ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ

Ο πολιτισμός των ανθρώπων με τις ψυχρές καρδιές απέναντι στον πολιτισμό των ανθρώπων με τη θέρμη της ψυχής. Το 'γοτθικό σκοτάδι' του Βορρά και η 'φωτεινή εγκαρδιότητα του νότου'. Η κουλτούρα της ομίχλης και του ψύχους απέναντι στην κουλτούρα του ήλιου και της θαλπωρής

ΕΥΦΗΜΕΣ ΜΝΕΙΕΣ
Γράφει ο Βαγγέλης Θ. Κακατσάκης

Η Κραυγή του Νότου (1)

Εικόνες, πολλές εικόνες, από την επίκαιρη εικαστική συλλογή του διεθνούς φήμης σφαιρικού αναγεννησιακού καλλιτέχνη Ευθύμη Βαρλάμη, με τον γενικό τίτλο 'Κραυγή του Νότου', μαζί μ’ ένα μικρό κατατοπιστικό κείμενο, μου έστειλε, εν είδει χριστουγεννιάτικου δώρου τις προάλλες,  ο και καλός φίλος, υπεύθυνος του Πειραματικού Εργαστηρίου Βεργίνας Αστέρης Νένος. 'Είναι η απάντηση της Τέχνης στην προσβολή και τον χλευασμό των λαών της Μεσογείου από τους οικονομικά ισχυρούς', μου γράφει. Η απάντηση του Ευθύμη Βαρλάμη που δημιούργησε ύστερα από τον 'Αλέξανδρο 2000', την 'Αποκάλυψη του Ιωάννη', τα 'Βουνά της πατρίδας μου', το 'Αγιον Ορος', τη 'Θεσσαλονίκη', τον 'Μότσαρτ', την 'Ομορφιά της Τέχνης', τη 'Θεσσαλονίκη, η αδελφή του Μεγαλέξανδρου' κ.λπ. άλλη μια μεγάλη θεματική συλλογή. Σαν συνέχεια της μεγάλης έκθεσης αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη, που παρουσιάστηκε πρόσφατα (από 5 Οκτωβρίου μέχρι 5 Δεκεμβρίου), στον χώρο της Πανελλήνιας Εκθεσης της Λαμίας. Η νέα συλλογή των έργων ζωγραφικής του Βαρλάμη διακρίνεται σε περισσότερες ενότητες. Εκτός απ’ την πρώτη ενότητα 'Ο θυμός και η θλίψη', υπάρχει η δεύτερη στην οποία οι άνθρωποι αντιδρούν με χιούμορ στην περιφρόνηση και η τρίτη που περιλαμβάνει εικόνες των ανθρώπων που δεν θέλουν να χάσουν τη χαρά τους εξαιτίας της υλικής στέρησης. Αυτοί είναι οι αληθινοί άνθρωποι του ήλιου του Νότου. Αυτοί χαρίζουν στους υπόλοιπους Ευρωπαίους τη δίψα για τη ζωή, τη χαρά της ζωής και παροτρύνουν όλους να χαμογελάνε... 'Ολους αυτούς τους έχω δει στις αγορές και στα λεωφορεία, στα πλοία και στα τρένα', σημειώνει σχολιάζοντας τη νέα του συλλογή διάσημος καλλιτέχνης, αρχιτέκτονας, designer, συγγραφέας και παιδαγωγός, που εκτός των άλλων έχει διδάξει αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένης Τέχνης της Βιέννης και σε άλλα Πανεπιστήμια, δημιούργησε και διευθύνει από το 1992 το διεθνές κέντρο IDEA Designer Center στην Αυστρία και από το 2009 το πρωτότυπο και συναρπαστικό ιδιωτικό μουσείο 'Art museum Waldiertel'.

Η Κραυγή του Νότου (2)
Ο Βαρλάμης, σύμφωνα με το συνοδευτικό σημείωμα που μου έστειλε ο Αστέρης Νένος, εντοπίζει τον ανταγωνισμό των πολιτισμών ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο. Ο πολιτισμός των ανθρώπων με τις ψυχρές καρδιές απέναντι στον πολιτισμό των ανθρώπων με τη θέρμη της ψυχής. Το 'γοτθικό σκοτάδι' του Βορρά και η 'φωτεινή εγκαρδιότητα του νότου'. Η κουλτούρα της ομίχλης και του ψύχους απέναντι στην κουλτούρα του ήλιου και της θαλπωρής. Γι’ αυτόν, λοιπόν, η λεγόμενη κρίση απαιτεί μια διάγνωση των μετώπων που συμμετέχουν, μέσα από την ψυχολογία του βάθους. 'Το γεγονός ότι πρόκειται για τον πολιτισμό της ζωής, αποκρύπτεται και αγνοείται σκόπιμα', μας λέει. Και συνεχίζει: 'Η συνεχώς αυξανόμενη ισχύς της οικονομικής βιομηχανίας δεν παραλύει μόνο τους πολιτικούς, αλλά βάζει σε κίνδυνο και τη ζωντανή δημοκρατία. Θα πρέπει ο καθένας, σαν συνειδητοποιημένος Ευρωπαίος του 2012, να αναρωτηθεί τι συμβαίνει σήμερα στην Ευρώπη. Η γενικότερη διάθεση καθορίζεται από την ψυχολογική τρομοκρατία, τον πανικό, το άγχος και τον φόβο'. Ο Κ.Π. Καβάφης στο ποίημα του 'Σοφοί δε προσιόντων' μας λέει ότι 'τα μέλλοντα' τα 'γνωρίζουν οι θεοί' που είναι 'πλήρεις και μόνοι κάτοιχοι πάντων των φώτων' και ότι 'Εκ των μελλόντων οι σοφοί τα προσερχόμενα αντιλαμβάνονται', ενώ 'εις την οδόν έξω ουδέν ακούουν οι λαοί'. Καιρός να συνειδητοποιήσουμε τους κινδύνους που ελλοχεύουν, μας λέει με την 'Κραυγή του Νότου' ο Ευθύμης Βαρλάμης. 'Τα μέτρα που επιβάλλονται στις χώρες του Νότου καταστρέφουν την ευρωπαϊκή κουλτούρα της ζωής', κατ’ αυτόν και όχι μόνο. Ετσι 'ανεπαισθήτως' (;) η Ευρώπη του 2012 γίνεται η ήπειρος των σκυθρωπών, συγκαλυμμένων ορθολογιστών, που δεν μπορούν ν’ αντέξουν ότι σε άλλα μέρη 'ζωή' σημαίνει 'ευτυχία'. 'Ντρέπομαι για την Ευρώπη', δήλωσε πρόσφατα ένας πολιτικός επιστήμονας, 'γι’ αυτή τη σχεδόν σχιζοφρενική στάση των χωρών του Βορρά'. Στο ίδιο μηκος κύματος με τον Ευθύμη Βαρλάμη, όπως με τους πίνακες της 'Κραυγής του Νότου', εκφράζεται κι αυτός.

Χανιώτικα νέα (17.12.2012)