα κατηγορώ της ιστορίας…

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 27.8.2019)