Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Κυριακή 5 Ιανουαρίου 2014

ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Θεοφάνεια στη Νέα Χώρα, στην όμορφη αυτή παραλιακή συνοικία της πόλης των Χανίων, σήμερα. Ξεναγοί μας στα τοπικά ήθη και έθιμα, μα και στο νόημα της επίσης μεγάλης, όπως και τα Χριστούγεννα αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης, τα Πεμπτάκια και τα Εκτάκια του 14ου Δημ. Σχ. Χανίων.
Δείτε περισσότερα... ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ
Επιμέλεια: Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης
Ε και ΣΤ Τάξεις 14ου Δημ. Σχ. Χανιίων
Θεοφάνια στην Νέα Χώρα
Καλοί μου φίλοι, καλημέρα και καλή χρονιά!
Θεοφάνεια στη Νέα Χώρα, στην όμορφη αυτή παραλιακή συνοικία της πόλης των Χανίων, σήμερα. Ξεναγοί μας στα τοπικά ήθη και έθιμα, μα και στο νόημα της επίσης μεγάλης, όπως και τα Χριστούγεννα αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης, τα Πεμπτάκια και τα Εκτάκια του 14ου Δημ. Σχ. Χανίων. Να ’ναι καλά, τόσο αυτά, όσο και οι καλοί τους δάσκαλοι, ο Χρήστος Αρχοντάκης, η Κατερίνα Θεοδούλου και η Ζαχαρένια Λιονάκη που ανταποκρίθηκαν με τον καλύτερο τρόπο στην πρόταση που τους έκανα μέσω της και καλής μου φίλης απ’ τα παλιά διευθύντριας του Σχολείου τους Παυλίνας Δούμου, που έπαιξε τον ρόλο και του ταχυδρόμου.
Τι κρίμα που ελάχιστες απ’ τις διαλεχτές εργασίες των παιδιών χωρούν στον σημερινό Παιδότοπο!
Τι δύσκολο πράγμα ήταν για μένα η υπόθεση της επιλογής! Τουλάχιστον για πέντε Παιδότοπους, τον ένα καλύτερο απ’ τον άλλο ήταν το υλικό που μου έστειλαν…
Καλή φώτιση σε όλους μας!
Σας χαιρετώ με αγάπη!
2Ο εορτασμός των Φώτων στη Νέα Χώρα, πριν τον πόλεμο του 1940, γινόταν αρχικά στον ιερό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και η τελετή του αγιασμού των υδάτων στην παραλία μπροστά από το εργοστάσιο της ΑΒΕΑ.
Οπως μας διηγήθηκαν οι παππούδες και οι μπαμπάδες μας, αμέσως μετά τη λειτουργία άνοιγε η βόρεια πύλη της εκκλησίας και η πομπή με τον ιερέα, τα παιδιά που κρατούσαν τα εξαπτέρυγα και τους κατοίκους, κατευθύνονταν προς το εργοστάσιο της ΑΒΕΑ, όπου άνοιγε η κύρια πόρτα και πήγαιναν όλοι στη θάλασσα. Η πρόσβαση από το εργοστάσιο στη θάλασσα γινόταν μέσω σκαλοπατιών, (τότε δεν υπήρχε ο παραλιακός δρόμος, ούτε το κολυμβητήριο). Τα παιδιά συμμετείχαν ενεργά είτε βουτώντας στα παγωμένα νερά για να πιάσουν το σταυρό είτε ως συνοδοί της πομπής, είτε πετώντας αυτοσχέδια βαρελότα και τράκες.
Μετά από χρόνια, όταν κατασκευάστηκε ο παραλιακός δρόμος της και το λιμανάκι της Νέας Χώρας, ο εορτασμός των Θεοφανείων γίνεται στο λιμανάκι. Αμέσως μετά τη θεία λειτουργία οι ιερείς με τον σταυρό και όλους τους πιστούς πηγαίνουν στο λιμανάκι. Οι προβλήτες είναι γεμάτες με πλήθος κόσμου, ενώ στη θάλασσα υπάρχουν βάρκες και καΐκια στολισμένα. Όταν ο παπάς πει: «Εν Ιορδάνη βαπτιζομένου σου Κύριε…» ρίχνει τον σταυρό στη θάλασσα και οι τολμηροί νέοι κολυμβητές και κολυμβήτριες, διαγωνίζονται για το ποιος θα έχει την ευλογία να πιάσει πρώτος το σταυρό. Ο τυχερός/ή τον παραδίδει στον παπά ενώ τα καΐκια και οι βάρκες συνοδεύουν με κόρνες και πυροτεχνήματα το γεγονός. Ολοι οι παρευρισκόμενοι ανταλλάσουν ευχές και η ατμόσφαιρα είναι εορταστική.
Κοραλένια Πιτσιτάκη
Ελένη – Φαίδρα Τζινευράκη
Ο πρώτος αγιασμός των Θεοφανείων “η πρωτάγιαστη η φώτιση” γίνεται την παραμονή της γιορτής στην εκκλησία.
Ο παπάς παίρνει ένα-ένα τα σπίτια με τον Σταυρό στο χέρι και ραντίζει μ’ ένα κλωνί βασιλικό όλους τους χώρους του σπιτιού.
Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Μια πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι, μπορεί και σε μια δεξαμενή. Μπροστά τα εξαπτέρυγα, πίσω οι παπάδες με καλά τους άμφια, ύστερα οι αρχές του τόπου και παραπίσω το πλήθος. Στις πόλεις η πομπή γίνεται πιο πλούσια με τη μουσική και τη στρατιωτική παράταξη.
Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς τον Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας τον Αγιασμό των Υδάτων. Πηδούν κάποιοι τολμηροί στα παγωμένα νερά και συναγωνίζονται ποιος θα τον πρωτοπιάσει. Αυτός που θα τον ανεβάσει στην επιφάνεια θεωρείται ότι θα έχει καλή τύχη και υγεία για όλο το χρόνο.
Για τα Φώτα ο λαός, πιστεύει πως είναι ο καιρός, η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι, γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός των παπάδων και το έθιμο του λαού λέει:
«Στις πέντε του Γενάρη
Φεύγουν οι καλικαντζάροι».
Επίσης τα παιδιά λένε τα κάλαντα στο σπίτια.
Εβελίνα Σινάνη Ε2
4Καλικάντζαροι να φύγετε,
να πάτε μακριά.
Και παπά θα φέρουμε,
το σπίτι να αγιάσει!
Αλλά και στο λιμάνι θα πάει,
τον σταυρό να πετάξει.
Και θα βγει ο νικητής,
τον σταυρό που θα πιάσει.
Το πρωί στο σπίτι θα ’ρθούν,
τα παιδιά τα κάλαντα να μας πουν!
Ας τα πούμε κι εμείς,
με τους φίλους μας μαζί!
«Σήμερα τα φώτα κι ο φωτισμός,
κι η χαρά μεγάλη κι ο αγιασμός…»
Ελια Δρακάκη
6Η ημέρα των Θεοφανείων είναι μια ξεχωριστή μέρα για τους κατοίκους της Νέας Χώρας. Αρχικά πηγαίνουν το πρωί στον Αγιο Κωνσταντίνο και στην Αγία Αικατερίνη να ακούσουν τη Θεία Λειτουργία. Μόλις τελειώσει η Λειτουργία ακολουθούν τους ιερείς ως το λιμανάκι της Νέας Χώρας, όπου είναι το σημείο που θα πέσει ο σταυρός για να αγιαστούν τα νερά. Υπάρχουν άνθρωποι που είναι έτοιμοι να βουτήξουν και να πιάσουν πρώτοι το σταυρό. Όποιος πιάσει το σταυρό πρώτος φιλάει το χέρι του ιερέα και ο ιερέας με τη σειρά του του δίνει ένα συμβολικό δώρο. Γύρω απ’ το λιμανάκι είναι βαρκούλες που πετάνε βεγγαλικά την ώρα που βουτούν οι κολυμβητές και τους βλέπουν από πιο κοντά, που πιάνουν το σταυρό. Είναι ξεχωριστή μέρα για τους Χριστιανούς και τον Χριστιανισμό με τον αγιασμό των υδάτων!
Αργυρώ Φραγγεδάκη
Την παραμονή της γιορτής των Φώτων, τα παιδιά χτυπάνε τα κουδούνια των πολυκατοικιών, για να πουν τα κάλαντα. Οι νοικοκυραίοι του σπιτιού τους δίνουν άλλοτε χρήματα και άλλοτε γλυκά.
Το πρωί της γιορτής, παιδιά και ενήλικοι, μαζεύονται στο λιμανάκι της Νέας Χώρας μετα τη Θεία Λειτουργία. Εκεί βρίσκονται οι ιερείς των δύο ενοριών, οι οποίοι πετάνε έναν δεμένο με σχοινί σταυρό στη θάλασσα. Τότε, όσοι παίρνουν μέρος, κολυμπάνε επί τρεις φορές για να πιάσουν τον σταυρό. Βαρκούλες σημαιοστολισμένες και καΐκια πλαισιώνουν την εκδήλωση, μαγαζιά στην παραλία με κεράσματα και κόσμος που χειροκροτεί! Ο Αγιασμός των υδάτων σηματοδοτεί μια καινούργια αρχή στη ζωή του κάθε Χριστιανού!
Γιάννης Φυτράκης
Χανιώτικα νέα (04.01.2014)

Read more: http://www.haniotika-nea.gr/theofania-sti-nea-chora/#ixzz2pXWpZCcH
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial
Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου