ΣΤΑ ΠΕΤΑΧΤΑ

Φίλες και φίλοι, καλημέρα!

ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ, με μια μέρα καθυστέρηση! Δεκέμβρης από χθες. 'Ανεπαισθήτως', για να χρησιμοποιήσω μια φράση του Αλεξανδρινού ποιητή, μπήκαμε λοιπόν στον τελευταίο μήνα του χρόνου. Στον Χριστουγεννιάτη ή Χριστιανάρη, λόγω Χριστουγέννων έχει και αυτά τα ονόματα, μήνα!

ΑΝΤΕ ΝΑ ’ρθουνε τα Νικολοβάρβαρα, μήμπανα βρέξει! Στο τριήμερο 4,5 και 6 του μήνα που γιορτάζουμε αντίστοιχα την Αγία Βαρβάρα, τον Αγιο Σάββα και τον Αγιο Νικόλαο στηρίζουμε τις όποιες ελπίδες μας για βροχή. Φρούδες, κατά που φαίνεται, θα αποδειχτούν. Οξω νου κάνει ο καιρός! Στου κουφού την πόρτα όσο θέλουνε ας βροντούνε οι παροιμίες!

ΑΠ’ ΤΟΥΣ ξεχασμένους συνδέσμους της κρητικής διαλέκτου η λέξη 'μήμπανα', που προέρχεται από τη φράση 'μην πάει να...' (μη μπα να>μήμπανα) και σημαίνει μήπως, μπας. Εχει και γλωσσολογικά 'πεταχτά' ο μπαξές της στήλης, ενίοτε. Βασικό βοήθημα στις περιπτώσεις αυτές το μοναδικό στο είδος του 'Λεξικό - ερμηνευτικό και ετυμολογικό του δυτικοκρητικού γλωσσικού ιδιώματος' του Αντώνη Ξανθινάκη.

ΔΥΟ ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ μου έδωσε προχθές (Τρίτη 30 Νοεμβρίου) στην εκδήλωση που διοργάνωσε το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και Μελετών 'Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος' για τα δέκα χρόνια λειτουργίας του, ο μαντιναδολόγος μας, ο Ηλίας ο Σταματάκης. Η πρώτη: 'Δέκα χρονών το Ιδρυμα που λένε 'Βενιζέλο',/ όλοι το καμαρώνουνε, του βγάζουν το καπέλο. Η δεύτερη: 'Τα χρόνια φεύγουν γρήγορα, σαν το νερό στη βρύση,/ απ’ την καρδιά του εύχομαι να τα εκατοστήσει!' Τα είπες όλα, Ηλία! Ολοι το καμαρώνουμε, όλοι του ευχόμαστε!

ΤΟΥΤΟ ΤΟΝ χρόνο (τον γάιδαρο τον φάγαμε η ορά μάς απόμεινε) από ’δω από ’κει τη σκαπουλάραμε ως χώρα. Οπως τη σκαπουλάραμε τέλος πάντων. Μ’ αυτόν που έρχεται να δούμε τι θα γενεί! Το μαχαίρι στο λαιμό μάς έχουν βάλει οι 'Τροϊκάνοι'. Και τούτο και τ’ άλλο και το παρ’ άλλο και τα πάντα όλα εδώ και τώρα πρέπει να γενούν.

ΟΠΩΣ ΕΠΑΙΞΕ τις προάλλες η Μπαρτσελόνα στο γήπεδό της τη Ρεάλ έτσι παίζουν οι αδηφάγες αγορές τις ανάξιες ευρωπαϊκές ηγεσίες. Από τον φίλο μου τον γερω - δάσκαλο η επισήμανση. Να σας θυμίσω ότι 5 (ολογράφως πέντε) γκολάκια έριξε η Μπάρτσα στην πάλαι ποτέ κραταιά βασίλισσα.

ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ με την Μπάρτσα ο φίλος μου ο γερω - δάσκαλος δε σημαίνει ότι είναι και με τις... αγορές. Αυτό δα έλειπε! Να εξηγούμαστε για να μην παρεξηγούμαστε!

ΤΟ ΤΙ ελιές θα μείνουν οφέτος αμάζωχτες δε λέγεται! Και να ’τανε μόνο οφέτος, καημός δεν ήτανε! Πού μια φορά, που θεωρούντανε πράσινος χρυσός το λάδι! Απ’ τον μονόλογο ενός χωριανού μου, έτσι όπως τον άκουσα...

ΚΑΒΑΛΑ παν’ στην Αγορά, καβάλα τριγυρίζουν/ καβάλα πίνουνε καφέ, καβάλα καβγαδίζουν... Των Κολοκοτρωναίων; Οχι! Των Χανιωτών...

ΟΤΑΝ Ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος ΙΔ’ έδινε σε κάποιον μια καλή θέση έλεγε: 'Δημιούργησα πάλι, σήμερα ενενήντα εννιά δυσαρεστημένους κι έναν αχάριστο'.

'Βαρύς Δεκέμβρης στο στενό/ κι ο άνεμος μανιάζει/ Σου παραγγείλαν πως πονώ/ και είπες δεν με νοιάζει/ Τελειώνει μάνα μου η βραδιά/ τελειώνει και ο χρόνος/ μα στη φτωχή μου την καρδιά/ ατέλειωτος ο πόνος/ Χαστούκια δίνει μου η βροχή/ μα εγώ κουράγιο κάνω/ και συ αχάριστη ψυχή/ μ’ αφήνεις να πεθάνω'.
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μουσική: Βασίλης Κουμπής, Πρώτη εκτέλεση: Ρένα Κουμιώτη (Από τον κύκλο τραγουδιών των Κουμπή - Παπαδόπουλου '12 μήνες', 1972)

ΧΑΙΡΕΤΩ ΣΑΣ ΚΙ ΑΓΑΠΩ ΣΑΣ!
(http//:petaxta.blogspot.com)

Χανιώτικα νέα(02.12.10)