Η Κρήτη του χθες, ακόμα και του πρόσφατου χθες, έτσι όπως οι παλιότεροι τη θυμούμαστε και συχνά πυκνά τη νοσταλγούμε, ζούσε και στους νερόμυλους. Εκεί όπου η δύναμη του νερού κινούσε τις μυλόπετρες κι έκανε τα σταροκρίθαρα αλεύρι. Εκεί όπου ακόμα κι αν ήσουν παπάς… άλεθες με την αράδα σου…
ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ
Γράφει ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
Οι νερόμυλοι της Κισάμου
Η Κρήτη του χθες, ακόμα και του πρόσφατου χθες, έτσι όπως οι παλιότεροι τη θυμούμαστε και συχνά πυκνά τη νοσταλγούμε, ζούσε και στους νερόμυλους. Εκεί όπου η δύναμη του νερού κινούσε τις μυλόπετρες κι έκανε τα σταροκρίθαρα αλεύρι. Εκεί όπου ακόμα κι αν ήσουν παπάς… άλεθες με την αράδα σου… Τι ιστορίες! Ερείπια σήμερα τα μέρη που έβγαζαν τη χαρά της σκάφης. Ερείπια που διηγούνται όμως, ακόμα, πολλά σ’ εκείνους που έχουν αφτιά για ν’ ακούν και φωνή να μεταδώσουνε αυτά που άκουσαν. Ενας απ’ αυτούς και ο εκ των καλά καλών περβολάρηδων του λαϊκού μας πολιτισμού πρόεδρος του Συλλόγου Προβολής Κισάμου 'Η Γραμπούσα', Θανάσης Δεικτάκης. Ζωντανός, ολοζώντανος στ’ αφτιά του ο ήχος του νερού στη φτερωτή, γιατί να μην τον 'αναστήσει', μαζί με όλες τις σχετικές εικόνες στις σελίδες του φετινού ημερολογίου της 'Γραμπούσας'; Μια εκ των 'ειδικοτήτων' του και το να ζωντανεύει στα ημερολόγια που βγάζει εδώ και είκοσι χρόνια το παρελθόν στους τοίχους των κισαμίτικων σπιτιών και όχι μόνο, ο Θανάσης. Ποιος λογαριάζει τον χρόνο και το τρέξιμο που χρειάζονται! Οι νερόμυλοι της Κισάμου, λοιπόν, το θέμα του φετινού ημερολογίου της Γραμπούσας. Οι νερόμυλοι της Γραμπούσας, του Πλατάνου, των Λουσακιών, του Σφηναριού, του Κάμπου, της Ποταμίδας, του Βουλγάρω, των Κοτσιανών, των Καλαθενών, του Σηρικαριού, του Βλάτους, του Ελους, της Βάθης, των Πλοκαμιανών, του Σάσαλου, των Βασιλιανών, των Καρών, των Μεσαυλιών, των Βουκολιών, των Παλαιών Ρουμάτων, του Αστρικα… ακόμα και των Αντικυθήρων.
Πολλοί αυτοί που βοήθησαν τον Θανάση και σ’ αυτή την ιδιαίτερα επιμελημένη έκδοση. Μεταξύ αυτών η αρχαιολόγος Μαριάννα Αγγελάκη, που έγραψε ένα ιδιαίτερα κατατοπιστικό για τους νερόμυλους κείμενο, ο καλλιτέχνης φωτογράφος Φάνης Μανουσάκης (δικές του οι περισσότερες φωτογραφίες) και ο Εννιαχωριανός (Γιάννης Μαλαξιανάκης) με τις ρίμες και τις μαντινάδες του. Ο Θανάσης, όμως, εκ των ουν ουκ άνευ αυτό, ήταν και ο ιθύνων νους και η ψυχή της όλης προσπάθειας. Δικός του, βέβαια, και ο πρόλογος. Από κει και το απόσπασμα με το οποίο κλείνω την εύφημη μνεία: 'Οι μύλοι σήμερα προβαίνουν από τα χαλάσματα, εγκαταλελειμμένα απομεινάρια των προβιομηχανικών χρόνων. Σκέλεθρα κι ερείπια μιας εποχής κοντινής κι ας φαίνεται τόσο μακρινή.
Νυχτερίδες κι αγριοπούλια στις τρύπες τους, τελώνια και φαντάσματα στις κόγχες τους. Οι πόρτες ανοιχτές και ξεχασμένες χάσκουν, τα παραθύρια κατάμαυρα φοβερίζουν!…'.
Για τη δόξα της Ελλάδας
'Εχει αφιερώσει όλη τη ζωή του στην έρευνα, τεκμηρίωση, διάσωση και δημοσίευση σημαντικών στοιχείων από την παράδοση, τον κοινωνικό και κοινοτικό βίο, την οικονομία και την τοπική ιστορία της γενέτειράς του Γουμένισσας'. Από τον πρόεδρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Νικόλαο Ι. Μέρτζο για τον φίλο μου απ’ τα παλιά επίτιμο σχ. σύμβουλο Χρήστο Π. Ιντο η αναφορά. Με αφορμή την έκδοση απ’ την Εταιρεία και τον Δήμο Παιονίας του Ν. Κιλκίς, ενός ακόμα βιβλίου του, του 31ου παρακαλώ. 'Βαλκανικοί πόλεμοι 1912 - 1913 - Γεγονότα στην περιοχή του Δήμου Παιονίας', ο τίτλος του βιβλίου, ενός βιβλίου ιδιαίτερα επιμελημένου, με πολλές ασπρόμαυρες και έγχρωμες φωτογραφίες, 240 περίπου σελίδων. Για ένα αφιέρωμα στα 100 χρόνια ελευθερίας της Γουμένισσας, της ιστορικής πρωτεύουσας του Δήμου Παιονίας, πρόκειται. Μιας μικρής πόλης με μεγάλη όμως ιστορία που ξεκινά απ’ τα γεωμετρικά χρόνια. Για ένα βιβλίο τοπικής ιστορίας που βγάζει στο φως όλα όσα οι κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο πρέπει να γνωρίζουν. 'Ολβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν'. 'Δεν ποθώ να ευτυχίσω/ δεν ποθώ να δοξαστώ/ Συ, Ελλάς, να ευτυχίσεις και να δοξαστείς ποθώ', λέει, μεταξύ των άλλων, ένα δημοτικό άσμα της περιόδου των Βαλκανικών πολέμων και το οποίο έχει βάλει ως προμετωπίδα στο βιβλίο του ο συγγραφέας. Ηταν η εποχή, που η Ελλάδα έχοντας ως πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο μεγαλουργούσε κάνοντας πραγματικότητα τα όνειρα αιώνων.
'Σήμερα στους δύσκολους καιρούς του 21ου αιώνα μπορούμε και πρέπει ως Εθνος και Κράτος, στηριζόμενοι στις ίδιες αρετές και αρχές να ξαναβρούμε τον δρόμο της προόδου και της ανάπτυξης', γράφει στο τέλος του προλόγου του ο συγγραφέας. Συμφωνώ μαζί σου, Χρήστο! Μόνο που προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι να μάθουμε οι Ελληνες να βάζουμε το 'εμείς' πιο πάνω απ’ το 'εγώ'.
Χανιώτικα νέα (28.01.2013)
Γράφει ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
Οι νερόμυλοι της Κισάμου
Η Κρήτη του χθες, ακόμα και του πρόσφατου χθες, έτσι όπως οι παλιότεροι τη θυμούμαστε και συχνά πυκνά τη νοσταλγούμε, ζούσε και στους νερόμυλους. Εκεί όπου η δύναμη του νερού κινούσε τις μυλόπετρες κι έκανε τα σταροκρίθαρα αλεύρι. Εκεί όπου ακόμα κι αν ήσουν παπάς… άλεθες με την αράδα σου… Τι ιστορίες! Ερείπια σήμερα τα μέρη που έβγαζαν τη χαρά της σκάφης. Ερείπια που διηγούνται όμως, ακόμα, πολλά σ’ εκείνους που έχουν αφτιά για ν’ ακούν και φωνή να μεταδώσουνε αυτά που άκουσαν. Ενας απ’ αυτούς και ο εκ των καλά καλών περβολάρηδων του λαϊκού μας πολιτισμού πρόεδρος του Συλλόγου Προβολής Κισάμου 'Η Γραμπούσα', Θανάσης Δεικτάκης. Ζωντανός, ολοζώντανος στ’ αφτιά του ο ήχος του νερού στη φτερωτή, γιατί να μην τον 'αναστήσει', μαζί με όλες τις σχετικές εικόνες στις σελίδες του φετινού ημερολογίου της 'Γραμπούσας'; Μια εκ των 'ειδικοτήτων' του και το να ζωντανεύει στα ημερολόγια που βγάζει εδώ και είκοσι χρόνια το παρελθόν στους τοίχους των κισαμίτικων σπιτιών και όχι μόνο, ο Θανάσης. Ποιος λογαριάζει τον χρόνο και το τρέξιμο που χρειάζονται! Οι νερόμυλοι της Κισάμου, λοιπόν, το θέμα του φετινού ημερολογίου της Γραμπούσας. Οι νερόμυλοι της Γραμπούσας, του Πλατάνου, των Λουσακιών, του Σφηναριού, του Κάμπου, της Ποταμίδας, του Βουλγάρω, των Κοτσιανών, των Καλαθενών, του Σηρικαριού, του Βλάτους, του Ελους, της Βάθης, των Πλοκαμιανών, του Σάσαλου, των Βασιλιανών, των Καρών, των Μεσαυλιών, των Βουκολιών, των Παλαιών Ρουμάτων, του Αστρικα… ακόμα και των Αντικυθήρων.
Πολλοί αυτοί που βοήθησαν τον Θανάση και σ’ αυτή την ιδιαίτερα επιμελημένη έκδοση. Μεταξύ αυτών η αρχαιολόγος Μαριάννα Αγγελάκη, που έγραψε ένα ιδιαίτερα κατατοπιστικό για τους νερόμυλους κείμενο, ο καλλιτέχνης φωτογράφος Φάνης Μανουσάκης (δικές του οι περισσότερες φωτογραφίες) και ο Εννιαχωριανός (Γιάννης Μαλαξιανάκης) με τις ρίμες και τις μαντινάδες του. Ο Θανάσης, όμως, εκ των ουν ουκ άνευ αυτό, ήταν και ο ιθύνων νους και η ψυχή της όλης προσπάθειας. Δικός του, βέβαια, και ο πρόλογος. Από κει και το απόσπασμα με το οποίο κλείνω την εύφημη μνεία: 'Οι μύλοι σήμερα προβαίνουν από τα χαλάσματα, εγκαταλελειμμένα απομεινάρια των προβιομηχανικών χρόνων. Σκέλεθρα κι ερείπια μιας εποχής κοντινής κι ας φαίνεται τόσο μακρινή.
Νυχτερίδες κι αγριοπούλια στις τρύπες τους, τελώνια και φαντάσματα στις κόγχες τους. Οι πόρτες ανοιχτές και ξεχασμένες χάσκουν, τα παραθύρια κατάμαυρα φοβερίζουν!…'.
Για τη δόξα της Ελλάδας
'Εχει αφιερώσει όλη τη ζωή του στην έρευνα, τεκμηρίωση, διάσωση και δημοσίευση σημαντικών στοιχείων από την παράδοση, τον κοινωνικό και κοινοτικό βίο, την οικονομία και την τοπική ιστορία της γενέτειράς του Γουμένισσας'. Από τον πρόεδρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Νικόλαο Ι. Μέρτζο για τον φίλο μου απ’ τα παλιά επίτιμο σχ. σύμβουλο Χρήστο Π. Ιντο η αναφορά. Με αφορμή την έκδοση απ’ την Εταιρεία και τον Δήμο Παιονίας του Ν. Κιλκίς, ενός ακόμα βιβλίου του, του 31ου παρακαλώ. 'Βαλκανικοί πόλεμοι 1912 - 1913 - Γεγονότα στην περιοχή του Δήμου Παιονίας', ο τίτλος του βιβλίου, ενός βιβλίου ιδιαίτερα επιμελημένου, με πολλές ασπρόμαυρες και έγχρωμες φωτογραφίες, 240 περίπου σελίδων. Για ένα αφιέρωμα στα 100 χρόνια ελευθερίας της Γουμένισσας, της ιστορικής πρωτεύουσας του Δήμου Παιονίας, πρόκειται. Μιας μικρής πόλης με μεγάλη όμως ιστορία που ξεκινά απ’ τα γεωμετρικά χρόνια. Για ένα βιβλίο τοπικής ιστορίας που βγάζει στο φως όλα όσα οι κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο πρέπει να γνωρίζουν. 'Ολβιος όστις ιστορίης έσχε μάθησιν'. 'Δεν ποθώ να ευτυχίσω/ δεν ποθώ να δοξαστώ/ Συ, Ελλάς, να ευτυχίσεις και να δοξαστείς ποθώ', λέει, μεταξύ των άλλων, ένα δημοτικό άσμα της περιόδου των Βαλκανικών πολέμων και το οποίο έχει βάλει ως προμετωπίδα στο βιβλίο του ο συγγραφέας. Ηταν η εποχή, που η Ελλάδα έχοντας ως πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο μεγαλουργούσε κάνοντας πραγματικότητα τα όνειρα αιώνων.
'Σήμερα στους δύσκολους καιρούς του 21ου αιώνα μπορούμε και πρέπει ως Εθνος και Κράτος, στηριζόμενοι στις ίδιες αρετές και αρχές να ξαναβρούμε τον δρόμο της προόδου και της ανάπτυξης', γράφει στο τέλος του προλόγου του ο συγγραφέας. Συμφωνώ μαζί σου, Χρήστο! Μόνο που προϋπόθεση για να γίνει αυτό είναι να μάθουμε οι Ελληνες να βάζουμε το 'εμείς' πιο πάνω απ’ το 'εγώ'.
Χανιώτικα νέα (28.01.2013)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου