ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

ΔΗΜ.ΣΧ.ΒΟΥΚΟΛΙΩΝ
Τα χωριά των μαθητών μας

'Τα χωριά μας', δηλαδή τα χωριά Βουκολιές, Ανώσκελη, Γλώσσα, Νεριανά, Νιο Χωριό, Ντερές, Πολεμάρχι, Παλαιά Ρούματα, Συρίλι, Φωτακάδο, Χρυσαυγή και Γαβαλομούρι, που στέλνουν μαθητές στο σχολειό τους, αποφάσισαν τα παιδιά του Δημ. Σχ. Βουκολιών, να είναι εφέτος το θέμα του Ημερολογίου τους, συνεχίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο τα μαθήματα πατριδογνωσίας που άρχισαν να παραδίδουν το 1999, όταν ήταν διευθυντής ο παπαδάσκαλος Γιάννης Γουμενάκης. Αμ έπος, αμ έργον! Πήραν τη φωτογραφική τους μηχανή, διάλεξαν ηλιόλουστες μέρες και βγήκαν για φωτογραφίες, (δεν χωρούν βέβαια όλες) έχοντας σε ρόλο εμψυχωτή έναν απ’ τους δασκάλους των, τον Τιμολέοντα Βουντουράκη, που έχει μεράκι στη φωτογραφία.
Ταυτόχρονα έψαξαν και βρήκαν ένα σωρό ιστορικά στοιχεία, καθώς και θρύλους από αφηγήσεις παλιότερων, τα ταίριαξαν, τα επιμελήθηκε ο φίλος μου ο Τιμολέων (και πάλι δεν χωρούν όλα), και να το Ημερολόγιο 2012, ένα Ημερολόγιο (να ’ναι καλά και οι επαγγελματίες της περιοχής για τις χορηγίες τους) θαυμαστό! Και βέβαια στα παιδιά αφιερωμένη η πρώτη σελίδα.
Αυτά βγήκαν στα χωριά, έχοντας βέβαια τη στήριξη και του Συλλόγου Γονέων, για να το διακινήσουν. Το κάνουν κάθε χρονιά αυτό. Για να γνωρίσει ο κόσμος τη δουλειά τους μα και για να δώσουν μια ανάσα στα οικονομικά του σχολείου τους...
Συγχαρητήρια θερμά, παιδιά! Συγχαρητήρια, όμως, κατ’ αρχήν στον διευθυντή σας, τον Γιάννη τον Γιακουμάκη, στον Τιμολέοντα και στους άλλους δασκάλους, που επιμένουν να προσθέτουν κρίκους σε μια λαμπρή παράδοση. Καλή πρόοδο!
Β.Θ.Κ.

ΒΟΥΚΟΛΙΕΣ
Το όνομα είναι αρχαϊκό και προέρχεται από τη λέξη βουκολία που σημαίνει αγέλη βοδιών. Βουκολιές στη δυτική Κρήτη σημαίνει τόπος διαμονής βοδιών (βούσταθμος) τους καλοκαιρινούς μήνες. Αναφέρεται σαν οικισμός στην επαρχία Κισάμου το 1577 από τον Fr. Barozzi. Οι Βουκολιές ήταν πριν και μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο το εμπορικό κέντρο της Κεντρικής και Ανατολικής Κισάμου. Η περιοχή επειδή ήταν γεωργοκτηνοτροφική συγκέντρωνε εμπόρους από τις γύρω περιοχές που πήγαιναν να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Το Παζάρι αυτό συνεχίζεται και ως τις μέρες μας κάθε Σάββατο. Όμως τη Μεγάλη Παρασκευή, το έθιμο θέλει την πλατεία των Βουκολιών τέτοια μέρα να σφύζει από ζωή. Από λουλούδια, ρούχα, παιχνίδια και μικροαντικείμενα για το σπίτι, μέχρι και ζαρζαβατικά, μπορεί να βρει κανείς στο παζάρι, που είναι από τα πιο φημισμένα σε επίπεδο νομού. Η ζωοπανήγυρις προσελκύει χρόνια τώρα το ενδιαφέρον των επισκεπτών πολλοί από τους οποίους προμηθεύονται από εκεί το αρνάκι που θα σουβλίσουν. Το χωριό έχει αξιόλογους ναϊσκους που χρονολογούνται από το 13ο μέχρι το 14ο αιώνα όπως του Αγίου Αθανασίου και το ναό Κωνσταντίνου και Ελένης. Βορειοδυτικά του χωριού οι Τούρκοι είχαν χτίσει Πύργο όπου το 1897 ανατίναξε τακτικός ελληνικός στρατός. Αναστηλώθηκε το 1999 από τους μαθητές του Δημοτικού σχολείου και γιορτάζεται τα τελευταία χρόνια στις 7 Φεβρουαρίου. 

ΠΑΛΑΙΑ ΡΟΥΜΑΤΑ
Το Δ.Δ. Παλαιών Ρουμάτων ανήκει στον Δ. Πλατανιά Χανίων και βρίσκεται στα Ν.Α. άκρο της επαρχίας Κισσάμου στους πρόποδες του βουνού Αποπηγάδι και σε απόσταση 42 χιλιομέτρων από τα Χανιά. Περιστοιχισμένο με βουνά, ιστορικό χωριό, που αποτελεί κέντρο δημιουργίας και διατήρησης πλούσιου πολιτισμού.
Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι περίπου 300 και διαμένουν σε 17 συνοικισμούς διασκορπισμένους άλλοι σ’ ένα πολύμορφο και καταπράσινο οροπέδιο, και άλλοι σκαρφαλωμένοι στις πλαγιές που το περιβάλουν. Το υψόμετρο είναι 370μ. στις χαμηλότερες περιοχές, ενώ σε κάποιες γειτονιές φτάνει τα 600 μέτρα. Το μορφολογικό ανάγλυφο και τα πλούσια νερά του το καθιστούν τόπο εύφορο για προϊόντα όπως το λάδι, τα κάστανα και τα σταφύλια που μαζί με την κτηνοτροφία αποτελούν την κύρια πηγή εισοδήματος για τους κατοίκους του. Σύμφωνα με στοιχεία που μας δίνει ο Σ. Σπανάκης στο βιβλίο του, 'Πόλεις και χωριά της Κρήτης' (Β’ Τόμος), τα Π. Ρούματα αναφέρονται στην επαρχία Κισάμου το 1577 από το Fr. Barozzi ως Rumatapalia, από τον Καστροφύλακα Rumata pallia, και από τον Βασιλικάτα ως Rumata Paglia το 1630. Στην Αιγυπτιακή απογραφή του 1834 ως Rumata. Το 1881, στην απογραφή ως Παλιά Ρούματα στον Δήμο Βουκολιών. Από τα ιστορικά μνημεία του χωριού ξεχωρίζουν: Οι βυζαντικές εκκλησίες Αγ. Βασίλειος στο Βαβουλέδο (8ος αι.) και Παναγία στο Περαχώρι (10ος αι.). Στην είσοδο του Χωριού στον οικισμό Αρχοντικά καλωσορίζει τους επισκέπτες μια αιωνόβια ελιά, ένα μοναδικό γλυπτό της φύσης. Μνημειακό ελαιόδεντρο με περίμετρο πάνω από 10μ., εξαιρετικό σχήμα και μέγεθος κορμού. Στις Κάμερες ένα Ενετικό αρχοντικό η Villa Renier με το οικόσημο της οικογένειας Ρενιέρ. Εξω από το νέο κτήριο της βιβλιοθήκης βρίσκεται η προτομή του Μάρκου Ρενιέρη (1815 Τεργέστη - 1897 Αθήνα). Φωτισμένος άντρας, καθηγητής πανεπιστημίου, αρεοπαγίτης, διοικητής Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, πρώτος πρόεδρος του Ελληνικού ερυθρού Σταυρού (1877). Σημαντικός και δραστήριος διανοούμενος του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους. Δημόσιος άνδρας που συνδύασε επιτυχώς την πολιτειακή δράση με την καλλιέργεια των ιδεών. Δώρισε 3401 τόμους βιβλίων στην ΕΕθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος (Ιδρύθηκε 1829). Ενα όμορφο μικρό φαράγγι 6 χιλιομέτρων με τρεχούμενα πεντακάθαρα νερά όλο το χρόνο, στη γειτονιά των Λειδιανών ξεκινάει από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Χαμαλεύρι και αφού στα μέσα της διαδρομής ενωθεί με άλλο μονοπάτι, περίπου μήκους 4 χιλιομέτρων, που ξεκινάει από τον Αγιο Βασίλειο στο Βαβουλέδο, συνεχίζουν σε κοινή διαδρομή καταλήγοντας στην είσοδο του χωριού. Το φαράγγι καλύπτεται από βαθύσκιωτα πλατάνια σε όλη την διαδρομή του κάνοντας το ιδανικό τόπο περιπάτου. 

ΦΩΤΑΚΑΔΟ
Το Φωτακάδο είναι ημιορεινό χωριό του δήμου Πλατανιά του Νομού Χανίων και πριν τους καποδιστριακούς δήμους άνηκε διοικητικά στη κοινότητα Βουκολιών. Είχε 105 κατοίκους στην απογραφή του 2001 και περίπου 60 μόνιμους κατοίκους. Βρίσκεται σε υψόμετρο 300 μέτρων. Το χωριό είναι σχετικά δύσβατο και απόκρημνο στα σημεία όπου το διασχίζει ο ποταμός Ταυρωνίτης.
Είναι μεγάλο σε έκταση και αποτελείται από μικρές γειτονιές: τη Λαγουδιανά που θεωρείται η κεντρική γειτονιά, το Εξω χωριό (Αλιμπεγιανά), Σαψιανά, Παρτσαλιανά (ερημωμένη γειτονιά), Χατζιανά, Κολύμπα (Μαραγκιανά), Μπουλταδιανά (ερημωμένη γειτονιά), Σταυρουλιανά, και τη Διακλάδωση. Χαρακτηριστικό σημείο του χωριού είναι και η περιοχή 'Του Διγενή η πατέ (πάτημα) όπου σύμφωνα με την παράδοση πάτησε το ένα του πόδι ο Διγενής Ακρίτας.
Το άλλο πόδι πατούσε -κατά την παράδοση- στην απέναντι κορυφή του Προφήτη Ελισσαίου και ήπιε νερό από τον ποταμό.
Μυθοπλασία βέβαια αλλά είναι άξιο προσοχής πως ένα θαμνώδες βουνό έχει ένα κομμάτι με τη μορφή της πατούσας το οποίο ποτέ δεν βλαστάνει.

ΣΥΡΙΛΙ
Αναφέρεται στην επαρχία Κυδωνίας το 1577 σαν Sirili da Moro. Το 1842 αναφέρεται σε δύο οικισμούς, το Μέσα Συρίλι και το Κάτω Συρίλι. Στην απογραφή του 1881 αναφέρονται μόνο Συρίλι. Το 1951 αναφέρεται Σιρίλιον με 200 κατοίκους και το Μετόχιον Σιρίλιον με 97 κατοίκους.Για την ονομασία του χωριού, θεωρείται ότι συνδέεται με το συριγμό του ανέμου, που κάποιες φορές φυσά δυνατά στην περιοχή. Μετά την κατοχή το χωριό συνδέθηκε με τα Χανιά, αφού ο δρόμος σταματούσε ως το χωριό Βλαχερωνίτισσα. Το 1950 οι κάτοικοι του χωριού με προσωπική εργασία και εργαλεία τους κασμάδες και φτυάρια, διάνοιξαν το κομμάτι από τη Βλαχερωνίτισσα ως το Συρίλι και στη συνέχεια προχώρησε ως το χωριό Ντερές. Το χωριό έχει πολλά αξιοθέατα μεταξύ των οποίων ο παλιός ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στον κεντρικό δρόμου του χωριού, χτισμένος στις αρχές του 20ου αι. με ένα καταπλητικό καμπαναριό από μωσαΊκό, που φτιάχτηκε μετέπειτα και συγκεκριμένα το 1936 από ένα Ρώσο τεχνίτη που λέγεται ότι ήταν μονόφθαλμος. Κάθε Αύγουστο ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού διοργανώνει με μεγάλη επιτυχία τη 'γιορτή του ξεροτήγανου'.

Χανιώτικα νέα(28.01,2012)