ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

Π, ΜΠΟΓΔΑΝΟΣ, ΕΝΑΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΩΡΑΙΟΣ ΩΣ ΕΛΛΗΝΑΣ - ΚΑΙ ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ (ΟΙ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΤΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΑΣ - ΠΕΘΑΙΝΩ ΣΑΝ ΓΛΩΣΣΑ", ΤΟΥ ΣΤ, ΑΝΤ. ΚΟΥΒΑΡΑ)

 

 

 

 Π, ΜΠΟΓΔΑΝΟΣ, ΕΝΑΣ ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΩΡΑΙΟΣ ΩΣ ΕΛΛΗΝΑΣ

 

Έχοντας δίπλα του την οικογένειά του, τη γυναίκα της ζωής του, την ξαδέλφη μου την Αρχοντούλα («στήριγμα και έμπνευση του» την είπε στην προτελευταία έκθεσή του που έγινε στο Γενικό Προξενείο της Νέας Υόρκης τον Σεπτέμβρη του 2019), τα 4 παιδιά τους και τα 13 εγγόνια τους, έφυγε για τη Χώρα των Μακάρων, στις αρχές του μήνα που διανύουμε ο διακεκριμένος Ελληνοαμερικανός (Λήμνιος στην καταγωγή, γεννημένος ωστόσο στη Νέα Υόρκη) ζωγράφος Peter Bogdanos, στα 84 του χρόνια. Πολλές οι αναφορές γι’ αυτόν και το έργο του…

Ερωτευμένος… μέχρι θανάτου με τον τόπο μας, και λόγω συζύγου, βλέπετε. Εδώ, στην πρώτη επίσκεψη του στα μέσα της δεκαετίας του 1970, γνωρίστηκαν… Περιδιαβάζω ώρα πολλή (σ)τις σελίδες του μεγάλου λευκώματος με τα έργα του, που μου χάρισε, πριν από ένα μήνα περίπου, πριν φύγουν με την Τούλα, με την υπόσχεση ότι του χρόνου θα είναι πάλι εδώ. Μυρίζω Νίππος, μυρίζω Χανιά, μυρίζω Ελλάδα… Θυμούμαι την “Ελιά των Βουβών”, τον πίνακα που ζωγράφισε το 2004, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, κι έκαμε τον γύρο των Ηνωμένων Πολιτειών, μαζί με άλλα έργα του. Θυμούμαι τον “Βενιζέλο” του που χάρισε στο ομώνυμο Ίδρυμα πρόπερσι. Θυμούμαι την πρώτη του έκθεση στην Ελλάδα, στην αίθουσα “Διογένης” της Αθήνας. Θυμούμαι την έκθεσή του στα Χανιά, στο Φουαγιέ του Δήμου, στις αρχές της δεκαετίας του 2000. Θυμούμαι τον “Χριστό” του, το τάμα του στο Άγιο Πνεύμα του Νίππου. Έχω γράψει κατά καιρούς για κάποια απ’ αυτά… Και βέβαια φαντάζομαι τη μεγάλη έκθεση με αποκλειστικά χανιώτικα έργα που προγραμματίζει-ουμε για του χρόνου. Ίδιος και απαράλλαχτος, όπως τον πρωτογνώρισα ο Πάνος… Να μην του χαλάσουν τους κύκλους (μη μου τους κύκλους τάραττε) οι Ρωμαίοι στρατιώτες, όταν πήγαν να τον συλλάβουν, η μόνη έγνοια του Αρχιμήδη. Να ζωγραφίζει, αν είναι δυνατό ολημερίς της μέρας, όπου κι αν βρίσκεται, η μόνη επιθυμία του Πάνου Μπογδάνου. Για την Ελλάδα! Ελιές, ήλιους και ηλιοβασιλέματα...». Τα που έγραψα, μεταξύ των άλλων, για τον Πάνο Μπογδάνο, στις “Στάσεις” (23.9.2016) με αφορμή ένα αγαπητικό σχόλιο που είχε κάνει γι’ αυτόν ο Στ. Γ. Κλώρης, όταν ο φωτογραφικός του φακός τον συνέλαβε να ζωγραφίζει την Αγορά…

«Αν ο Έλυτης είχε την τύχη να ζει σ’ αυτήν τη χαρισματική σε ομορφιά και φως χώρα, πηγή διαρκής της ποιητικής του έξαρσης, ο Πήτερ Μπογδάνος, ο δικός μας Παναγιώτης, τη στερείται ζώντας στην άλλη μεριά του Ατλαντικού. Παρ’ όλα αυτά, σε κάθε του επίσκεψη στην Ελλάδα, συνειδητά γεμίζει την ψυχή και τον νου από χρώματα, θαλασσινή αύρα και αλμύρα, από ηλιοβασιλέματα και ασημόφυλλες ελιές, από τοπία αλλά και στιγμές απαράμιλλης ομορφιάς της Κρήτης μας, παίρνοντάς τα μαζί του στη γενέθλια αμερικανική γη, για να τα μετουσιώσει εκεί σε τέχνη, πάνω στον καμβά». Τα που είπε, μεταξύ των άλλων, ως κεντρική ομιλήτρια η τ. σχολική σύμβουλος, συγγραφέας και θεατρολόγος Αγγέλα Μάλμου στα εγκαίνια της Έκθεσης με έργα του Πάνου στο Αίθριο του καφέ “ΚΗΠΟΣ” της Πόλης μας από τις 27 Αυγούστου μέχρι τις 3 Σεπτεμβρίου 2017.

ΚΑΙ ... ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

 ΟΙ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ ΤΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΑΣ Ανοιξιάτικες αλλά και ερωτικές ή αν προτιμάτε ερωτικές και ανοιξιάτικες και οι δύο σημερινές μαντινάδες της Νεκταρίας Θεοδωρογλάκη. «Τσ’ άνοιξης ήλιος ακριβός στα μάτια σου προβάλλει/ φοβούμαι μήπως μ’ αρνηθείς και χειμωνιάσει πάλι», μας λέει στην πρώτη. «Σαν ήλιος ανοιξιάτικος μες στης καρδιάς τον κήπο/ που κάθε μέρα σ’ αγαπώ, λέει στον κάθε χτύπο», μας λέει στη δεύτερη, που επίσης “στάζει” ποίηση.

ΠΕΘΑΙΝΩ ΣΑΝ ΓΛΩΣΣΑ", ΤΟΥ ΣΤ, ΑΝΤ. ΚΟΥΒΑΡΑ «Στιγμή τη στιγμή/ νιώθω πως φτάνουμε/ στο τέλος των στιγμών/- πεθαίνω σαν γλώσσα,/ εξαντλούμαι.// Το βάρος του πλούτου της ιστορίας των λέξεών μου/ φθείραν τα δόντια του τυφλοπόντικα,/ που σκάβει το άγνωστο σύμπαν των λέξεων/- πεθαίνω σαν γλώσσα,/ απελπίζομαι.// Αισθάνομαι νέος με δόντια γέρου,/ οι μύες της γλώσσας ατροφούν·/ γίνομαι γεύμα άλλων, με τρώνε, με χωνεύουν,/ το περίσσευμα πετιέται στα σκουπίδια/ και μέχρι πότε· θα με περισώζουν/ ρακοσυλλέκτες/ - πεθαίνω σαν γλώσσα,/ σαπίζω.// Είμαστε ένας, και εσύ είσαι ένας/ και ίσως να βρούμε και άλλον έναν·/ και σίγουρα η γλώσσα μας/ θα δεχτεί τιμητική ταφή/ στο νεκροταφείο γλωσσών/ και ποτέ δε θα πάψουν να τη μνημονεύουν/ ή και δε θα εκλείψουν ποτέ τυμβωρύχοι […] Πεθαίνω σαν γλώσσα,/ παραιτούμαι». Απόσπασμα (το μεγαλύτερο μέρος από το ποίημα “Πεθαίνω σαν γλώσσα” του Σταύρου- Αντωνίου Κουβαρά (γιου του φίλου μου ποιητή Γιάννη Κουβαρά) που εμπεριέχεται μαζί με άλλα 58 στην πρώτη ποιητική του συλλογή “Άνευ” που κυκλοφόρησε πρόσφατα απ’ τις εκδόσεις “Ιωλκός”. Σαν δείγμα γραφής μα και της αγωνίας του για τα συμβάντα...

 

Χανιώτικα νέα (Τρίτη, 14.3.2023)