ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ Β'

 ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ
ΣΥΝΤΡΟΦΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΥΔΡΙΑ ΤΩΝ ΗΜΕΡΩΝ

Γράφει η Μαρία Μαράκη* 

Μικρή αναφορά στη νέα ποιητική συλλογή του Β. Κακατσάκη

Στις αρχές του Δεκέμβρη του 2020 με περίμεναν δυο ξεχωριστά χριστουγεννιάτικα δώρα.

Προηγήθηκε ένα τηλεφώνημα για την αναγγελία του ενός από αυτά. Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ήταν ο αγαπητός φίλος μου, Βαγγέλης Κακατσάκης, που μου προανήγγειλε ότι θα μου παρέδιδε σε έντυπη μορφή “ Tα xελιδόνια του Μοναχού”.

“Αμ’ έπος αμ’ έργον”, μετά από λίγο, απολάμβανα με την όραση,την αφή και την όσφρηση, το νιόφερτο καλαίσθητο πνευματικό καλούδι μαζί με ένα κλαδί βασιλικό. Παλιά ευγενική συνήθεια του Βαγγέλη να χαρίζει τους βασιλικούς που φυτεύει γύρω από ελιές της αυλής του σπιτιού του, που έλκουν με την ομορφιά τους τα βλέμματα των περαστικών.

Χαίρεται η ελιά με τους βασιλικούς της,χαίρεται και ο Βαγγέλης να τους χαρίζει απλόχερα. Μια πρώτη στάση, λοιπόν στο ποίημα “Η Ελιά με τους τους βασιλικούς” για να μυρίσετε το μεθυστικό άρωμά τους, κρίνεται απαραίτητη.

Όπως χαίρεται
μια μάνα για το παιδί της,
έτσι χαίρεται
και η ελιά για τους βασιλικούς της,
τους δεκατρείς βασιλικούς
που το ανθρώπινο χέρι
εμπιστεύτηκε στον ίσκιο της.
Το ξέρει ότι αυτή θα τους κηδέψει,
όταν θα έρθουν -και δε θα αργήσουν-
οι κακοί καιροί και οι ενάντιοι άνεμοι.
Και αν επαναληφθεί
το θαύμα των βασιλικών
απ’ το ανθρώπινο χέρι,
ξέρει.
Πολλά ξέρει η σοφή αιωνόβια ελιά!

Εξίσου καλοδεχούμενα για τον αναγνώστη και τα τριαντάφυλλα από τον” ευλογημένο τριανταφυλλώνα” της ποιητικής του συλλογής, που ένας μοναχός φυτεύει και ο άλλος χαρίζει στους επισκέπτες του μοναστηριού.

Μονάζων της ποιήσεως λοιπόν, ο Βαγγέλης Κακατσάκης λειτουργεί και λειτουργείται εντός της σε ένα κόσμο ιδιαίτερο, ξεχωριστό από τον οποίο ξεκινά, πατώντας γερά στο μετερίζι της Χριστιανικής πίστης και της ορθόδοξης παράδοσης, για να αγγίξει τα σύγχρονα προβλήματα και τους καημούς του κόσμου με οδηγούς τα χελιδόνια της Άνοιξης.

Από την πλευρά του ο αναγνώστης «με τη γεύση του ουρανού στον ουρανίσκο» σε μια ιδιαίτερη συνομιλία με τον ποιητή απογειώνεται στην πνευματική σφαίρα, πλησιάζει το θεό και τους αγίους και προσγειώνεται στη συνέχεια στη γη με τις μοσκοβολιές του βασιλικού , του αροσμαρή και του βαρσάμου και τους ήχους από τα πετάγματα και τις λαλιές των πουλιών. Στο μεταξύ η ψυχή του, αγαλλιάζει, λυτρώνεται και ξεκουράζεται βυθισμένη στο πανέμορφο φυσικό τοπίο της κρητικής γης που ξεπροβάλλει μέσα από τις ζωντανές ποιητικές εικόνες και περιγραφές.

Σε αυτή την προσγείωση του στα γήινα ο αναγνώστης ανακαλύπτει προς μεγάλη του ανακούφιση ότι οι άγιοι είναι ανάμεσά μας με ανθρώπινες ιδιότητες, εκφράζουν τα παράπονά τους, συμπάσχουν στα ανθρώπινα πάθη, συμπονούν και συμπαρίστανται, παίρνοντας μια βαθιά ανάσα για να συνεχίσουν στα επουράνια. Ο Άη Γιώργης ανάβει κερί στο πανηγύρι του και πιάνει θέση στο αναλόγιο του αριστερού χορού, ο Άγιος Παντελεήμονας κλαίει απαρηγόρητος γιατί δεν πρόλαβε να θεραπεύσει από μια σπάνια αρρώστια το γειτονόπουλό του, η Παναγία της επιστροφής είναι παρούσα «στη σύναξη των απανταχού εκ περάτων συναθροισθέντων», ενώ η μικρούλα Παναγία των Εισοδίων υπερίπταται πάνω από πόλη των Χανίων προς μεγάλη απογοήτευση του αγιογράφου της.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους ήρωες του Πανθέου της Ιστορίας μας που έρχονται από τα παλιά για να μας θυμίζουν το τωρινό μας χρέος.

Ξεχωρίζουν ανάμεσά τους “Ο Μακρυγιάννης στην οδόν του” ζωσμένος με το γιαταγάνι του, με τα απομνημονεύματα του υπό μάλης , ο “Διάκος με το χαμόγελό του” στην πλατεία της Λαμίας αλλά και “Οι τέσσερεις μάρτυρες”, οι εκ Μελάμπων Ρεθύμνης, θύματα της τουρκικής θηριωδίας που πορεύονται την οδό του μαρτυρίου τραγουδώντας ριζίτικα. Εκπληκτική είναι και η “Αναφορά στο Νίκο Καζαντζάκη”, στον Αετό της αβύσσου, τον ένθεο άθεο και άθεο ένθεο, όπως τον αποκαλεί, ενώ ευχάριστη έκπληξη προκαλεί η παρουσία της θείας Αχτίτσας με την χριστουγεννιάτικη καινουργή μανδήλα της στην κηδεία του Παπαδιαμάντη στο ποίημα “Μνήμη Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη”.

Μερίδιο στη θεματολογία του πονήματός του διεκδικούν και οι προσφιλείς νεκροί στα συναπαντήματα τους με τους ζωντανούς, που καταφθάνουν πρώτοι με τα πρόσφορά των στη λειτουργία του Αγίου Πνεύματος στον αγαπημένο του γενέθλιο τόπο, «έχοντας αφήσει τα δρεπάνια και τα βοσκοράβδια τους, ντυμένοι τα κυριακάτικά τους».

Ανήσυχος ο ποιητής, ευήκοος λήπτης των μηνυμάτων των καιρών μεγεθύνει την έκταση του ποιητικού του χώρου του με προσωπικούς και κοινωνικούς προβληματισμούς από τη σύγχρονη επικαιρότητα εκφράζοντας έμμεσα τις ανησυχίες του και διατυπώνοντας τα φιλοσοφικά του ερωτήματα και διλήμματα για την ευθύνη, τη διαφορετικότητα, την ανθρώπινη απώλεια, τη συνέχεια της ζωής, τον έρωτα, τη φτώχεια, τη μοναξιά, την προσφυγιά, αλλά και το νέο τρόπο επικονωνίας μέσω του διαδικτύου.

Ως εργαλείο για την απόδοση των νοημάτων του και των συναισθημάτων του ο ποιητής χρησιμποιεί τη λιτή και περιεκτική γραφή του και τα παιχνίδια των λέξεων και των συλλαβών ζευγαρώνοντάς τα με την καθάρια σκέψη του.

Αξιοποιεί επίσης την ομορφιά των αντιθέτων και των αντιθέσεων σε μια προσπάθεια του να τις γεφυρώσει εμβαθύνοντας στις πολύπλευρες οπτικές των πραγμάτων και καθιστώντας με αυτόν τον τρόπο την ποίησή του, ιδιαίτερα διαδραστική και συμμετοχική από την πλευρά του αναγνώστη. Η πηγαία γραφή του ποιητή μας επίσης και ο αυθορμητισμός του σε ένα ειλικινή ποιητικό λόγο που ρέει χωρίς απαγορεύσεις και περιορισμούς συμβάλλουν στην άμεση εξοικίωση του αναγνώστη με τον ιδιωτικό χώρο της ποιήσεως του δημιουργού, αφήνοντάς του αισθήματα αποδοχής, ενσυναίσθησης και αγαπητικής σχέσης με τα γραφόμενα και τον γράφοντα.

Εύστοχα και εύηχα λοιπόν, ο Βαγγέλης Κακατσάκης σε μια έντονα συμβολική κίνηση, αφού η ποίηση του με τα ηχηρά της μηνύματα συνδέει με τις διαχρονικές της αξίες το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον, αφιερώνει την ποιητική του συλλογή στα τέσσερα εγγόνια του, τον Ευάγγελλο, την Ευδοκία, την Ευρυδίκη και την Ευαγγελία (τι σύμπτωση αλήθεια και τα τέσσερα ονόματα έχουν ως πρώτο συνθετικό το ευ, που δηλώνει την καλή ιδιότητα αυτού που σημαίνει το δεύτερο συνθετικό) χαρίζοντάς τους διά βίου τις πνευματικές ευωδιές του που μοσχομυρίζουν σεβασμό στη φύση, παράδοση, ορθοδοξία και Ελληνισμό.

Επίσης θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρομε ότι “Τα χελιδόνια του μοναχού” μπορούν να μας κρατήσουν με τη λάμψη τους συντροφιά στην πνευματική ανυδρία των ημερών χαρίζοντας μας αισιοδοξία, διέξοδο και απαντήσεις στις μοναχικές πνευματικές μας αναζητήσεις.

Υπό την έννοια αυτή θεωρώ ότι ο καλύτερος επίλογος του μικρού μου αφιερώματος στο αξιόλογο αυτό πόνημα είναι η φωνή του ποιητή, μέσα από το ποίημα “Σταγόνας λάμψη”

Μια από τις αναπάντητες καληνύχτες
συναντά περασμένα μεσάνυχτα
μια ξεχασμένη σταγόνα νερού
και ζητά στέγη.
Μαζί θα πούμε
καλημέρα στον ήλιο,
η απάντηση της σταγόνας,
λάμποντας στο φως του φεγγαριού.

Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι “Τα χελιδόνια του μοναχού”, που καλόν είναι να μην λείψουν από καμία βιβλιοθήκη ταξιδεύουν για τις ανάγκες του κοινωφελούς ιδρύματος “Αγία Σοφία”.

Αξίζει να ενισχύσομε την προσπάθεια!

*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος

(Χανιώτικα νέα,1 Ιανουαρίου 2021)