ΠΡΙΝ ΑΠΟ 115 ΧΡΟΝΙΑ
Οι ανασκαφές στην Κνωσό από τον Έβανς
Η ανησυχία για το θέμα της επίβλεψης και της ασφάλειας
των πολύ σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων
Νεκτάριος Ευ, Κακατσάκης
Δείτε περισσότερα... ΑΝΑΣΚΑΛΕΥΟΝΤΑΣ
Οι ανασκαφές στην Κνωσό από τον Έβανς
Η ανησυχία για το θέμα της επίβλεψης και της ασφάλειας
των πολύ σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων
Νεκτάριος Ευ, Κακατσάκης
Δείτε περισσότερα... ΑΝΑΣΚΑΛΕΥΟΝΤΑΣ
Οι ανασκαφές στην Κνωσό από τον Έβανς
Η ανησυχία για το θέμα της επίβλεψης και της ασφάλειας
των πολύ σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων
Πριν από 115 χρόνια σαν σήμερα ξεκίνησαν οι ανασκαφές από τον Arthur Evans στην περιοχή της Κνωσσού.
Στην εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” των Χανίων υπήρχαν συχνά αναφορές, ρεπορτάζ, κ.λπ. για τις εξελίξεις των ανασκαφών που από την πρώτη στιγμή θεωρήθηκαν πολύ σημαντικές.Στις 2 Απριλίου του 1900 διαβάζουμε υπό τον τίτλο “ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΙΣ – Εν Κνωσώ Αρχαιολογικόν κειμήλιον” τα παρακάτω: «Σπουδαιοτάτη και υπό πάσαν έποψιν πολύτιμος ανακάλυψις εγένετο εν Κνωσώ, υπό της αρχαιολογικής εταιρείας, ήτις κατά σύμβασιν ενεργεί ανασκαφάς επί των μερών εκείνων. Ανεκαλύφθη εικών επί πλαλός αρίστης τέχνης, το δε πάντων σπουδαιότατον Προμηκυναϊκής εποχής[…]. Τούτο μόνον εξηκριβώθη ως Προμηκυναϊκής εποχής έργον πράγμα έχον μεγίστην διά την αρχαιολογίαν σημασίαν διότι έως τώρα δεν ήτο γνωστόν, κατά πόσον η ζωγραφική ήτο προωδευμένη κατά τους προϊστορικούς χρόνους».
Γίνεται άμεσα κατανοητή η σπουδαιότητα του ευρήματος όμως ακόμη πιο σημαντική είναι η διαπίστωση που ακολουθεί: «Η αρίστη τέχνη του ευρήματος λύει και το μυστήριον τούτο, και η Κρήτη άπαξ έτι παρουσιάζεται τροφοδοτούσα την επιστήμην με το παρελθόν της και με την ιστορίαν της».
Από την πρώτη στιγμή υπήρξε λεπτομερής και επίσημη καταγραφή των ευρημάτων καθώς και επίσημη ανακοίνωση αυτών. «Εκθεσις του εν Ηρακλείω εφόρου αρχαιοτήτων προς την ανωτάτην επί της Παιδείας και των Θρησκευμάτων διεύθυνσιν αναφέρει νέα αρχαιολογικά ευρήματα, ανακαλυφθέντα κατά τας ανασκαφάς της Κνωσσού» διαβάζουμε σε φύλλο της 9ης Μαΐου 1900. Ανάμεσα στα άλλα ευρήματα τότε, υπήρξε και η κεφαλή ενός ταύρου που το σώμα του είχε ανακαλυφθεί προ ημερών και μάλιστα «διατηρουμένη εν αρίστη καταστάσει[…] Η κεφαλή αύτη κατά έκθεσιν είναι πάγκαλος, καθ’ εαυτήν δε μεγίστης αρχαιολογικής αξίας».
ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΩΝ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ
Εξάλλου η «μεγίστη αρχαιολογική αξία» των ευρημάτων -που είχε στο μεταξύ γίνει γνωστή και εκτός Κρήτης- οδήγησε την εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” στις 9 Μαΐου 1900 να εκφράσει με δημοσίευμά της την ανησυχία της κατά πόσον υπάρχει αυστηρή επίβλεψη αυτών.
Αμεση ήταν η ανταπόκριση και η απάντηση των εφόρων «οίτινες παρακολουθούσι τα ανασκαφάς».
Συγκεκριμένα οι έφοροι παρέδωσαν τις αναφορές τους στην προϊσταμένη «Ανωτέρα επί της Παιδείας και των Θρησκευμάτων Διεύθυνσι» που τις απέστειλε στην εφημερίδα, η οποία τις δημοσίευσε στο φύλλο της 18ης Μαΐου, εφιστώντας παράλληλα την προσοχή «των εν Αθηνών συναδέλφων, επανειλημένως εκφρασάντων την απορίαν των επί του ζητήματος».
Είναι όμως ενδιαφέρον να δούμε κάποια από τα αναγραφόμενα και στο υπ’ αριθμ. 1469 συνοδευτικό έγγραφο της Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων προς την εφ. “ΠΑΤΡΙΣ”.
«Καίτοι το όνομα των διεξαγόντων τας εν Κρήτη ανασκαφάς σπουδαίων και διαπρεπών εν Ευρώπη Αρχαιολόγων θα ήτο πλέον η επαρκής εγγύησις ότι τα επί των ανασκαφών δικαιώματα της Κρητικής Πολιτείας ουδένα διατρέχουσι κίνδυνον, ουχ’ ήττον ελήφθησαν εγκαίρως πάντα τα κατάλληλα μέτρα ώστε μηδέ υπόνοια οιαδήποτε να δύναται να εισχωρήση».
Εξάλλου από τις ίδιες τις αναφορές των δύο εφόρων, (ο ένας ήταν ο Στέφανος Ξανθουδίδης που είχε διοριστεί ένα χρόνο νωρίτερα έφορος της αρχαιολογικής περιφέρειας Χανίων με έδρα το Ηράκλειο) μπορούμε να αναγνωρίσουμε μεταξύ άλλων και την καλή οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας και σ’ αυτόν τον τομέα.
Ο Στ. Ξανθουδίδης αναφέρει αναλυτικά τον τρόπο λειτουργίας της Διεύθυνσης στον χώρο των ανασκαφών επισημαίνοντας ότι καθόλη τη διάρκεια της ημέρας υπάρχει επιστάτης και φύλακας αρχαιοτήτων που επιβλέπει τους εργάτες και κρατά «τα ανευρισκούμενα αρχαία» ξεχωριστά «έως ότου εγώ ο ίδιος υπάγω αυτοπροσώπως και παρατηρήσω αυτά, πολλάς ώρας καθ’ εκάστην μένων και εγώ εν τω τόπω της ανασκαφής», σημειώνει. Εξάλλου αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθείται το βράδυ σημειώνει: «ό,τι κινητόν αρχαίον δυνάμενον προχείρως να μετακομισθή, φέρεται εις την οικίαν, εν ή εγώ διαμένω και εκεί φυλάττεται ασφαλώς».
Γράφει επίσης ότι ολημερίς υπάρχουν παρόντες δύο χωροφύλακες με την εντολή να προσέχουν τους εργάτες ενώ τονίζει ότι «κατά τοιούτον τρόπον φρονώ ότι η εποπτεία γίνεται πλήρης και ασφαλής, παρακαλώ δε την. Σ. Διεύθυνσιν να είναι πεπεισμένη ότι δεν θα περέλιπον να λάβω και αυστηρότερα, ει δυνατόν μέτρα, εν η περιπτώσει[…] εγεννάτο και η ελαχίστη υπόνοια ότι ηδύνατο να επέλθη ζημία τις ή κατάχρησις[…]».
Ο έτερος έφορος Ιωσήφ Χατζηδάκης σημειώνει μεταξύ άλλων: «Επιτηρεί την ανασκαφήν, ο επίτηδες διωρισμένος επιστάτης ανασκαφών, εκπληρών ακριβώς το καθήκον του. Τουτέστι λαμβάνει γνώσιν παντός ευρισκομένου αρχαιολογικού αντικειμένου όπερ παραλαμβάνει ο διευθύνων την ανασκαφήν κ. Εβανς ή ο βοηθός αυτού κ. Makenzi[…] Η επίβλεψις των ανασκαφών γείνεται τελεία και ασφαλεστάτη. Το προσωπικόν αρκεί».
.jpg)
Είναι σαφής και ολοφάνερη η επιθετική γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Ι. Χατζιδάκης, ο οποίος θεώρησε τότε ότι η εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” αναδεικνύοντας το θέμα της ασφάλειας των ευρημάτων, είχε αμφισβητήσει το έργο του αλλά και την προσωπικότητά του. Διατείνεται δε ότι όσα εγράφησαν «εν τη εφημερίδι, ουδεμίαν έχουσιν άλλην αφορμήν ή προσωπικόν πάθος του συντάκτου αυτής» εναντίον του.
Αδύνατον να παρουσιάσουμε πολλές από τις άκρως ενδιαφέρουσες αναφορές στις ανασκαφές. Ωστόσο επιλέξαμε μία που έχει και χανιώτικο ενδιαφέρον αφού στο φύλλο της 21ης Μαΐου διαβάζουμε ότι «εκομίσθησαν εξ Ηρακλείου και προϊόντα των εν Κνωσσώ ανασκαφών, μεγάλα κιβώτια πλήρη αρχαιολογικών αντικειμένων, άτινα θα τοποθετηθώσιν εις το ενταύθα Μουσείον της Πολιτείας».
Εξάλλου η «μεγίστη αρχαιολογική αξία» των ευρημάτων -που είχε στο μεταξύ γίνει γνωστή και εκτός Κρήτης- οδήγησε την εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” στις 9 Μαΐου 1900 να εκφράσει με δημοσίευμά της την ανησυχία της κατά πόσον υπάρχει αυστηρή επίβλεψη αυτών.
Αμεση ήταν η ανταπόκριση και η απάντηση των εφόρων «οίτινες παρακολουθούσι τα ανασκαφάς».
Συγκεκριμένα οι έφοροι παρέδωσαν τις αναφορές τους στην προϊσταμένη «Ανωτέρα επί της Παιδείας και των Θρησκευμάτων Διεύθυνσι» που τις απέστειλε στην εφημερίδα, η οποία τις δημοσίευσε στο φύλλο της 18ης Μαΐου, εφιστώντας παράλληλα την προσοχή «των εν Αθηνών συναδέλφων, επανειλημένως εκφρασάντων την απορίαν των επί του ζητήματος».
Είναι όμως ενδιαφέρον να δούμε κάποια από τα αναγραφόμενα και στο υπ’ αριθμ. 1469 συνοδευτικό έγγραφο της Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων προς την εφ. “ΠΑΤΡΙΣ”.
«Καίτοι το όνομα των διεξαγόντων τας εν Κρήτη ανασκαφάς σπουδαίων και διαπρεπών εν Ευρώπη Αρχαιολόγων θα ήτο πλέον η επαρκής εγγύησις ότι τα επί των ανασκαφών δικαιώματα της Κρητικής Πολιτείας ουδένα διατρέχουσι κίνδυνον, ουχ’ ήττον ελήφθησαν εγκαίρως πάντα τα κατάλληλα μέτρα ώστε μηδέ υπόνοια οιαδήποτε να δύναται να εισχωρήση».
Εξάλλου από τις ίδιες τις αναφορές των δύο εφόρων, (ο ένας ήταν ο Στέφανος Ξανθουδίδης που είχε διοριστεί ένα χρόνο νωρίτερα έφορος της αρχαιολογικής περιφέρειας Χανίων με έδρα το Ηράκλειο) μπορούμε να αναγνωρίσουμε μεταξύ άλλων και την καλή οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας και σ’ αυτόν τον τομέα.
Ο Στ. Ξανθουδίδης αναφέρει αναλυτικά τον τρόπο λειτουργίας της Διεύθυνσης στον χώρο των ανασκαφών επισημαίνοντας ότι καθόλη τη διάρκεια της ημέρας υπάρχει επιστάτης και φύλακας αρχαιοτήτων που επιβλέπει τους εργάτες και κρατά «τα ανευρισκούμενα αρχαία» ξεχωριστά «έως ότου εγώ ο ίδιος υπάγω αυτοπροσώπως και παρατηρήσω αυτά, πολλάς ώρας καθ’ εκάστην μένων και εγώ εν τω τόπω της ανασκαφής», σημειώνει. Εξάλλου αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθείται το βράδυ σημειώνει: «ό,τι κινητόν αρχαίον δυνάμενον προχείρως να μετακομισθή, φέρεται εις την οικίαν, εν ή εγώ διαμένω και εκεί φυλάττεται ασφαλώς».
Γράφει επίσης ότι ολημερίς υπάρχουν παρόντες δύο χωροφύλακες με την εντολή να προσέχουν τους εργάτες ενώ τονίζει ότι «κατά τοιούτον τρόπον φρονώ ότι η εποπτεία γίνεται πλήρης και ασφαλής, παρακαλώ δε την. Σ. Διεύθυνσιν να είναι πεπεισμένη ότι δεν θα περέλιπον να λάβω και αυστηρότερα, ει δυνατόν μέτρα, εν η περιπτώσει[…] εγεννάτο και η ελαχίστη υπόνοια ότι ηδύνατο να επέλθη ζημία τις ή κατάχρησις[…]».
Ο έτερος έφορος Ιωσήφ Χατζηδάκης σημειώνει μεταξύ άλλων: «Επιτηρεί την ανασκαφήν, ο επίτηδες διωρισμένος επιστάτης ανασκαφών, εκπληρών ακριβώς το καθήκον του. Τουτέστι λαμβάνει γνώσιν παντός ευρισκομένου αρχαιολογικού αντικειμένου όπερ παραλαμβάνει ο διευθύνων την ανασκαφήν κ. Εβανς ή ο βοηθός αυτού κ. Makenzi[…] Η επίβλεψις των ανασκαφών γείνεται τελεία και ασφαλεστάτη. Το προσωπικόν αρκεί».
Είναι σαφής και ολοφάνερη η επιθετική γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Ι. Χατζιδάκης, ο οποίος θεώρησε τότε ότι η εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” αναδεικνύοντας το θέμα της ασφάλειας των ευρημάτων, είχε αμφισβητήσει το έργο του αλλά και την προσωπικότητά του. Διατείνεται δε ότι όσα εγράφησαν «εν τη εφημερίδι, ουδεμίαν έχουσιν άλλην αφορμήν ή προσωπικόν πάθος του συντάκτου αυτής» εναντίον του.
Αδύνατον να παρουσιάσουμε πολλές από τις άκρως ενδιαφέρουσες αναφορές στις ανασκαφές. Ωστόσο επιλέξαμε μία που έχει και χανιώτικο ενδιαφέρον αφού στο φύλλο της 21ης Μαΐου διαβάζουμε ότι «εκομίσθησαν εξ Ηρακλείου και προϊόντα των εν Κνωσσώ ανασκαφών, μεγάλα κιβώτια πλήρη αρχαιολογικών αντικειμένων, άτινα θα τοποθετηθώσιν εις το ενταύθα Μουσείον της Πολιτείας».
Χανιώτικα νέα (16.03.2015)
Read more: http://www.haniotika-nea.gr/i-anaskafes-stin-knoso-apo-ton-evans/#ixzz3UYknGENq
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial
Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου