ΚΙ ΕΝΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΗΤΙΚΉ ΔΙΆΛΕΚΤΟ
Ένα Μουσείο της Ελληνικής Γλώσσας και ειδικότερα ένα Μουσείο της Κρητικής Διαλέκτου… Από τον καλό φίλο, εξ Ανατολής Λασιθίου ορμώμενο, ομότιμο καθηγητή Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και ισόβιο μέλος του Ριζαρείου Ιδρύματος ως εκπροσώπου της Κρήτης, η πρόταση. Μέσα από ένα πρόσφατο άρθρο του με τίτλο “Ο γλωσσικός θάνατος και το αβέβαιο μέλλον της κρητικής διαλέκτου” που δημοσιεύθηκε στην εφ. “Κρητικά Νέα” (Μάρτιος 2019), ας είναι καλά ο επίσης καλός φίλος και συνεργάτης της εφημερίδας μας Παναγιώτης Αλεβαντής, που με πληροφόρησε. Σαν συνέχεια ή σαν συμπλήρωμα, αν προτιμάτε, του αιτήματος για διδασκαλία της κρητικής διαλέκτου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, όπως έχει διατυπωθεί επίσημα από τον Σύλλογο Αποδήμων Ρεθυμνίων της Αττικής “Το Αρκάδι” σε σχετικό ψήφισμα. Και με αφορμή την ανακήρυξη του 2019 “Ετος Ερωτόκριτου”, από το Υπουργείο Πολιτισμού.
«Το Δεσποινιώ ’ποτσιτώνει μια ολιά, κι απόι παίζει ’να πήδο και ξεκρεμά το ντριχοντρουβά από τη χαρουπιά. Στρώνει ‘πο κάτω απ’ το μεγάλο μου φέλο τση πάνω πεζούλας μια σεντόνα και βάνει απάνω ένα φλασκί γεμάτο κρασί, ένα σακουμαδάκι τσακιστές ελιές κι ένα δυο πανωκαύκαλα ψωμί. Υστερα παίρνει το γκουβά κι ανασύρνει νερό απ’ το πηγάιδι που ‘ναι μια δεκαρά μέτρα παραπέρα. Πλύνει τσι ντομάτες που τση ‘δωκε το Μανωλιό ο ποτιστής απ’ το πρεβόλι και τσι κόβγει μέσα σε μια μοσόρα μ’ ένα – δυο κρομμύδια και βάνει και πληθερό λάδι. Κι απόκιες φωνιάζει του κυρού τζης α κοπιάσει α φάνε». Ενα απόσπασμα από το ανέκδοτο αφήγημα του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη “Ο γάμος τση Χαρηδημίνας”, που το έγραψε όντας φοιτητής πριν από 50 ακριβώς χρόνια. Οχι, δεν μιλούν τα σημερινά παιδιά τη γλώσσα των παππούδων και των γιαγιάδων τους, και τα νεοελληνικά κινδυνεύουν, αλλά αυτό είναι άλλης Στάσης θέμα…
Οταν χάνεται μια λέξη αναστενάζει ο πολιτισμός, είχα διαβάσει, στο περίπου το θυμάμαι, κάπου. Ποια είναι η αντίδρασή του, πολιτισμού, αλήθεια, όταν χάνεται μια διάλεκτος, όπως αυτή του Ερωτόκριτου, που είναι, κατά Γιώργο Σεφέρη “η αρτιότερη γλώσσα που μίλησε ο νέος ελληνισμός;” Οχι, “δεν κινδυνεύει να εξαφανιστεί στο εγγύς μέλλον” η κρητική διάλεκτος, αποφαίνεται στο περί ου ο λόγος κείμενό του ο Χριστόφορος Χαραλαμπάκης. Αυτό, όμως, συμπληρώνει δεν πρέπει να μας οδηγήσει σε εφησυχασμό. Αντιθέτως: «Υποχρέωση όλων μας, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, είναι να διατηρήσουμε ζωντανή τη μητρική μας γλώσσα, να την καλλιεργούμε και να νιώθουμε υπερήφανοι για την ιστορική της πορεία, τη λογοτεχνική της αξία, την εκφραστική δύναμη και τη μουσικότητά της, όπως αποτυπώνεται στην καθημερινή της χρήση και στις χιλιάδες μαντινάδες, στις οποίες εκφράζεται η λαϊκή σοφία στην απόλυτη συμπύκνωσή της."
ΚΑΙ ΣΑΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΓΡΑΦΗΣ Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ
Το ταλέντο του Πολυχρόνη Κουτσάκη, φάνηκε από πολύ νωρίς ότι δεν έχει όρια… Το που έγραψε, μεταξύ των άλλων, η Ευδοκία τις προάλλες παρουσιάζοντας (βλ. “Χ.Ν.” 14.5.2019) το τελευταίο βιβλίο, το 12ο(!) αστυνομικό μυθιστόρημα τού ακόμα νέου (γεννήθηκε το 1974) πλην, όμως, ήδη διεθνώς καταξιωμένου Χανιώτη συγγραφέα, με τίτλο “Το ομορφότερο τέλος του κόσμου”, που κυκλοφορήθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις “ΠΑΤΑΚΗ”. Προσυπογράφω και αυτό, όπως, βέβαια, και όλα τα άλλα όσα εγκωμιαστικά γράφει και για τον Πολυχρόνη και για το συγκεκριμένο βιβλίο του η Ευδοκία. Δεν παίζεται ο άνθρωπος σαν συγγραφέας αστυνομικού μυθιστορήματος και γενικότερα ως συγγραφέας, στα εγχώρια γήπεδα. Στη Μεικτή Κόσμου, όπως έχω ξαναγράψει είναι η θέση του. Κι αν έχουν γράψει γι’ αυτόν διθυράμβους οι κορυφαίοι κριτικοί… Κι αν αποφανίζει τον τόπο μας….
Δέκα χρόνια πριν έχασε τη γυναίκα της ζωής του, Μαριάννα Πετράκη την έλεγαν, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα, με την οποία είχαν ζήσει μαζί δυο υπέροχα χρόνια στα Χανιά, όπου την είχε γνωρίσει. Σήμερα θα ανακαλύψει, ωστόσο, πως είναι ζωντανή και ο άνδρας της(!) που είναι εφοπλιστής, θα του ζητήσει να την ξαναβρεί.
Για έναν πασίγνωστο ιδιωτικό ντετέκτιβ 32 ετών, Χρήστο Πάλλη τον λένε, ο λόγος, με έχει πληροφορήσει το οπισθόφυλλο, του περί ου ο λόγος βιβλίου. Ωστόσο οι σελίδες τρέχουν, ενώ το μολυβάκι μου δεν προλαβαίνει να γράφει τα μύρια όσα πρέπει να γράψει. Δεν το αφήνω απ’ τα χέρια μου μέχρι να φτάσω στο τέλος, το “ομορφότερο τέλος στον κόσμο”. Δεν το συζητώ ότι θα το ξαναδιαβάσω. Και σαν εργαστήι γραφής λειτουργεί ο απαρτισμένος κουτσάκειος λόγος…
Για έναν πασίγνωστο ιδιωτικό ντετέκτιβ 32 ετών, Χρήστο Πάλλη τον λένε, ο λόγος, με έχει πληροφορήσει το οπισθόφυλλο, του περί ου ο λόγος βιβλίου. Ωστόσο οι σελίδες τρέχουν, ενώ το μολυβάκι μου δεν προλαβαίνει να γράφει τα μύρια όσα πρέπει να γράψει. Δεν το αφήνω απ’ τα χέρια μου μέχρι να φτάσω στο τέλος, το “ομορφότερο τέλος στον κόσμο”. Δεν το συζητώ ότι θα το ξαναδιαβάσω. Και σαν εργαστήι γραφής λειτουργεί ο απαρτισμένος κουτσάκειος λόγος…
http://www.haniotika-nea.gr/ki-ena-mousio-gia-tin-kritiki-dialekto/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου