ΠΑΙΔΟΤΟΠΟΣ

Το 13ο ΔΗΜ. ΣΧ. ΣΤΑ ΠΕΜΟΝΙΑ
Βγάζοντας τσικουδιά και ψήνοντας ψωμί
Στα Πεμόνια Αποκορώνου πήγαν πριν από δύο περίπου μήνες τα παιδιά διαφόρων τάξεων του 13ου Δημ. Σχ. Χανίων, ύστερα από πρόσκληση της οικογένειας του Μανώλη Αρχαγγελάκη. Κατ? αρχήν τα παιδιά της Στ1 και των δύο τμημάτων της Β? για να παρακολουθήσουν κυρίως τη διαδικασία παρασκευής της τσικουδιάς και ύστερα τα παιδιά των δύο τμημάτων της Α? για να πάρουν μέρος, προπάντων, στο ζύμωμα και στο ψήσιμο ψωμιού στον ξυλόφουρνο. Τις εντυπώσεις τους απ? αυτές τις επισκέψεις, όπως μας τις περιγράφουν, διανθισμένες με μερικές σχετικές φωτογραφίες απ? το ζύμωμα και μια που δείχνει ένα ρακοκάζανο, καθώς και δύο συνταγές για ψωμί, φιλοξενούμε στο σημερινό Παιδότοπο. Κάλλιο αργά, παρά ποτέ!
Αυτά κι αν είναι μαθήματα που μένουν για πάντα χαραγμένα στο μυαλό, μα και στην καρδιά των παιδιών. Αυτές κι αν είναι παιδαγωγικές πρωτοβουλίες. Αυτή κι αν είναι η έκφραση της κρητικής φιλοξενίας!
Β.Θ.Κ.

Πριν λίγες μέρες η τάξη μας ΣΤ1, επισκέφθηκε το χωριό Πεμόνια. Εκεί παρακολουθήσαμε τη διαδικασία παρασκευής της τσικουδιάς.
Στον χώρο παρασκευής υπήρχε ένας μεγάλος χτιστός φούρνος, στον οποίο έκαιγαν ξύλα συνεχώς. Από πάνω υπήρχε ένα μεγάλο, μεταλλικό, σφραγισμένο καζάνι, ηλικίας πάνω από 100 ετών. Μέσα στο καζάνι είχαν βάλει αρωματικά φυτά (περγαμόντο ή δεντρολίβανο) καθώς επίσης και τα φλούδια από τα σταφύλια, τα οποία είχαν πατήσει στον τρύγο. Πάνω από το καζάνι υπήρχε ένας σωλήνας, ο οποίος κατέληγε σε έναν πιο φαρδύ σωλήνα (δοχείο) και αυτός τελείωνε σε ένα πολύ λεπτό σωληνάκι.
Ενώ έκαιγε η φωτιά, έβραζαν τα τσίκουδα και τα υγρά τους εξατμίζονταν και από το σωλήνα οι υδρατμοί κατέληγαν στο δοχείο. Εκεί υγροποιούνταν, καθώς μέσα από αυτόν περνούσε κρύο νερό.
Μετά από τη διαδικασία αυτή γίνεται το ξεκαζάνιασμα.
Το καζάνι ανοίγει, βγάζουμε τα τσίκουδα και αφού πλυθεί το καζάνι και αδειαστεί, συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία με άλλα τσίκουδα. Η εμπειρία μας αυτή ήταν φανταστική, μοναδική, γιατί μας έδωσε την ευκαιρία να δούμε από κοντά την παραγωγή ενός κρητικού, παραδοσιακού προϊόντος, που χρόνια τώρα συνεχίζει να είναι από τα πιο ξεχωριστά ποτά που υπάρχουν στην Ελλάδα. Θα θέλαμε ακόμη να ευχαριστήσουμε πολύ τον κ. Αρχαγγελάκη, που με πολλή χαρά μας υποδέχτηκε, μας φιλοξένησε και μας εξήγησε πολύ παρασταικά την παραπάνω διαδικασία.

Η τάξη του ΣΤ1
Η επίσκεψή μας στα Πεμόνια ήταν πολύ διασκεδαστική αλλά μας έμαθε και πολλά πράγματα. Μας έδειξαν πώς φτιάχνεται η τσικουδιά, με την οποία και κέρασαν τους δασκάλους. Εμάς μας κέρασαν ντακάκια με χυμό. Αργότερα μας έδειξαν πώς φτιάχνουν το ψωμί. Είδαμε ένα φούρνο τουλάχιστον 50 ετών ο οποίος ήταν χειροποίητος. Μετά κάναμε μια βόλτα στο χωριό. Περάσαμε πολύ ωραία.
Βάλια Μαργαριτάκη

Πριν λίγο καιρό επισκεφθήκαμε τα Πεμόνια και πήγαμε σε ένα εργαστήριο παραγωγής τσικουδιάς. Εκεί με απλά λόγια μας εξήγησαν πώς τη φτιάχνουν. Απέναντί σου μπορούσες να δεις τα μηχανήματα, παλιά αλλά ακόμα θαυματουργά. Η διαδικασία παρόλο που φαινόταν απλή ήταν κοπιαστική. Το τσουκάλι που έβραζε την τσικουδιά ήταν σαν αυτό της μάγισσας. Ολοι αναρωτιόμασταν τι θα έβγαινε από αυτό. Πριν φύγουμε μας κέρασαν μια κρητική νοστιμιά: ντάκο και οι δάσκαλοι δοκίμασαν τσικουδιά σε διάφορες γεύσεις. Ηταν μια απίστευτη εμπειρία!
Αντζελα Μπενγκασι

Στο 13ο Δ.Σ. Χανίων μετά από διάφορες προτάσεις και συζητήσεις πήραν την απόφαση, να επισκεφθούμε ένα παραδοσιακό 'ρακοκάζανο' (αποστακτήριο) τσικουδιάς. Η τσικουδιά είναι ένα προϊόν που βγαίνει μόνο στην Κρήτη. Η απόσταξη (της τσικουδιάς) γίνεται από τα στράφυλα των σταφυλιών. Εχουμε πάρει πρώτα το κρασί, το αποθηκεύουμε σε διάφορα βαρέλια για 30 ημέρες. Μετά αρχίζει διαδικασία της απόσταξης. Βάζουμε τα στράφυλα (τσίκουδα) σε ένα μεγάλο χάλκινο καζάνι το οποίο έχει και ένα μεγάλο καπάκι που μοιάζει σαν ένα μεγάλο τσικάλι. Στην κορφή έχει ένα σωλήνα που περνάει από μια δεξαμενή νερού και υγροποιείται ο ατμός και παράγεται η ΤΣΙΚΟΥΔΙΑ! Χρησιμοποιούνται ξύλα για το ζέσταμα που είναι και παραδοσιακό. Εκεί κάθε μέρα γίνονται πολλές ωραίες παρέες και αποσπερίδες με μεζέδες και καλό κρασί. Ολοι οι χωριανοί και οι επισκέπτες περνούν πολύ ωραία γιατί είναι ένα έθιμο που το είχαν στα παλιά χρόνια και το κρατάμε μέχρι σήμερα. Τα καζάνια υπάρχουν 1-3 περίπου σε κάθε χωριό που εξυπηρετούν τις ανάγκες των κατοίκων του κάθε χωριού. Το συγκεκριμένο 'ρακοκάζανο' που επισκεφτήκαμε βρίσκεται στο χωριό Πεμόνια Αποκορώνου και ανήκει στον μπαμπά μου, που το κληρονόμησε από τον παππού μου και αυτός από τον πατέρα
του και είναι περίπου 120-130 ετών. Καλό θα είναι να τα προσέξουμε να μην χαθούν γιατί τα πράγματα είναι η παράδοση μας και πρέπει να τα προσέξουμε.
Αρχαγγελάκη Ελένη

Η πρώτη τάξη του 13ου δημοτικού σχολείου Χανίων επισκέφτηκε ύστερα από την πρόσκληση που του έγινε από τον κύριο και την κυρία Αρχαγγελάκη. Εκεί σ? ένα παραδοσιακό χώρο τα παιδιά ζύμωσαν και έψησαν ψωμί στον ξυλόφουρνο. Επιστρέφοντας στην τάξη αναζήτησαν παραδοσιακές συνταγές για την παρασκευή ψωμιού.
ΣΥΝΤΑΓΗ ΓΙΑ ΨΩΜΙ
ΥΛΙΚΑ: 1 κιλό αλεύρι, 2 φακελάκια μαγιά, 1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη, 1 κουταλιά της σούπας αλάτι, 2 1/2 φλιτζάνια του τσαγιού χλιαρό νερό, 1/4 φλιτζάνι του τσαγιού λάδι
ΕΚΤΕΛΕΣΗ: Διαλύετε τη μαγιά σε 2 1/2 φλιτζάνια χλιαρό νερό. Προσθέτετε τη ζάχαρη και το αλάτι και ανακατεύετε να διαλυθούν. Προσθέτετε το αλεύρι και το λάδι και ζυμώνετε το μείγμα μέχρι να γίνει λείο. Καλύπτετε το μπολ με μια πετσέτα και το αφήνετε σε ζεστό μέρος για 30-40 λεπτά, ώστε να διπλασιαστεί σε όγκο. Πλάθετε τη ζύμη σε 2 φρατζόλες και τις βάζετε σε βουτυρωμένα ταψιά. Τα καλύπτετε με πετσέτα σε ζεστό μέρος 35 βαθμούς κελσίου 1 ώρα περίπου, ώστε να διπλασιαστούν σε όγκο. Ψήνετε το ψωμί σε μέτρια προθερμασμένο φούρνο για 45-60 λεπτά.
Δημήτρης Συριανόγλου

Χανιώτικα νεα (15.01.2012)