Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Σάββατο 28 Μαρτίου 2015

Ο ΤΟΠΟΣ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Από την πλατεία ευθύνης στην οδό θυσίας για την ελευθερία, εκείνοι! Από την οδό θυσίας για την ελευθερία στην πλατεία ευθύνης, εμείς. Το μήνυμα, η κεντρική ιδέα θα ’λεγε ο φίλος μου ο γερω – δάσκαλος, που θέλει να στείλει με το βιβλίο του ο Νίκος Βαβουλές. Ενώ: «Ερχονται,/ φεύγουν,/ επιστρέφουνε,/ παρέρχονται:/ βροχές,/ άνεμοι,/ κύματα,/ μπόρες, ώρες/ στιγμές,/ χρόνοι – άχρονοι./ Και η Κρήτη ασάλευτη, αρραγής/ φλέγεται, αναφλογίζεται και αναφλογίζει». 

Δείτε περισσότερα... Ο ΤΟΠΟΣ  ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ
Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Νίκου Βαβουλέ: Εις μνημόσυνο αιώνιο
Το βιβλίο ενός ευπατρίδη*

Από την πλατεία ευθύνης στην οδό θυσίας 
και από την οδό θυσίας στην πλατεία ευθύνης
Τη διττή αυτή φράση μου φάνηκε ότι άκουγα διαρκώς με το που ξεκίνησα να διαβάζω το τελευταίο βιβλίο του Νίκου Βαβουλέ. Απ’ το εξώφυλλο κιόλας.
Τι θα μπορούσε άραγε να απαντήσει ο Γερμανός στρατιώτης στο αγέρωχο βλέμμα του γερω-Κρητικού, του Δρακομανώλη, που κρύβει όλη τη λεβεντιά και την περηφάνια του ένδοξου νησιού, λίγο πριν την εκτέλεση των δικών του και των άλλων συγχωριανών του στο Κοντομαρί, στις 2 Ιουνίου 1941! Η απορία μου.
Νικολάου Ι. Βαβουλέ: “Εις μνημόσυνο αιώνιο – Θύματα Μάχης Κρήτης και Κατοχής από και στο Νομό Χανίων”. Το βιβλίο ενός ευπατρίδη. Το βιβλίο που μόνο ένας πραγματικός ευπατρίδης, όπως ο ευρείας παιδείας, εργασιομανής και τελειομανής Νίκος Βαβουλές, μπορούσε να γράψει.
ΟΙ ΣΤΡΟΒΛΕΣ ΚΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΟΛΟΣ




Γνωρίζω τον συγγραφέα απ’ τα μέσα της 10ετίας του 1970, όταν, τύχη αγαθή, άρχισα τη δασκαλική μου σταδιοδρομία απ’ το χωριό του, τις λατρεμένες του και αγαπημένες μου Στροβλές, ένα, κατά κοινή ομολογία πανέμορφο και ιδιαίτερα φιλόξενο, ημιορεινό χωριό της ενδοχώρας της Περιφερειακής μας Ενότητας. Ξέρω το δέσιμό του με τη γενέθλια γη. Τι καλύτερο γι’ αυτόν απ’ το να επιστρέφει σ’ αυτήν.
Μια ζωή! Να ακούει το χωριό να διηγείται την ιστορία του. Για να χρησιμοποιήσω τον υπότιτλο από το παραδειγματικά υποδειγματικό βιβλίο του “Στροβλές Χανίων”, που κυκλοφορήθηκε πριν από 12 χρόνια.
Οι Στροβλές για τον Νίκο Βαβουλέ κι ο κόσμος όλος! Ο τόπος απ’ όπου ξεκινά και επιστρέφει ο κόσμος όλος, διευκρινίζω. Και, βέβαια, η πηγή, η βρυσομάνα της αγάπης του για την ευρύτερη έννοια της πατρίδας: για τα Χανιά, σαν Περιφερειακή Ενότητα, την Κρήτη, την Ελλάδα. Η αρχική, μικρή, μα και ταυτόχρονα μεγάλη, πλατεία της ευθύνης του!
ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ ΜΝΗΜΗΣ



Ηταν 15 χρονών ο Νίκος Βαβουλές, όταν ο κρητικός γαλάζιος ουρανός, στις 20 του Μάη 1941, σκοτείνιασε απ’ τα μαύρα αρπακτικά όρνια, που ήρθαν απ’ τον Βορρά να πάρουν τη γη μας κι έζησε με τον δικό του τρόπο τα που έγιναν. Τότε που οι άμαχοι Κρητικοί πολίτες βροντοφωνάξανε, πολεμώντας μαζί, αλλά και χώρια, με τους Ελληνες στρατιώτες και χωροφύλακες, αλλά και τους Αυστραλούς, Νεοζηλανδούς και Βρετανούς συμμάχους μας, κόντρα στις όποιες συμβάσεις και συμβατικές καταστάσεις, το δικό τους, μοναδικό, στην παγκόσμια ιστορία, ΟΧΙ στον Ναζισμό. «Δεν την πατείτε ’σεις μωρέ, την Κρήτη, ανάθεμά σας!». Εκείνες τις μέρες που η Κρήτη δειπνούσε τη λεβεντιά, πίνοντας το κρασί της δόξας. “Εγκαύματα μνήμης”, για να χρησιμοποιήσω τον τίτλο μιας ποιητικής συλλογής, του εκδότη του βιβλίου, του φίλου ποιητή Χρήστου Μαχαιρίδη.
Εγκαύματα μνήμης στην πρώιμη εφηβική ηλικία του Νίκου Βαβουλέ. Οπως και εκείνα που ακολούθησαν στα τέσσερα επόμενα χρόνια της γερμανικής κατοχής: Η πέτρινη καθημερινή πραγματικότητα κάτω απ’ τη ναζιστική μπότα. Οι πράξεις αντίστασης εκείνων που δεν ξάνοιγαν τη δουλειά τους, γιατί δουλειά τους ήταν η υπεράσπιση της έννοιας “πατρίδα”. Τα αντίποινα. Ο θάνατος που ήρθε να βρει τους Εβραίους των Χανίων και όχι μόνο στο “Τάναϊς” και οι θάνατοι στην ομηρεία.
Οι ομαδικές εκτελέσεις και τα Ολοκαυτώματα. Οι τρομερές ομαδικές εκτελέσεις και τα τρομερά ολοκαυτώματα “στα κρητικά χώματα”, που “όπου κι αν τα σκάψεις/ αίμα παλληκαριών θα βρεις κόκκαλα θα ξεθάψεις». Οι ποταμοί των αιμάτων και των δακρύων. Η οδός της θυσίας για την ελευθερία, που αργότερα θα οδηγούσε και τον ίδιο σε μια ευρύτερη, σε επίπεδο Νομού, πλατεία ευθύνης, στις Θερμοπύλες του συγγραφικού έργου του.
ΕΡΓΟ ΖΩΗΣ
Υπόθεση ζωής γι’ αυτόν, έργο χρόνων, η δημιουργία των δώδεκα (12) συν ενός (1) καταλόγων του. Κατά Δήμο ή Κοινότητα. Κατά αλφαβητική σειρά. Κατά γεγονός. Εκτελεσθέντων στην Αγιά. Θανόντων στην ομηρεία. Εκπαιδευτικών, Κληρικών, Προέδρων Κοινοτήτων και Γυναικών. Ελλήνων στρατιωτικών. Ελλήνων Χωροφυλάκων. Βρετανών. Γερμανών. Ιταλών. Σοβιετικών. Και βεβαίως όλων των Ελληνικών, Βρετανικών, Γερμανικών και Ρωσικών μνημείων που υπάρχουν στον Νομό μας αναφορικά με την περίοδο εκείνη.
«Κατόρθωσα ύστερα από πολύχρονες και επίμονες προσπάθειες να συγκεντρώσω περίπου 2.500 ονόματα Χανιωτών ή ξένων πολιτών που έχασαν τη ζωή τους κατά τη Μάχη της Κρήτης και την κατοχή στον Νομό Χανίων ή Χανιωτών εκτός Νομού, εκτός από τους στρατιωτικούς Ελληνες, Βρετανούς, Γερμανούς, Ιταλούς, Σοβιετικούς, που ανέρχονται σε πολλές χιλιάδες και που αναφέρονται στους επιμέρους καταλόγους αριθμητικά», γράφει, μεταξύ των άλλων, με άκρα σεμνότητα, αναφερόμενος σ’ αυτούς ο ίδιος στον πρόλογό του. Κατόρθωσε το σχεδόν ακατόρθωτο, αυτό που όσοι το άρχισαν το άφησαν στη μέση!, έγραψα με το μολυβάκι μου στο τέλος του βιβλίου, με το που το διάβασα. Κι αμέσως μετά, αποφανίζοντάς μας όλους!
ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΣ ΛΟΓΟΣ
Ενας λιτός μνημόσυνος λόγος, δίχως υστερικές κραυγές και εθνικιστικές κορώνες, γι’ αυτούς που έχασαν τη ζωή τους στη Μάχη της Κρήτης και την κατοχή, είναι το περί ου ο λόγος βιβλίο, ένα ιδιαίτερα καλαίσθητο, επιμελημένο λεύκωμα 400 σελίδων μεγάλου σχήματος. Μνημόσυνος λόγος! Συμφωνώ απόλυτα μ’ αυτή την φράση έτσι όπως αναγράφεται μεταξύ των άλλων. Και για εκείνους της άλλης πλευράς. Το δικό μας χώμα τους έχει σκεπάσει στον άρειο και αιώνιο ύπνο τους κι αυτούς. «Εδώ είναι θαμμένα τα σκληρά εμβατήρια/ τα λυκίσια μάτια τα επηρμένα», «εδώ τους έχουν στον Αδη τους το φωτεινό/ χωρίς να τους ρωτήσουν», για να χρησιμοποιήσω κάποιους στίχους της Βικτωρίας Θεοδώρου.
Αποκλειστικά, ωστόσο, στους δικούς μας, σ’ αυτούς που δεν στάθηκαν τυχεροί να χαρούν τον κόσμο για τον οποίο αγωνίστηκαν, είναι αφιερωμένο, με πολλή συγκίνηση και εκτίμηση, όπως γράφει, ο συγγραφέας, το βιβλίο του.
Στους νεομάρτυρες της Ιστορίας του Νομού μας, εκείνης της περιόδου, τους οποίους εύκολα μπορεί ο αναγνώστης να τους αναζητήσει και να τους βρει.
ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ
Υπάρχουν λάθη και παραλείψεις; Δεκτή κάθε σωστή παρατήρηση ή συμπλήρωση μας λέει ο συγγραφέας, επισημαίνοντας ως έμπειρος ιστορικός ερευνητής, την απίστευτη διαφορετικότητα των στοιχείων, των πηγών και ενίοτε την προχειρότητα και την αδιαφορία των Αυτοδιοικητικών Αρχών, όπως και τις πολλών ειδών δυσκολίες που συνάντησε, για τη σύνταξη των καταλόγων του.
Εκ των ων ουκ άνευ, βέβαια, ότι το βιβλίο του Νίκου Βαβουλέ δεν είναι απλά και μόνο βιβλίο καταλόγων, αλλά και μια αδρομερής, πλην όμως πλήρης και ζωντανή παρουσίαση όλων των γεγονότων της Μάχης της Κρήτης και της γερμανικής κατοχής στον Νομό μας καθώς, όπως έχει γράψει και ο Βασίλης Χαρωνίτης στα “Χανιώτικα νέα” (30.1.2015) «μας μεταφέρει το πνεύμα και το κλίμα της εποχής, τόσο με τα σύντομα, αλλά περιεκτικά κείμενά του, όσο και με τις εκφραστικές φωτογραφίες των γεγονότων της συγκεκριμένης ιστορικής περιόδου, ενώ με τις άλλες φωτογραφίες των μνημείων των πεσόντων που περιέχει […] μας μεταδίδει τη φρίκη και φυσικά την απέχθεια σε κάθε πόλεμο και μας υπενθυμίζει το χρέος μας να υψώσουμε ένα αντάξιο και αντιπροσωπευτικό μνημείο για τους πεσόντες κατά τη Μάχη της Κρήτης και την κατοχή».
ΑΞΙΟΣ Ο ΜΙΣΘΟΣ ΤΩΝ




Γη και ουρανό κίνησε, κι ας μη θεωρηθεί τόσο υπερβολική όσο φαίνεται η φράση, ο Νίκος Βαβουλές για να ’χουμε στα χέρια μας σήμερα αυτό το βιβλίο. Ψάχνοντας όνομα το όνομα, στοιχείο το στοιχείο, στην κυριολεξία. Σημαντική, ωστόσο, και η προσφορά, τόσο του και προέδρου της Ενωσης Πνευματικών Δημιουργών του Νομού μας Δημήτρη Νικολακάκη που, όπως γράφει στον δικό του πρόλογο, παραχώρησε στον συγγραφέα τα αρχεία του και την ηλεκτρονική βάση δεδομένων που είχε δημιουργήσει σχετικά με το θέμα των θυμάτων της εν λόγω περιόδου, όσο και του υπεύθυνου των εκδόσεων “Ερεισμα” Χρήστου Μαχαιρίδη, που ανέλαβε από κοινού με τον συγγραφέα, τη χρηματοδότηση, την επιμέλεια και την έκδοσή του.
Αξιος ο μισθός και των δύο, η ηθική ικανοποίησή τους δηλαδή, ότι λειτούργησαν κι αυτοί στην πλατεία ευθύνης που τους οδήγησε επίσης η οδός της θυσίας για την ελευθερία εκείνων. Οπως άξιος θα είναι και ο μισθός των αρχόντων της Τοπικής μας Αυτοδιοίκησης, στη συγκεκριμένη περίπτωση, αν προβάλλουν, έτσι όπως πρέπει να προβάλλουν και αν στηρίζουν, έτσι όπως πρέπει να στηρίζουν, την πράγματι μνημειώδη, μοναδική στο είδος της, ίσως και σε πανελλήνιο επίπεδο, αυτή την έκδοση. Το περιμένουμε!
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ
Από την πλατεία ευθύνης στην οδό θυσίας για την ελευθερία, εκείνοι! Από την οδό θυσίας για την ελευθερία στην πλατεία ευθύνης, εμείς. Το μήνυμα, η κεντρική ιδέα θα ’λεγε ο φίλος μου ο γερω – δάσκαλος, που θέλει να στείλει με το βιβλίο του ο Νίκος Βαβουλές. Ενώ: «Ερχονται,/ φεύγουν,/ επιστρέφουνε,/ παρέρχονται:/ βροχές,/ άνεμοι,/ κύματα,/ μπόρες, ώρες/ στιγμές,/ χρόνοι – άχρονοι./ Και η Κρήτη ασάλευτη, αρραγής/ φλέγεται, αναφλογίζεται και αναφλογίζει». Για να χρησιμοποιήσω στίχους απ’ το ποίημα “Η Κρήτη” του Γιάννη Κουτσοχέρα.
(*) Βάση του δημοσιεύματος η ομιλία του γράφοντος στην παρουσίαση του βιβλίου που έγινε στις 18 Μαρτίου τ.ε. στο Πνευματικό Κέντρο Χανίων.

Χανιώτικα νέα (28.03.2015)


Read more: http://www.haniotika-nea.gr/is-mnimosino-eonio-2/#ixzz3Vh0veOdA 
Under Creative Commons License: Attribution Non-Commercial 
Follow us: @HaniotikaNea on Twitter | haniotika.nea on Facebook


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου