ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΔΩ, ΜΙΑ ΣΤΑΣΗ ΕΚΕΙ

 "ΕΡΩΤΗΞΑ ΣΕ, ΚΡΗΤΗ ΜΟΥ" 

«Ερώτηξά σε, Κρήτη μου, πού να χτυπά η καρδιά σου/ και μ’ έβγαλες στον Γκίγκιλο να δω την ομορφιά σου./ Ποια μαδαρίτικη κορφή να βρω να κάμω σπίτι/ από τα Όρη τω Χανιώ, να τη θωρώ την Κρήτη». Το τραγούδι “Ερώτηξα σε Κρήτη μου” του Γιώργου Βογιατζή και του Παντελή Κρασαδάκη απ’ το CD “Με ψυχή” (Μουσική Γ. Βογιατζής – Στίχοι Σπ. Πανηγυράκης)

«Ζιμπούλι ζιμπουλάκι μου, καταμπλαβοζιμπούλι/ αφουκραστείτε να σας πως λυπητερό τραγούδι./ Τραγούδι να το μάθετε, τραγούδι να το λέτε/ κι όσοι και να ’στε Χριστιανοί να κάθεστε να κλαίτε. Για τον Μανόλη θα σας πω τον Θοδωρομανόλη/ που σκότωσε τον Βέργερη μέσα στ’ Απανοχώρι./ Σα θέτε για να μάθετε τσι πράξεις του Βεργέρη/ ήτονε σκύλος και φονιάς, αλλού δεν είχε ταίρι./ Μέρα και νύχτα τσοι Ρωμιούς ούλους εζύγωνέ τζοι, μα έπιανε και τσι Χριστιανές και ξεμασκάρωνε τζι./ Κι αν ήθελε να δει ποθές κιανένα αντρειωμένο/ έπιανε κι έσφαζε τονε, άδικα τον καημένο». Οι πρώτοι στίχοι από το Τραγούδι (ρίμα) του Θοδωρομανόλη.

«Πότες θα κάμει ξεστεριά, πότες θα φλεβαρίσει/ να πάρω το ντουφέκι μου, την όμορφη πατρώνα/ να κατεβώ στον Ομαλό στη στράτα τω Μουσούρω/ να κάμω μάνες δίχως γιους, γυναίκες δίχως άντρες/ να κάμω και μωρά παιδιά να κλαιν δίχως μανάδες/ Πότες θα κάμει ξεστεριά». Οι πρώτοι στίχοι απ’ το πιο γνωστό ριζίτικο τραγούδι.

«Παιδιά κι είντα ‘ν’ η ταραχή στσι μπάντες τση Μαλάξας;/ Η Κρήτη κάνει πόλεμο, τη λευτεριά τζη θέλει/ και σέρνει στ’ αντρειωμένους τζη/ τ’ άξια τζη παληκάρια/ εκειά ‘ν’ κι ο καπετάν Θεοκλής με τσ’ Αποκορωνιώτες/ με τη σημαία του μπροστά “Χωρίον Νίππος” γράφει./ Σαν αετός πετά ψηλά που ‘χει χρυσές φτερούγες,/ την Κρήτη θέλει λεύτερη». Το νεοριζίτικο του γράφοντος για τον οπλαρχηγό των τελευταίων κρητικών επαναστάσεων Θεοκλή Νικ. Κακάτση (Κακατσάκη).

Τα τέσσερα τραγούδια με τα οποία ο και μαθητής μου, αγαπητός σε όλους Κρητικός λυράρης Γιώργος Βογιατζής, έχοντας δίπλα του τον λαγουτιέρη Διαμαντή Κοσινδεκάκη, διάνθισε το πρόγραμμα της παρουσίασης τού βιβλίου μου “Πότες θα κάμει ξεστεριά” (έκδοση “Χανιώτικα νέα” και Μουσείο Τυπογραφίας) που έγινε το Σάββατο 14 Μαΐου στο Πολιτιστικό Κέντρο της Μητρόπολης Κυδωνίας και Αποκορώνου. Και βέβαια τον ευχαρίστησα στην αντιφώνηση μου, μαζί με όλους τους άλλους συντελεστές της εκδήλωσης. Ωστόσο επανέρχομαι σήμερα για να ξαναγράψω τη μαντινάδα, όπως την τραγούδησε ο Γιώργος, αλλάζοντας ύστερα από πρόταση μου, δυο λέξεις: «Ερώτηξα σε, Κρήτη μου, πού να χτυπά η καρδιάς σου/ και μ’ έβγαλες στον Ομαλό (και όχι Γκίγκιλο)/ να δω τη λεβεντιά σου (και όχι ομορφιά σου)». Πάντα άξιος να τραγουδείς, όπως τραγουδείς, για την Κρήτη και να υμνείς με τη λύρα σου και τη φωνή σου, την ομορφιά της και τη λεβεντιά της, καλέ μου μαθητή.

ΚΑΙ TA TΡΑΓΟΥΔΙΑ 

https://www.facebook.com/kakatsakes/posts/10221238389445475

Και… στα πεταχτά

 ΟΙ ΜΑΗΔΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ - ΥΦΑΙΝΟΝΤΑΣ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ 

«Τη Λευτεριά ρωτήσανε, για την καταγωγή της./ Και είπε υπερήφανη: “Είμαι παιδί τση Κρήτης”// Οι Κρητικοί πολέμησαν για την ελευθέρια/ με θάρρος κι αυταπάρνηση γράψανε ιστορία.// Το λάβαρο της λευτεριάς σηκώσανε στην Κρήτη/ και δίδαξαν την λεβεντιά σε όλον τον πλανήτη». Για τους Μάηδες της Κρήτης οι τρεις σημερινές μαντινάδες της Νεκταρίας Θεοδωρογλάκη. Για τον Μάη του 1453, που οι Κρητικοί ήταν οι τελευταίοι υπερασπιστές της Κωνσταντινούπολης. Για τον Μάη του 1821, όταν κήρυξαν στην Παναγία τη Θυμιανή επανάσταση εναντίον των Τούρκων. Και βέβαια για τον Μάη του 1941, όταν οι παππούδες και οι πατεράδες μας πολέμησαν τους Γερμανούς που ήρθαν να πάρουν το νησί μας!

”Υφαίνοντας παραμύθια στον αργαλειό του Ιστορικού Αρχείου Κρήτης”, ο τίτλος μιας ιδιαίτερα καλαίσθητης έκδοσης της εν λόγω Υπηρεσίας που περιλαμβάνει 10 λαϊκά παραμύθια του γνωστού καλλιτέχνη – καραγκιοζοπαίχτη Νίκου Μπλαζάκη, διανθισμένα με σκίτσα του ίδιου. Για τα 10 παραμύθια που ακούστηκαν πριν ένα χρόνο, το βράδυ της Τετάρτης 9 Ιουνίου 2021, στην οποία έκανα στάση με τίτλο “Νύχτα γιομάτη θάματα, νύχτα σπαρμένη μάγια” (βλ. “Χ,ν” 15.6.2021). Ένα αφιέρωμα στον “Παιδότοπο” προσεχώς η σκέψη που κάνω. Προσώρας μόνο η φράση του Albert Einstein που υπάρχει στην αρχή της εισαγωγής του ο “παραμυθάς και ονειροταξιδευτής” φίλος μου: «Αν θες τα παιδιά σου να γίνουν έξυπνα, διάβαζε τους παραμύθια. Αν θες να γίνουν εξυπνότερα, διάβαζε τους περισσότερα παραμύθια».

https://www.haniotika-nea.gr/erotixa-se-kriti-moy/